Γεγονότα καὶ Σχόλια: Ἡ στατιστική μᾶς κάνει συνετούς - Ὄχι σέ ἀπορριπτικές γενικεύσεις

Ἡ στατιστική μᾶς κάνει συνετούς

Ἡ στατιστική, κλάδος τῶν μαθηματικῶν, ἔχει μπεῖ σέ ὅλα τά πεδία τῆς ἐπιστήμης. Δίνει πληροφορίες πού εἶναι πολλαπλά χρήσιμες, κυρίως στήν ἰατρική, ἀφοῦ μέ τίς μεθόδους της μπορεῖ νά ὁρισθοῦν τά ὅρια διαφόρων δεικτῶν, ὥστε ἀπό τίς ἐξετάσεις πού κάνει ὁ καθένας νά ξέρη ἄν εἶναι μέσα στά ὅρια πού χαρακτηρίζουν τόν ὑγιῆ ὀργανισμό. Στόν πολύ λαό βέβαια ἡ στατιστική εἶναι γνωστή ἀπό τήν πολιτική καί τήν χρήση της ἀπό τά διάφορα κόμματα καί τά Μ.Μ.Ε., τά ὁποῖα μετροῦν τήν ἐπίδραση τῶν κομμάτων στόν λαό.

Βέβαια οἱ περισσότερες στατιστικές μελέτες στηρίζονται στήν δειγματοληψία, δηλαδή στήν ἐπιλογή ἀπό ὅλο τόν πληθυσμό ἑνός δείγματος, τό ὁποῖο ἐπιδιώκεται νά εἶναι ἀντιπροσωπευτικό. Αὐτό ὅμως εἶναι μιά πολύ δύσκολη ὑπόθεση, ἡ ὁποία ἀπαιτεῖ γνώσεις καί δεξιότητες πού δέν ἔχουν ἄμεση σχέση μέ ἀριθμούς καί μαθηματικές μεθόδους. Γι’ αὐτό καί ὑπάρχει πάντα τό ἐνδεχόμενο τοῦ στατιστικοῦ λάθους, τό ὁποῖο οἱ διάφορες στατιστικές ἑταιρεῖες ἐπιδιώκουν νά τό προσδιορίζουν.

Οἱ στατιστικές μελέτες ἔχουν ἱστορία πού φθάνει στήν ἀρχαία ἐποχή. Στατιστική μελέτη εἶναι καί ἡ ἀπογραφή τοῦ πληθυσμοῦ. Καί ὅλοι θυμόμαστε ἀπό τήν γιορτή τῶν Χριστουγέννων, ὅτι «ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις ἐξῆλθε δόγμα παρὰ Καίσαρος Αὐγούστου ἀπογράφεσθαι πᾶσαν τὴν οἰκουμένην»(Λουκᾶ, 2,1). Στήν Βηθλεέμ ἔφερε τήν Παναγία καί τόν Ἰωσήφ ἡ ἀπογραφή πού διέταξε ὁ Καίσαρας, δηλαδή μιά στατιστική μελέτη ὅλου τοῦ πληθυσμοῦ τῆς Αὐτοκρατορἰας.

Εἶναι φανερό ἀπό ὅσα σημειώθηκαν ὅτι στίς δειγματοληπτικές στατιστικές μελέτες δίνονται ἀφορμές γιά ἀμφισβητήσεις τῶν συμπερασμάτων τους. Ἄν ἐξαιρέσουμε τήν χρήση τῆς σταστιστικῆς ἀπό τά κομματικά ἐπιτελεῖα, σέ ὅλους τούς ἄλλους τομεῖς ὑπάρχει μέριμνα νά ληφθοῦν τά πλέον ἔγκυρα ἀποτελέσματα, γιά νά βγοῦν τά πιό ὠφέλιμα συμπεράσματα.

Μεταξὐ ἄλλων ἡ στατιστική μᾶς κάνει νά εἴμαστε συνετοί και ὄχι ἀπόλυτοι. Ξέρουμε ὅτι σέ ὅλα τά ἀνθρώπινα ὑπάρχουν ποσοστά πιθανότητας καί σχεδόν πουθενά ἀπόλυτη βεβαιότητα.

Ὄχι σέ ἀπορριπτικές γενικεύσεις

Τήν στατιστική μᾶς τήν ἔφερε στό νοῦ μιά ἀσθένεια πού ἔχει διάδοση σέ ὁρισμένα δραστήρια μέλη τῆς Ἐκκλησίας, τά ὁποῖα εἶναι πολύ εὔκολα σέ ἀπορριπτικές γενικεύσεις. Λέγονται ἐκφράσεις τοῦ τύπου: «Κανείς ἀπό τούς ἀρχιερεῖς...», «οὔτε ἕνας Ἐπίσκοπος ἤ Ἱερέας...», «κανείς θεολόγος ἤ  κληρικός...» κ.λπ.

Αὐτά μᾶς τά θύμισε μιά πρόταση ἑνός πραγματικά ἀγωνιστοῦ Κληρικοῦ, ὁ ὁποῖος μέ ἀφορμή τίς πανηγυρικές ἐκδηλώσεις γιά τήν ἑορτή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου στήν Ἀθήνα, κάπου στίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ ᾽60, μεταξύ ἄλλων εἶπε: «…Ἄν μᾶς στύψης ὅλους, παπάδες, δεσποτάδες, καλογέρους, ἱεροκήρυκας, θεολόγους τὸ νυχάκι τοῦ ἀποστόλου Παύλου δέν κάνουμε». Εἶπε καί ἄλλα ἐλεγκτικά. Καί ναί μέν ἡ σύγκριση μέ τόν Ἀπόστολο Παῦλο τοῦ ὁποιουδήποτε εἶναι συντριπτική, ὅμως ὁ καθένας μπορεῖ νά μιλᾶ αὐτοσυντριβόμενος μόνον γιά τόν ἑαυτό του. Τό σημειώνουμε αὐτό, γιατί διαβάζοντας αὐτόν τόν λόγο σκεφθήκαμε ὅτι μέσα στούς παπάδες, δεσποτάδες καί καλογέρους τοῦ καιροῦ πού λέχθηκε αὐτός ὁ λόγος ἦταν ἐν ζωῇ καί δράσει ἤδη ἀναγνωρισμένοι ἀπό τήν Ἐκκλησία Ἅγιοι καί μάλιστα θαυματουργοί. Ἦταν ὁ ὅσιος Παΐσιος, ὁ ὅσιος Πορφύριος, ὁ ὅσιος Ἐφραίμ ὀ Κατουνακιώτης, ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος Χαμακιώτης, ὁ ἅγιος Καλλίνικος Μητροπολίτης Ἐδέσσης, ὁ ἅγιος Ἄνθιμος τῆς Χίου, ὁ π. Φιλόθεος ὁ Ζερβάκος κ. ἄ.

Σέ τέτοιες ἀγωνιστικές ἐξάρσεις, ἄν δέν ἔχουμε στατιστικά δεδομένα, τουλάχιστον νά μή βάζουμε ὅλους ἀδιάκριτα στόν  ἴδιο ἀπορριπτικό σάκο.

π.Θ.Α.Β.