Γραπτὰ Κηρύγματα: Οἱ Πράξεις τῶν Ἀποστόλων

Κυριακή 17 Αὐγούστου

Στήν Καινή Διαθήκη μετά τά Εὐαγγέλια περιλαμβάνεται τό βιβλίο πού λέγεται «Πράξεις τῶν Ἀποστόλων». Ἐάν τά Εὐαγγέλια παρουσιάζουν τήν δράση τοῦ Χριστοῦ, τήν διδασκαλία καί τά θαύματά Του, οἱ Πράξεις τῶν Ἀποστόλων παρουσιάζουν τήν ἵδρυση τῆς Ἐκκλησίας, ὡς Σώματος τοῦ Χριστοῦ, κατά τήν Πεντηκοστή, καί τήν ἐν συνεχείᾳ διοργάνωση τῆς Ἐκκλησίας στά Ἱεροσόλυμα καί τήν ἐπέκτασή της ἐκτός αὐτῶν. Κατ’ ἀρχάς νά σημειωθῆ κάτι σχετικό μέ τήν ἐπιγραφή τοῦ βιβλίου. Σήμερα γράφεται «Πράξεις τῶν Ἀποστόλων», ἤ καλύτερα «Πράξεις Ἀποστόλων», χωρίς τό ὁριστικό ἄρθρο «τῶν», διότι δέν περιγράφει τίς πράξεις ὅλων τῶν Ἀποστόλων, ἀλλά κυρίως τῶν δύο Ἀποστόλων, τοῦ Πέτρου καί τοῦ Παύλου, καί αὐτῶν παρουσιάζει μόνον μερικά περιστατικά ἀπό τήν ζωή τους.

Συγκεκριμένα, τό βιβλίο τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων περιέχει περιστατικά ἀπό τήν δράση τῶν Ἀποστόλων Πέτρου, Ἰωάννου, τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, τοῦ Ἀδελφοθέου Ἰακώβου, τό μαρτύριο τοῦ Ἀποστόλου Ἰακώβου, τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ Ἰωάννου, καί τόν ἀπαγχονισμό τοῦ Ἰούδα, τοῦ προδότη τοῦ Χριστοῦ. Συγγραφέας τῶν Πράξεων θεωρεῖται ἀπό ὅλη τήν παράδοση ὅτι εἶναι ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς, ὁ ὁποῖος συνέγραψε καί τό τρίτο Εὐαγγέλιο, τό κατά Λουκᾶν Εὐαγγέλιο, ὑπάρχουν δέ ἐσωτερικές μαρτυρίες πού τό ἐπιβεβαιώνουν, ἀλλά καί μαρτυρίες τῶν πρώτων ἐξηγητῶν τῶν Γραφῶν πού τό στηρίζουν αὐτό. Ἐκτός τῶν ἄλλων, αὐτό φαίνεται ἀπό τόν πρόλογο τοῦ βιβλίου τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων, στό ὁποῖο φαίνεται καθαρά ὅτι ἀποστέλλεται στόν Θεόφιλο, στόν ὁποῖο ἔστειλε καί τό Εὐαγγέλιό Του, ὅπου ἀναφέρεται στόν «πρῶτον λόγον» γιά νά τόν στηρίξη στήν ἐν Χριστῷ πίστη. Καί κατά τούς ἐξηγητές πρέπει νά ἔχη γραφῆ περί τό 70 μ.Χ.

Ὡς πρός τό περιεχόμενο τό βιβλίο μπορεῖ νά χωρισθῆ σέ δύο μέρη. Τό πρῶτο μέρος περιλαμβάνεται ἀπό τήν ἀρχή μέχρι τό δέκατο πέμπτο κεφάλαιο, 35 στίχο, καί περιγράφει τήν ζωή τῆς πρώτης Ἐκκλησίας στά Ἱεροσόλυμα μέ πρωταγωνιστικό ρόλο τόν Ἀπόστολο Πέτρο. Τό δεύτερο μέρος ἀπό τό δέκατο πέμπτο κεφάλαιο, στίχο 36, τήν δράση τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, μέ τίς ἀποστολικές περιοδεῖες μέχρι τήν πρώτη ἄφιξή του στήν Ρώμη μέ συνοδεία ρωμαϊκῆς φρουρᾶς γιά νά δικαστῆ, καί οὐσιαστικά πρόκειται γιά τήν πρώτη φυλάκιση τοῦ Ἀποστόλου Παύλου. Καί στό πρῶτο μέρος περιγράφεται ἡ ἐπιστροφή τοῦ Σαούλ στόν Χριστό καί ἡ πρώτη ἀποστολική του περιοδεία μέχρι τήν Ἀποστολική Σύνοδο πού ἔγινε τό ἔτος 48 μ.Χ. στά Ἱεροσόλυμα, γιά νά ἀντιμετωπίσουν τό πρόβλημα τῆς περιτομῆς πού προέκυψε, ἄν, δηλαδή, οἱ Ἐθνικοί πού γίνονταν Χριστιανοί ἔπρεπε νά περιτέμνονται, σύμφωνα μέ τίς διατάξεις τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου.

Ἄν θέλη κανείς νά διατρέξη πολύ σύντομα τό περιεχόμενο τοῦ βιβλίου γιά μιά σύντομη ἐνημέρωση, θά ἔλεγα ὅτι τό βιβλίο τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων ἀσχολεῖται μέ τά ἑξῆς θέματα.

Στό πρῶτο μέρος μέχρι τά μισά τοῦ δεκάτου πέμπτου κεφαλαίου, μετά τόν πρόλογο, γίνεται ἀναφορά στήν ἐμφάνιση τοῦ Χριστοῦ γιά σαράντα ἡμέρες, στήν ἐκλογή τοῦ δωδέκατου μαθητοῦ Ματθία, σέ ἀντικατάσταση τοῦ Ἰούδα πού ἀπαγχονίσθηκε, στήν ἐπιφοίτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, στό κήρυγμα τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, στήν κοινή ζωή τῶν πρώτων πιστῶν, στά θαύματα καί στίς φυλακίσεις τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, στήν κλήση του στό Συνέδριο, στήν ἐκλογή τῶν ἑπτά διακόνων, στήν ὁμιλία τοῦ Πρωτοδιακόνου Στεφάνου στό Συνέδριο καί στήν λιθοβόλησή του, στούς πρώτους διωγμούς τῶν πιστῶν στά Ἱεροσόλυμα, στήν κατήχηση τοῦ εὐνούχου Αἰθίοπα καί στήν βάπτισή του, στήν κλήση τοῦ Σαύλου ἀπό τόν Χριστό στό ἀποστολικό ἀξίωμα μέ ὅραμα, πρό τῆς Δαμασκοῦ, στό κήρυγμα τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου στήν Λύδδα καί τήν Ἰόππη, στήν ἀνάσταση τῆς Ταβιθᾶ καί στήν ἐπιστροφή στόν Χριστό τοῦ Ρωμαίου ἑκατοντάρχου Κορνηλίου, στήν ἵδρυση τῆς Ἐκκλησίας στήν Ἀντιόχεια, στήν ἀποκεφάλιση τοῦ Ἀποστόλου Ἰακώβου, στήν φυλάκιση καί τήν ἀποφυλάκιση τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου μέ θαῦμα, στόν τραγικό θάνατο τοῦ Ἡρώδη, στήν ἀποστολή τοῦ Βαρνάβα καί Παύλου στήν Κύπρο καί στό νότιο μέρος τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, καί στήν Ἀποστολική Σύνοδο στά Ἱεροσόλυμα, ὅπου ἀποφασίστηκε νά μή περιτέμνονται ὅσοι δέχονται τόν Χριστό μέ τό Βάπτισμα.

Στό δεύτερο μέρος, ἀπό τό τέλος τοῦ δεκάτου πέμπτου κεφαλαίου, περιγράφεται ἡ δεύτερη περιοδεία τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ἐνῶ ἡ πρώτη περιοδεία εἶχε γίνει προηγουμένως μέ τόν Βαρνάβα. Ἔτσι, ἡ δεύτερη περιοδεία τοῦ Ἀποστόλου Παύλου γίνεται μέ τόν Σίλα στήν Μικρά Ἀσία, ὅπου προσλαμβάνει ὡς συνοδούς τόν Τιμόθεο καί τόν Λουκᾶ. Ἐπίσης, περιγράφεται τό ὅραμα στήν Τρωάδα νά ἐπισκεφθῆ τήν Ἑλλάδα, ἡ περιοδεία τοῦ Ἀποστόλου Παύλου στούς Φιλίππους, στήν Θεσσαλονίκη, Βέροια, Ἀθήνα, Κόρινθο καί ἐπιστροφή στήν Ἀντιόχεια. Στήν συνέχεια ἀρχίζει ἡ τρίτη περιοδεία του ἀπό τήν Ἔφεσο στήν Κόρινθο, ἐπιστροφή στήν Μακεδονία, στήν Τροία, στήν Μίλητο, ἡ ὁμιλία του στούς Πρεσβυτέρους τῆς Ἐφέσου καί τῶν ἄλλων Ἐκκλησιῶν πού τούς κάλεσε στήν Μίλητο, ἀναφέρεται στήν ἐπιστροφή του στήν Ἱερουσαλήμ, στήν σύλληψή του, τήν ἀπολογία του, τήν αἴτησή του νά δικαστῆ στήν Ρώμη, καί στό ταξίδι του πρός τήν Ρώμη διά μέσου τοῦ Κρητικοῦ πελάγους. Οἱ Πράξεις τῶν Ἀποστόλων καταλήγουν: «Ὁ Παῦλος ἔμεινε μιά ὁλόκληρη διετία σέ ἰδιαίτερη νοικιασμένη κατοικία, ὅπου δεχόταν ὅλους ὅσοι τόν ἐπισκέπτονταν. Κήρυττε τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, καί δίδασκε γιά τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό μέ μεγάλη παρρησία καί χωρίς κανένα ἐμπόδιο».
Ἡ συνοπτική αὐτή παρουσίαση τοῦ περιεχομένου τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων δέν μπορεῖ νά δώση νά καταλάβουν οἱ ἄνθρωποι τήν σημαντικότητα τοῦ βιβλίου αὐτοῦ. Θά γίνη μιά μικρή ἀποτίμηση τοῦ ἔργου αὐτοῦ.

Τό βιβλίο ἀρχίζει μέ τό μεγάλο γεγονός τῆς Ἀναλήψεως τοῦ Χριστοῦ στούς οὐρανούς καί τήν βεβαιότητα πού δόθηκε ἀπό τούς Ἀγγέλους ὅτι θά ἔλθη πάλι ὁ Χριστός μέσα στήν δόξα Του. Αὐτό εἶναι καίριας σημασίας ἔργο. Ἔπειτα, παρουσιάζεται τό θαυμαστό γεγονός τῆς Πεντηκοστῆς, κατά τήν ὁποία ἡ Ἐκκλησία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἔγινε Σῶμα Χριστοῦ καί οἱ Μαθητές, ὅπως καί οἱ πιστεύσαντες, ἔγιναν μέλη τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ. Τά χαρίσματα ἦταν ἔκδηλα καί πλούσια. Οἱ Ἀπόστολοι ἔλαβαν μεγάλη δύναμη, ἔκαναν θαύματα, ἐκήρυτταν τήν θεότητα καί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ μέ σθένος πολύ καί τό κήρυγμά τους εἶχε μεγάλη δύναμη, διά τοῦ ὁποίου προσελκύονταν πολλοί στήν νέα πίστη καί πίστευαν τόν Χριστό ὡς Θεό. Ἀκόμη, παρουσιάζεται τό ἐκπληκτικό φαινόμενο τῆς κοινῆς ζωῆς τῶν πρώτων Μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ, πού ἀργότερα στήν Ἀντιόχεια ὀνομάστηκαν Χριστιανοί. Ζοῦσαν ὅλοι μαζί, διέθεταν τίς περιουσίες τους γιά τίς ἀνάγκες ὅλων, δοξολογοῦσαν τόν Θεό, προσεύχονταν χαρισματικά, δηλαδή εἶχαν χαρισματική προσευχή, ἔβλεπαν τήν δόξα τοῦ Θεοῦ διά τῆς θεοπτίας, ὅπως ὁ Πρωτοδιάκονος καί Πρωτομάρτυρας Στέφανος.

Ἕνα πολύ σημαντικό γεγονός εἶναι ἡ ἐμφάνιση τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ στόν μέχρι τότε διώκτη Σαῦλο, πού τόν κάλεσε στό Ἀποστολικό ἀξίωμα. Ὁ Σαῦλος, ὁ μετέπειτα Ἀπόστολος Παῦλος, μέ τήν γνώση τῶν Γραφῶν, τήν θεοπτία πού εἶχε, καί μέ τήν δυναμικότητά του ἔδωσε νέα πνοή στήν αὔξηση τῆς πρώτης Ἐκκλησίας ἀπό τά Ἱεροσόλυμα μέχρι τήν Ρώμη, μέ τίς θεόπνευστες καί μαρτυρικές περιοδεῖες του. Βεβαίως, ἕνα ἀπό τά πιό σημαντικά γεγονότα ἦταν ἡ Ἀποστολική Σύνοδος στά Ἱεροσόλυμα, στήν ὁποία ἔγινε σύσκεψη μέ τό Ἅγιον Πνεῦμα καί καθόρισαν πῶς θά ἀποδέχονται τούς Ἐθνικούς πού θά ἤθελαν νά βαπτισθοῦν, χωρίς νά περιτέμνονται. Πρόκειται γιά τήν μετάβαση στήν πράξη ἀπό τήν Παλαιά στήν Καινή Διαθήκη. Τώρα τό βάπτισμα εἶναι ἡ νέα πνευματική περιτομή καί ἡ ἔνταξη στό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Ὁπότε, ἠ σχέση τοῦ Χριστοῦ μέ τούς Μαθητές Του ἔχει ἄλλη, μεγαλύτερη σημασία. Ἔτσι, αὐτή ἡ πρώτη Ἀποστολική Σύνοδος, πού ἔγινε τό 48 μ.Χ. στά Ἱεροσόλυμα, μέ τήν ἱστορική φράση «ἔδοξε τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι καί ἡμῖν», ἔγινε τό ὑπόδειγμα καί ὁ τύπος ὅλων τῶν μεταγενεστέρων Τοπικῶν καί Οἰκουμενικῶν Συνόδων γιά τήν ἐπίλυση, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι, ὅλων τῶν θεολογικῶν θεμάτων πού ἀνέκυψαν στήν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας.

Ἀκόμη, στήν πρώτη Ἐκκλησία, ὅπως τό περιγράφουν οἱ Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, ἀρχίζουν καί διοργανώνονται οἱ βαθμοί τῆς Ἱερωσύνης. Εἶναι οἱ Ἀπόστολοι, ἔπειτα χειροτονοῦνται οἱ πρῶτοι Διάκονοι, στήν συνέχεια οἱ Ἐπίσκοποι καί οἱ Πρεσβύτεροι, καί ὅλοι αὐτοί εἶχαν Ἅγιον Πνεῦμα μέ ἔκδηλα καί ἐξωτερικά τά χαρίσματα τῆς προφητείας, τῆς νοερᾶς-καρδιακῆς προσευχῆς, τῶν θαυμάτων καί τῆς θεοπτίας. Ὅλα αὐτά μᾶς δείχνουν ποιά εἶναι ἡ οὐσία τῆς Ἱερωσύνης καί ποιός εἶναι ὁ σκοπός της. Βεβαίως, στό βιβλίο τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων φαίνεται ἡ δυναμικότητα τῆς πρώτης Ἐκκλησίας, ἡ πνευματική ζωντάνια της, ἡ αὐθεντικότητά της, ἡ ἱεραποστολική της δράση καί αὐτό εἶναι πρότυπο γιά ὅλους μας. Διαβάζοντας τό βιβλίο αὐτό καθρεπτιζόμαστε, βλέπουμε σέ τί συνίσταται ἡ ἐκκοσμίκευση τῆς ζωῆς μας, τῆς διδασκαλίας μας, τῆς ποιμαντικῆς διακονίας, τῆς συνοδικῆς λειτουργίας τῆς Ἐκκλησίας, τῆς λατρείας καί τοῦ κοινωνικοῦ ἔργου.

Κατά τό Τυπικό τῆς Ἐκκλησίας, τμήματα ἀπό τό βιβλίο τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων διαβάζονται κατά τήν θεία Λειτουργία ἀπό τήν Κυριακή τοῦ Πάσχα μέχρι τήν Πεντηκοστή, γιά νά καταλάβουμε μέσα στό Φῶς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ τί εἶναι ἡ Ἐκκλησία, τί εἶναι ἡ Θεολογία, τί εἶναι ἡ Ἱερωσύνη, τί εἶναι ἡ Χριστιανική ζωή.

Ὁ Μητροπολίτης
+ Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱερόθεος