Skip to main content

Κύριο ἄρθρο: Ἐντυπώσεις ἀπὸ τὴν Ἀμερικὴ

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Σέ ἄλλη στήλη τῆς Ἐφημερίδας ὁ ἀναγνώστης θά διαβάση τά σχετικά μέ τήν περιοδεία μου στήν Ἀμερική, ὕστερα ἀπό ἐπίσημη πρόσκληση τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Τιμίου Σταυροῦ Βοστώνης τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Washington-Seattle καί τῆς Ἐπιτροπῆς Διοργάνωσης Συνεδρίου γιά τόν Ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμά στήν κοινότητα Tacoma τῆς Πολιτείας τῆς Washington.

Στό ἄρθρο αὐτό θά προσπαθήσω νά παρουσιάσω μερικές ἀπό τίς ἐντυπώσεις μου ἀπό τήν ἐπικοινωνία πού εἶχα μέ πολλούς ἀνθρώπους ὅλων των κοινωνικῶν τάξεων τῆς Ἀμερικῆς καί τήν συζήτηση πού εἶχα μαζί τους πάνω σε διάφορα σοβαρά θεολογικά, ἐπιστημονικά, πνευματικά καί κοινωνικά ζητήματα.

Ἡ Ἀμερική πράγματι εἶναι μιά χώρα μεγάλων κοινωνικῶν καί πνευματικῶν ἀντιθέσεων. Μπορεῖ κανείς νά συναντήση ἐκεῖ ἀνθρώπους ὅλων των τάσεων καί ὑπερβολῶν μέσα βέβαια στά πλαίσια τῆς ἀνθρωποκεντρικῆς κοινωνίας. Κυρίως θά ἤθελα νά ὑπογραμμίσω τέσσερα σημεῖα τά ὁποῖα δείχνουν τήν νοοτροπία καί τίς ἀναζητήσεις τῶν Ἀμερικανῶν.

* * *

Πρώτον. Ὑπάρχει μεγάλη ἀντίθεση μεταξύ ἡγεσίας καί λαοῦ. Ἡ Κυβέρνηση τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν παρουσιάζεται καί εἶναι ἡ κυριαρχοῦσα δύναμη στόν κόσμο, ἀλλά ὁ λαός, καίτοι διακρίνεται γιά τήν αἴσθηση αὐτῆς τῆς ὑπεροχῆς καί τῆς ἀσφάλειας, ἐν τούτοις ἀφ’ ἑνός μέν ἔχει πολλά προβλήματα προσωπικῆς ἀνασφάλειας, ἀφ’ ἑτέρου δέ δέν παρακολουθεῖ τίς ἀποφάσεις τῆς ἡγεσίας του. Θά ἤθελα πάνω στό θέμα αὐτό νά ἀναφέρω δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα.

Τό ἕνα εἶναι σχετικό μέ τίς θεωρίες τοῦ Ἀμερικανοῦ ἐπιστήμονα Σάμιουελ Χάντιγκτον, περί τῆς συγκρούσεως τῶν πολιτισμῶν. Βεβαίως, ἡ θεωρία τοῦ Χάντιγκτον τονίζει μερικές σημαντικές ἀλήθειες, ὅπως ὅτι ὁ Δυτικός πολιτισμός στήν οὐσία τοῦ διαφέρει ἀπό τόν λεγόμενο σλαυορθόδοξο πολιτισμό, ἀλλά ὅμως ἔχει καί πολλά κενά. Ἁπλῶς ἐπισημαίνω ὅτι ἡ ρωσική ὀρθόδοξη θεολογία δέν ταυτίζεται ἀπόλυτα μέ τήν ἑλληνορθόδοξη θεολογία, διότι ἔχει ἐπηρεασθῆ πολιτιστικά ἀπό τόν Δυτικό πολιτισμό, καθώς ἐπίσης οἱ πολιτισμοί δέν εἶναι στεγανοποιημένοι γεωγραφικά καί πολιτιστικά καί ἐπί πλέον ὁ δυτικός πολιτισμός ἔχει ἀνάγκη ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Παράδοση γιά νά μπορέση νά ἀνταποκριθῆ στίς ἀναζητήσεις τῶν δυτικῶν ἀνθρώπων. Ὅμως, οἱ περισσότεροι Ἀμερικανοί ἔχουν παντελῆ ἄγνοια τῆς θεωρίας τοῦ Χάντιγκτον. Συζήτησα γιά τό θέμα αὐτό μέ ἐπιστήμονες καί ἁπλούς ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι δέν εἶχαν ἀκούσει ἀκόμη καί τό ὄνομα τοῦ Χάντιγκτον, ἀντίθετα μάλιστα συνειδητοποίησαν τίς ἀνακρίβειές της, ὅταν τούς ἐξήγησα τί γράφει. Μάλιστα, δήλωσαν ὅτι ἡ Δύση ἔχει ἀνάγκη τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἀκριβῶς αὐτό τό γεγονός δείχνει ὅτι ἡ Ἀμερικανική πολιτική ἐξασκεῖται ἀνεξάρτητα ἀπό τήν γνώμη καί τήν ἐπιθυμία τοῦ Ἀμερικανικοῦ λαοῦ.

Τό ἄλλο παράδειγμα εἶναι σχετικό μέ τίς συνεχιζόμενες ἐπιθέσεις τοῦ ΝΑΤΟ ἐναντίον τῆς Σερβίας. Μέ ὅσους συζήτησα τό θέμα αὐτό διεπίστωσα ὅτι ἤ εἶναι παραπληροφορημένοι ἤ ἔχουν μεγάλη ἀδιαφορία γιά ὅ,τι γίνεται στόν κόσμο ἤ ἐκφράζουν τήν ἀντίθεσή τους, λέγοντας ὅτι δέν καταλαβαίνουν τί σχέση ἔχουν οἱ βομβαρδισμοί στήν Σερβία μέ τά συμφέροντα τῶν Ἀμερικανῶν. Ἐπηρεασμένος ἀπό τήν ἀτμόσφαιρα πού ὑπῆρχε στήν Ἑλλάδα, πρίν φύγω γιά τήν Ἀμερική, ἡ ὁποία Ἑλλάδα ζῆ τό πρόβλημα καί εἶναι εὐαισθητοποιημένη, βρέθηκα μπροστά σε μιά παγωμένη ἀτμόσφαιρα καί αἰσθάνθηκα βαθειά ἔκπληξη. Γενικά, οἱ Ἀμερικανοί δέν ἐνδιαφέρονται πολύ γιά πολιτικά ζητήματα καί γιά καταστάσεις πού συμβαίνουν στόν κόσμο. Κατάλαβα ὅμως πολύ καλά καί τήν ἰδιαίτερη μορφή δικτατορίας πού ἐπιβάλλουν τά Μέσα Μαζικῆς Ἐνημέρωσης τοῦ λαοῦ. Γι’ αὐτό καί αἰσθάνθηκα μεγάλη εὐτυχία πού ζῶ στήν Ἑλλάδα μέ τήν μεγαλύτερη ἐλευθερία γνώμης καί ἔκφρασης.

Μέσα σέ αὐτήν τήν προοπτική πρέπει νά ἀναφέρω ὅτι οἱ Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες στήν Ἀμερική ἐνδιαφέρονται γιά τήν κατάσταση στά Βαλκάνια, ἐκφράζουν τήν δυσφορία καί τήν διαμαρτυρία τούς ὅπου χρειασθῆ. Σέ αὐτό πρωτοστατοῦν οἱ Ἐπίσκοποι καί οἱ Κληρικοί. Μοῦ εἶπαν ὅτι οἱ φοιτητές τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Τιμίου Σταυροῦ Βοστώνης ἐξέφρασαν τήν ἀντίθεσή τους γιά τούς βομβαρδισμούς, στό κέντρο τῆς Βοστώνης, κρατώντας τήν ἑλληνική σημαία καί τά ἐκκλησιαστικά λάβαρα.

* * *

Δεύτερον. Στήν ἀμερικανική κοινωνία ἀπό πλευρᾶς πολιτιστικῆς καί θεολογικῆς ἐπικρατοῦν δύο τάσεις. Ἡ μία στηρίζεται στόν ὀρθολογισμό, ὅπως καλλιεργήθηκε ἀπό τόν σχολαστικισμό τοῦ Μεσαίωνα καί τά ἰδεολογικά ρεύματα τῆς Ἀναγέννησης καί τοῦ Διαφωτισμοῦ, καί ἡ ἄλλη ἐκφράζεται ἀπό τήν ἀναζήτηση καί βίωση τῆς ἡσυχαστικῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως. Θά ἤθελα νά κάνω μία σύντομη ἀνάλυση.

Εἶναι γνωστόν ὅτι ὁ Καθολικισμός στηρίχθηκε πολύ στόν ὀρθολογισμό, θέτοντας τόν κέντρο τῆς ὑπάρξεως τοῦ ἀνθρώπου καί τῆς ἀναζητήσεως τοῦ Θεοῦ. Σέ αὐτό τό σημεῖο σημαντικό ρόλο ἔπαιξαν οἱ θεωρίες τοῦ Θωμά τοῦ Ἀκινάτη. Ὡς ἀντίδραση στά συμπτώματα τοῦ ὀρθολογισμοῦ ἀναπτύχθηκε ὁ προτεσταντικός εὐσεβισμός, μέ τήν πουριτανική ἀντίληψη, σύμφωνα μέ τήν ὁποία γίνεται λόγος γιά μιά στείρα ἠθικολογία, ἡ ὁποία συνίσταται στήν ἀποσύνδεση τῆς ἠθικῆς ἀπό τήν ὀντολογία καί γενικά τήν ὑπόσταση τοῦ ἀνθρώπου.

Ἡ ἀμερικανική κοινωνία στό βάθος τῆς εἶναι ἐπηρεασμένη ἀπό τήν πουριτανική ἠθικολογία καί μέσα ἀπό αὐτήν τήν ἀτμόσφαιρα ἑρμηνεύει ὅλα τα γεγονότα πού συνδέονται μέ τήν ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου. Δέν λείπουν βέβαια καί οἱ ἐκφράσεις τοῦ ὀρθολογισμοῦ. Ἑπομένως ὁ ὀρθολογισμός καί ὁ πουριτανισμός ἐπικρατοῦν στήν ἀμερικανική χώρα, ὁ μέν πρῶτος εἶναι στερημένος ἀπό τήν ὀντολογική ἀγάπη, ὁ δέ δεύτερος (πουριτανισμός) χωρίζει τούς ἀνθρώπους σέ καλούς καί κακούς μέ κριτήρια ἐξωτερικά. Αὐτό ἄλλωστε φαίνεται περίτρανα στήν περίπτωση τῶν βομβαρδισμῶν στήν Σερβία.

Αὐτή ὅμως ἡ κατάσταση δημιούργησε μεγάλη ἀπογοήτευση, διότι τό πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου δέν ἀναπαύεται μέ τέτοιες ἀπομονωμένες θεωρήσεις τῆς ζωῆς καί ἀναζητάει νέες ἑρμηνεῖες τῆς ζωῆς. Δυστυχῶς πολλοί ἀπό αὐτούς πέφτουν θύματα τοῦ ἀνατολικοῦ μυστικισμοῦ, καθώς ἐπίσης καί τῶν διαφόρων ἐκμεταλλευτῶν, οἱ ὁποῖοι δημιουργοῦν νέες θρησκευτικές ἰδεολογίες, ὅπως τήν λεγομένη παγκοσμιοποιημένη θρησκεία, τήν γνωστή Νέα ἐποχή (New Age) γιά νά ἀναπληρώσουν τό κενό. Πολλοί ὅμως εἶναι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἀντιλαμβάνονται τήν ἀξία τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας στήν αὐθεντική της ἔκφραση καί προσέρχονται σέ αὐτήν, γιατί διακρίνουν ὅτι ἡ ὀρθόδοξη θεολογία ὑπερβαίνει τόν ὀρθολογισμό, τόν ἠθικισμό καί τόν μυστικισμό. Ἔτσι ὁ ἡσυχασμός ἔχει μέλλον στήν ἀμερικανική κοινωνία, καί μπορεῖ νά παίξη ἕναν σημαντικό ρόλο, ὅμοιο μέ τόν ρόλο πού ἔπαιξε ἡ ἐμφάνιση τοῦ Χριστιανισμοῦ στήν τότε σιδηροφράκτη Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία.

Γνώρισα πολλούς προσήλυτους στήν Ὀρθοδοξία, οἱ ὁποῖοι ἔχουν μεγάλη ἀναζήτηση καί ἡ χαρά εἶναι ζωγραφισμένη στά πρόσωπά τους, οἱ ὁποῖοι ζοῦν τήν Ὀρθόδοξη ἡσυχαστική Παράδοση μέσα στό σπίτι τους, μεγαλώνουν τά παιδιά τους μέ τά μορφωτικά στοιχεῖα μέ τά ὁποῖα μεγάλωσε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς. Κάνουν νοερά προσευχή, μετέχουν στίς λατρευτικές συνάξεις τῆς Ἐκκλησίας μέ μεγάλη προσοχή καί κατανόηση, νηστεύουν καί ἀγρυπνοῦν, ζοῦν μέ λιτότητα καί ἀσκητικότητα. Κάποιος ἀπ’ αὐτούς πού εἶναι ἀρχιτέκτων μου εἶπε: “Σᾶς εὐχαριστῶ γιά τά βιβλία πού γράφετε, τά ὁποῖα ἀνταποκρίνονται στίς ἀναζητήσεις μου καί μέ ὁδήγησαν ἀπό τήν ἀνυπαρξία στήν ὑπαρξη”. Καί καθώς οἱ Ἀμερικανοί ἔχουν τήν συνείδηση ὅτι ζοῦν σέ μιά ἀσφαλῆ χώρα καί ἑπομένως αἰσθάνονται ἀσφαλεῖς γεωγραφικά καί πολιτικά, ἔχουν ἄνεση νά ἐκφράσουν τά συναισθήματά τους καί νά ζητήσουν πνευματική βοήθεια. Ἕνας ἀπό αὐτούς πού ἦταν στό Συνέδριο, ἦλθε καί τήν τελευταία στιγμή στό ἀεροδρόμιο ἀπό πολύ μακριά γιά νά μέ χαιρετίση καί νά μέ ρωτήση μιά ἐρώτηση πού τόν ἀπασχολοῦσε.

Ἐπίσης γνώρισα καί μερικούς κατηχουμένους, οἱ ὁποῖοι ζοῦν μέ πολλή προσευχή καί ἐγρήγορση, προετοιμαζόμενοι γιά τό ἅγιο Βάπτισμα, τό ὁποῖο θεωροῦν σημαντικό γεγονός γιά τήν ζωή τους. Αἰσθάνονται ὅτι στό βάθος τῆς ὑπάρξεώς τους καί στό βάθος τοῦ οἰκογενειακοῦ τους χώρου ὑπάρχει τό ζωντανό νερό τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως καί ἀναζητοῦν νά βροῦν τήν ἀληθινή πηγή ζωῆς. Εὑρισκόμενος κανείς μπροστά σε τέτοιους ἀνθρώπους αἰσθάνεται τήν ἀναξιότητά του.

* * *

Τρίτον. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία στήν Ἀμερική ἔχει μέλλον, ἀφοῦ, ὅπως πιστεύω, θά αὐξηθοῦν ἀκόμη περισσότερό τα μέλη της. Ὅταν μάλιστα παρουσιάζεται ἡ Ὀρθόδοξη θεολογία στήν ἀληθινή της ἔκφραση, τότε εἶναι πόλος ἕλξεως πολλῶν ἀνθρώπων πού ζητοῦν τήν ἀλήθεια, εἶναι ἕνα ἰσχυρός μαγνήτης πού θά ἑλκύη ὅσους διψοῦν τήν δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ, καί αὐτό γιατί ἡ Ὀρθόδοξη θεολογία εἶναι ἰσορροπημένη καί ἀναπαύει τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου. Σέ κάποια ὁμιλία μου τόνισα ὅτι ἡ ψυχή τοῦ κάθε ἀνθρώπου ἐκ φύσεως εἶναι Ὀρθόδοξη.

Δέν μπορῶ ὅμως νά ἀποκρύψω καί μιά δοκιμασία τήν ὁποία διέρχεται ἡ Ἐκκλησία στήν Ἀμερική καί ἡ ὁποία ὅπως φαίνεται θά συνεχισθῆ ἀκόμη περισσότερο. Πρόκειται γιά τόν ἐθνικιστικό πειρασμό, ὅταν ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ταυτίζεται μέ ἐθνικές Ἐκκλησίες. Βεβαίως, κάθε Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ζῆ σέ ἕναν ἰδιαίτερο χῶρο, ποτέ ὅμως δέν πρέπει νά ἀπολυτοποιῆ τόν χῶρο, ποτέ δέν πρέπει νά χάνη τήν κάθετη διάσταση καί νά περικλείεται σέ μιά ὁριζόντια, ἐπίπεδη διάσταση. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία κινεῖται ὑπεράνω του Κράτους καί τοῦ Ἔθνους, σώζει ὅμως κάθε Κράτος καί Ἔθνος. Ζῆ καί ἐργάζεται ἐν τῷ κόσμω τούτω, ἀλλά δέν εἶναι ἐκ τοῦ κόσμου τούτου.

Δυστυχῶς στήν Ἀμερική παρατηρεῖται, σέ μερικές περιπτώσεις, ἡ ταύτιση τῆς Ἐκκλησίας μέ τά ἰδιαίτερα Ἔθνη. Πολλές φορές στήν συντήρηση καί αὔξηση αὐτῆς τῆς καταστάσεως συντελεῖ καί ὁ φονταμενταλισμός καί οἱ ψυχολογικές καταστάσεις μερικῶν ἐκκλησιαστικῶν ἡγετῶν, οἱ ὁποῖοι ἐν ὀνόματι τῆς πίστεως διασποῦν τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Τό πρόβλημα τῆς διασπορᾶς, τό ὁποῖο ἐκφράζεται κυρίως στήν Ἀμερική, θά εἶναι ἕνα ἀπό τά μεγαλύτερα προβλήματα τοῦ ἀρχομένου αἰῶνος.

Παντοῦ ὅπου μέ ἐρωτοῦσαν οἱ ἄνθρωποι γιά τό θέμα αὐτό ἀπαντοῦσα ὅτι εἶναι ἀνάγκη νά ἐνταχθοῦμε ὀργανικά καί οὐσιαστικά κάτω ἀπό τήν ἐπίβλεψη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τό ὁποῖο λόγω μεγάλης ἐκκλησιαστικῆς ἐμπειρίας αἰώνων, ἔχει τήν δυνατότητα νά ἐκφράση αὐτό τό οἰκουμενικό πνεῦμα τῆς Ὀρθοδοξίας, τό ὁποῖο χωρίς νά χάνη τήν ἀποκαλυπτική ἀλήθεια καί χωρίς νά παραγνωρίζη τήν ὕπαρξη τῶν Ἐθνῶν κινεῖται παράλληλα καί ὑπεράνω αὐτῶν. Ἡ ἱστορία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου πάνω στό θέμα αὐτό εἶναι πλούσια. Θά πρέπει νά παραμείνουμε ἑνωμένοι κάτω ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, ὥστε μέ τήν παρουσία καί τόν λόγο μας νά τό βοηθοῦμε νά ἐκφράζη τήν ἀποκαλυπτική ἀλήθεια μέσα στόν συγκεχυμένο καί μεταβαλλόμενο σύγχρονο κόσμο.

* * *

Τέταρτον. Πάντοτε πίστευα ὅτι ἡ θεολογία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ εἶναι ἀρκετά σύγχρονη καί μπορεῖ νά ἀπαντήση σέ ὅλα τα σύγχρονα φιλοσοφικά, θεολογικά, θρησκευτικά, κοινωνικά ρεύματα πού κυριαρχοῦν στήν ἐποχή μας. Πράγματι, ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ἐκφράστηκε διά τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ἀναπαύει τόν σύγχρονο ἄνθρωπο, πού ζητᾶ ἐλευθερία, ἀγάπη, ἡσυχία, εἰρήνη καί εἶναι ἀπογοητευμένος ἀπό τίς ἰδεολογίες καί τίς ἠθικολογίες πού μαραίνουν τό πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου.

Αὐτή ἡ πίστη μου ἰσχυροποιήθηκε ἀπό τήν ἐπίσκεψή μου στήν Ἀμερική καί τίς συζητήσεις πού εἶχα μέ πολλούς ἀνθρώπους ὅλων των κοινωνικῶν στρωμάτων. Δόξασα τόν Θεό, γιατί μέ τήν θεολογία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ μπορῶ νά μιλήσω μέ σύγχρονους γενετιστές, ἐρευνητές τοῦ ἐγκεφάλου, παιδαγωγούς, κοινωνιολόγους κλπ.

Γιά παράδειγμα, οἱ θεωρίες τῆς μεταφυσικῆς γιά τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου δημιουργοῦν τεράστια προβλήματα στούς Χριστιανούς πού ἔχουν νά ἀντιμετωπίσουν τούς ἐπιστήμονες οἱ ὁποῖοι ἐρευνοῦν τόν ἀνθρώπινο ἐγκέφαλο, καί ἀναπόφευκτα ὁδηγοῦνται στήν σύγκρουση μεταξύ ἐπιστήμης καί θεολογίας. Ὅμως, ὅταν σέ μιά τέτοια ἐπιστημονική συζήτηση στήν ὁποία συμμετεῖχαν ἔγκριτοι πρωτοπόροι ἐρευνητές παρουσίασα τήν διδασκαλία τοῦ ἄγ. Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ γιά τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, δημιούργησε ἔκπληξη. Μάλιστα, κάποιος ἐπιστήμονάς μου εἶπε: “Τό λέγει αὐτό ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς;” καί σέ καταφατική ἀπάντηση εἶπε: “Εἶναι πολύ σπουδαῖο! Θά προσπαθήσω νά μελετήσω τήν διδασκαλία του”.

Γι’ αὐτό ἔχουμε μεγάλη εὐθύνη καί χρέος νά παρουσιάζουμε τήν διδασκαλία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ὅπως ἐκφράζεται διά τῶν ἁγίων Πατέρων σχετικά μέ τήν Τριαδολογία, Χριστολογία, ἀνθρωπολογία, σωτηριολογία, κοινωνιολογία κλπ. Στό σημεῖο αὐτό, ὅπως μου εἶπαν πολλοί, ἔχει μεγάλη ἀποστολή νά ἐπιτελέση ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος μέ ὅλες τίς δυνατότητες πού διαθέτει, μπορεῖ νά βοηθήση ὅσους ἀναζητοῦν τήν ἀλήθεια, ἀφ’ ἑνός μέν γιατί μελετᾶ τά κείμενα στήν δική της γλώσσα καί μέσα ἀπό τήν ἀτμόσφαιρα πού ἐπικρατεῖ στήν Ἑλλάδα, λόγω του ὅτι ὑπάρχουν ἀκόμη ζωντανοί ὀργανισμοί τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως, ἀφ’ ἑτέρου δέ γιατί τόσο ὁ Ἑλληνισμός ὅσο καί ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ὑπερεθνικοί. Οἱ Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες, καί μάλιστα οἱ Κληρικοί, δέν πρέπει νά βλέπουν τήν Ἀμερική μόνον ὡς πλούσια χώρα, τήν ὁποία θά ἐπισκεφθοῦν γιά νά συλλέξουν χρήματα, γιά νά κτίσουν τούς Ναούς καί διάφορα ἄλλα Ἱδρύματα, ἀλλά νά διακρίνωνται ἀπό μεγάλη ἔμπνευση στό πῶς θά βοηθήσουν τούς πολίτες αὐτῆς τῆς χώρας νά βροῦν τόν χαμένο ἑαυτό τους, νά ξεφύγουν ἀπό τόν πειρασμό τοῦ ἰδεαλισμοῦ καί ματεριαλισμοῦ, τοῦ ὀρθολογισμοῦ καί μυστικισμοῦ, τοῦ πουριτανισμοῦ καί τοῦ κοινωνικοῦ εὐδαιμονισμοῦ. Ἡ ἀδράνειά μας σέ αὐτήν τήν πλευρά τοῦ ζητήματος θά μᾶς βαρύνη κατά τήν γενική λογοδοσία.

* * *

Γιά νά περατώσω τίς ἐντυπώσεις μου ἀπό τήν πρόσφατη ἐπίσκεψή μου στήν Ἀμερική θά ἤθελα πάλι νά ὑπογραμμίσω ὅτι ἡ Ἀμερική εἶναι μιά χώρα μεγάλων ἀντιθέσεων, ἰδεολογικῶν, πολιτιστικῶν, θρησκευτικῶν, κοινωνικῶν, καί αὐτοί οἱ ἴδιοι οἱ Ἀμερικανοί ἀντιλαμβάνονται τήν μεγάλη αὐτή πολυδιάσπαση καί ἐπιδιώκουν νά σμικρύνουν τίς ἀντιθέσεις. Γι’ αὐτό δίνουν βαρύτητα κυρίως στούς γιατρούς, τούς δικηγόρους καί τούς Κληρικούς. Στούς πρώτους γιά νά λύσουν ἰατρικά προβλήματα, στούς δεύτερους νομικά, καί στούς τρίτους, τούς ὁποίους ἐκλαμβάνουν ὡς κοινωνικούς λειτουργούς, γιά νά λύουν κοινωνικά προβλήματα καί ἔτσι νά συγκροτεῖται ὁ κοινωνικός ἱστός. Σέ μιά χώρα εὐδαιμονίας εἶναι ἑπόμενο νά ἀναφύωνται συγκρούσεις.

Ἀλλά ἐκεῖνο πού χρειάζεται ἡ Ἀμερική εἶναι, κατά τήν γνώμη μου, ἡ ὀρθόδοξη θεολογία μέ τόν προσωπικό, κοινωνικό καί ἡσυχαστικό χαρακτήρα, γιά νά δώση ὄχι μιά ἰσορροπία, ἀλλά νόημα ζωῆς, νά προσφέρη ὄχι ὁμοιοστασία ἀλλά διαστατική ὀντολογία, διότι χωρίς νόημα ζωῆς δέν ἔχει νόημα νά ζῆ κανείς.

Ἡ Ἀμερική εἶναι πράγματι μιά ἀνοικτή χώρα καί κοινωνία καί χρειάζεται μερικές πολιτιστικές “βόμβες”, δηλαδή τήν Ἑλληνορθόδοξη Παράδοση, τήν ὁποία ἀναζητᾶ ὁ ἀμερικανικός λαός καί τήν φοβᾶται ἡ ἡγεσία του, γιατί μέσα ἀπό αὐτόν τόν γνήσιο “βομβαρδισμό” θά ἀλλάξουν καί οἱ θεσμοί καί οἱ παγκόσμιες ἰσορροπίες. Μπορεῖ αὐτό νά φαίνεται λίγο οὐτοπιστικό, ἀλλά τήν κάθε οὐτοπία ὁ Θεός μέ ἐμπνευσμένους ἀποστόλους καί ἰσαποστόλους τήν κάνει πραγματικότητα.

7 Μαΐου 1999, στό ἀεροπλάνο, πάνω ἀπό τήν Ἀμερική, κάπου μεταξύ Seattle καί Boston

ΚΥΡΙΟ ΑΡΘΡΟ

  • Προβολές: 3459