Ἐπίκαιροι Σχολιασμοί: "Περιπατητικὸς διάλογος σὲ ταξί"

Πρωτοπρεσβύτερου Θωμᾶ Βαμβίνη

Τό Σάββατο καί τήν Κυριακή 8 καί 9 Μαΐου πραγματοποιήθηκε στήν Ἀθήνα, στήν μεγάλη αἴθουσα τοῦ Συνοδικοῦ Μεγάρου, Συνέδριο πού ὀργάνωσε ἡ Ἱερά Σύνοδος γιά τούς ὑπεύθυνους καί τά στελέχη τοῦ νεανικοῦ ἔργου τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, μέ θέμα: “Ἡ Ἐκκλησιολογική θεώρηση τῆς τρίτης χιλιετίας καί οἱ νεανικοί προβληματισμοί”. Στό Συνέδριο αὐτό συμμετεῖχα ὡς ἕνας ἀπό τούς ἐκπροσώπους τῆς Ι. Μητροπόλεως Ναυπάκτου.

Στό σχόλιο αὐτό δέν θά ἀναφερθῶ στά θέματα πού ἀναπτύχθηκαν καί συζητήθηκαν στό Συνέδριο, ἀλλά σέ μιά ἐξωσυνεδριακή μου ἐμπειρία, πού δείχνει ὅτι, ἐνῶ ἄλλοι ἀντιμετωπίζουν τή νέα χιλιετία χωρίς ἄγχος καί ἀνασφάλειες μέσα στήν προοπτική του αἰώνιου, κάποιοι ἄλλοι Ἕλληνες - πού δυσανασχετοῦν, ὅταν σκέπτονται ὅτι ὁ Χριστιανισμός “ἔκτισε” νέα καρδιά στό σῶμα τοῦ Ἑλληνισμοῦ - βυθίζουν τήν σκέψη τους στό παρελθόν, χωρίς καμμιά προοπτική, χωρίς διέξοδο ἀπό τά ἀπατηλά φαινόμενα, πνιγμένοι στήν ὡραιοποιημένη εἰδωλοποίηση τῶν παθῶν καί παγιδευμένοι σ’ ἕνα στεῖρο φυλετισμό, ὁ ὁποῖος οὔτε ἑλληνικός στήν πραγματικότητα εἶναι οὔτε πολύ περισσότερο χριστιανικός.

Τό Σάββατο, λοιπόν, 8 Μαΐου, στό μεσημεριανό διάλειμμα τοῦ Συνεδρίου πῆρα ἕνα ταξί, γιά νά κάνω μιά ἐπίσκεψη σέ συγγενικό μου σπίτι. Μέ τό πού ξεκίνησε τό ταξί, ἄρχισε ὁ ταξιτξής τό “ἀνακριτικό” τοῦ ἔργο. Φαίνεται ὅτι τοῦ κίνησε τήν περιέργεια ἡ παρουσία πολλῶν κληρικῶν καί λαϊκῶν στή γύρω περιοχή, ὁπότε ἐνδιαφέρθηκε νά μάθη τί γίνεται στή Μονή Πετράκη. Ἀφοῦ, λοιπόν, πληροφορήθηκε ὅτι γίνεται κάποιο Συνέδριο, πέρασε, μέ “ἀναγνωριστικές βολές” σέ μιά ἰδεολογική ἐπίθεση.

Ἡ συζήτηση πού ἀκολούθησε στά βασικά της σημεῖα ἦταν περίπου ἡ ἀκόλουθη.

-Καλός ὁ Ἀρχιεπίσκοπος...

-Ἀξιόλογος καί ἱκανός ἄνθρωπος.

-Νά δοῦμε• πάντως βλέπω πολύ Ἰουδαϊσμό...

-Ποῦ βλέπετε τόν Ἰουδαϊσμό, τόν ρώτησα. Χωρίς νά δώση ἀπάντηση στό ἐρώτημα πού προκάλεσε ὁ ἴδιος, προχώρησε στήν ὁμολογία τῆς πίστης του:

-Ἐγώ, πάντως, ξέρω τόν ἐσταυρωμένο Ὀρφέα...

Κατάλαβα ὅτι ἦταν κι αὐτός ἕνα ἀπό τά θύματα τῆς νεοπαγανιστικῆς κίνησης μέ τήν ρατσιστική πολιτική ἰδεολογία, πού κάνει τόν τελευταῖο καιρό αἰσθητή τήν παρουσία της στή χώρα μας, μέσα ἀπό τήν κυκλοφορία “εἰδικών” περιοδικῶν, τήν ὀργάνωση συνεδρίων, ἀλλά καί ἀπό τά ἠλεκτρονικά μέσα ἐπικοινωνίας. Τό περιοδικό “Δαυλός”, τοῦ ὁποίου ὁ ταξιτζής μου εἶπε ὅτι εἶναι ἀναγνώστης, μέ τά δημοσιεύματά του, τόν ἔπεισε νά ὁμολογῆ - ἐμπνέοντας τόν ἐνθουσιασμό γιά τήν ἀρχαία Ἑλλάδα - ὅτι “ἐγώ ξέρω τό ἐσταυρωμένο Ὀρφέα”. Αὐτό, βέβαια, πού ἤθελε νά πῆ, χωρίς νά τολμᾶ νά τό πῆ καθαρά, φοβούμενος, ὅπως κατάλαβα, τόν ἴδιο του τόν ἑαυτό, τήν παράδοση πού κυκλοφοροῦσε στό αἷμα του, ἦταν: “Ὡς γνήσιος Ἕλληνας, κατευθείαν ἀπόγονός των ἀρχαίων Ἑλλήνων, δέ γνωρίζω τόν ἐσταυρωμένο Χριστό, τόν Μεσσία τοῦ Ἰσραήλ, γνωρίζω τόν δικό μας, τόν ἐσταυρωμένο Ὀρφέα”. Τήν ἀποστροφή του πρός ὅ,τι προέρχεται ἀπό τό Ἰσραήλ τήν ἐξέφρασε λέγοντας: “Γιατί νά εἶμαι ὑποχρεωμένος νά διδάσκομαι ξένη ἱστορία; Τί μέ ἐνδιαφέρει ἡ ἱστορία τῶν Ἑβραίων;”

Τηλεγραφικά προσπαθοῦσα νά ἀπαντῶ στίς τηλεγραφικές προκλήσεις του. Τοῦ εἶπα ὅτι δέν μᾶς ἐνδιαφέρει ἡ ἱστορία τοῦ Ἰσραήλ ὡς ἐθνική ἱστορία, ἀλλά ὡς ἱστορία τῶν ἀποκαλύψεων τοῦ Θεοῦ στούς προφῆτες, οἱ ὁποῖοι καθοδηγοῦσαν τόν σκληροτράχηλο λαό τῶν Ἑβραίων. Τελικά, ὁ λαός αὐτός ἀντιστάθηκε στούς Προφῆτες, λιθοβόλησε τούς ἀπεσταλμένους τοῦ Θεοῦ σ’ αὐτόν καί σταύρωσε τόν Υἱό του, τόν ὁποῖο δεχθήκαμε ἐμεῖς. Κορεσμένοι ἀπό τήν ἁμαρτία, τήν ὁποία καλλιεργοῦσε ἡ εἰδωλολατρεία, μέ φιλολογική καί πολιτική παιδεία καί ὑποψιασμένοι σέ θέματα οὐσιώδη ἀπό τίς ἀναζητήσεις τῶν φιλοσόφων, οἱ ὁποῖοι ἔφθαναν σέ ἀδιέξοδα, εἴμασταν ἕτοιμοι νά δεχθοῦμε τήν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία ἀνέπαυε καί ἐλευθέρωνε τό ἀνήσυχο πνεῦμα μας. Ἔτσι, οἱ Ἀπόστολοι καί οἱ Πατέρες ἐκχριστιάνισαν τόν Ἑλληνισμό. Ἐπέμενε, ὅμως:

-Γιατί φοβόμαστε τόσο τήν Ἑλλάδα;

-Ποιός φοβᾶται τήν Ἑλλάδα; τοῦ εἶπα. Ὁ Χριστιανισμός, πάντως, δέν τήν φοβήθηκε καί οὔτε τήν φοβᾶται. Τήν ἀγαπᾶ καί τήν σώζει. Δέν φοβήθηκε στίς κατακόμβες - καιρός εἰδωλολατρείας τότε - νά παραστήση τόν Χριστό χρησιμοποιώντας ὡς σύμβολο τόν Ὀρφέα. Στούς ἰαμβικούς στίχους, ἐπίσης, τῶν συναξαρίων, πού βρίσκονται στά Μηναῖα τῆς Ἐκκλησίας, τά ὁποῖα εἶναι σέ καθημερινή χρήση στούς Ὀρθόδοξους Ἱερούς Ναούς, οἱ Ἅγιοι ὑμνοῦνται μέ τήν συμβολική χρήση ἀκόμη καί τῶν ὀνομάτων κάποιων θεῶν τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ δωδεκαθέου, μέ τελείως ἄλλο, βέβαια, περιεχόμενο, ἀφοῦ τό σκοτάδι τῆς εἰδωλολατρείας διαλύθηκε ἀπό τό φῶς τῆς ἀλήθειας. Ἡ παρηκμασμένη Ἑλλάδα διασώθηκε ἀπό τόν Χριστιανισμό βαπτισμένη στήν κολυμβήθρα του.

Θέλοντας νά δείξη μᾶλλον τίς βαθιές του μυστικιστικές γνώσεις, μοῦ εἶπε:

-Ξέρετε γιά τήν τετρακτύ τοῦ Πυθαγόρα;

Δέν ξέρω τί ἰδέα εἶχε περί αὐτῆς - ἴσως θά ἔπρεπε νά τόν ρωτήσω γιά νά καταλάβω καλύτερα τήν πίστη τοῦ - ὅμως, κινήθηκα ἀμέσως, παρορμητικά θά ἔλεγα, σέ ἀντεπίθεση, γιατί θεώρησα ὅτι ἦταν εὐκαιρία νά κονιορτοποιήσω τό ψεύτικο κοσμοείδωλό του.

Ἡ τετρακτύς συνδέεται μέ τή πίστη τῶν πυθαγορείων ὅτι ὅλα διέπονται ἀπό ρυθμό καί περιγράφονται μέ ἀριθμό. Τετρακτύς εἶναι τό ἄθροισμα τῶν τεσσάρων πρώτων φυσικῶν ἀριθμῶν πού ἀπαρτίζει τή δεκάδα, ἡ ὁποία εἶναι βάση ὅλων των μετρήσεων. Ἐκεῖ βρῆκα εὐκαιρία νά τοῦ μιλήσω γιά τήν ἀφέλεια αὐτῆς τῆς πίστης, πού ἐμπόδιζε τήν ἀνάπτυξη τῆς ἐπιστήμης, κάτι πού οὔτε κατά διάνοιαν συμβαίνει μέ τήν Ὀρθόδοξη Χριστιανική πίστη. Ὁ πυθαγόρειος Ἵππαρχος, προσπαθώντας νά ὑπολογίση τό μῆκος τῆς ὑποτείνουσας ἰσοσκελοῦς ὀρθογωνίου τριγώνου μέ κάθετες πλευρές ἴσες μέ τήν μονάδα, ἔφθασε στήν ἀνακάλυψη τῶν ἄρρητων ἀριθμῶν, τῶν ἀριθμῶν, δηλαδή, πού δέν μποροῦν νά γραφοῦν μέ τήν μορφή κλάσματος καί ὡς δεκαδικοί ἔχουν ἄπειρα δεκαδικά ψηφία, τά ὁποῖα δέν ἐπαναλαμβάνονται περιοδικά. Αὐτό γιά τούς πυθαγόρειους ἦταν σκάνδαλο, γιατί ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέ τήν κοσμοθεωρία τους. Κατάφεραν νά κατασκευάσουν εὐθύγραμμο τμῆμα γιά τό ὁποῖο δέν ὑπῆρχε γνωστός ἀριθμός πού νά ἐκφράζη τό μῆκος του. Γι’ αὐτό ἀπέκρυψαν αὐτή τή μεγάλη ἀνακάλυψη, ἐπειδή τήν θεώρησαν ἐνέργεια κακοῦ δαίμονος. Ἡ πίστη τους, δηλαδή, στηριζόταν σέ μετρήσεις εὐθυγράμμων τμημάτων.

Δέν ἀντέδρασε σέ αὐτά πού τοῦ εἶπα. Ἴσως νά ἑτοιμαζόταν γιά ἄλλη πρόκληση, ἄν τοῦ τό ἐπέτρεπε ὁ χρόνος τοῦ ταξιδιοῦ. Δέν γνωρίζω, πάντως, ἄν ἦταν ἱκανός νά ἀναρρωτηθῆ, πῶς μπορεῖ νά συγκριθῆ μέ αὐτές τίς θεολογικές ἀπόψεις ἡ θεολογία τῶν θεοπτῶν Πατέρων; Πῶς μπορεῖ νά συγκριθῆ ὁ ἀποφατισμός τῆς πατερικῆς θεολογίας μας, πού εἶναι ἔκφραση τῆς ἐμπειρίας τοῦ ἀκαταλήπτου Θεοῦ, τῆς προσωπικῆς σχέσης καί κοινωνίας μαζί Του, μέ τίς ἰδέες περί Θεοῦ καί δημιουργίας τῆς πεπερασμένης ἀνθρώπινης διάνοιας, ὅσο δυνατή καί ἄν εἶναι;

Εἴπαμε καί ἄλλα. Στό τέλος μου ζήτησε συγγνώμη, γιατί μέ ἀπασχόλησε μέ τέτοιες συζητήσεις. Γνώριζε καλά τους τύπους τῆς εὐγενείας.

Ἀνέφερα αὐτόν τόν τυχαῖο διάλογο, γιά νά ἐπισημάνω τό πρόβλημα τοῦ νεοπαγανισμοῦ, ὁ ὁποῖος περνᾶ σέ ἁπλούς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι ἀγαποῦν τήν Ἑλλάδα, ἀλλά δέν ἔχουν ἐπαρκῆ ἐκκλησιαστική ἀγωγή καί γνώση τῆς πίστεως. Τά χαρακτηριστικά αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων εἶναι: ἐνθουσιασμός γιά τήν ἀρχαία Ἑλλάδα, ἄκριτο μίσος πρός ὅ,τι προέρχεται ἀπό τό Ἰσραήλ καί μιά ἀφελής πίστη, ὅτι οἱ Ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἔφθασαν σέ μιά ὑπέρτατη μυστική γνώση, τήν ὁποία κάποιοι τήν πολέμησαν καί τήν πολεμοῦν, καταστρέφοντας τά συγγράμματα πού τήν ἀναλύουν.

Εἶναι ἕνα συνονθύλευμα ἐθνικισμοῦ καί γνωστικοῦ μυστικισμοῦ, ὅ,τι, δηλαδή, χρειάζεται ὁ Ἑλληνισμός γιά νά συρρικνωθῆ καί νά χάση τήν οἰκουμενικότητά του.