Ἐπίκαιροι Σχολιασμοί: Σκέψεις πάνω στὰ ἐρείπια τῶν Σεισμῶν καὶ τὴν ἙλληνοΤουρκικὴ Φιλία

Πρωτοπρεσβύτερου Θωμᾶ Βαμβίνη

Πολύς λόγος γίνεται τόν τελευταῖο καιρό γιά τήν προσέγγιση τῆς Ἑλλάδος μέ τήν Τουρκία, χάρη στά σωστικά συνεργεῖα τῆς ΕΜΑΚ καί τῆς AKUT. Ἡ γενική διαπίστωση εἶναι, ὅτι οἱ σεισμοί ἔφεραν τίς δύο χῶρες πιό κοντά. Ἔσπασαν τόν πάγο. Ὅλοι εὔχονται αὐτό νά μήν εἶναι κάτι τό ἐπιφανειακό, μιά περιστασιακή συναισθηματική ἔξαρση, ἀλλά νά σημάνη μιά βαθιά ἀλλαγή στίς ἑλληνοτουρκικές σχέσεις. Πρέπει νά ποῦμε, βέβαια, ὅτι τό παρελθόν δέν δημιουργεῖ αἰσιοδοξία γιά κάτι τέτοιο. Ὑπάρχει μιά παράδοση καχυποψίας καί ἀναξιοπιστίας, ἡ ὁποία καί σήμερα δέν μᾶς ἀφήνει νά χαροῦμε ξέγνοιαστοι τήν πολύ θετική ἀτμόσφαιρα πού ἔχει δημιουργηθεῖ.

Θέλω νά ἐξηγήσω στό ἄρθρο αὐτό τήν ἀνάγκη ἐγρήγορσης, πού πρέπει νά μᾶς διακατέχη, μέσα στή συναισθηματική εὐφορία, τή συμμικτη ἀπό τόν πόνο τῶν “φονικών” σεισμῶν καί τή χαρά τῆς προσέγγισης μέ τούς “γείτονες”.

Ἡ ἀλληλεγγύη τοῦ Ἕλληνα πρός κάθε πάσχοντα καί κατατρεγμένο, λόγω τῆς ἰδιοσυγκρασίας του, εἶναι κάτι τό δεδομένο. Ἡ ἀρχοντική πνευματική μας παράδοση δέν μᾶς ἐπιτρέπει νά συμπεριφερθοῦμε ἀλλιῶς. Ἡ συλλογική μας συνείδηση, πού καλλιεργήθηκε ἀπό τήν ἀρχαία ἑλληνική παιδεία καί ἐκλεπτύνθηκε καί φωτίσθηκε ἀπό τή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ, δέν μᾶς ἀφήνει νά κλεινόμαστε στόν ἑαυτό μας καί νά κωφεύουμε στούς πόνους τῶν ἄλλων ἀνθρώπων, ὅποιοι καί ἄν εἶναι αὐτοί. Ἡ χάρη τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος καί τοῦ Χρίσματος μᾶς δίνει τή δυνατότητα τῆς διάκρισης μεταξύ της “φύσεως” καί τῆς “γνώμης”. Αὐτή ἡ διάκριση - τό μεγάλο χάρισμα τῶν πραγματικῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας - ἔχει ἀλλοιώσει τό ἦθος τοῦ λαοῦ μας. Αἰσθανόμαστε τήν κοινότητα τῆς φύσεως καί τήν ἑτερότητα τῆς γνώμης. Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι - καί οἱ ἐτερόθρησκοι καί οἱ ἐχθροί του ἔθνους μᾶς - ἔχουν τήν ἴδια μέ μᾶς φύση, μέ ὅλες τίς ἀνάγκες, τούς καημούς καί τούς πόνους, πού αὐτή κληρονόμησε ἀπό τούς κοινούς προπάτορες. Οἱ “γνώμές” μας, οἱ παραδόσεις καί οἱ πίστεις μας, διαφέρουν, σέ κάποιες περιπτώσεις, μάλιστα, εἶναι τελείως ἀνόμοιες. Αὐτό, ὅμως, δέν μᾶς ἀπογορεύει τή διακονία πρός τούς ὁποιουσδήποτε ἄλλους, ὅταν βρίσκονται σέ μεγάλους πειρασμούς καί ἐμεῖς ἔχουμε τόν τρόπο νά τούς φανοῦμε χρήσιμοι. Ὁ Χριστός μᾶς ἔδωσε ἐντολή νά ἀγαποῦμε μέχρι θυσίας ἀκόμη καί τούς ἐχθρούς μας.

Αὐτή ἡ ἀγάπη, ὅμως, συνδέεται ἄμεσα μέ τήν ἀλήθεια, γι’ αὐτό ἡ ἐνεργοποίησή της δέν μπορεῖ ποτέ νά σημαίνη, ὅτι ἀπεμπολοῦμε τήν πίστη μας ἤ, ἀκόμη, τά ἐθνικά μας δίκαια, χάρη στούς πάσχοντες “ἀντιδίκούς” μας. Συμπαραστεκόμαστε τούς γείτονες λαούς στά προβλήματά τους, ἀγαποῦμε τήν εἰρηνική συμβίωση μαζί τους, ἀλλά γνωρίζουμε ὅτι ἡ εἰρήνη μεταξύ των λαῶν οἰκοδομεῖται στέρεα μόνο πάνω στή δικαιοσύνη. Τό γεγονός αὐτό δημιουργεῖ στίς μέρες μᾶς ἕνα σκεπτικισμό. Ὑπάρχει ὁ φόβος, ἡ συναισθηματική φόρτιση, ἀπό τήν ὑπερβολική διαφήμιση τῆς βοήθειας τῶν Ἑλλήνων στούς σεισμοπαθεῖς της Τουρκίας καί τῶν Τούρκων στούς σεισμοπαθεῖς της Ἀθήνας, νά χρησιμοποιηθῆ ἀπό κάποιους, γιά νά λησμωνηθοῦν οἱ μεταξύ μας διαφορές, ἀντί νά λυθοῦν δίκαια. Ρίχνουν, δηλαδή, πάνω στίς πληγές μᾶς ἕνα ἀναισθητικό, ἀποφεύγοντας τή θεραπεία τους, ὥστε νά μποροῦν, ὅποτε αὐτοί θελήσουν, νά τίς ξαναοδηγήσουν σέ παροξυσμό. Ή, πάλι, ἐκμεταλλευόμενοι τό θετικό κλίμα πού δημιουργοῦν τά Μ.Μ.Ε. στούς λαούς τῶν δύο χωρῶν, προβάλλοντας τόν, πράγματι ἀξιοθαύμαστο, ἡρωισμό τῶν ἀνδρῶν τῆς ΕΜΑΚ καί τῆς ἀάεε, νά δεσμεύσουν, κατά κάποιο τρόπο, τίς κυβερνήσεις τους καί νά τίς ὁδηγήσουν σέ ἀναγκαστικές καλές σχέσεις, πετυχαίνοντας τίς ἑκατέρωθεν ὑποχωρήσεις πού αὐτοί ἐπιθυμοῦν.

Ὅ,τι, πάντως, καί ἄν γυρίζει στό μυαλό τῶν ἰσχυρῶν της γῆς, οἱ ὁποῖοι ἔχουν τήν πολιτική τέχνη νά ἐκμεταλλεύονται τά πάντα πρός τό συμφέρον τους, ἀποδείχθηκε, μέ τά τελευταῖα δυσάρεστα γεγονότα, ὅτι ὁ πόνος ἑνώνει τούς ἀνθρώπους καί ὅτι οἱ λαοί ὑπάρχει τρόπος νά ζήσουν εἰρηνικά, ἄν τό θελήσουν οἱ ἴδιοι καί οἱ κυβερνῆτες τους. Θέλω στή συνέχεια νά παρουσιάσω ὁρισμένα ἀποσπάσματα ἀπό τό βιβλίο πού ἔγραψε ὁ μακαριστός μοναχός π. Παΐσιος γιά τόν ὅσιο Ἀρσένιο τόν Καππαδόκη, γιατί σ’ αὐτά φαίνεται τό ἦθος τῶν Ὀρθοδόξων, ἡ ἀρχοντική τους ἀγάπη, ὅπως ἐκφραζόταν ἀπό ἕνα σύγχρονο ἅγιό της Ἐκκλησίας μας, πρός τούς ἀλλόθρησκους Τούρκους κατακτητές, στά βάθη τῆς Μ. Ἀσίας.

Στά Φάρασα, πατρίδα τοῦ ὁσίου Ἀρσενίου, δέν ὑπῆρχε γιατρός. Ἱερέας, δάσκαλος καί γιατρός ἦταν ὁ ὅσιος Ἀρσένιος. Μέ τήν προσευχή τοῦ θεράπευε κάθε ἀσθένεια. Γράφει ὁ π. Παΐσιος: “Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ὁ Πατήρ (ὁ ὅσιος Ἀρσένιος), ὅπου περνοῦσε καί τοῦ ἔφερναν ἀρρώστους γιά νά τούς διαβάση, ποτέ δέν ἐξέταζε, ἐάν ὁ ἄρρωστος εἶναι Χριστιανός ἤ Τοῦρκος, ἀλλά ἀπό ποιά ἀρρώστεια πάσχει, γιά νά βρῆ τήν ἀνάλογη εὐχή. Ὅταν θεράπευε τόν ἄρρωστο μέ τήν Χάρι τοῦ Θεοῦ, ἔκανε τούς Τούρκους νά καταλάβουν τήν μεγάλη ἀξία τῆς Ὀρθοδοξίας μας καί νά τήν εὐλαβούνται”.

Κάποτε τοῦ ἔφεραν μιά τυφλή Μουσουλμάνα, ἡμέρα Τετάρτη, γιά νά τήν διαβάση. Τετάρτη καί Παρασκευή, ὅμως, ἦταν ἔγκλειστος. Μιά Χριστιανή πού τήν εἶδε, τῆς εἶπε, νά μή περιμένη ἄδικα, ἀλλά νά πάρη λίγο χῶμα ἀπό τό κατώφλι του καί νά τό τρίψη στά μάτια της. Ὁ π. Παΐσιος γράφει: “Ἡ Μουσουλμάνα ὅμως εἶχε παραξενευθῆ στήν ἀρχή γι’ αὐτό πού ἄκουσε, ἀλλά μετά πῆρε χῶμα καί ἔτριψε τά μάτια της καί ἀμέσως ἄρχισε νά βλέπη θαμπά. Ἀπό τήν χαρά της τότε πῆρε μιά πέτρα καί χτυποῦσε σάν τρελλή τήν πόρτα τοῦ Πατρός Ἀρσενίου, ὁ ὁποῖος ἄνοιξε καί, ἐπειδή εἶδε πῶς ἦταν Μουσουλμάνα, ἐνῶ δέν μιλοῦσε αὐτήν τήν ἡμέρα, ἔκανε διάκριση καί τήν ρώτησε τί θέλει. Τοῦ εἶπε τόν λόγο καί ὁ Πατήρ πῆρε τό Εὐαγγέλιο καί τήν διάβασε καί ἀμέσως τῆς ἦρθε ὅλο της τό φῶς. Ἐκείνη τότε, ἀπό τήν χαρά της, ἔπεσε στά πόδια του καί τόν προσκυνοῦσε μέ εὐλάβεια, ἀλλ’ ὁ Πατήρ τήν μάλωσε καί τῆς εἶπε.

-Ἐάν θέλης νά προσκυνήσης, νά προσκυνήσης τόν Χριστό, πού σου ἔδωσε τό φῶς, καί ὄχι ἐμένα.

Ἔφυγε μετά χαρούμενη νά βρῆ τούς συνοδούς της καί ἀνεχώρησαν γιά τό χωριό τους”.

Ὁ ὅσιος Ἀρσένιος θεράπευσε τήν τυφλή Μουσουλμάνα, ἀλλά δέν τήν καταπίεσε στήν πίστη της. “Εάν θέλης νά προσκυνήσης, νά προσκυνήσης τόν Χριστό”. Αὐτό τό “ἐάν θέλης” ἐκφράζει ὅλο το σεβασμό τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἀνθρώπου ἀπό μέρους τῶν Ὀρθοδόξων.

Ὁ πόνος καί ἡ ἀγάπη δέν ἔχουν σύνορα, ὅμως ἡ ἀλήθεια πρέπει νά διακρίνεται ἀπό τό ψέμα καί ἡ αὐθάδεια τῆς πλάνης εἶναι ἐπιβεβλημένο νά στηλιτεύεται.

Κάποτε “δύο Σέχοι (ἀρχηγοί Μουσουλμανικῶν φυλῶν καί μάγοι) ἀπό τό Χατζή-Πεχτές εἶχαν ἐπισκεφθῆ τόν Πατέρα Ἀρσένιο.

Ὁ Πατήρ τούς δέχθηκε καί τούς ἔφτιαξε καί καφέ. Οἱ Σέχοι ὅμως ἄρχισαν τίς ἀνόητες καί ζαλισμένες ἐρωτήσεις, πού ἔφερναν μόνο πονοκέφαλο. Ὁ Πατήρ, γιά νά τούς ξεφορτωθῆ, τούς εἶπε.

-Δέν μπορῶ νά σᾶς ἀκούω, γιατί πονάει τό κεφάλι μου.

Ἐκεῖνοι ὅμως δέν κατάλαβαν καί εἶπε ὁ ἕνας στόν Πατέρα Ἀρσένιο.

-Παπάς Ἐφέντη, θά σού φτιάξουμε ἕνα μουσχά (χαϊμαλί) καί, ἅμα τό φορέσης, σ’ ὅλη σου τήν ζωή δέν θά σέ πονέση τό κεφάλι σου.

Ὁ Πατήρ τούς ἀπάντησε τότε αὐστηρά.

-Ἔχω μεγαλύτερη δύναμη ἀπό τήν δική σας καί μπορῶ νά σᾶς κάνω μέ τήν δύναμη τοῦ Χριστοῦ νά μή κουνηθῆτε καθόλου ἀπό τόν τόπο πού κάθεσθε.

Τούς ἄφησε ἀμέσως τότε καί πῆγε δίπλα στό κελλί του. Ὅταν εἶχαν ἀποτελειώσει τόν καφέ τούς οἱ Σέχοι καί θέλησαν νά φύγουν, μέ κανέναν τρόπο δέν μποροῦσαν νά κουνηθοῦν ἀπό τόν τόπο πού κάθονταν, διότι ἔνοιωθαν νά εἶναι δεμένοι μέ ἕνα ἀόρατο δέσιμο. Ἀναγκάσθηκαν τότε νά φωνάξουν τόν Πατέρα Ἀρσένιο, γιά νά τούς λύση. Ὁ Πατήρ πῆγε ἀμέσως, ἀλλά δέν τούς μίλησε• μόνο νόημα τούς ἔκανε νά φύγουν, καί ἔτσι μπόρεσαν νά ξεκοκκαλώσουν ἀπό τόν τόπο τους”.

Αὐτή εἶναι ἡ αὐθεντική πίστη, ἡ ἐλευθερία καί ἡ ἀρχοντική ἀγάπη τῶν Ὀρθοδόξων. Ἅς ἔχουμε τήν εὐχή τοῦ ὁσίου Ἀρσενίου τοῦ Καππαδόκη καί ὅλων των Πατέρων μας.