Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ μηνὸς: Οἱ Ἅγιοι Ἱσαπόστολοι Κωνσταντῖνος καὶ Ἑλένη, 21 Μαΐου

Τοῦ Πρωτοπρεσβύτερου Π. Γεώργιου Παπαβαρνάβα 

Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος καί ἡ ἁγία Μητέρα του Ἑλένη ὀνομάζονται ἀπό τὴν Ἐκκλησία µας Ἰσαπόστολοι, δηλαδή ἰσάξιοι μὲ τούς ἁγίους Ἀποστόλους καί αὐτό διότι εἶχαν τήν ἴδια ζωή καὶ τόν ἴδιο ζῆλο µέ ἐκείνους. Ὅπως οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι ἔτσι καί αὐτοί ἀγωνίστηκαν γιά τήν ἑδραίωση καί ἐξάπλωση τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως καί τήν διαφύλαξή της ἀπό τίς αἱρέσεις οἱ ὁποῖες ἀπειλοῦν νά τήν νοθεύσουν. 

Καί εἶναι ἀποδεδειγµένο, ὅτι, ὅταν νοθεύεται καί ἀλλοιώνεται ἡ πίστη, ἀλλοιώνεται ἡ ἴδια ἡ ζωή, ἀλλά καί ἡ μέθοδος θεραπείας καί σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου. Διότι σύµφωνα µέ τήν πατερική διδασκαλία, ἡ Ὀρθόδοξη πίστη δέν εἶναι ἰδεολογία, ἀλλά τρόπος ζωῆς καί θεραπείας ἀπό τά πάθη. Ὁ ἅγιος Κωνσταντῖνος τό ἐγνώριζε αὐτό πολύ καλά, γι' αὐτό ἀγωνίστηκε µέ ὅλες του τίς δυνάμεις, γιά νά διαφυλαχθῆ ἀνόθευτη. Τό 325 μ.Χ. συνεκάλεσε τήν Α' Οἰκουμενική Σύνοδο, στήν Νίκαια, ἡ ὁποία καταδίκασε τήν αἵρεση τοῦ Ἀρείου καί διατύπωσε τά πρῶτα ἄρθρα τοῦ «Συμβόλου τῆς Πίστεως». Ὁ Ἄρειος ἔλεγε ὅτι ὁ Χριστός δέν εἶναι θεός, ἀλλά κτίσμα "δηµιουργηθέν ἐν χρόνῳ". Ἐάν ὅμως ὁ Χριστός δέν εἶναι θεός, τότε δέν µπορεῖ νά σώση τόν ἄνθρωπο. Ἡ Ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί ἡ ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας φανερώνουν ὅτι ὁ Χριστός δέν εἶναι ἁπλῶς ἕνας δάσκαλος, ἕνας Φιλόσοφος ἤ ἔστω καί τέλειος ἄνθρωπος, ἀλλά ὁ θεάνθρωπος ὁ τέλειος θεός πού ἔγινε καί τέλειος ἄνθρωπος γιά νά σώση τόν ἄνθρωπο. Ἔπειτα, ἐάν ὁ Χριστός δέν εἶναι Υἱός τοῦ Θεοῦ καί δέν ἔχει τήν ἴδια οὐσία µέ τόν Πατέρα (ὁμοούσιος), τότε ἔχουμε κατάργηση τοῦ Μυστηρίου τῆς Ἁγίας Τριάδος. Οἱ 318 Πατέρες πού συνεκρότησαν τήν Α' Οἰκουμενική Σύνοδο ἦσαν θεόπτες, εἶχαν ἐμπειρία Θεοῦ, γί αὐτό καί ἔβαλαν τά πράγµατα στή θέση τους. Διατύπωσαν τίς ἀλήθειες τῆς πίστεως, τά δόγµατα, πού ὀνομάζονται καί ὅροι, ἐπειδή ἀποτελοῦν τά ὅρια μεταξύ ἀληθείας καί πλάνης. 

Πρίν ἐπεκτείνω τόν λόγο γιά τόν ἅγιο Κωνσταντῖνο, θεωρῶ σκόπιµο νά ἀναφερθῶ σ' αὐτήν πού τόν γέννησε καί τόν ἀνάθρεψε, ὄχι µόνο µέ τό µητρικό της γάλα, ἀλλά καί μέ τό γάλα τῆς πίστης, σ' αὐτή πού τόν ἐδίδαξε καί τόν ἐστήριξε σέ ὅλες τίς φάσεις τῆς ζωῆς του, πρωτίστως καί κυρίως µέ τό παράδειγµά της, µέ τήν ἁγία ζωή της. Εἶναι γνωστόν ὅτι ἡ ἁγία Ἑλένη ἔψαξε καί βρῆκε στά Ἱεροσόλυμα τόν Τίμιο Σταυρό πού ἦταν παραπεταµένος καί χαμένος. Πάντοτε μοῦ ἔκαναν ἐντύπωση τά λόγια τής δεύτερης εὐχῆς τοῦ Μυστηρίου τοῦ Γάμου, πού ἀναφέρονται στήν ἁγία Ἑλένη "καί ἔλθοι ἐπ' αὐτούς ἡ χαρά ἐκείνη ἥν ἔσχεν ἡ µακαρία Ἑλένη, ὅτε εὗρε τόν τίµιον Σταυρόν”. Εὐχόμαστε, δηλαδή, νά γευτοῦν στήν ζωή τους οἱ νεόνυµφοι, ἐκείνη τήν χαρά τήν ὁποία δοκίµασε ἡ ἁγία, ὅταν βρῆκε τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ. Καί αὐτή ἡ χαρά ἔχει σχέση καί µέ τήν εὐλογία καὶ τήν χάρη πού πηγάζει ἀπό τό τίµιο ξύλο, ἀλλά καί µέ τήν δική της ἐσωτερική καθαρότητα. Ἡ ζωή της ὑπῆρξε ἄρρηκτα συνδεδεμένη µέ αὐτήν τοῦ γιοῦ της, γι' αὐτό καί ἡ Ἐκκλησία µας καθόρισε νά ἑορτάζουν καί οἱ δυό τήν ἴδια µέρα. 

Ἐπανέρχομαι καί πάλι στόν ἅγιο Κωνσταντῖνο, γιά νά τονίσω πώς μέ τό παράδειγμά του δείχνει τόν τρόπο µέ τόν ὁποῖο πρέπει νά ἀσκῆται ἡ ἐξουσία. Πραγµατικοί ἄρχοντες εἶναι ἐκεῖνοι πού δίνουν στό λαό ὄχι µόνο ψωμί, θά τό κάνουν φυσικά καί αὐτό, ἀλλά κυρίως τόν παιδαγωγοῦν μέ τέτοιο τρόπο, ὥστε νά ἀποκτήση νόηµα ζωῆς. Τί ἀξίζει ἄλλωστε µιά ζωή δίχως νόημα; Φροντίζουν τόσο γιά τήν σωµατική ὅσο καί γιά τήν ψυχική καί πνευματική ὑγεία τῶν ἀνθρώπων, ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος εἶναι ψυχοσωµατική ὕπαρξη. Ὁ µέγας Κωνσταντῖνος ἤθελε οἱ ὑπήκοοι τοῦ κράτους του νά εἶναι χριστιανοί, ἐπειδή κατάλαθε πολύ καλά, ὅτι ὁ Χριστιανισμός δέν εἶναι θρησκεία, ἀλλά ᾿Εκκλησία, ὅτι εἶναι θεραπευτική Ἐπιστήμη, ὅτι διαθέτει τέλειο σύστημα πνευματικής θεραπείας καί ἐπειδή ἤθελε νά ἔχη πολίτες πνευματικά ὑγιεῖς. 

Μέ τήν ἁγία ζωή του, ἀλλά καί µέ τόν φωτισμένο του λόγο διδάσκει καί ἐμπνέει τό ὀρθόδοξο ἐκκλησιαστικό φρόνημα, πού μεταφράζεται ὡς ὑπακοή στήν ᾿Εκκλησία, δηλαδή στούς Ποιμένες καί Διδασκάλους της καί κυρίως στόν ᾿Επίσκοπο πού εἶναι "εἰς τύπον καί τόπον Χριστοῦ". Γι αὐτούς πού συνηθίζουν νά κατηγοροῦν Κληρικούς καί νά δηµοσιοποιοῦν τά σφάλματά τους, πραγματικά καί Φανταστικά, ἔλεγε: "Ἐάν δῶ Κληρικό νά ἁμαρτάνη, θά τόν σκεπάσω µέ τόν μανδύα µου, γιά νά µή τόν δῆ κάποιος καί σκανδαλισθῆ”. Ὅσοι ἀγαποῦν ἀληθινά τήν Ἐκκλησία ὑπακούουν στούς Ποιµένες της, σύµφωνα µέ τόν λόγο τοῦ Αποστόλου Παύλου "πείθεσθε τοῖς ἡγουμένοις ὑμῶν καί ὑπείκετε", δέν τούς κατηγοροῦν, δέν τούς πικραίνουν, ἀφοῦ ἄλλωστε αὐτό δέν τούς ὠφελεῖ, "ἁλυσιτελές γάρ (αὐτοῖς) τοῦτο” (Ἐβρ. ιγ, 12).