Κύριο ἄρθρο: Τὸ μυστήριο τῆς Ζωῆς καὶ τῆς Ἀνακαινίσεως

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Ἡ Ἐκκλησία μέ τίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις της δέν ἀρκεῖται στό νά ὁδηγήση τόν ἄνθρωπο σέ μιά ψυχολογική ἀνάπαυλα, ἀλλά προσπαθεῖ νά στρέψη τήν προσοχή του στόν πυρήνα τῶν τραγικῶν προβλημάτων, πού τόν ἀπασχολοῦν καί, βέβαια, νά τά ὑπερβῆ. Πάντα το κέντρο τῶν ἑορτῶν εἶναι τό πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ, πού ἀποτελεῖ τό κέντρο τῆς ἱστορίας, ἀλλά καί ὅλων των ἀνθρώπων, ἀρνητικά ἤ θετικά. Πράγματι, “οὗτος κεῖται εἰς πτῶσιν καί ἀνάστασιν πολλῶν ἐν τῷ Ἰσραήλ καί εἰς σημεῖον ἀντιλεγόμενον”.

Εἰδικῶς ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι μιά μεγάλη ἱστορική ἀλήθεια, ἀλλά ταυτόχρονα καί ἕνα μεγάλο μυστήριο. Εἶναι ἀλήθεια, γιατί ἔγινε σέ μιά στιγμή τῆς ἱστορίας, “ἐπί Ποντίου Πιλάτου”, ἀλλά καί ἕνα μυστήριο, γιατί βιώνεται ὑπαρξιακά καί προσωπικά. Δέν εἶναι γεγονός μόνον μιᾶς διανοητικῆς σύλληψης, ἀλλά βίωμα συνταραντικό ὑπέρβασης τοῦ θανάτου, στά ὅρια τῆς προσωπικῆς ζωῆς.

Ὁπωσδήποτε ὑπάρχουν ἱστορικές μαρτυρίες γιά τόν Σταυρό καί τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, γιατί ὁ Χριστός εἶναι ἕνα ἱστορικό πρόσωπο, ἀλλά ὑπάρχουν καί ὑπαρξιακές μαρτυρίες ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ νικητής τοῦ θανάτου, ἀφοῦ ὡς Θεός ἀνέστησε τήν ἀνθρώπινη φύση καί νίκησε τόν μεγαλύτερο ἐχθρό πού βασανίζει τόν ἄνθρωπο καί εἶναι ὁ θάνατος. Μάρτυρες τῆς ἀναστάσεως εἶναι οἱ Ἀπόστολοι, οἱ Ὁμολογητές, οἱ μάρτυρες, οἱ ὅσιοι, οἱ ἅγιοι Πατέρες, οἱ ἄνδρες καί οἱ γυναῖκες πού ἀντιμετώπισαν μέ θάρρος ὅλα τα προβλήματα τῆς ζωῆς μέ τήν ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως. Εἶναι ὅσοι φεύγουν ἀπό τόν κόσμο αὐτόν “ἐπ’ ἐλπίδι ἀναστάσεως ζωῆς αἰωνίου”. Ὅλοι αὐτοί ἔχυσαν τό αἷμα τους, θυσίασαν τήν ζωή τους, ἀρνήθηκαν βιολογικές χαρές καί ὑλικές ἀπολαύσεις. Ἑπομένως, ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι μιά ἰδεολογία, καί μιά κοσμοθεωρία, δέν εἶναι μιά μεταφυσική καί ἕνας μυστικισμός, ἀλλά μιά ζωή ἀληθινή πού μεταμορφώνει ὁλόκληρη τήν ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου καί ὑπερβαίνει τόν θάνατο, τήν θνητότητα καί φθαρτότητα τῆς φύσεως, καί δημιουργεῖ τήν μεταμόρφωση τοῦ προσώπου καί τήν ἀνακαίνιση ὁλοκλήρου της κτίσεως.

Μέ τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ βγαίνουμε ἀπό τήν φυλακή τῶν αἰσθήσεων καί τῶν αἰσθητῶν, ἀπό τό ἔρεβος τῆς κολάσεως. Στόν μύθο τοῦ πλατωνικοῦ σπηλαίου φαίνεται καθαρά ἡ τραγωδία τοῦ ἀνθρώπου, ἀφοῦ εἶναι ἀναγκασμένος νά ζῆ ἁλυσοδεμένος στό σκοτεινό σπήλαιο καί νά παρακολουθῆ τίς σκιές, ἀλλά καί ἡ τραγωδία τοῦ ἀνθρώπου πού ἐξέρχεται ἀπό τό σπήλαιο καί προσπαθεῖ νά βοηθήση τούς ἄλλους δεσμῶτες. Στήν τριλογία τοῦ Αἰσχύλου “προμηθεύς πυρφόρος”, “προμηθεύς δεσμώτης” καί “προμηθεύς λυόμενος”, παρουσιάζεται ὁ τύπος τοῦ ἀγωνιζομένου ἀνθρώπου γιά τήν ἀνακάλυψη τῶν μυστηρίων τῆς φύσεως, καί ὁ ὁποῖος τιμωρεῖται, ὅταν ὑπερβαίνει τά ὅρια στήν ἀνθρώπινη φύση, καθώς ἐπίσης φαίνεται ὅτι ἡ τιμωρία του δέν διήρκησε αἰωνίως. Πρόκειται οὐσιαστικά γιά τίς περιπέτειες τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος ὑποτάσσεται τελικά στόν θάνατο καί ἀναμένει λυτρωτή.

Ὁ Χριστός ὅμως δέν εἶναι ὁ ὑπεράνθρωπος, ἀλλά ὁ Θεάνθρωπος πού ἐλευθέρωσε τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν σκοτεινή φυλακή τῶν αἰσθήσεων, τῶν αἰσθητῶν καί τοῦ θανάτου, τοῦ μετέφερε τό φῶς τῆς θεότητος, τόν πυρπόλησε καί τόν φώτισε μέ αὐτό, τόν ἔκανε θεούμενο, ἀναστημένο. Μέ τόν Θεάνθρωπο ἡ βιολογική ζωή ἀπέκτησε προοπτική καί γέμισε ἐλπίδα καί ζωή.

Πλησιάζει κανείς τόν Χριστό ἀνάλογα μέ τίς ἐσωτερικές ἐπιθυμίες καί διαθέσεις του. Μερικοί προβάλλουν σέ Αὐτόν ὅλες τίς ἐσωτερικές τους ἀγωνίες, τίς ἀνασφάλειες καί τίς ἐρωτικές τους ἀποτυχίες, πράγμα τό ὁποῖο εἶναι παράδοξο καί ἐπικίνδυνο. Βλέπω τόν Χριστό, ὅμως, μέσα ἀπό τήν ἐκκλησιαστική ποίηση καί δραματουργία, ἀπό τήν ὑψοποιό ἁγιογραφία, ἀπό τά φωτεινά συγγράμματα τῶν Πατέρων, ἀπό τήν ἠρωϊκή ζωή τῶν ἁγίων, μέσα ἀπό τίς μορφές τοῦ λαοῦ, ὅπως τίς παρουσιάζει ὁ Παπαδιαμάντης, μέσα ἀπό τούς ἠρωϊκούς ἀγῶνες τοῦ Μακρυγιάννη καί ὄχι μέσα ἀπό ἀπόψεις τῶν διαφωτιστῶν τῶν προηγουμένων αἰώνων, καί τῶν μιμητικῶν ὄντων τῆς “νέας ἐποχής”. Ὁ Θεάνθρωπος Χριστός εἶναι τό φῶς καί ἡ ζωή μας, ἡ ἐλπίδα καί ἡ ἀπαντοχή μας.