Κύριο ἄρθρο: Τὸ μυστήριο τῆς Ζωῆς καὶ τῆς Ἀνακαινίσεως

Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

Η Εκκλησία με τις εορταστικές εκδηλώσεις της δεν αρκείται στο να οδηγήση τον άνθρωπο σε μια ψυχολογική ανάπαυλα, αλλά προσπαθεί να στρέψη την προσοχή του στον πυρήνα των τραγικών προβλημάτων, που τον απασχολούν καί, βέβαια, να τα υπερβή. Πάντα το κέντρο των εορτών είναι το πρόσωπο του Θεανθρώπου Χριστού, που αποτελεί το κέντρο της ιστορίας, αλλά και όλων των ανθρώπων, αρνητικά ή θετικά. Πράγματι, “ούτος κείται εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών εν τω Ισραήλ και εις σημείον αντιλεγόμενον”.

Ειδικώς η Ανάσταση του Χριστού είναι μια μεγάλη ιστορική αλήθεια, αλλά ταυτόχρονα και ένα μεγάλο μυστήριο. Είναι αλήθεια, γιατί έγινε σε μια στιγμή της ιστορίας, “επί Ποντίου Πιλάτου”, αλλά και ένα μυστήριο, γιατί βιώνεται υπαρξιακά και προσωπικά. Δεν είναι γεγονός μόνον μιας διανοητικής σύλληψης, αλλά βίωμα συνταραντικό υπέρβασης του θανάτου, στα όρια της προσωπικής ζωής.

Οπωσδήποτε υπάρχουν ιστορικές μαρτυρίες για τον Σταυρό και την Ανάσταση του Χριστού, γιατί ο Χριστός είναι ένα ιστορικό πρόσωπο, αλλά υπάρχουν και υπαρξιακές μαρτυρίες ότι ο Χριστός είναι ο νικητής του θανάτου, αφού ως Θεός ανέστησε την ανθρώπινη φύση και νίκησε τον μεγαλύτερο εχθρό που βασανίζει τον άνθρωπο και είναι ο θάνατος. Μάρτυρες της αναστάσεως είναι οι Απόστολοι, οι Ομολογητές, οι μάρτυρες, οι όσιοι, οι άγιοι Πατέρες, οι άνδρες και οι γυναίκες που αντιμετώπισαν με θάρρος όλα τα προβλήματα της ζωής με την ελπίδα της αναστάσεως. Είναι όσοι φεύγουν από τον κόσμο αυτόν “επ’ ελπίδι αναστάσεως ζωής αιωνίου”. Όλοι αυτοί έχυσαν το αίμα τους, θυσίασαν την ζωή τους, αρνήθηκαν βιολογικές χαρές και υλικές απολαύσεις. Επομένως, η Ανάσταση του Χριστού δεν είναι μια ιδεολογία, και μια κοσμοθεωρία, δεν είναι μια μεταφυσική και ένας μυστικισμός, αλλά μια ζωή αληθινή που μεταμορφώνει ολόκληρη την ύπαρξη του ανθρώπου και υπερβαίνει τον θάνατο, την θνητότητα και φθαρτότητα της φύσεως, και δημιουργεί την μεταμόρφωση του προσώπου και την ανακαίνιση ολοκλήρου της κτίσεως.

Με την ανάσταση του Χριστού βγαίνουμε από την φυλακή των αισθήσεων και των αισθητών, από το έρεβος της κολάσεως. Στον μύθο του πλατωνικού σπηλαίου φαίνεται καθαρά η τραγωδία του ανθρώπου, αφού είναι αναγκασμένος να ζη αλυσοδεμένος στο σκοτεινό σπήλαιο και να παρακολουθή τις σκιές, αλλά και η τραγωδία του ανθρώπου που εξέρχεται από το σπήλαιο και προσπαθεί να βοηθήση τους άλλους δεσμώτες. Στην τριλογία του Αισχύλου “προμηθεύς πυρφόρος”, “προμηθεύς δεσμώτης” και “προμηθεύς λυόμενος”, παρουσιάζεται ο τύπος του αγωνιζομένου ανθρώπου για την ανακάλυψη των μυστηρίων της φύσεως, και ο οποίος τιμωρείται, όταν υπερβαίνει τα όρια στην ανθρώπινη φύση, καθώς επίσης φαίνεται ότι η τιμωρία του δεν διήρκησε αιωνίως. Πρόκειται ουσιαστικά για τις περιπέτειες του ανθρώπου, ο οποίος υποτάσσεται τελικά στον θάνατο και αναμένει λυτρωτή.

Ο Χριστός όμως δεν είναι ο υπεράνθρωπος, αλλά ο Θεάνθρωπος που ελευθέρωσε τον άνθρωπο από την σκοτεινή φυλακή των αισθήσεων, των αισθητών και του θανάτου, του μετέφερε το φως της θεότητος, τον πυρπόλησε και τον φώτισε με αυτό, τον έκανε θεούμενο, αναστημένο. Με τον Θεάνθρωπο η βιολογική ζωή απέκτησε προοπτική και γέμισε ελπίδα και ζωή.

Πλησιάζει κανείς τον Χριστό ανάλογα με τις εσωτερικές επιθυμίες και διαθέσεις του. Μερικοί προβάλλουν σε Αυτόν όλες τις εσωτερικές τους αγωνίες, τις ανασφάλειες και τις ερωτικές τους αποτυχίες, πράγμα το οποίο είναι παράδοξο και επικίνδυνο. Βλέπω τον Χριστό, όμως, μέσα από την εκκλησιαστική ποίηση και δραματουργία, από την υψοποιό αγιογραφία, από τα φωτεινά συγγράμματα των Πατέρων, από την ηρωϊκή ζωή των αγίων, μέσα από τις μορφές του λαού, όπως τις παρουσιάζει ο Παπαδιαμάντης, μέσα από τους ηρωϊκούς αγώνες του Μακρυγιάννη και όχι μέσα από απόψεις των διαφωτιστών των προηγουμένων αιώνων, και των μιμητικών όντων της “νέας εποχής”. Ο Θεάνθρωπος Χριστός είναι το φως και η ζωή μας, η ελπίδα και η απαντοχή μας.