Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ μηνός: Ἰσαπόστολος Ὄλγα, 11 Ἰουλίου

Πρωτοπρεσβύτερου Π. Γεώργιου Παπαβαρνάβα

Τόν πολύ τιμητικό τίτλο τοῦ Ἰσαποστόλου ἡ Ἐκκλησία τόν ἔχει δώσει στούς Ἁγίους ἐκείνους, τῶν ὁποίων ὁ βίος καί οἱ ἀγῶνες “ὑπέρ τοῦ Εὐαγγελίου” ὁμοιάζουν μέ ἐκείνους τῶν ἁγίων Ἀποστόλων. Οἱ Ἀπόστολοι, μετά τήν Πεντηκοστή, ἐπορεύθησαν “ἴνα μαθητεύσουν πάντα τα ἔθνη” καί νά βαπτίσουν ὅσους πιστεύσουν “εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος” καί τούς διδάξουν τήν ἐφαρμογή τῶν θείων ἐντολῶν.

Ἡ ἁγία Ὄλγα, ὅταν μέ τό Βάπτισμα καί τό Χρίσμα ἔγινε μέλος τῆς Ἐκκλησίας καί ἐβίωσε τήν προσωπική της Πεντηκοστή μέ τήν ἔλευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στήν καρδιά της, “ἐπορεύθη” γιά νά μαθητεύση τό δικό της ἔθνος. Ἦταν βασίλισσα τῆς Ρωσίας τόν 10ον αἰώνα μ.Χ. καί κατέβαλε ὑπεράνθρωπες προσπάθειες γιά τόν εὐαγγελισμό τοῦ Ρωσικοῦ λαοῦ. Σύμφωνα μέ τόν ἱερό Συναξαριστή, “δύσκολα μπορεῖ νά περιγράψη κανείς τίς ἄοκνες προσπάθειές της γιά τήν χριστιανική διαφώτιση τοῦ Ρώσικου λαοῦ. Ἔκανε τά πάντα γιά νά γνωρίσουν οἱ Ρῶσοι τήν ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ καί πάνω στόν ἀγώνα αὐτόν παρέδωσε τήν τελευταία της πνοή τήν 11ην Ἰουλίου 969”. Μετά τό Βάπτισμα ὀνομάστηκε Ἑλένη, ἀλλά στό ἁγιολόγιο καί τήν ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας παρέμεινε ὡς Ὄλγα. “Το φέγγος τῆς πίστεως, εἰσδεδεγμένη λαμπρῶς, πρός γνῶσιν σωτήριον, τόν σόν λαόν ἀσφαλῶς ὠδήγησας ἔνδοξε. Ὅθεν ὡς ἀπαρχήν σέ τῷ σῶ ἔθνει ἁγίαν, μέλπομεν εὐσεβείας Ἰσαπόστολε Ὄλγα• Χριστός γάρ ὅν ἠγάπησας, ἀξίως σέ ἐδόξασε”.

Ὁ θεάρεστος βίος της, πού θυμίζει ἀρκετά ἐκεῖνον τοῦ Μ. Κωνσταντίνου, μᾶς δίνει τήν ἀφορμή νά διατυπώσουμε τά παρακάτω:

Πρώτον: Ἕνα ἀπό τά τραγικά ἀποτελέσματα τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος εἶναι καί ἡ τάση τοῦ ἀνθρώπου νά δικαιολογῆται συνεχῶς γιά τά λάθη καί τίς παραλήψεις του, ἀλλά καί ἡ νοοτροπία νά θέλη νά τά φορτώνη στούς συνανθρώπους του ἤ στόν διάβολο, ὁ ὁποῖος, ἅς λεχθῆ παρενθετικά, παρ’ ὅλη τήν κακία καί τήν πονηρία του, σέ μερικές περιπτώσεις, δέν ἔχει ἴσως καμμιά ἀνάμειξη, ἀφοῦ κάποιες φορές ἡ ἀνθρώπινη “ἐφευρετικότητα” καί πονηριά ξεπερνᾶ κατά πολύ τήν δική του. Ἔχοντας, λοιπόν, αὐτήν τήν νοοτροπία θέλουμε νά δικαιολογοῦμε καί τήν νωθρότητα καί ἀδιαφορία μας γιά τήν πνευματική ζωή, λέγοντας ὅτι αὐτά δέν γίνονται σήμερα ἤ τουλάχιστον δέν μποροῦν νά ἐφαρμοστοῦν ἀπό ὅλους ἐμᾶς πού ζοῦμε στόν κόσμο καί ἀντιμετωπίζουμε καθημερινά μεγάλους πειρασμούς καί πολλά προβλήματα. Ἡ καθημερινή πραγματικότητα ὅμως ἔρχεται νά μᾶς διαψεύση, ἀφοῦ ὑπάρχουν πάρα πολλοί συνάνθρωποί μας, οἱ ὁποῖοι κινοῦνται ἀνάμεσά μας, ἄσημοι κατά κόσμον, πού ὅμως κουβαλοῦν μιά μεγάλη παράδοση καί τῶν ὁποίων τό μεγαλεῖο της ἐσωτερικῆς ζωῆς δέν μποροῦμε νά ἀντιληφθοῦμε, ἀφοῦ ἡ ζωή τούς “κέκρυπται σύν τῷ Χριστῷ ἐν τῷ Θεώ”. Αὐτοί οἱ ἄνθρωποι, καί πιστεύω πῶς εἶναι περισσότεροι ἀπό ὅ,τι νομίζουμε, παρά τίς ὅποιες δυσκολίες, φυλάσσουν μέ ἀκρίβεια τήν πνευματική ζωή. Κάποτε ἕνας Ἱερομόναχος Ἁγιορείτης ἔλεγε ὅτι ἐξομολογοῦσε ἕναν πολύτεκνο πατέρα, ἐπαγγελματία ὁδηγό, κατά τό κοινῶς λεγόμενο φορτηγατζή, ὁ ὁποῖος παρά τίς δυσκολίες καί τά προβλήματα πού ἀντιμετώπιζε κατά καιρούς εἶχε ἀποκτήσει τό χάρισμα τῆς ἀδιάλειπτης καρδιακῆς προσευχῆς. Ἀλλά καί ἡ ἁγία Ὄλγα μήπως δέν ζοῦσε στόν κόσμο, δέν εἶχε οἰκογένεια καί στενοχώριες διάφορες, ἀλλά καί τίς εὐθύνες ποῦ ἀπορρέουν ἀπό τό μεγάλο ἀξίωμα ποῦ κατεῖχε; Καί ὅμως κατόρθωσε νά γίνη ἁγία καί παράλληλα ὁδηγός καί στήριγμα, ἀλλά καί φωτεινό παράδειγμα γιά πολλούς ἀνθρώπους.

Δεύτερον: Ὁ συγγραφέας τοῦ βίου της μέ τρόπο λιτό τονίζει ὅτι ἐκοπίασε πάρα πολύ γιά τήν ἐξάπλωση τοῦ Εὐαγγελίου στήν ἀχανῆ πατρίδα της. Μέ σαφήνεια καί χωρίς πολλά λόγια, τονίζει τήν σημαντική προσφορά της, τούς πολλούς καί μεγάλους κόπους της. Ἐνῶ ἦταν βασίλισσα καί μποροῦσε νά ζῆ μέ ἄνεση καί τρυφή, αὐτή προτίμησε τήν κακοπάθεια γιά τήν δόξα τοῦ Θεοῦ. Δηλαδή, ὅπως ὁ Θεοπτης Μωϋσῆς, προτίμησε καί αὐτή “συγκακουχεῖσθαι τῷ λαῶ τοῦ Θεοῦ μᾶλλον ἤ πρόσκαιρον ἔχειν ἁμαρτίας ἀπολαυσιν”. Αὐτό γιά τήν ἐποχή μᾶς ἀκούγεται μᾶλλον παράξενα. Νά ἀποφεύγη κανείς, δηλαδή, τά γλέντια καί τήν καλοπέραση καί νά τρέχη συνεχῶς, νά κοπιά καί νά ἐργάζεται καί γιατί ὄχι νά θυσιάζεται νυχθημερόν γιά τούς ἄλλους. Αὐτό εἶναι ἕνα ἄλλο ἦθος, ξένο καί ἀκατάληπτο καί παράλογο γιά τούς ὑλόφρονας, τούς ξένους πρός τήν Ὀρθόδοξη παράδοση.

Ἡ Ἰσαπόστολος Ὄλγα “κουβαλᾶ” μιά μεγάλη παράδοση καί διασώζει ἕνα ἦθος ἀρχοντικό καί θυσιαστικό. Ἕναν τρόπο ζωῆς πού βρίσκει τήν ἀπόλαυση στήν κακοπάθεια καί τήν προσφορά ὑπέρ τοῦ “πλησίον”, στό “μακάριόν ἐστι μᾶλλον διδόναι ἤ λαμβάνειν”. Ποῦ δέν ντρέπεται νά ἀνταλλάξη τήν βασιλική πορφύρα μέ τό “λέντιον”, οὔτε τόν πλοῦτο καί τήν δόξα μέ τήν ἠθελημένη φτώχεια καί ταπείνωση. Ποῦ βρίσκει τήν τρυφή στήν ἐγκράτεια καί τήν καλοπέραση στήν διακονία. Ποῦ θεωρεῖ τίς πληγές γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί τοῦ συνανθρώπου ὡς τά πολυτιμότερα παράσημα καί λάφυρα.