Ἐπίκαιροι Σχολιασμοί: Οἱ χρῆστες τοῦ Σαββατοκύριακου
Πρωτοπρεσβύτερου Θωμᾶ Βαμβίνη
Ἀπό ἔρευνες πού ἔχουν γίνει διαπιστώθηκε ὅτι κατά τήν ἀργία τοῦ Σαββατοκύριακου παρατηρεῖται αὔξηση στή χρήση τῶν ναρκωτικῶν οὐσιῶν. Ὑπάρχουν ἐργαζόμενοι, κυρίως νέοι, οἱ ὁποῖοι κατά τή διάρκεια τῆς πενθήμερης ἤ ἑξαήμερης ἐργασίας τούς προφυλάσσονται ἀπό τά ναρκωτικά, ἐπειδή ἔχουν κάποια μέριμνα, ἔχουν ἀπασχόληση καί καταβάλλουν κάποιον σωματικό κόπο. Πολλοί ἀπό αὐτούς, ὅταν δέν διαθέτουν ἐσωτερικές ἀντιστάσεις ἀπέναντι στήν πρόκληση τοῦ τεχνητοῦ παραδείσου τῶν ναρκωτικῶν, “περνούν” στή χρήση τους, δηλαδή μπαίνουν κάτω ἀπό τήν ἐξουσία τους, κατά τή διάρκεια τῆς ἀργίας τοῦ Σαββατοκύριακου• γίνονται οἱ “χρῆστες τοῦ Σαββατοκύριακου”. Μέ τήν πράξη τούς αὐτή δίνουν τήν ἐντύπωση ὅτι ἡ ἀργία τούς εἶναι ἀνυπόφορη, ὅτι χωρίς ἐργασία αἰσθάνονται τή ζωή τούς ἄδεια. Αὐτό εἶναι κάτι πού ἔχει παρατηρηθῆ σέ πολλούς χρῆστες. Τό κενό του νοήματος τῆς ζωῆς τούς τούς πνίγει καί τά ναρκωτικά ἀνοίγονται μπροστά τους σάν διέξοδος ἀπό αὐτόν τόν ψυχικό πνιγμό, ἔστω καί ἄν αὐτή ἡ ἐπιλογή τούς εἶναι μελλοντικά καταστροφική. Τό μέλλον ἄλλωστε δέν τούς ἐνδιαφέρει, ἀφοῦ αἰσθάνονται ἀδυναμία στό νά ἀντιμετωπίσουν τό παρόν.
Ἡ διαπίστωση ὅτι ὑπάρχει ξεχωριστή ὁμάδα “χρηστῶν του Σαββατοκύριακου” εἶναι πολύ σημαντική, γιατί ἀποκαλύπτει κάποιες διαστάσεις τοῦ προβλήματος, οἱ ὁποῖες, ἐνῶ ἐντοπίζονται ἀπό πολλούς, δέν διερευνοῦνται σέ ὅλο το βάθος τους, μέ ἀπότελεσμα νά μή δίνονται λύσεις στήν κατεύθυνση μιᾶς ριζικῆς θεραπείας• ὑπάρχει μόνο μιά προσπάθεια ἀπαλλαγῆς ἀπό τά συμπτώματα, χωρίς νά ἀντιμετωπίζεται ἡ αἰτία τους.
Οἱ ἔρευνες στίς ὁποῖες ἀναφέρομαι δημοσιεύτηκαν στόν ἡμερήσιο τύπο καί σχολιάστηκαν ἀπό τήν τηλεόραση, μέ τίς προϋποθέσεις, βέβαια, καί τήν εὐαισθησία πού διέθεταν οἱ δημοσιογράφοι. Ἡ ἐκκλησιαστική, ὅμως, προσέγγιση καί ἀνάλυση τοῦ προβλήματος εἶναι, πιστεύω, οὐσιαστική γιά τήν ἀντιμετώπιση τῆς αἰτίας του.
Σύμφωνα μέ τή δημοσιογραφική καί στατιστική ἀνάλυση, οἱ αἰτίες πού ὁδηγοῦν πολλούς νέους στή χρήση ναρκωτικῶν κατά τό Σαββατοκύριακο εἶναι κυρίως δύο. Πρῶτον, εἶναι ἡ ἀργία καί δεύτερον, ἡ διασκέδαση σέ κέντρα στά ὁποῖα διακινοῦνται ἑξαρτησιογόνες οὐσίες. Ἡ ἀργία δίνει τή δυνατότητα τῆς διασκέδασης. Ἡ διασκέδαση -στήν ὑγιῆ της μορφή- δέν εἶναι κάτι τό ἐξ ὁρισμοῦ κακό• εἶναι μιά ἀλλαγή τοῦ ρυθμοῦ τῆς ζωῆς, πού ἀνανεώνει τίς ψυχικές δυνάμεις, κάτι τό ὁποῖο ἔχει ἀνάγκη ὁ ἐργαζόμενος, ὥστε νά ἀντέξη τό βάρος τῆς πιεστικῆς καθημερινότητας τῆς ἑπόμενης ἑβδομάδος. Τά πράγματα, ὅμως, ἀλλάζουν ὅταν ἡ διασκέδαση πού ἐπιλέγεται, ἀντί νά ἀνανεώνη, ναρκώνει τίς ψυχικές δυνάμεις, ἀδρανοποιεῖ τή συνείδηση καί φθείρει τό σῶμα. Τότε πρέπει νά ποῦμε ὅτι δέν εἶναι ἡ ἀργία πού δίνει τή δυνατότητα τῆς διασκέδασης, ἀλλά ὅτι ἡ ἀργία ἀποκαλύπτει ἐσωτερικά προβλήματα καί κενά, τά ὁποῖα μέ τήν ἐπικίνδυνη -ψυχικά καί σωματικά- διασκέδαση γίνεται προσπάθεια νά ξεχασθοῦν, ἐπειδή οἱ “φορείς” τους δέν γνωρίζουν ἄλλους τρόπους νά τά ἀντιμετωπίσουν.
Στή μελέτη αὐτοῦ του προβλήματος ἡ παρακάτω τοποθέτηση νομίζω ὅτι εἶναι καθοριστική. Τό ρόλο τῶν ναρκωτικῶν οὐσιῶν μπορεῖ νά παίξουν πολλά πράγματα, τά ὁποῖα δέν εἶναι ἀπό τή φύση τούς κακά, ἀντίθετα, μάλιστα, ὁρισμένα ἀπό αὐτά εἶναι “καλά λίαν”. Γιά παράδειγμα, “ναρκωτικό ρόλο” μπορεῖ νά παίξουν ἡ ὑγιής διασκέδαση, τά διάφορα χόμπυ, ὁ ἀθλητισμός, ἡ ἐπαγγελματική δραστηριότητα, ἡ ὁποιαδήποτε κοινωνική δραστηριότητα, τό ἀχόρταγο διάβασμα, οἱ ἀτέλειωτες συζητήσεις, ἡ ἐνασχόληση μέ τήν τέχνη, ἀκόμη καί ἡ ἐνασχόληση μέ ἐκκλησιαστικά καί θεολογικά θέματα, καθώς καί ἄλλα πολλά “καλά καί ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις”. Αὐτό δέν μπορεῖ νά τό θεωρήση κανείς ὑπερβολικό, ἄν σκεφθῆ ὅτι κατά τήν φοβερή ἡμέρα τῆς κρίσεως ὁ Χριστός θά ὀνομάση “ἐργάτας τῆς ἀνομίας” ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι “ἐν τῷ ὀνόματί” Του ἔβγαλαν δαιμόνια, προφήτευσαν καί “δυνάμεις πολλᾶς ἐποίησαν”. Γιατί σημασία δέν ἔχει τό φαίνεσθαι, ἀλλά τό εἶναι, τό ὁποῖο ταυτίζεται μέ τό “κρυπτό της καρδίας ἀνθρωπο”. Καθετί, λοιπόν, πού στρέφει τήν προσοχή μακριά ἀπό τίς ἐσωτερικές πληγές, μακριά ἀπό τά πραγματικά προβλήματα καί τίς ἀνάγκες τῆς ψυχῆς, ὅσο καλό καί ἄν φαντάζη, δρᾶ σά ναρκωτικό, προπαντός ὅταν δημιουργῆ τήν ψευδαίσθηση μιᾶς συνεποῦς ζωῆς, σύμφωνης μέ τίς κοινά παραδεκτές ἠθικές ἀρχές.
Μέ βάση τά παραπάνω καταλαβαίνει κανείς ὅτι ὁ “χρήστης τοῦ Σαββατοκύριακου” ὅλη τήν ὑπόλοιπη ἑβδομάδα καταναλώνει τήν “μεθαδόνη” τῆς ἐργασίας. Ἡ ἐργασία λειτουργεῖ ὡς ἕνα ὑποκατάστατο τοῦ ναρκωτικοῦ. Τό ἴδιο μπορεῖ νά συμβῆ μέ τόν ἀθλητισμό, καθώς καί μέ ἄλλες δραστηριότητες. Ὑποκαθιστοῦν ἁπλῶς τό ναρκωτικό, γιά νά μή καταλαμβάνεται ὁ χρήστης ἀπό τό σύνδρομο τῆς στέρησης• δέν θεραπεύουν τήν αἰτία τοῦ προβλήματος.
Αὐτές οἱ τοποθετήσεις μπορεῖ νά φαίνονται σέ ὁρισμένους ὑπερβολικές. Αὐτό συμβαίνει γιατί τά αὐτιά μᾶς ἔχουν “ἐθιστεί” στό νά ἀκοῦνε συνεχῶς ὅτι ὁ ἀθλητισμός καί οἱ ποικίλες δραστηριότητες εἶναι φραγμός στήν ἐξάπλωση τῶν ναρκωτικῶν, χωρίς, ὅμως, νά διευκρινίζεταί το πῶς. Οἱ νέοι ἔχουν ἀνάγκη τόν ἀθλητισμό, ἔχουν ἀνάγκη τήν δραστηριοποίηση σέ ποικίλες κοινωνικές καί μορφωτικές δραστηριότητες, ὅμως περισσότερη ἀνάγκη ἔχουν τό ἄνοιγμα τῆς ψυχῆς τους, τήν θεραπεία τῶν πληγῶν τῆς ἐπαναστατημένης ἐφηβείας τους, τήν ἀπελευθέρωση τοῦ νοῦ τους ἀπό τίς “ἀναγκαιότητες” τῶν ἐνστίκτων, τήν ἐκμάθηση τοῦ τρόπου τῆς προσευχῆς, τήν πύρωση τῆς ἐπιθυμίας γιά τήν ἀναζήτηση τοῦ Θεοῦ καί τήν ἐμπειρική γνώση Του, τήν στήριξη τῆς διάνοιάς τους στήν πίστη, πού εἶναι “ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων”. Μέσα στό πλαίσιο αὐτῆς τῆς ἐσωτερικῆς καλλιέργιας ἡ “ἀργία” νοεῖται ὡς ἄσκηση “καταπαυσης” ἀπό ὅλα τα ἐξωτερικά ἔργα, ὥστε ἡ ψυχή ἀπερίσπαστη νά κινηθῆ πρός τόν Θεό “ἀπορροφώντας” καί τό σῶμα. Τό σῶμα, βέβαια, δέν ἀντέχει γιά πολύ σέ μιά τέτοια δραστήρια ἀπραγία. Ἔχει ἀνάγκη ἀπό τήν δική του κίνηση, ἀκόμη καί ἀπό τό παιχνίδι. Αὐτό, ἄλλωστε, δίδαξε μέ τήν πρακτική του ὁ Μ. Ἀντώνιος στήν ἔρημο. Σέ αὐτή τήν ἀνάγκη εἶναι χρήσιμος ὁ ἀθλητισμός, καθώς καί πολλές ἄλλες παρεμφερεῖς δραστηριότητες.
Εἶναι γνωστό ὅτι ἡ κυριακάτικη ἀργία ἔχει θεολογικό καί λειτουργικό περιεχόμενο. Ἡ Κυριακή εἶναι σύμβολο τῆς ὀγδόης ἡμέρας τῆς δημιουργίας, ἡ ὁποία εἶναι ταυτόχρονα ἡ Μία μέρα τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Τήν ἡμέρα αὐτή σταματοῦμε τίς ἐργασίες, γιά νά μπορέσουμε ἀπερίσπαστοι νά λειτουργηθοῦμε. Στίς μέρες μας, βέβαια, ἡ ἀργία πῆρε, γιά πολλούς ἀνθρώπους, ἄλλο περιεχόμενο. Ἐντάχθηκε μέσα στίς συνδικαλιστικές ἀπαιτήσεις γιά λιγότερες ὧρες ἑβδομαδιαίας ἐργασίας καί στίς οἰκονομικές πολιτικές πού προσπαθοῦν νά χτυπήσουν τήν ἀνεργία μέ τήν μερική ἀπασχόληση. Ὅπως ὅμως καί νά τό κάνουμε, οὐσιαστικό νόημα στήν ἀργία μποροῦν νά δώσουν μόνο ἡ θεία Λειτουργία, ἡ πνευματική μελέτη καί ἡ προσευχή. Ὅσοι δέν ἔχουν καμμιά σχέση μέ αὐτή τήν “κουλτούρα τῆς καρδιάς”, τότε τό πιό ἀνώδυνο γι’ αὐτούς εἶναι νά βολευθοῦν μέ τίς “μεθαδόνες” τοῦ ἀθλητισμοῦ, τῶν δραστηριοτήτων καί τῶν ἐργασιῶν.
- Προβολές: 3052