Γεγονότα καὶ Σχόλια: Καταστροφικὴ τεχνολογία - Ἀνθρωπισμὸς ποὺ δὲν ἐξανθρώπισε

Καταστροφικὴ τεχνολογία

Τὸ ἀπεμπλουτισμένο οὐράνιο ποὺ ἐπισκέφθηκε “ἀπ’ οὐρανοὺ” τὴν γῆ τῆς Σερβίας μὲ ὄχημα τὶς “ἀνθρωπιστικὲς βόμβες” τοῦ ΝΑΤΟ ἀποκάλυψε τὸ θηριόμορφο πρόσωπο τοῦ δυτικοῦ ἀνθρωπισμοῦ• ἑνὸς ἀνθρωπισμοῦ ποὺ γεννήθηκε ταυτόχρονα μὲ τὸν θάνατο τοῦ Θεοῦ, μέσα στὶς συνειδήσεις “πρωτοπορειακών” εὐρωπαίων στοχαστῶν.

Στὴ συνέχεια θέλω νὰ ἐπισημάνω τρία σημεῖα:

Πρώτον, μὲ τὴν ἰλιγγιώδη ἐξέλιξη τῆς Πληροφορικῆς, τῆς Γενετικῆς, ἀλλὰ καὶ τῶν ὁπλικῶν συστημάτων γίνεται ἀντιληπτὸς ὁ οὐδέτερος χαρακτήρας τῆς ἐπιστήμης καὶ τῆς τεχνολογίας. Ἡ ἐπιστήμη καὶ ἡ τεχνολογία μποροῦν νὰ βελτιώσουν, ἀλλὰ μποροῦν καὶ νὰ καταστρέψουν τὴν ζωὴ στὸν Πλανήτη μας. Ἂν μελετήση κανεὶς τὶς θετικὲς καὶ τὶς ἀρνητικὲς συνεισφορές τους στὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου θὰ δὴ ὅτι αὐξάνονται ἰσόρροπα, ἀνάλογα. Δὲν μπορεῖ, δηλαδή, νὰ πῆ κανεὶς ἂν ὑπερέχουν οἱ θετικὲς ἢ οἱ ἀρνητικὲς συνεισφορές τους.

Δεύτερον, τὸν τελευταῖο καιρὸ αἰσθανθήκαμε ἔντονα τὸν καταστροφικὸ χαρακτήρα τῆς σύγχρονης τεχνολογίας. Ἔχει παρατηρηθῆ ὅτι ὁ 20ος αἰώνας, χάρη στὰ ἐξελιγμένα ὁπλικὰ συστήματα καὶ τὶς ἐπιστημονικὲς μεθόδους βίας καὶ βασανισμοῦ ἀντιφρονούντων, ἦταν ὁ φονικότερος ὅλων των αἰώνων.

Τρίτον, γίνεται φανερὸ ἀπὸ τὰ προηγούμενα ὅτι εἶναι ἀνάγκη νὰ ἀναπτυχθοῦν στὶς μέρες μᾶς οἱ παραθεωρημένες ἀνθρωπιστικὲς ἐπιστῆμες, ὡς ἀντίβαρο στὸν κυνισμὸ ποὺ δημιουργεῖ ἡ ἀλαζονεία τῆς τεχνολογικῆς ἐξέλιξης, ὄχι, βέβαια, μὲ τὸν χαρακτήρα καὶ τὶς ἀγκυλώσεις ποὺ εἶχαν μέχρι τώρα. Γιὰ νὰ εἶμαι πιὸ συγκεκριμένος χρειάζεται μελέτη καὶ ἐπαναδιατύπωση τῆς ἀποστολικῆς καὶ πατερικῆς πίστεως, μὲ ἔννοιες ποὺ χρησιμοποιοῦνται στὴν περιγραφὴ σύγχρονων προβλημάτων, ὥστε νὰ βοηθηθῆ ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος νὰ βρῆ τὸν ἑαυτό του καὶ τὸν Θεό του.

Ἀνθρωπισμὸς ποὺ δὲν ἐξανθρώπισε

Τὸ ὅτι δὲν ἐπαρκοῦν οἱ ἀνθρωπιστικὲς ἐπιστῆμες, ὅπως τὶς ἀντιλήφθηκε καὶ τὶς ἀνέπτυξε ὁ δυτικὸς κόσμος ἀπὸ τὸν διαφωτισμὸ καὶ μετὰ λέγεται μὲ ξεκάθαρο τρόπο ἀπὸ τὸν Τζὸρτζ Στάινερ, κορυφαῖο σύγχρονο κριτικὸ καὶ στοχαστῆ, σὲ συνέντευξή του ποὺ δημοσιεύθηκε στὴν Καθημερινὴ (14-1-2001), στὴν ὁποία μεταξὺ ἄλλων ὑποστηρίζει: “Ὁ ἐξανθρωπισμὸς τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὴν κουλτούρα ἦταν ἡ μεγάλη ὑπόσχεση τοῦ Διαφωτισμοῦ. “Στο μέτρο καὶ στὸ βαθμὸ ποὺ θὰ ἐξασθενήσει ἡ πίστη σὲ θρησκευτικὰ δόγματα”, ἔλεγε ὁ Βολταῖρος, “τὰ μίση θὰ διαλυθοῦν”. Τὸ τέλος τῆς πίστης ἀποδεικνύεται μιὰ ἐξέλιξη πολὺ πιὸ ἐπικίνδυνη ἀπ’ ὅσο μποροῦσαν νὰ προβλέψουν οἱ φιλόσοφοι. Ἀρνούμενοι τὴν κόλαση, μάθαμε νὰ τὴν οἰκοδομοῦμε καὶ νὰ τὴν θέτουμε σὲ λειτουργία ἐπὶ γῆς. Ἡ ὑπόσχεση τοῦ Διαφωτισμοῦ δὲν τηρήθηκε. Οἱ βιβλιοθῆκες, τὰ μουσεῖα, τὰ θέατρα, τὰ πανεπιστήμια μποροῦν μιὰ χαρὰ νὰ εὐδοκιμοῦν στὴ σκιὰ τῶν στρατοπέδων συγκέντρωσης. Τὸ καταλαβαίνουμε τώρα: ἡ κουλτούρα δὲν κάνει τὸν ἄνθρωπο πιὸ ἀνθρώπινο. Μπορεῖ μάλιστα νὰ τὸν κάνει ἀναίσθητο στὴ δυστυχία τῶν συνανθρώπων τού”.

π.Θ.Α.Β.