Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου: Τά δικαιώματά μας

Τό κείμενο εἶναι δημοσιευμένο στό βιβλίο “Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου Λόγοι Γ'” ἔκδ. Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου “Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος”, Σουρωτή Θεσσαλονίκης.

Τά λόγια αὐτά εἶναι αὐθεντικά λόγια τοῦ Γέροντος Παϊσίου, τά ὁποῖα οἱ μοναχές του Ἡσυχαστηρίου ἔχουν δημοσιεύσει σέ τρεῖς, μέχρι σήμερα, τόμους ἀπομαγνητοφωνημένα.

–Γέροντα, τί εἶναι τό δικαίωμα;

–Το δικαίωμα εἶναι κοσμική λογική. Ὁ ἄνθρωπος, ὅσο πιό κοσμικός εἶναι, τόσο περισσότερο δικαίωμα ἔχει• ὅσο πιό πνευματικός εἶναι, τόσο λιγώτερο δικαίωμα ἔχει. Εἰδικά ὁ μοναχός ἔχει μόνον ὑποχρεώσεις• δέν ἔχει δικαίωμα γιά τίποτε. Θέλω νά πῶ ὅτι δέν πρέπει νά ἔχη ἀπαίτηση ἀπό κανένα καί γιά τίποτε. Τό νά ζητᾶ ὁ μοναχός δικαιώματα σ’ αὐτήν τήν ζωή, ἐνῶ ἀπαρνήθηκε τά πάντα γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, εἶναι τελείως λάθος. Βρίζει τόν Χριστό, τόν Μοναχισμό. Οἱ κοσμικοί ἔχουν δικαιώματα πολλά• κοσμικοί εἶναι. Τά δικαιώματα τοῦ μοναχοῦ, ἀλλά καί τοῦ πνευματικοῦ ἀνθρώπου, τά κρατάει ὁ Χριστός γιά τήν ἄλλη ζωή.

Τό δικαίωμα σήμερα παρουσιάζεται σχεδόν σέ ὅλους τους νέους, ἀλλά καί σέ νέους μοναχούς. Μερικοί νέοι μοναχοί δέν ξέρουν γιατί ἔγιναν μοναχοί καί τί θά πῆ Μοναχισμός, γι’αὐτό ἔχουν ἕνα δικαίωμα, ἕνα κοσμικό πνεῦμα, μιά παράξενη λογική, μιά ἀνθρώπινη δικαιοσύνη, ἀπό ὅλες τίς πλευρές. Αὐτή ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη ξεκίνησε ἀπό τό εὐρωπαϊκό πνεῦμα καί μπῆκε καί στόν Μοναχισμό.

Στήν καλογερική, τήν σημερινή ἐποχή, συναντάει κανείς πολλές φορές αὐτό τό πνεῦμα: “Δέν τόν βλάπτω τόν ἄλλον, δέν θέλω νά μέ βλάψη• δέν τόν ἀδικῶ• εἶμαι ἐντάξει”. “Έκανα, λένε μερικοί, τήν δουλειά μου, βοήθησα ἐκεῖ, τελείωσα. Εἶμαι ἐντάξει. Ἡ ἄλλη δουλειά δέν εἶναι δική μου, φεύγω• πάω στό κελλί γιά πνευματικά”. Δέν ἐξετάζουν ἄν ὁ ἄλλος εἶναι φιλάσθενος ἤ ἔχη πονοκέφαλο καί δέν μπορεῖ νά δουλέψη, ἤ δουλεύη λιγώτερο, γιατί εἶναι ἀπό ἀγρυπνία καί εἶναι περισσότερο κουρασμένος. Ἤ λένε: “αὐτή ἡ μερίδα εἶναι δική μου• τήν δικαιούμαι”, καί δέν ἐξετάζουν ἄν ὁ ἄλλος εἶναι πιό ἀδύνατος ἤ ὁ ὀργανισμός τοῦ καταναλίσκη περισσότερο, καί ἔχει ἀνάγκη ἀπό περισσότερη τροφή. Ὁπότε καταλήγουν νά βρίσκωνται σέ πνευματικό χῶρο, ἀλλά νά ἔχουν μιά νοοτροπία κοσμική, καί ἔτσι γίνονται συνεπεῖς κοσμικοί. Ξέρετε τί εἶναι νά βλέπης ἀνθρώπους πνευματικούς νά ἀντιμετωπίζουν κοσμικά τα πράγματα; Λίγο - πολύ δηλαδή παρατήρησα σέ ἀρκετούς μοναχούς το ἑξῆς: Τήν νηστεία, τήν προσευχή, τήν ἀκολουθία, τό διακόνημα, τά κάνουν. Φοροῦν ἔνδυμα μοναχικό, ἔχουν καλογερικό πρόγραμμα, ἀλλά ἡ ἀντιμετώπιση, ἀντί νά εἶναι πνευματική, εἶναι κοσμική, γιατί κοιτοῦν πῶς νά μήν τούς ποῦν καμμιά κουβέντα, νά μήν ἀδικηθοῦν. Δηλαδή βρίσκονται στήν κοσμική δικαιοσύνη καί πολλές φορές οὔτε καί ἐκεῖ φθάνουν. Ἄντε τώρα νά συνεννοηθῆς πνευματικά μ’ αὐτούς. Αὐτοί τά κανονίζουν ἔτσι, ὥστε νά μή δυσκολευθῆ μεθαύριο ὁ Χριστός μαζί τους νά κάνη ...λογαριασμούς! Μά, ἐνῶ ὁ Χριστός παρακολουθεῖ τόν καθέναν πόσο ἀδικεῖται, πόσο θυσιάζεται, καί θά τόν ἀνταμείψη ἀνάλογα, αὐτοί θέλουν νά τακτοποιήσουν μόνοι τους τόν λογαριασμό τους.

Εἶμαι ἀγανακτισμένος γενικά μέ τήν σημερινή νοοτροπία πού βλέπω σέ μερικούς νέους μοναχούς. Μιά ἀνθρώπινη δικαιοσύνη! Πῶς νά χωρέση ἡ ἀνθρώπινη δικαιοσύνη στήν πνευματική ζωή; Καί στήν κοσμική ζωή δέν βγαίνεις πέρα μέ τήν ἀνθρώπινη δικαιοσύνη, πόσο μᾶλλον στήν πνευματική. Ὅταν ἤμουν στό Κοινόβιο, ὅλοι κοίταζαν πῶς νά κάνουν κάποια θυσία. Στήν δουλειά, στό φαγητό, σέ ὅλα ὑπῆρχε αὐτό τό πνεῦμα: Σκέφτονταν πρῶτα τόν ἄλλον, καί γι’ αὐτό ζοῦσαν τόν Παράδεισο. Ἦταν κάποιος λ.χ. στήν τράπεζα; Κοιτοῦσε νά φάη αὐτός λιγώτερο, γιά νά μείνη τό περισσότερο γιά τόν ἄλλον. Καί ἀδύνατος νά ἦταν ὅ ἴδιος, δέν τό λάμβανε ὑπ’ ὄψιν. Οὔτε ἐξέταζε τί ἦταν ὁ ἄλλος. Ἔκανε θυσία. Οὔτε ἔβαζε τή κρίση του νά πῆ: “Θά τοῦ κάνη κακό, ἄν φάη περισσότερο”. Ἀπό τήν στιγμή πού ὁ μοναχός κοιτάζει νά μήν τόν ἀδικήσουν, νά μήν κουρασθῆ πολύ, νά μήν πάη χαμένος ὁ κόπος του, εἶναι σάν νά μήν πιστεύη ὅτι ὑπάρχει Θεός, ὅτι ὑπάρχει ἄλλη ζωή, μέλλουσα Κρίση καί θεία ἀνταπόδοση. Καί ἄν δουλέψη λίγο παραπάνω, οὔτε αὐτό θά πάη χαμένο. Μόνον ὁ κόπος τῶν ζώων πάει χαμένος. Καί αὐτά τά καημένα, παρόλο πού ἐξ αἰτίας μᾶς ταλαιπωροῦνται –μετά τήν παράβαση τῶν Πρωτοπλάστων ἡ φύση συστενάζει μέ τόν ἀνθρωπο– θυσιάζονται γιά μᾶς! Εἶναι φοβερό! Βλέπετε, τά ἄγρια ζῶα, ὅταν τραυματίζωνται ἀπό τούς κυνηγούς, τί τραβᾶνε! Σακατεμένα, μέ σπασμένα πόδια, νά μήν μποροῦν νά τρέξουν νά τά ξεκοιλιάζουν τά μεγάλα ζῶα, νά τά τρῶνε, καί νά μήν ἔχουν καμμιά ἀνταμοιβή! Ὁ ἄνθρωπος, ἄν δέν τά καταλαβαίνη αὐτά, δέν εἶναι ἄνθρωπος. Γι’ αὐτό τοῦ ἔδωσε ὁ Θεός τό μυαλό, γιά νά τό δουλεύη σωστά καί νά βρῆ τόν δρόμο του. Ἐγώ δέν λέω τώρα νά σκοτώνεστε στήν κούραση, ἀλλά νά ὑπάρχη φιλότιμο.