Βιβλιοπαρουσίαση: «Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο καί Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος»

«Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο καί Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος»

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱεροθέου

Ἐκδόσεις Ἱερᾶς Μονῆς Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου (Πελαγίας) 2002

Ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου καί Ἄγ. Βλασίου κ. Ἱερόθεος πρόσφατα ἐξέδωσε ἕνα νέο βιβλίο του μέ τίτλο «Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο καί Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος». Τό βιβλίο αὐτό εἶναι διαστάσεων 23Χ15, ἀποτελεῖται ἀπό 456 σελίδες καί ἐξεδόθη ἀπό τήν Ἱερά Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου (Πελαγίας) τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θηβῶν καί Λεβαδείας.

Ὅπως καί ὁ τίτλος τοῦ δηλώνει, τό βιβλίο αὐτό ἀναφέρεται στίς σχέσεις μεταξύ του Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί εἶναι ἀρκετά ἐπίκαιρο, λόγω του ὅτι αὐξάνεται τό ἐνδιαφέρον τοῦ κοινοῦ γιά τό θέμα αὐτό.

Τό βιβλίο διαιρεῖται σέ τέσσερεις ἐπί μέρους ἑνότητες.

Ἡ πρώτη ἑνότητα περιλαμβάνει τίς προσωπικές ἀναμνήσεις τοῦ Σεβασμιωτάτου ἀπό τρεῖς Οἰκουμενικούς Πατριάρχες, ἤτοι τόν Ἀθηναγόρα, τόν Δημήτριο καί τόν νῦν Πατριάρχη κ. Βαρθολομαῖο, καθώς ἐπίσης ἐκτίθενται καί τά ἰδιαίτερα σημεῖα τά ὁποῖα δείχνουν τόν σύνδεσμό του μέ τήν Μητέρα Ἐκκλησία. Στήν εἰσαγωγή τοῦ γράφει ὁ Σεβασμιώτατος: «Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο γιά μένα εἶναι ἕνας ἱερός θεσμός, ταυτόχρονα ὅμως εἶναι καί πηγή ἔμπνευσης, γιατί παραπέμπει σέ μιά μεγάλη πολιτισμική παράδοση, ἡ ὁποία ὄχι μόνον μεγαλούργησε στό παρελθόν, ἀλλά ἐξακολουθεῖ καί σήμερα νά μεγαλουργῆ. Εἶναι μιά καρδιακή ζωή, πού ὅμως προχέεται ἀπό τόν νοῦ διά τοῦ σώματος στό περιβάλλον, καί ἡ ὁποία ἀλλοιώνει θεσμούς, παραδόσεις, πολιτισμούς».

Ἡ δεύτερη ἑνότητα, μέ τίτλο «Ρωμαίικα κείμενα», περιλαμβάνει διάφορα ἄρθρα, τά ὁποῖα δημοσιεύθηκαν σέ διάφορες ἐφημερίδες καί περιοδικά καί καλύπτουν μερικές πτυχές τῆς ἱστορίας καί τοῦ θεσμοῦ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Στά κείμενα αὐτά παρουσιάζεται ἡ διαφορά μεταξύ Κωνσταντινουπόλεως καί Ἀθήνας, καθώς ἐπίσης ἀναλύονται διάφορα σημεῖα, ὅπως: ὁ «ἀφορισμός» τοῦ Ὑψηλάντη, ἡ ἀξία καί ἡ σπουδαιότητα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἡ ἐπίσκεψη τοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου στήν Ἑλλάδα, ἡ ἐπίσκεψη τοῦ συγγραφέως στήν Κωνσταντινούπολη κλπ.

Ἡ τρίτη ἑνότητα περιλαμβάνει δύο κείμενα, τά ὁποῖα κατετέθησαν στήν Εἰδική Συνοδική Ἐπιτροπή γιά τήν μνημόνευση τοῦ ὀνόματος τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν ἀπό τούς Μητροπολίτες, ἐπειδή ὁ Σεβασμιώτατος ἦταν μέλος τῆς ἐπιτροπῆς αὐτῆς. Τό ἕνα κείμενο ἀναφέρεται στήν μνημόνευση τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί τό ἄλλο στό θέμα τῶν ὑπερτιμιῶν καί ἐξαρχιῶν. Ἐπίσης περιλαμβάνει καί ἕνα ἄρθρο τό ὁποῖο δημοσιεύθηκε στήν Ἐφημερίδα «τό Βῆμα», σχετικά μέ τό θέμα αὐτό. Κεντρικό θέμα τῶν κειμένων αὐτῶν εἶναι ὅτι στήν ἐκκλησιαστική ἱστορία ἐπικράτησαν κατά καιρούς τρία συστήματα διοικήσεως τῆς Ἐκκλησίας, ἤτοι τό Συνοδικό, τό Μητροπολιτικό καί τό Πατριαρχικό σύστημα καί ὑποστηρίζεται ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ὅπως καθορίστηκε μέ τόν Πατριαρχικό Τόμο τοῦ 1850, ἀκολουθεῖ τό Συνοδικό σύστημα διοικήσεως.

Ἡ τέταρτη ἑνότητα ἀποτελεῖ τόν κορμό τοῦ βιβλίου αὐτοῦ καί ἔχει ὡς τίτλο τόν γενικό τίτλο τοῦ βιβλίου, ἤτοι «τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο καί ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος». Κατ’ ἀρχάς ἀναλύεται ἡ διαμόρφωση τοῦ διοικητικοῦ συστήματος τῆς Ἐκκλησίας, τό πῶς, δηλαδή, ἀπό τήν ἀρχέγονη Ἐκκλησία ὁδηγηθήκαμε στίς Αὐτοκέφαλες Ἐκκλησίες, ἤτοι τό μητροπολιτικό σύστημα καί ἀργότερα τό πατριαρχικό σύστημα, τό πῶς ἀποτελέστηκε ὁ θεσμός τῆς «Πενταρχίας», τήν σπουδαιότητα καί τήν σημασία τοῦ πρωτείου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί πῶς τούς τελευταίους αἰῶνες ἀναπτύχθηκαν οἱ ἐθνικές αὐτοκέφαλες Ἐκκλησίες. Στήν συνέχεια παρουσιάζεται ὁ τρόπος τῆς αὐτογνωμόνου ἀνακήρυξης τῆς αὐτοκεφαλίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, κάτω ἀπό τήν ἐπίδραση τῶν ξένων δυνάμεων, τό πῶς καί μέ ποιούς ὅρους τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἀνακήρυξε αὐτοκέφαλη τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος καί πῶς μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου ἐδόθησαν «κατά ἀφομοίωσιν» ἤ «ἐπιτροπικῶς» διάφορα τμήματα τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπικράτειας, μετά τήν ἀπελευθέρωσή τους. Ἀκόμη γίνεται ἀναφορά στίς προσπάθειες πού ἔγιναν κατά καιρούς, ἀπό τήν πλευρά τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος γιά τήν ἀλλαγή τοῦ Συνοδικοῦ Τόμου τοῦ 1850 καί τῆς Πατριαρχικῆς Πράξεως τοῦ 1928.

Ἀξίζει νά ὑπογραμμισθῆ ὅτι σέ ἰδιαίτερο κεφάλαιο, πού ἀποτελεῖται ἀπό 120 σελίδες, γίνεται γιά πρώτη φορά λόγος σχετικά μέ τήν διαμάχη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μέ τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο κατά τήν διάρκεια τῆς περιόδου 1967-1974, τίς ἀντιδράσεις πολλῶν Ἱεραρχῶν γιά τήν ἀλλοίωση ἐκ μέρους της τότε ἡγεσίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος συγκεκριμένων ὅρων τοῦ Συνοδικοῦ Τόμου τοῦ 1850 καί τῆς Πατριαρχικῆς Πράξεως τοῦ 1928, τήν προσφυγή πού ἔγινε στό Συμβούλιο τῆς Ἐπικρατείας, τό ὁποῖο ἀκύρωσε τήν συγκρότηση τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου, καθώς ἐπίσης καί πῶς ἀποκαταστάθηκαν οἱ σχέσεις τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μέ τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, μετά τήν παραίτηση τοῦ Ἱερωνύμου καί τήν ἐκλογή τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Σεραφείμ. Τά στοιχεῖα γιά τήν συγγραφή τοῦ κεφαλαίου αὐτοῦ ἐλήφθησαν ἀπό ἀρχειακό ὑλικό, ἀπό περιοδικά καί ἐφημερίδες τῆς ἐποχῆς ἐκείνης.

Ἐπίσης στήν ἑνότητα αὐτή ὁ ἀναγνώστης μπορεῖ νά δή πολλά θέματα, πού ἔχουν σχέση μέ τήν διοικητική ἐξάρτηση τῶν Ἐκκλησιῶν Ἀμερικῆς, Εὐρώπης, Αὐστραλίας ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, τίς ἀποφάσεις τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου σχετικά μέ τό θέμα τῆς μνημόνευσης τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν, πού προέκυψε τελευταία, ὕστερα ἀπό πρόταση τοῦ Μητροπολίτου Κορίνθου κ. Παντελεήμονος καί γιά τήν προσφορά τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στό σύγχρονο γίγνεσθαι.

Τό ὅλο βιβλίο εἶναι γραμμένο μέ πολύ μεγάλη ἀγάπη πρός τήν Ἐκκλησία καί τούς θεσμούς πού τήν διέπουν καί ἰδιαιτέρως πρός τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, τό ὁποῖο ἔχει τήν εὐθύνη γιά τόν συντονισμό ὅλων των κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Τά θέματα ἀναπτύσσονται μέ ψυχραιμία, νηφαλιότητα καί μέ μεγάλο σεβασμό τόσο πρός τούς ἐκκλησιαστικούς θεσμούς, ὅσο καί πρός τούς δύο Προκαθημένους, ἤτοι τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαῖο καί τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν κ. Χριστόδουλο. Ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου καί Ἄγ. Βλασίου κ. Ἱερόθεος γιά τήν ἐπεξεργασία τοῦ θέματος χρησιμοποιεῖ ἀρχειακό ὑλικό, πηγές καί βοηθήματα, προκειμένου νά ἀναλύση τούς ἱερούς Κανόνας καί τά ἐκκλησιαστικά ἱστορικά γεγονότα.

Τό βιβλίο ἀφιερώνεται ἀπό τόν συγγραφέα «στό πάνσεπτο Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο καί εἰς τούς Προκαθημένους Πατριάρχες, ὅπως καί τούς συγκυρηναίους αὐτῶν, πού ἔδωσαν τήν μαρτυρία τῆς ὀρθοδόξου πίστεως καί πολλοί ἀπό αὐτούς ὑπέστησαν τό μαρτύριο».

Ὅπως γίνεται φανερό, πρόκειται γιά ἕνα ἱστορικό-κανονικό βιβλίο πού ἀναλύει διάφορα γνωστά θέματα, ἀλλά φέρνει στό φῶς καί πολλά ἄγνωστα, στούς πολλούς, ζητήματα καί μέ ὅλα αὐτά τεκμηριώνει τήν ἄποψη ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος πρέπει νά συνδέεται στενώτατα μέ τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, διότι ἔτσι καλλιεργεῖται ἡ ἑνότητα τῶν Ἐκκλησιῶν. Καί γιά τόν λόγο αὐτό πρέπει τό βιβλίο αὐτό νά διαβαστῆ ἀπό ὅσους ἐνδιαφέρονται γιά τό θέμα, ὥστε νά ἀποκτήσουν πληρέστερη γνώση, καί νά μή παρασύρωνται ἀπό ἐπιπόλαιες κρίσεις καί συνθηματολογικές ἀναλύσεις.

Γιά παραγγελίες τοῦ βιβλίου μπορεῖ, ὅποιος ἐπιθυμεῖ, νά ἐπικοινωνῆ μέ τήν Ἱερά Μονή Γενεθλίου Θεοτόκου στό τηλέφωνο 22610 35135, πρωϊνές ὧρες, ἤ στό Fαξ 22610 39201.
Τό βιβλίο, σχήματος 23Χ15, ἔχει 456 σελίδες καί τιμᾶται 18,49 εὐρώ (6300 δρχ.).