Στυλιανοῦ Γερασίμου: Λειτουργική-Δογματική ἑρμηνεία τῶν Ἀναβαθμῶν (Β')

Ἀναβαθμοί

Στυλιανοῦ Γερασίμου

Παρακάτω ὁ Τριαδικός Ἀναβαθμός ἀναφέρει: «Ἁγίω Πνεύματι πάσα ἡ κτίσις καινουργεῖται παλινδρομοῦσα εἰς τό πρώτον, ἰσοσθενές γάρ ἐστί Πατρί καί Λόγω». Μέ τήν δύναμη καί τήν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος θά ἀνακαινιστῆ ὅλη ἡ κτίση καί θά ἐπανέλθη στήν πρώτη κατάσταση τῆς ἀφθαρσίας, πρίν ἀπό τήν πτώση τῶν Πρωτοπλάστων. Ὁ ἀνακαινισμός αὐτός γίνεται μέ τήν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τό ὁποῖο ἔχει τήν ἴδια δύναμη καί ἐνέργεια μέ τόν Πατέρα καί τόν Υἱό. Ἄλλωστε ἡ ἑνότητα τῶν Προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι ἑνιαία, γεγονός πού τονίζει ὄχι μόνο τήν ἀΐδια ἀλλά καί τήν οἰκονομική ἰδιαιτερότητα τῶν Προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἐνῶ ταυτόχρονα ὑπογραμμίζεται ἡ ἑνότητα τῆς οὐσίας καί τῶν ἐνεργειῶν Της.

Γιά τόν ἀνακαινισμό τῆς κτίσεως μίλησαν οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στήν πρός Ρωμαίους Ἐπιστολή ( Κέφ. Στ' 20-30), ἀναφέρει: «Καί αὐτή ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται ἀπό τῆς δουλείας τῆς φθορᾶς εἰς τήν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ». Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης στήν Ἀποκάλυψη, (Κέφ. Κά',1) λέγει: «Καί εἶδον οὐρανόν καινόν καί γῆν καινήν' ὁ γάρ πρῶτος οὐρανός καί ἡ πρώτη γῆ παρῆλθον»

Ὁ πρῶτος Ἀναβαθμός τοῦ τρίτου ἀντιφώνου τονίζει: «Ἐπί τοῖς εἰρηκόσι μοί' ὀδεύσωμεν εἰς τάς αὐλᾶς τοῦ Κυρίου. Εὐφράνθη μου τό πνεῦμα συγχαίρει ἡ καρδία». Ἐρμηνεύοντάς το ὁ μελωδός μᾶς ἀναφέρει: «Ὅταν οἱ Χριστιανοί μέ παρεκίνησαν γιά νά πᾶμε στήν ἐκκλησία τοῦ Κυρίου, μόλις τό ἄκουσα ἀναπαύτηκε τό πνεῦμα μου καί χάρηκε ἡ καρδιά μου».

Ὅποιος, λοιπόν, μέ ζῆλο καί χαρά τῆς καρδιᾶς πηγαίνει στήν ἐκκλησία, ἀπολαμβάνει πολλές πνευματικές καί ὑλικές εὐλογίες.

Ὁ δεύτερος Ἀναβαθμός τοῦ τρίτου ἀντιφώνου ἀναφέρει: «Ἐπί οἶκον Δαυίδ φόβος μέγας. Ἐκεῖ γάρ θρόνων ἐκτεθέντων, κριθήσονται ἀπασαι αἵ φυλαί τῆς γῆς καί γλῶσσαι». Ἐρμηνεύοντας τά παραπάνω ὁ μελωδός μᾶς ἀναφέρει: «Στήν Σιῶν, πού ὀνομάζεται Ἱερουσαλήμ, θά ἀκολουθήση φόβος μέγας, γιατί θά τοποθετηθοῦν θρόνοι πού θά δικάσουν καί θά κρίνουν ὅλον τόν κόσμο». Ὁ Κύριος το θέμα αὐτό μας τό τονίζει ξεκάθαρα στό Ματθ. κέ` 31: «Ὅταν ἔλθη ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξη Αὐτοῦ καί πάντες οἱ Ἅγιοι Ἄγγελοι Αὐτοῦ καί συναχθήσονται ἔμπροσθεν Αὐτοῦ πάντα τα ἔθνη». Ἀπό τά παραπάνω λόγια τοῦ Κυρίου γίνεται ἀντιληπτό μέ ποιόν τρόπο θά γίνη ἡ κρίση τοῦ κόσμου.

Ἐπίσης στόν τριαδικό Ἀναβαθμό «Ἁγίω Πνεύματι, τιμήν, προσκύνησιν, δόξαν καί κράτος ὡς Πατρί τέ ἄξιον καί τῷ Υἱῶ δεῖ προσφέρειν. Μονάς γάρ ἐστίν ἡ Τριάς τή φύσει, ἀλλ’ οὐ Προσώποις», γίνεται σαφές ὅτι, ὅπως στόν Πατέρα καί τόν Υἱό, ἔτσι καί στό Ἅγιο Πνεῦμα, πρέπει νά προσφέρουμε τιμή καί προσκύνηση λατρευτική, δόξα καί ἀναγνώριση τοῦ θείου ἔργου Του. Καί αὐτό γιατί, σύμφωνα μέ τήν Ἁγία Γραφή, τό Ἅγιο Πνεῦμα «ἐρευνᾶ καί τά βάθη τοῦ Θεοῦ» (Β` Κορ. 2,10). Ἄρα τό Ἅγιο Πνεῦμα ἔχει τίς ἴδιες ἐνέργειες μέ τόν Πατέρα καί τόν Υἱό. Συμμετέχει μέ τά ἄλλα δύο Πρόσωπα τόσο στήν Δημιουργία τοῦ κόσμου, ὅσο καί στήν σωτηριώδη οἰκονομία. Συμμετέχει μέ τέτοιο τρόπο, ὥστε χωρίς αὐτό νά μήν εἶναι δυνατόν νά ἐκδηλωθῆ καμμία θεία ἐνέργεια στόν κόσμο. Ὁ Πατήρ, λέγει χαρακτηριστικά ὁ Μ. Ἀθανάσιος, «διά τοῦ Λόγου ἐν τῷ Πνεύματι ἐνεργεῖ καί δίδωσι τά πάντα». Ἡ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δέν χωρίζεται ἀπό τήν ἐνέργεια τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ. Ἄρα ἡ Τριάδα τῶν θεαρχικῶν Προσώπων καί ὑποστάσεων εἶναι Μονάδα κατά τήν οὐσία καί φύση, γι’ αὐτό ἔχει ἕνα κράτος, δηλαδή μία Μοναρχία. Τό Προκείμενο «Νῦν ἀναστήσομαι, λέγει Κύριος, θήσομαι ἐν σωτηρίω, παρρησιάσομαι ἐν αὐτῶ», τονίζει ὅτι ἐξ αἰτίας τῆς δυσκολίας τῶν φτωχῶν καί καταπονουμένων ἀνθρώπων, ὅπως τούς ζητιάνους πού ἐλπίζουν στόν Κύριο, ὁ Κύριος θά προχωρήση σέ ἐκδίκηση καί θά θέση τόν φτωχό σέ καλύτερη θέση, ὥστε νά γλιτώση ἀπό τίς ἐπιθέσεις τῶν ἀσεβῶν. Ἀκόμη κανείς δέν πρέπει νά ἀμφιβάλη γιά τά λόγια τοῦ Κυρίου, γιατί εἶναι λόγια καθαρά, ἁγνά καί ἀληθινά.