Μιά ευχή για τις εξετάσεις - «Εκεί που πάει τώρα ο γυιός σου, θα πετύχη»

Μιά ευχή για τις εξετάσεις

Τήν εποχή που πηγαίναμε στο Γυμνάσιο συγκεντρωνόμασταν όλα τα παιδιά του χωριού, καθημερινά το πρωΐ, στον ιερό Ναό της ενορίας μας. Τήν ώρα που ο παπα-Δημήτρης συνήθως τελείωνε τον Όρθρο γινόταν «προσκλητήριο». Ανάβαμε ένα κεράκι, προσκυνούσαμε τις εικόνες της Παναγίας και των Αγίων Αποστόλων, παίρναμε την ευχή του παπα-Δημήτρη και φθάναμε στο σχολείο, αφού περπατούσαμε μιά πανέμορφη διαδρομή δύο χιλιομέτρων.

Τότε υποβαλλόμασταν σε εξετάσεις και κατά το πρώτο εξάμηνο της σχολικής χρονιάς, το μήνα Φεβρουάριο. Κάποια τέτοια χειμωνιάτικη μέρα που θα γράφαμε διαγώνισμα στο μάθημα της Φυσικής, απουσίαζε από το «προσκλητήριο» η Αντωνία, η οποία ήταν αριστούχος συμμαθήτριά μας. Αφού πήραμε την ευχή και ευλογία του παπα-Δημήτρη ξεκινήσαμε για το Σχολείο, χωρίς να δώσουμε ιδιαίτερη σημασία στην απουσία της Αντωνίας. Τήν ώρα όμως που μπαίναμε στή σχολική αίθουσα ήρθε η Αντωνία τρέχοντας και πήρε μέρος στο διαγώνισμα, μόλις την τελευταία στιγμή, την ενδεκάτη ώρα.

Αφού τελείωσε η γραπτή εξέτασή μας, επιστρέφαμε στο χωριό με αργό βηματισμό, όταν πιά ο ήλιος είχε προβάλλει για τα καλά και άρχισε να ζεσταίνη την ατμόσφαιρα. Δέν συζητούσαμε όμως, όπως άλλες φορές, τα θέματα των εξετάσεων και τις λύσεις τους, αλλά η Αντωνία με χαρά και ικανοποίηση έδινε εξηγήσεις για την πρωϊνή αργοπορία της. Είχε επισκεφθεί το σπιτικό της ο παπα-Δημήτρης για να πληροφορηθή την αιτία της απουσίας της από το προσκλητήριο και άκουσε την Αντωνία να λέη ταραγμένη «δεν πάω να γράψω Φυσική, γιατί φοβάμαι ότι δεν θα αριστεύσω». Χαμογέλασε ο παπα-Δημήτρης και με λόγια γεμάτα στοργή και αγάπη της είπε: «Αντωνία, να φροντίσης να πάρης άριστα από το Θεό για τις πράξεις σου. Τά λόγια σου φανερώνουν άτομο που διακατέχεται από εγωϊσμό και δειλία. Γνωρίζω ότι διάβασες πολύ καλά. Τρέξε λοιπόν να προλάβης να γράψης το μάθημά σου, γιατί ο Θεός είναι ο φωτισμός και ο Σωτήρας σου».

Μετά από όλα αυτά η συμμαθήτριά μας ήρθε τρέχοντας και έγραψε το μάθημα της Φυσικής πολύ καλά, όπως αποδείχτηκε αργότερα. Η ίδια όμως ακόμη και σήμερα παραδέχεται ότι δεν είχε αριστεύσει τότε γιατί είχε στηρίξει το αποτέλεσμα της προσπάθειάς της μόνο στις δικές της δυνάμεις και επειδή είχε κυριευθεί από λογισμό υπερηφάνειας, αν και γνώριζε πολύ καλά ότι ο Θεός «υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δέ δίδωσι χάριν».

Τό περιστατικό αυτό και κυρίως η διαπίστωση ότι πολλοί μαθητές κατά την χρονική περίοδο των εξετάσεων για την εισαγωγή στα ΑΕΙ και ΤΕΙ, αλλά και της ανακοίνωσης των σχετικών αποτελεσμάτων, διακατέχονται από το άγχος και εκδηλώνουν προβλήματα ψυχοσυναισθηματικής φύσης, δίνουν αφορμή να διατυπωθούν οι παρακάτω σκέψεις.

Είναι γεγονός ότι το σύγχρονο εκπαιδευτικό μας σύστημα ενθαρρύνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των μαθητών. Οι εξετάσεις για την εισαγωγή στα ΑΕΙ και ΤΕΙ ασκούν τεράστια ψυχολογική πίεση στούς μαθητές του Λυκείου και αυξάνουν το στρές και το άγχος τους. Γι αυτό στις λεγόμενες «καλές Σχολές» εισάγονται ορισμένοι μόνον από τούς αριστεύσαντες κατά τις σχετικές εξετάσεις. Τίς περισσότερες φορές μάλιστα το άγχος αυτό επιτείνεται από τον τρόπο με τον οποίο «συμπαρίστανται» οι γονείς στα παιδιά τους. Υπάρχουν γονείς, που χωρίς να υπολογίζουν τις διανοητικές ικανότητες και την σωματική αντοχή των παιδιών τους, επιβάλλουν σ’ αυτά την εισαγωγή σε μιά από τις λεγόμενες «καλές Σχολές», απλά και μόνον επειδή πιστεύουν ότι έτσι καταξιώνονται κοινωνικά οι ίδιοι και τα παιδιά τους. Γιά τον λόγο αυτόν μάλιστα δαπανούν υπέρογκα χρηματικά ποσά και υποβάλλουν τα παιδιά τους σε κουραστικά και ανώφελα πολλαπλά φροντιστηριακά μαθήματα. Έτσι όμως φορτώνουν τα παιδιά τους με ευθύνες που δεν ανήκουν σ’ αυτά και πληγώνουν βαθύτατα την προσωπικότητά τους. Παράλληλα ολοένα και περισσότεροι μαθητές διψούν για μάθηση και μόρφωση και πιστεύουν ότι θα μορφωθούν με την φοίτησή τους σε μία ανώτατη ή ανώτερη Σχολή, για να μπορέσουν να σταδιοδρομήσουν επαγγελματικά με περισσότερα εφόδια.

Τό αποτέλεσμα της μαθητικής προσπάθειας κατά τις σχετικές εξετάσεις είναι συνάρτηση της διανοητικής ικανότητας, της σωματικής αντοχής, της υπομονής, της επιμονής, της επιμέλειας και οργάνωσης της μαθητικής δραστηριότητας. Όλα αυτά όμως είναι ορισμένα από τα πολλά χαρίσματα που μάς έδωσε ο Θεός. Γι’ αυτό το αποτέλεσμα της μαθητικής προσπάθειας δεν κρίνεται μόνον μέσα από την όλη λειτουργία και τα όργανα του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Κυρίως αξιολογείται από τον Θεό, που προνοεί και ελεεί τούς ανθρώπους ανάλογα με την πίστη τους σ’ Αυτόν και τον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνουν τα χαρίσματά τους, προσφέροντας αυτά στούς αδελφούς τους και αντιπροσφέροντάς τα στον Θεό.

Ο Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, στο βιβλίο του «Παρακλητικά», με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο, αναλύει με σαφήνεια και πληρότητα το βαθύτερο νόημα και τον σκοπό των χαρισμάτων, ως δώρων του Θεού προς τον άνθρωπο. Αφού διακρίνει τα χαρίσματα σε φυσικά και υπερφυσικά, τονίζει για τα φυσικά χαρίσματα ότι «...είναι οι διάφορες ικανότητες που διαθέτει ο κάθε άνθρωπος, που έχουν δοθεί από τον Θεό κατά την δημιουργία του... αλλά αυτά τα χαρίσματα δεν έχουν σωτηριώδη χαρακτήρα, αν δεν προσφερθούν στον Θεό για να εξαγιασθούν... απαραίτητη προϋπόθεση εκδήλωσης των χαρισμάτων είναι η πίστη και η εκπλήρωση των Εντολών του Θεού... απαιτείται αγώνας και άσκηση... Όλοι έχουμε χαρίσματα φυσικά και την δυνατότητα να αποκτήσουμε και υπερφυσικά... Τό μεγαλύτερο χάρισμα είναι ότι ανήκουμε στο Σώμα του Χριστού... Έχοντας το χάρισμα να ζούμε μέσα στην Εκκλησία φθάνουμε στο ύψος της ορθοδόξου ανθρωπολογίας, που είναι η Χριστοποίησή μας. Δι’ αυτής επιτυγχάνουμε την Θέωση. Αυτή είναι η σωτηρία μας...».

Έτσι οι γονείς οφείλουν να επαινούν το παιδί τους, όταν αυτό προσπάθησε φιλοπόνως να αξιοποιήση τα χαρίσματα που του δόθηκαν από τον Θεό. Παράλληλα οι μαθητές δεν πρέπει να αγχώνονται με το αποτέλεσμα της προσπάθειάς τους κατά τις εξετάσεις. Μπορούν να είναι βέβαιοι, όπως και όλοι οι άνθρωποι ότι, εφ’ όσον φροντίζουμε «να πολυπλασιάσωμεν αναλόγως έκαστος το της Χάριτος τάλαντον» και να αποδειχθούμε «πιστοί οικονόμοι της Χάριτος», θα αξιωθούμε «Δεσποτικής χαράς», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο πρώτο Απόστιχο Ιδιόμελο της Μεγάλης Δευτέρας. Πέραν όλων αυτών, ο ίδιος ο Χριστός στην Παραβολή των ταλάντων λέγει: «εις εκείνον ο οποίος με την εργασία και την τιμιότητά του έχει αυξήσει αυτό που του εδόθη, θα του δοθούν και άλλα πολλά και με το παραπάνω» (Ματθ., κε' 29).

Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το νόημα της πραγματικής εξέλιξης και ολοκλήρωσης του ανθρώπου δεν βρίσκεται στην κοινωνική καταξίωσή του με την εισαγωγή του σε μία ανώτατη ή ανώτερη Σχολή, αλλά στην ενότητά του με τον Χριστό και στην πραγμάτωσή του «καθ’ ομοίωσιν», που είναι η αληθινή μόρφωση κατά την Ορθόδοξη Παράδοση.

Ι.Τσ

«Εκεί που πάει τώρα ο γυιός σου, θα πετύχη»

...Ο Ευάγγελος τελείωσε το Γυμνάσιο (εξατάξιο) το 1930. Ήταν καλός μαθητής, αγνός και ευθύς νέος, υπάκουος στούς γονείς του και υπομονετικός στις δυσκολίες. Μαθημένος να εκκλησιάζεται στην γειτονική Εκκλησία της Παναγίας, συνδέθηκε νωρίς με μοναχούς και μοναχές που διέρχονταν από την Θήβα... Έμαθε να εξομολογήται συνειδητά και να τελή τον κανόνα προσευχής που του έβαλε ο πνευματικός...

Κάποτε, όταν ήταν μαθητής στο Γυμνάσιο, ξεκινώντας από το σπίτι για να γράψη διαγώνισμα στα Μαθηματικά, δυσαρέστησε την μητέρα του για κάποιον λόγο κι έφυγε χωρίς την ευχή της. Έλυσε κανονικά την άσκηση και βρήκε αποτέλεσμα 12/4. Ρώτησε ψιθυριστά τούς συμμαθητές του και του είπαν ότι το αποτέλεσμα ήταν 3. Παρά τις προσπάθειές του να βρή το λάθος, δεν τα κατάφερε. Έδωσε τελικά την κόλλα ελαφρά πικραμένος. Βγαίνοντας στο προαύλιο αντιλήφθηκε το τόσο μικρό λάθος, ότι δηλαδή δεν απλοποίησε το κλάσμα. Τό γεγονός αυτό το διηγείτο συχνά, επισημαίνοντας την μεγάλη σπουδαιότητα που έχει η ευχή των γονέων στα παιδιά τους.

Μέ όλα αυτά τα πνευματικά και μορφωτικά εφόδια ξεκίνησε ο Ευάγγελος μετά το Γυμνάσιο, να φτιάξη την ζωή του. Αλλά βρήκε ανυπέρβλητα εμπόδια. Αρχικά έδωσε εξετάσεις για ταχυδρομικός. Φαίνεται χρειαζόταν μέσο, που δεν διέθετε, και απέτυχε. Σημείωνε χαρακτηριστικά πίσω από μία φωτογραφία του που έστειλε εκείνην την εποχή στον μεγαλύτερο αδελφό του: «Υποψήφιος στή σχολή Τ.Τ.Τ. Ευάγγελος Ιωάννου Παπανικήτας. Έτος 18ον. Πίκρες - βάσανα -στεναχώριες. Απέτυχον 25-10-30». Αργότερα προσπάθησε να μπή στή Χωροφυλακή, αλλά του δήλωσαν ότι εκείνην τή χρονιά δεν θα έπαιρναν κανέναν. Τέλος προετοιμάσθηκε και έδωσε εξετάσεις στην σχολή Ικάρων. Μετά τις ιατρικές εξετάσεις οι γιατροί έγραψαν στο δελτίο του: «Ταχυπαλμία, Ακατάλληλος».

Έβλεπε τούς φίλους και συμμαθητές του να προοδεύουν και αυτός να μένη. Έβρισκε περιστασιακές δουλειές, αλλά άρχισε να αισθάνεται τον εαυτό του βάρος της οικογένειάς του. Αποφάσισε τέλος να στρατευθή, για να εκπληρώση αυτήν τουλάχιστον την υποχρέωση. Κι εκεί όμως δεν έγινε δεκτός. Τά έλκη που λόγω της αλλεργίας είχαν σχηματισθή στο πόδι του, ανάγκασαν τούς στρατιωτικούς γιατρούς να του δώσουν διετή αναβολή. Η διάγνωσή τους ήταν: «Άτονον έλκος, ιατόν διά του χρόνου». Πείσθηκε ότι ο Θεός του έδειχνε τον δρόμο για το Άγιον Όρος. Η απλή Βικτώρια (η μητέρα του) είδε στον ύπνο της σεβάσμιο γεροντάκι να της λέει: «Εκεί που πάει τώρα ο γυιός σου, θα πετύχη»...

(από το βιβλίο «Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης», εκδ. Ι. Ησυχαστηρίου «Άγιος Εφραίμ», Άγιον Όρος)