Στυλιανοῦ Γερασίμου: Λειτουργική-Δογματική ἑρμηνεία, Ἦχος Γ' (2)

Ἀναβαθμοί:

τοῦ Στυλιανοῦ Γερασίμου, δρ. Θεολογίας-Μουσικοῦ

Ὁ ἕβδομος ἀναβαθμός τοῦ Γ' ἤχου: “Οἱ φοβούμενοι τόν Κύριον, μακάριοι, τρίβους βαδιοῦνται τῶν ἐντολῶν• φάγονται, ζωηρᾶν γάρ παγκαρπίαν”, ἑρμηνεύεται ἀπό τόν ὑμνωδό ὡς ἑξῆς: Ἐκεῖνοι πού φοβοῦνται τόν Κύριο εἶναι μακάριοι, γιατί ὁ φόβος αὐτός τοῦ Κυρίου εἶναι ἁγνός, φυλάττοντας καθαρούς αὐτούς πού φοβοῦνται Αὐτόν καί διατηρώντας αὐτούς στήν τήρηση τῶν θείων ἐντολῶν. Ἔτσι αὐτοί πού τηροῦν τίς θεῖες ἐντολές ἀπολαμβάνουν τούς πνευματικούς καρπούς τῶν ἀρετῶν πού γεμίζουν τήν ψυχή μέ ζωηρή χαρά, πού προξενεῖται ἀπό τίς ἀρετές. Ὁ Ἅγιος Μάξιμος τονίζει: “Ὁ φοβούμενος ταπεινοῦται, ὁ δέ ταπεινούμενος πραΰνεται, τήν τῶν παρά φύσιν τοῦ θυμοῦ καί τῆς ἐπιθυμίας κινημάτων ἀνενέργητον ἕξιν λαβῶν• ὁ δέ πραΰς τηρεῖ τάς ἐντολᾶς• ὁ δέ τηρῶν τάς ἐντολᾶς καθαίρεται, ὁ δέ καθαρθεῖς ἑλλάμπεται”.

Ὁ ἑπόμενος ἀναβαθμός βασίστηκε στόν 127ο Ψαλμό τοῦ Δαβίδ. Λέει: “Κύκλω τῆς τραπέζης σου, εὐφράνθητι καθορῶν σου, ποιμενάρχα, τά ἔγκονα φέροντα κλάδους ἀγαθοεργίας”. Ὁ Δαβίδ λέει: “Μακάριος εἰ καί καλῶς σοί ἔσται. Ἡ γυνή σου ὡς ἄμπελος εὐθυνοῦσα ἐν τοῖς κλίτεσι τῆς οἰκίας σου• οἱ υἱοί σου ὡς νεόφυτα ἐλαιῶν κύκλω τῆς τραπέζης σού”, δηλαδή ἐκεῖνος πού εὐλαβεῖται τόν Κύριο θά εἶναι καλότυχος καί εὐτυχισμένος. Ἡ γυναίκα του στά δωμάτια τοῦ σπιτιοῦ της θά εἶναι σάν τήν κληματαριά τῆς αὐλῆς του, γεμάτη καρπούς. Τά παιδιά του θά κάθονται γύρω ἀπό τό τραπέζι του σάν νέα φυτά ἐλαιῶν. Ποιμενάρχης ἐδῶ ἐννοεῖται ὁ Δεσπότης Χριστός. Αὐτός ἔχει παιδιά ὅλους τους Χριστιανούς, πού ἀναγεννήθηκαν μέ τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μέσω τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος. Πνευματική τράπεζα εἶναι τά θεία Μυστήρια, στήν ὁποία μεταλαμβάνουν Ἀρχιερεῖς, Ἱερεῖς καί μεταδίδουν τά Μυστήρια στούς ἄλλους Χριστιανούς.

Μέ τόν τελευταῖο ἀναβαθμό: “Ἁγίω Πνεύματι, ὁ πᾶς πλοῦτος τῆς δόξης, ἐξ οὐ χάρις καί ζωή πάση τή κτίσει• σύν Πατρί γάρ ἀνυμνεῖται καί τῷ Λόγω”. Ἐδῶ ὁ ὑμνογράφος τονίζει ὅτι ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα προέρχεται ὅλος ὁ πλοῦτος τῆς ἀρετῆς καί τῆς ἁγιότητας, πού εἶναι ἡ πραγματική δόξα τοῦ ἀνθρώπου. Ἔτσι τό κάθε χάρισμα προέρχεται ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα, ὅπως καί κάθε χάρη εἴτε φυσική εἴτε ὑπερφυσική. Συνανυμνεῖται τό Ἅγιο Πνεῦμα μαζί μέ τόν Πατέρα καί τόν Υἱό στίς ἀκολουθίες μας, ἀφοῦ εἶναι ὁμοούσιο μέ τά ἄλλα δύο Πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Σύμφωνα μέ τόν Ἅγιο Νικόδημο τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι “ἰσοσθενές”, δηλαδή ἰσοδύναμο μέ τά ἄλλα δύο Πρόσωπα, γι’ αὐτό καί οἱ ἐνέργειές του εἶναι κοινές. Ἀκόμη τά ἔργα τοῦ ἑνός Προσώπου εἶναι ἔργα καί τῶν τριῶν Προσώπων “διά τήν αὐτήν ὁμοουσιότητα καί διά τήν μίαν καί ἀπαράλλακτον αὐτῶν βούλησιν καί δύναμιν καί ἐνέργειαν”.

Μέ τό προκείμενο: “Εἴπατε ἐν τοῖς ἔθνεσιν ὅτι Κύριος ἐβασίλευσεν• καί γάρ κατώρθωσε τήν οἰκουμένην ἥτις οὐ σαλευθήσεται”, ὁ ψαλμωδός ἀπευθύνεται στούς ἐθνικούς πού πίστευσαν στόν Κύριο, νά ποῦν στούς ὁμοεθνεῖς τους ὅτι ὁ Κύριος ἔχει βασιλεύσει, γιατί ἔφερε τήν εἰρήνη στήν Οἰκουμένη, ὥστε νά μή σαλευθῆ πιά. Μέ τόν στίχο “Ἄσατε τῷ Κυρίω ἄσμα καινόν”, ὁ ὑμνωδός μᾶς προτρέπει νά δοξολογήσουμε τόν Κύριο μέ νέο ἄσμα, ὅπου θά ἐξυμνοῦνται οἱ καινούριες δωρεές του στά πλάσματά του.