Βιβλιοπαρουσίαση: Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου, “ Ὁ ὀρθόδοξος μοναχισμός ὡς προφητική, ἀποστολική καί μαρτυρική ζωή”

Κυκλοφόρησε τό νέο βιβλίο τοῦ Μητροπολίτου μας κ. Ἱεροθέου μέ τίτλο: «Ὁ ὀρθόδοξος μοναχισμός ὡς προφητική, ἀποστολική καί μαρτυρική ζωή». Πρόκειται γιά ἕνα βιβλίο πού ἀπαρτίστηκε κατά τό πλεῖστον ἀπό κείμενα πού ἐγράφησαν τόν τελευταῖο καιρό, κατά τήν χρόνο πού Χάριτι Θεοῦ ποιμαίνει τήν Ἐκκλησία τῆς Ναυπάκτου.

Τό ὅλο βιβλίο ἀποτελεῖται ἀπό πέντε κεφάλαια.

Τό πρῶτο κεφάλαιο μέ τίτλο « Ὀρθόδοξος μοναχισμός» περιλαμβάνει κείμενα περί τοῦ μοναχισμοῦ πού εἶναι πράγματι μιά προφητική, ἀποστολική καί μαρτυρική ζωή, ἀφοῦ διασώζει τό ἦθος καί τό φρόνημα τῶν Προφητῶν, μέ τήν προσευχή καί τήν κοινωνία μέ τόν Θεό, τῶν Ἀποστόλων μέ τήν ἀφιερωμένη ὁλοκληρωτικά εὐαγγελική ζωή καί τῶν Μαρτύρων μέ τό θυσιαστικό ἦθος πού τούς διαπνέει. Ἐπίσης περιλαμβάνει προσφωνήσεις σέ ρασοφορίες καί μεγαλοσχημίες πού ἔγιναν ἀπό τόν Σεβασμιώτατο, τόσο στήν Ναύπακτο ὅσο καί στήν μοναχική ἀδελφότητα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Πελαγίας, πού ἐκδίδει τό βιβλίο αὐτό, γιατί μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, τίς εὐλογίες τοῦ ἀειμνήστου Μητροπολίτου Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας κυροῦ Καλλινίκου καί τήν ἀγάπη τοῦ Μητροπολίτου Θηβῶν καί Λεβαδείας κ. Ἱερωνύμου ἵδρυσε καί κατευθύνει πνευματικά τήν μοναχική αὐτή ἀδελφότητα.

Τό δεύτερο κεφάλαιο μέ τίτλο « Ἁγιορείτικος καί σιναϊτικός μοναχισμός» περιλαμβάνει καί καταγράφει ἀφ’ ἑνός μέν μερικές ἀπό τίς προσωπικές ἐμπειρίες πού ἔζησε στό Ἅγιον Ὅρος ἀπό τήν δεκαετία τοῦ ’60, πού πρώτη φορά τό ἐπισκέφθηκε καί ἐξακολουθεῖ νά ἔχει ἐπικοινωνία ὡς σήμερα, ἀφ’ ἑτέρου δέ μερικές ἀσκητικές ἐμπειρίες μοναχῶν του Θεοβαδίστου ὅρους Σινᾶ.

Τό τρίτο κεφάλαιο μέ τίτλο « Τό μυστήριο τοῦ Σταυροῦ στήν μοναχική ζωή» , περιλαμβάνει μιά μικρή ἀνάλυση τῆς διδασκαλίας τοῦ Μ. Βασιλείου περί τοῦ μοναχισμοῦ, καθώς ἐπίσης καί μερικά στοιχεῖα ἀπό τήν διδασκαλία τοῦ ἀειμνήστου εὐλογημένου Ἀρχιμανδρίτου π. Σωφρονίου Σαχάρωφ, τόν ὁποῖο ἀξιώθηκε ἀπό τόν Θεό νά γνωρίση καί νά συναναστραφῆ, γιά πολλά χρόνια.

Τό τέταρτο κεφάλαιο μέ τίτλο « Ὁ ὀρθόδοξος μοναχισμός καί ἡ ἐκκοσμίκευσή του» ἐκθέτει τήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Συμεών Θεσσαλονίκης, γιά τήν ἀξία τοῦ μοναχισμοῦ καί τόν τρόπο ἤ τόν βαθμό τῆς ἐκκοσμικεύσεώς του.

Τό πέμπτο κεφάλαιο μέ τίτλο « Ἡ κανονική δομή τοῦ μοναχισμοῦ καί ἡ ἀκολουθία τῆς κουρᾶς» ἐκθέτει σύντομα τί λέγουν οἱ ἱεροί κανόνες γιά τήν καλή λειτουργία τῆς μοναχικῆς ζωῆς, καθώς ἐπίσης ἐπιχειρεῖ νά κάνη μιά μικρή καί σύντομη ἑρμηνεία τῆς τελετῆς τοῦ μεγάλου καί ἀγγελικοῦ σχήματος.

Τά ὅσα γράφονται στό βιβλίο αὐτό περί τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ πρέπει νά τά δή κανείς ὡς συνέχεια τῶν ἄλλων βιβλίων πού ἔχει συγγράψει ὁ Σεβασμιώτατος καί κυκλοφοροῦν, ἤτοι «Μιά βραδυά στήν ἔρημό του Ἁγίου Ὅρους» , «Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ὡς ἁγιορείτης» , «Τό μυστήριο τῆς παιδείας τοῦ Θεοῦ» , «Καιρός τοῦ ποιῆσαι» καί ὅλης της σειρᾶς τῶν βιβλίων πού ἀναλύουν τήν ὀρθόδοξη ψυχοθεραπευτική διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, ἤτοι τήν νηπτική - ἡσυχαστική ζωή, πού στήν πραγματικότητα εἶναι ἡ μέθοδος διά τῆς ὁποίας ὁ ἄνθρωπος καθαίρεται, φωτίζεται καί τελειοῦται.

Ἀπό τήν ἀνάγνωση τοῦ βιβλίου φαίνεται ὅτι σέ μιά ἐποχή ἐκκοσμικεύσεως τῶν ἐκκλησιαστικῶν θεσμῶν εἶναι ἀνάγκη νά ἐπαναπροσδιορίζουμε καί τόν ἅγιο καί εὐλογημένο θεσμό τοῦ μοναχισμοῦ, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ θεραπευτική καί ἰατρική σχολή τῆς Ἐκκλησίας καί ἔτσι πρέπει νά λειτουργῆ γιά νά ἐντάσσεται μέσα στά ὀρθόδοξα ἐκκλησιαστικά πλαίσια.

Ἐπίσης πρέπει ὁπωσδήποτε, κυρίως οἱ Ἐπίσκοποι, πού ἔχουν εὐθύνη, νά ἐκφράζουν ἀφ’ ἑνός μέν τήν ἀγάπη τους πρός τόν γνήσιο ὀρθόδοξο μοναχισμό πού βιώνει τήν προφητική, ἀποστολική καί μαρτυρική ζωή, ἀφ’ ἑτέρου δέ τήν ἀπαρέσκειά τους πρός τόν φράγκικο, ἐκκοσμικευμένο, ἀκτιβιστικό καί ἀρρωστημένο μοναχισμό, ὁ ὁποῖος πρέπει μέ ὅλους τους τρόπους νά θεραπευθῆ. Αὐτό εἶναι θέμα ὁμολογίας πίστεως καί μαρτυρικῆς διακονίας.

Ἀκόμη ἐκφράζεται ἡ μαρτυρική ἀγωνία καί γιά τό πρόβλημα τῆς ἀλλοιώσεως τοῦ μοναχισμοῦ πού ἀντιμετώπισαν καί ἀντιμετωπίζουν οἱ κατά καιρούς Ἐπίσκοποι, οἱ Κληρικοί καί ὁ λαός τῆς Ναυπάκτου ἐδῶ καί τρεῖς δεκαετίες.

Τό νέο του βιβλίο ὁ Σεβασμιώτατος συγγραφέας τό ἀφιερώνει “στόν Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Θηβῶν καί Λεβαδείας κ. Ἱερώνυμον πού ἀγαπᾶ τόν μοναχισμό καί προστατεύει τίς Ἱερές Μονές τῆς Ἐπισκοπῆς τοῦ μεταξύ των ὁποίων καί τήν Ἱερά Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου (Πελαγίας)”.

Ἀπό τό νέο αὐτό βιβλίο τοῦ Σεβασμιωτάτου παραθέτουμε ἐν συνεχεία τήν εἰσαγωγή.

* * *

Ἀπό μικρό παιδί ἐμμέσως ἀγαποῦσα πολύ τόν μοναχισμό, ὡς τρόπο ζωῆς. Τό “ἐμμέσως” ἀναφέρεται στό ὅτι ὁ πατέρας μου ἀγαποῦσε πολύ αὐτήν τήν ζωή, μάλιστα δέ σέ μιά περίοδο τῆς ζωῆς τοῦ ἐπιθυμοῦσε νά γίνη μοναχός, ἀλλά ἡ ἐπιστράτευσή του καί ἡ προώθησή του στήν Βόρειο Ἤπειρο μέ τήν ἔναρξη τοῦ πολέμου τοῦ ’40 καί ἡ ὑπακοή στόν πνευματικό του πατέρα, ὅταν τελείωσε ὁ πόλεμος, τόν ὁδήγησαν στό νά ἀναπτύξη οἰκογένεια. Πολλές φορές μᾶς ἔλεγε ἱστορίες σχετικά μέ αὐτήν τήν πλευρά τῆς ζωῆς του καί ζοῦσε μέ τήν νοσταλγία τῆς μοναχικῆς ζωῆς.

Ἀκριβῶς γιά τόν λόγο αὐτόν διάβαζε συνεχῶς μοναχικά βιβλία. Τό ἐντρύφημά του ἦταν ἡ “Κλῖμαξ” τοῦ Ἰωάννου τοῦ Σινά|του. Καί ἐνθυμοῦμαι ὅτι ἀπό μικρό παιδί, λόγω ἐλλείψεως ἄλλων εἰκονογραφημένων βιβλίων, ξεφύλλιζα τήν “Κλίμακα” τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σινά|του καί παρατηροῦσα ὧρες ὁλόκληρές τα σκίτσα μέ τά ὁποῖα ἦταν διακοσμημένο τό βιβλίο. Ἰδιαίτερη ἐντύπωσή μου προξενοῦσε τό σκίτσο μέ τήν κλίμακα, τήν ὁποία ἀνέβαιναν οἱ μοναχοί γιά νά στεφανωθοῦν ἀπό τόν Χριστό, καί ἀπό τήν ὁποία ἔπεφταν οἱ μοναχοί πού δέχονταν τόν πόλεμο τοῦ διαβόλου. Αὐτό μου ἐνέπνευσε μιά μεγάλη ἀγάπη γι’ αὐτό τό βιβλίο, τό ὁποῖο ἔμελλε ἀργότερα νά γίνη τό ἐντρύφημά μου. Ἀκόμη ὁ πατέρας μου διάβαζε πολλά ἀσκητικά βιβλία, ὅπως τόν “Εὐεργετινό” καί μᾶς διηγεῖτο ἱστορίες διαφόρων μοναχῶν. Ἀλλά εἶχε καί μιά συνεχῆ ἐπικοινωνία μέ ἕναν κοσμοκαλόγερο, τόν φίλο του Μάρκο, τόν ὁποῖο ἐπισκεπτόταν συχνά καί ἔκανε πνευματικές συζητήσεις τῶν ὁποίων συζητήσεων μᾶς ἔκανε κοινωνούς.

Ἔπειτα ὡς φοιτητής στήν Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης ἐπισκεπτόμουν συχνά το Ἅγιον Ὅρος, πρίν τήν ἐπάνδρωσή του ἀπό νέες Ἀδελφότητες, καί συνδεόμουν μέ ἁγιορεῖτες θεούμενους Πατέρες, ἄλλοτε ἐργαζόμενος στίς βιβλιοθῆκες τῶν Ἱερῶν Μονῶν μέ τήν καθοδήγηση τοῦ ἀειμνήστου Καθηγητοῦ Παναγιώτη Χρήστου, ἄλλοτε ὡς ταπεινός προσκυνητής καί μετέχοντας στίς ὁλονύκτιες ἀγρυπνίες.

Ἀργότερα, μετά τήν κουρά μου, πέρασα τήν πρώτη μοναχική μου δοκιμασία, πρίν χειροτονηθῶ διάκονος, στήν Νέα Σκήτη τοῦ Ἁγίου Ὅρους, κοντά στόν ἀείμνηστο π. Σπυρίδωνα Ξένο καί στούς ἁπλούς καί ταπεινούς Νεοσκητιῶτες πατέρες. Διατηρῶ ἔντονες ἀναμνήσεις ἀπό τήν ζωή ἐκείνη καί τήν ἐπικοινωνία μου μέ ἐρημίτες μοναχούς.

Σέ ὅλα μου τά βιβλία ἀναπτύσσω τήν οὐσία καί τό νόημα τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ. Αὐτό ἰδιαιτέρως φαίνεται στό βιβλίο “Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ὡς ἁγιορείτης”, στά τέσσερα βιβλία γιά τήν Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία, στά ὁποῖα ἀναπτύσσεται ὁ ἡσυχαστικός τρόπος ζωῆς, στό βιβλίο μου “Μιά βραδυᾶ στήν ἔρημό του Ἁγίου Ὄρους”, πού μεταφράσθηκε μέχρι τώρα, χωρίς νά τό ἐπιδιώξω καί χωρίς νά παρακαλέσω κανένα, σέ δέκα γλῶσσες, τό “Μυστήριο τῆς παιδείας τοῦ Θεού”, “Καιρός τοῦ ποιήσαι” κλπ.

Πέρα ὅμως ἀπό αὐτά, κατά καιρούς ἔκειρα μοναχούς καί μοναχές καί τούς προσεφώνησα, ἔγραψα καί δημοσίευσα μερικά κείμενα καί ἄρθρα σχετικά μέ τόν ὀρθόδοξο μοναχισμό, τόν ἁγιορείτικο καί τόν σιναϊτικό μοναχισμό ἀλλά καί τήν ἐκκοσμίκευσή του. Ἀκριβῶς δέ αὐτά τά διασκορπισμένα κείμενα συλλέχθηκαν καί δημοσιεύονται στό παρόν βιβλίο. Ὅπως γίνεται ἀντιληπτό, μερικές ἐπικαλύψεις εἶναι δικαιολογημένες, διότι τά κείμενα ἐγράφησαν σέ διαφορετικούς χρόνους καί ἀλληλοσυμπληρώνονται.

Στό βιβλίο αὐτό περικλείεται ἡ “πίστη” καί ἡ ἀγάπη μου στόν ὀρθόδοξο μοναχισμό, ὅπως τόν συνάντησα στά πατερικά κείμενα, ἀλλά καί σέ συγχρόνους θεουμένους πατέρες, πού ἔζησαν στά Μοναστήρια, ἐντός καί ἐκτός του Ἁγίου Ὅρους, στίς Σκῆτες καί τήν ἔρημό του Ἁγίου Ὅρους. Ὑπάρχει ἕνας συνδυασμός μεταξύ πράξεως καί θεωρίας, μεταξύ της μοναχικῆς ζωῆς καί τῶν κειμένων τῶν ἁγίων Πατέρων καί ὁσίων ἀσκητῶν πού περιγράφουν τήν ζωή ἁγίων μοναχῶν, γιατί ὅταν ἐκκοσμικεύεται ὁ μοναχισμός τότε τά μοναχικά κείμενα ὑποδεικνύουν τήν οὐσία καί τόν σκοπό τοῦ γνησίου μοναχισμοῦ.

Ἀγαπῶ πολύ τόν ὀρθόδοξο μοναχισμό καί προβληματίζομαι σοβαρά καί, βεβαίως, δέν μπορῶ νά ἀποδεχθῶ τόν δυτικό - φράγκικο, ἀντιησυχαστικό καί ἀκτιβιστικό μοναχισμό, πού ἀλλοιώνει τήν ὀρθόδοξη μέθοδο γνώσεως τοῦ Θεοῦ καί ἔτσι ὁδηγεῖ ἀναπόφευκτα εἴτε στόν σχολαστικισμό εἴτε στόν φαρισαϊσμό- ἠθικισμό, ἀφήνοντας τόν ἄνθρωπο σέ βαθειά ἀπογοήτευση καί ἀπελπισία.

Σέ ἄλλη σελίδα ὁ ἀναγνώστης μπορεῖ νά παρατηρήση ὅτι τό βιβλίο αὐτό, γιά λόγους δικαιοσύνης καί εὐγνωμοσύνης, ἀφιερώνεται στόν Σεβ. Μητροπολίτη Θηβῶν καί Λεβαδείας κ. Ἱερώνυμο.

Ὅμως αἰσθάνομαι τήν ἀνάγκη νά ἐπαινέσω ἀπό τήν θέση αὐτή δημόσια καί νά εὐχαριστήσω θερμά τόν σεβαστό καί ἀγαπητό σέ ὅλους τους Ναυπακτίους καί πέραν τῆς Ναυπάκτου Ἀρχιμανδρίτην π. Ἀρσένιον Κομπούγιαν, πνευματικό πατέρα τῶν ἀδελφῶν του Ἡσυχαστηρίου τῆς Παναγίας τῆς Γοργοεπηκόου Ναυπάκτου, ὁ ὁποῖος συμπαρίσταται ὁλόψυχα στό βαρύ ἔργο τῆς ἐπισκοπικῆς μου διακονίας, ὁ ὁποῖος μετέδωσε στίς μοναχές του Ἡσυχαστηρίου τοῦ τόν γνήσιο ἡσυχαστικό μοναχισμό, πού παρέλαβε ὁ ἴδιος ἀπό τόν ἀείμνηστο ὅσιο Γέροντα Φιλόθεο Ζερβάκο, καί ἐκεῖνος ἀπό τόν ἅγιο Νεκτάριο καί τούς φιλοκαλικούς - Κολυβάδες - Πατέρες. Ὁ π. Ἀρσένιος διακρίνεται γιά τήν ἀγάπη του πρός τόν Θεό, τόν σεβασμό του στόν Ἐπίσκοπο, καί τήν ἀθόρυβη, ἀλλά καί σημαντική προσφορά του στήν Τοπική μας Ἐκκλησία. Ἡ παρουσία αὐτοῦ του Ἡσυχαστηρίου μέ πνευματικό Πατέρα τόν π. Ἀρσένιο, εἶναι μιά πνευματική ὄαση στήν Τοπική μας Ἐκκλησία ὁ ὁποῖος ἀφ’ ἑνός μέν ἀναπαύει πολλούς Χριστιανούς, ἀφ’ ἑτέρου δέ δείχνει τό μέγεθος τῆς ἐκτροπῆς τοῦ μοναχισμοῦ ἀπό τήν Ἐκκλησία καί τήν παράδοσή της.

Ζητῶ ταπεινά τίς εὐχές ὅλων των ἁγιορειτῶν ἡσυχαστῶν πατέρων, ζώντων καί κεκοιμημένων, πού μου προσέφεραν ὅ,τι πολυτιμότερο ἔχω στήν ζωή μου καί ἀποτελοῦν τίς πιό ἔντονες νοσταλγικές δακρυρρόους ἀναμνήσεις.

* * *

Κυκλοφορεῖ σέ ὅλα τα Χριστιανικά Βιβλιοπωλεῖα. Γιά παραγγελίες ἀπευθυνθεῖτε στήν Ἱερά Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου-Πελαγίας, http://pelagia.org στό τηλέφωνο 2261035135 (πρωϊνές ὧρες) καί Fax: 2261039201