Γεγονός καὶ Σχόλιο: Ἐπικοινωνία καί Ἐκκλησία

Ζοῦμε σέ μιά ἐποχή κατά τήν ὁποία ἐπικρατεῖ ἡ ἐπιστήμη τῆς ἐπικοινωνιολογίας, καί ὅλοι ἀγωνίζονται μέ ποιόν τρόπο θά ἐπικοινωνήσουν μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους, ὄχι μέ σκοπό τήν σωτηρία τους, ἀλλά τήν κερδοσκοπία, τό ἐμπόριο, τήν διάδοση τοῦ πνεύματος τοῦ καπιταλισμοῦ ἤ τοῦ νεοφιλελευθερισμοῦ.

Σέ ἕνα ἄρθρο τοῦ Μανώλη Ἀνδριωτάκη (Ἐλευθεροτυπία 20-6-2002) μποροῦμε νά δοῦμε πῶς λειτουργεῖ σήμερα ἡ ἐπικοινωνία στίς σχέσεις μεταξύ των ἀνθρώπων.

Τό ἀρχαῖο ἀπόφθεγμα “τό λακωνίζειν ἐστί φιλοσοφείν” σήμερα ἀντικαταστάθηκε μέ τό “λακωνίζειν ἐστίν ἐπικοινωνεῖν”. Ἐγκαταλείπεται ἡ φιλοσοφία ὡς τρόπος ἀνάλυσης τῶν γεγονότων καί προβάλλεται ἡ ἐπικοινωνιολογία ὡς τρόπος ἐπιβολῆς τῶν ἀπόψεών μας πάνω στούς ἄλλους. “Ο κόσμος συμπυκνώνεται στήν ἀπομνημόνευση λέξεων καί προτάσεων”. Τά μηνύματα εἶναι τό “μότο” καί τό “σλόγκαν”.

“Τό "μότο", ἰταλική λέξη πού δηλώνει προσπάθεια ἀπόσταξης οὐσίας, χρησιμοποιεῖται κυρίως σάν ἀπόφθεγμα ἤ ρητό”. Τό “σλόγκαν” εἶναι “ἡ διαφημιστική ἐκδοχή τοῦ ἀφορισμοῦ, ἤτοι μιά ἐνέργεια πειθοῦς”. Οἱ δύο αὐτοί τρόποι ἐπικοινωνίας λειτουργοῦν περισσότερο ὡς προσταγή, παράγγελμα, παρά ὡς ἀφορμή σκέψεως, καί μάλιστα τέτοια μηνύματα δέν ἀφήνουν “καί πολλά περιθώρια στήν διατύπωση ἐνδεχομένων ἀμφιβολιών”. Καί ὅπως χαρακτηριστικά σημειώνεται, ὁ στόχος τοῦ μηνύματος εἶναι “ἡ σύγχυση τοῦ δέκτη”. Καί βέβαιά το μήνυμα ὅπως προσφέρεται εἶναι ἑπόμενο νά δημιουργῆ “ταυτίσεις ἤ ἀπωθήσεις”.

Ζοῦμε σέ μιά ἐποχή διαρκῶν μηνυμάτων πού δημιουργοῦν σύγχυση στούς ἀνθρώπους. Αὐτό ἐπιτείνεται ἀπό τό ὅτι, ὅπως ἔχει παρατηρηθῆ, σήμερα ἡ προσοχή τῶν ἀνθρώπων ἔχει μειωθῆ πάρα πολύ καί οἱ εἰδήσεις πού προσφέρονται διά τῶν Μέσων Μαζικῆς Ἐπικοινωνίας ἐκτείνονται σέ 2-3 λεπτά. Ἐάν ἕνα θέμα ἐπεκτείνεται σέ περισσότερο τηλεοπτικό χρόνο, πρόκειται γιά θέμα πού ἀπασχολεῖ ἔντονα τήν κοινή γνώμη.

Τό γεγονός εἶναι ὅτι στό σημεῖο αὐτό ἔχει ἐπηρεασθῆ καί ἡ Ἐκκλησία, ὁπότε στό σημεῖο αὐτό μποροῦμε νά δοῦμε τό φαινόμενο τῆς ἐκκοσμίκευσης. Ἡ Ὀρθόδοξη Θεολογία, ὅπως ἐκφράζεται μέ τό κήρυγμα, τήν ἐκκλησιαστική ἐπικοινωνία, μεταδίδεται μέ μηνύματα, πού ἔχουν τό στοιχεῖο τῆς ἀφοριστικότητος, τῆς ἐπιβολῆς.

Ἀλλά ἡ θεραπεία τοῦ ἀνθρώπου πού εἶναι ἔργο τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας δέν ἐπιτυγχάνεται μέ “σλόγκαν” καί “μότο”, μέ μηνύματα καί ἔξυπνες φράσεις, ὅπως ἀκριβῶς καί ἡ θεραπεία τῶν σωματικῶν ἀσθενειῶν δέν ἐπιτυγχάνεται μέ ἰατρικά συνθήματα. Ἡ θεραπεία τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τίς πνευματικές ἀσθένειές του γίνεται μέ τήν ἐμπειρία καί τήν κενωτική θυσία πού γίνεται μέ τήν ἀγάπη τοῦ πνευματικοῦ θεραπευτοῦ, ἀλλά καί τήν ἐθελούσια ἀποδοχή τῆς θεραπευτικῆς ἀγωγῆς ἀπό τόν ἀσθενῆ.

Ἡ συρρίκνωση τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου σέ μερικές ἔξυπνες λέξεις, ὅταν περιθωριοποεῖται ἡ ποιμαντική, λειτουργεῖ ἀπάνθρωπα.

Ν.Ι.