Γεγονός καὶ Σχόλιο: Τὰ παράπονα

Ἕνα κοινὸ χαρακτηριστικὸ γνώρισμα ὅλων τῶν ἀνθρώπων εἶναι τὰ παράπονα. Ὅλοι παραπονοῦνται ἐναντίον τῶν ἄλλων. Οἱ γονεῖς παραπονοῦνται γιὰ τὰ παιδιά τους, τὰ παιδιὰ γιὰ τοὺς γονεῖς τους, οἱ λαϊκοὶ γιὰ τοὺς Κληρικούς, οἱ Κληρικοὶ γιὰ τοὺς λαϊκούς. Τὰ παράπονα αὐτὰ ἐκφράζουν μιὰ ἰδιαίτερη νοοτροπία ποὺ ἔχει ὁ παραπονούμενος καὶ αὐτὴ ἡ νοοτροπία ἐκδηλώνεται μὲ τρεῖς ἐκφράσεις.

Ἡ μία εἶναι ἡ ἀνασφάλεια τοῦ ἀνθρώπου, ἡ ἀνεπάρκειά του, ἡ ἀδυναμία του –ψυχικὴ καὶ σωματική– ἡ ἔλλειψη πληρότητας. Ὅταν κανεὶς εἶναι ὥριμος ψυχολογικὰ καὶ πνευματικὰ καὶ αἰσθάνεται ἐσωτερικὴ πληρότητα, συνήθως δὲν ἔχει πρόβλημα ἀπὸ τοὺς ἄλλους. Ἔτσι ἡ ἀνασφάλεια τοῦ δημιουργεῖ αἴσθηση ὀλιγωρίας τῶν ἄλλων ἀπέναντί του, κατὰ κάποιο τρόπο θεωρεῖ τοὺς ἄλλους ὡς αἰτία τῆς κακοδαιμονίας του. Ἂν μάλιστα ὁ ἄνθρωπος εἶναι πονεμένος ἀπὸ διάφορες ἀσθένειες καὶ πληγωμένος ἀπὸ τὴν κοινωνικὴ ἀδικία καὶ δὲν διαθέτη αὐτὴν τὴν ἐσωτερικὴ πληρότητα, τότε τὰ παράπονά του βρίσκονται σὲ ἔξαρση.

Ἄλλη ἔκφραση εἶναι ἡ αὐτοδικαίωση. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δικαιώνη τὸν ἑαυτό του, ὅταν θεωρῇ ὅτι ἔχει ἀνεπτυγμένο τὸ αἴσθημα τοῦ δικαίου, τότε συνεχῶς παραπονεῖται ὅτι ὁ ἄλλος δὲν τοῦ τὸ ἀναγνωρίζει.

Πρέπει νὰ παρατηρηθῇ ὅτι ὁ παραπονούμενος ἐκφράζει τὴν ἐπιθετικότητά του πρὸς τοὺς ἄλλους. Τὸ παράπονο ποὺ λέγεται, ἀκόμη δὲ καὶ μὲ τὸν τρόπο ποὺ διατυπώνεται, ἐκφράζει μιὰ ἐπιθετικὴ διάθεση ἐναντίον τῶν ἄλλων. Ὁ παραπονούμενος στὴν πραγματικότητα ἐλέγχει τὸν ἄλλο, διότι θὰ ἤθελε ὁ ἄλλος νὰ συμπεριφερθῇ ἀπέναντί του κατὰ διαφορετικὸ τρόπο ἀπὸ ἐκεῖνον ποὺ συμπεριφέρεται.

Ἔχω τὴν αἴσθηση ὅτι σήμερα τὰ παράπονα ἔχουν ἀλλάξει φυσιολογία καὶ νοοτροπία, δεῖγμα μιᾶς ἀλλαγῆς τῆς ὑπάρξεως τοῦ ἀνθρώπου. Παλαιότερα οἱ ἄνθρωποι ἐξέφραζαν τὸ παράπονό τους μὲ τὴν ἔκφραση « εἶμαι στενοχωρημένος» . Σήμερα ὅμως ἡ φράση αὐτὴ διαφοροποιήθηκε καὶ οἱ ἄνθρωποι λένε « εἶμαι θυμωμένος» . Αὐτὴ ἡ ἀλλαγὴ δείχνει τὴν διαφορετικὴ τοποθέτηση ἀπέναντι στὴν συμπεριφορὰ τῶν ἄλλων. Ἡ πρώτη δείχνει μιὰ συναισθηματικὴ προσέγγιση ἕνα ἐσωτερικὸ πλήγωμα, ἡ δεύτερη ὅμως δείχνει τὴν ἐπιθετικότητα ἐναντίον τῶν ἄλλων, ποὺ γίνεται μέσα στὴν νοοτροπία τῆς ἀνασφάλειας καὶ τῆς αὐτοδικαιώσεως.

Ἡ θεραπεία ἀπὸ τὰ παράπονα βρίσκεται στὸ ὅτι πρέπει νὰ βροῦμε τρόπο νὰ ἀποκτήσουμε ἐσωτερικὴ πληρότητα, ὑπαρξιακὴ ἀσφάλεια. Οἱ ἅγιοι ποὺ ἔχουν ἀποκτήσει κοινωνία καὶ ἑνότητα μὲ τὸν Θεό, δὲν παραπονοῦνται, ἀλλὰ καὶ ἂν ὑπάρχουν μερικὲς ἐλλείψεις, τότε αὐτὲς οἱ ἐλλείψεις γίνονται αἰτία δοξολογίας στὸν Θεὸ ἢ γίνονται ἀφορμὴ μεγαλύτερης μετάνοιας. Ἂν εὑρισκόμαστε σὲ ἕνα ἄλλο χαμηλότερο ἐπίπεδο ἡ θεραπεία ἀπὸ τὰ παράπονα γίνεται μὲ τὸν διάλογο, διὰ τοῦ ὁποίου ἐξερχόμαστε ἀπὸ τὴν φιλαυτία καὶ τὸν ἀτομισμό.

Γενικά, ὅταν συνεχῶς παραπονούμαστε, φαίνεται ὅτι ζοῦμε στὴν φυλακὴ τῆς φιλαυτίας μὲ τὶς ἐκδηλώσεις ποὺ ἀναφέραμε προηγουμένως.

Ν.Ι.