Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ μηνός: Μητέρων ὑπόδειγμα καὶ σέμνωμα: Ὁσία Ἐμμέλεια, 30 Μαΐου

Πρωτοπρεσβυτέρου π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Ἀπὸ τὸν καρπὸ ἑνὸς δένδρου μπορεῖς νὰ γνωρίσης καὶ τὴν ρίζα του. Ἐὰν ὁ καρπὸς εἶναι ὑγιὴς καὶ γλυκύς, σημαίνει ὅτι καὶ ἡ ρίζα τοῦ δένδρου εἶναι ὑγιής. Ἔτσι καὶ ἀπὸ τὰ παιδιά, ἀπὸ τὸν τρόπο, δηλαδή, μὲ τὸν ὁποῖο ζοῦν καὶ συμπεριφέρονται, μπορεῖς νὰ καταλάβης καὶ ποιοὶ εἶναι οἱ γονεῖς τους. Βέβαια, ὑπάρχουν καὶ ἐξαιρέσεις, ἀλλὰ σίγουρα τὸ παράδειγμα τῶν γονέων παίζει καθοριστικὸ ρόλο στὴν ὅλη πορεία καὶ τὴν ἐξέλιξη τῆς ζωῆς τῶν παιδιῶν.

Ἡ ἁγία Ἐμμέλεια, μὲ τὸν βίο τῆς ὁποίας ἀσχολεῖται τὸ παρὸν ἄρθρο, εἶναι ἡ ἀγαθὴ ρίζα ἀπὸ τὴν ὁποίαν ἐβλάστησαν γλυκύτατοι καρποί, τὰ παιδιά της, τὰ ὁποῖα ἀνεδείχθησαν ἐξέχοντα μέλη τῆς κοινωνίας καί, τὰ περισσότερα, Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως ὁ Μ. Βασίλειος, ὁ Γρηγόριος Νύσσης, ὁ Πέτρος Σεβαστείας, ἡ Μακρίνα, ὁ Ναυκράτιος κ.λ.π. Ἀπὸ ἁγία ρίζα προῆλθαν ἁγιασμένοι βλαστοί, δηλαδὴ ἀπὸ ἁγίους γονεῖς προῆλθαν εὐλογημένα καὶ ἅγια παιδιά. Βέβαια, ἡ ρίζα ἦταν πολὺ βαθειά. Περνοῦσε ἀπὸ τὸν πατέρα, τὴν μητέρα καὶ ἔφθανε στοὺς εὐσεβεστάτους παπποῦδες καὶ γιαγιάδες.

Ἡ ὁσία Ἐμμέλεια δοκίμασε στὴν ζωή της, ὅπως συμβαίνει συνήθως μὲ τοὺς ἐκλεκτούς, πολλὲς θλίψεις. Ὁ θάνατος τῶν γονέων της πρὶν ἀκόμα παντρευτεῖ, ὁ θάνατος τοῦ συζύγου της μόλις γεννήθηκε ὁ γιός τους Πέτρος καὶ ὁ πρόωρος θάνατος τοῦ γιοῦ της Ναυκρατίου, ἀλλὰ καὶ τὸ νὰ μεγάλώσή μόνη της, ἀπὸ ἕνα σημεῖο καὶ μετά, τὰ παιδιά της, ἦσαν μερικὲς ἀπὸ αὐτές. Τὶς ἀντιμετώπισε ὅμως μὲ ὑποδειγματικὴ πίστη, ἀνδρεία καὶ ὑπομονή. Δίδασκε τὰ παιδιά της κυρίως μὲ τὸ παράδειγμά της. Τοὺς ἔδωσε, μαζὶ μὲ τὸ δικό της γάλα, τὸ ἀνόθευτο γάλα τῆς πίστης. Τὰ θήλασε, ὅπως θήλαζε καὶ ἐκείνη, ἀπὸ τὸν ζωντανὸ μαστὸ τῆς Ἐκκλησίας καὶ γι' αὐτὸ πρόκοψαν καὶ προόδευσαν στὴν ζωή τους.

Ἐτελείωσε τὴν ζωὴ τῆς ὡς μοναχὴ μὲ ἡγουμένη τὴν θυγατέρα της ὁσία Μακρίνα.

Ἡ ἁγία Ἐμμέλεια, μὲ τὸν βίο καὶ τὴν πολιτεία της, μᾶς δίνει τὴν ἀφορμὴ νὰ τονίσουμε τὰ ἀκόλουθα:

Πρῶτον, ὅτι βασικὸ ρόλο στὴν ἀνατροφὴ καὶ τὴν ἐξέλιξη τῶν παιδιῶν παίζει ἡ ποιότητα τῆς ζωῆς τῶν γονέων. Ἀπὸ προσευχομένους γονεῖς, προῆλθαν παιδιὰ ποὺ ἀγάπησαν τὴν προσευχὴ καὶ ἔγιναν φιλόθεοι καὶ φιλάνθρωποι. Γιατί ὅποιος ἀγαπᾶ τὸν Θεὸ καὶ βιώνει τὶς ἐντολὲς Τοῦ, αὐτὸς ἀγαπᾶ καὶ τοὺς συνανθρώπους του καὶ τοὺς διακονεῖ ἀνιδιοτελῶς. Ἡ ἀτμόσφαιρα ποὺ δημιουργεῖται στὸ σπίτι ἀπὸ γονεῖς ποὺ ἔχουν ἀγάπη μεταξύ τους, ἀλλὰ καὶ πρὸς τοὺς συνανθρώπους τους, ἔχει εὐεργετικὴ ἐπίδραση στὴν ἀνάπτυξη τῶν παιδιῶν καὶ τὴν διάπλαση τοῦ χαρακτῆρα τους. Ἡ ἀγωγή, ἑπομένως, τῶν παιδιῶν ἀρχίζει ἀπὸ τοὺς γονεῖς. Τὴν ὥρα τῆς συλλήψεως, ἐὰν οἱ γονεῖς εἶναι ἤρεμοι ἢ ἐὰν εἶναι θυμωμένοι, ἐὰν βλαστημοῦν ἢ ἐὰν προσεύχονται, ὅλα αὐτὰ τὸ ἔμβρυο τὰ ἀντιλαμβάνεται καὶ ἐπηρεάζεται ἀπὸ αὐτά. "Ἡ ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν ἀρχίζει ἀπὸ τὴν ὥρα τῆς συλλήψεώς τους. Τὸ ἔμβρυο ἀκούει καὶ αἰσθάνεται μέσα στὴν κοιλιὰ τῆς μητέρας του. Ναί, ἀκούει καὶ βλέπει μὲ τὰ μάτια τῆς μητέρας του. Ἀντιλαμβάνεται τὶς κινήσεις καὶ τὰ συναισθήματά της, παρ' ὅλο ποὺ ὁ νούς του δὲν ἔχει ἀναπτυχθεῖ. Σκοτεινιάζει τὸ πρόσωπο τῆς μάνας, σκοτεινιάζει κι' αὐτό. Νευριάζει ἡ μάνα, νευριάζει κι' αὐτό. Ὅ,τι αἰσθάνεται ἡ μητέρα, λύπη, πόνο, φόβο, ἄγχος κ.λ.π., τὰ ζεῖ κι' αὐτό. Ἂν ἡ μάνα δὲν τὸ θέλει τὸ ἔμβρυο, ἂν δὲν τὸ ἀγαπᾶ, αὐτό το αἰσθάνεται καὶ δημιουργοῦνται τραύματα στὴν ψυχούλα του, ποὺ τὸ συνοδεύουν σ' ὅλη του τὴ ζωή. Τὸ ἀντίθετο... ὅταν ἔχει χαρά, εἰρήνη, ἀγάπη στὸ ἔμβρυο, τὰ μεταδίδει σ' αὐτὸ μυστικά, ὅπως συμβαίνει μὲ τὰ γεννημένα παιδιά. Γι' αὐτὸ πρέπει ἡ μητέρα νὰ προσεύχεται πολύ...ν' ἀγαπάει τὸ ἔμβρυο, νὰ διαβάζει ψαλμούς...νά ζεῖ ζωὴ ἁγία...γιά νὰ γίνη καὶ τὸ παιδὶ πιὸ ἅγιο" (Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου Βίος καὶ Λόγοι, σέλ. 405,406, ἔκδ. Ἱερὰς Μονῆς Χρυσοπηγὴς Χανίων).

Δεύτερον, ὅτι ἡ ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν μετὰ τὴν γέννησή τους πρέπει νὰ γίνεται κυρίως μὲ τὸ παράδειγμα καὶ λιγότερο μὲ τὰ λόγια καὶ τὶς συμβουλές. Νὰ μιλοῦμε περισσότερο στὸν Θεὸ γιὰ τὰ παιδιά, παρὰ στὰ παιδιὰ γιὰ τὸν Θεό. Νὰ τὰ μάθουμε νὰ ἔχουν ἐμπιστοσύνη στὴν Πρόνοιά Τοῦ καὶ νὰ ζητοῦν τὴν βοήθειά Τοῦ, ἰδιαίτερα στὶς δύσκολες στιγμὲς τῆς ζωῆς τους. Εἶναι σημαντικὸ νὰ τοὺς λέμε τὴν ἀλήθεια ὅσο πικρὴ καὶ ἂν εἶναι μερικὲς φορές. Νὰ τὰ ἐπαινοῦμε ὅταν εἶναι ἀπαραίτητο, ἀλλὰ καὶ νὰ τὰ μαλώνουμε ὅταν χρειάζεται, γιατί οἱ συνεχεῖς ἔπαινοι δὲν τὰ ὠφελοῦν. "Στὰ παιδιὰ ὁ ἔπαινος κάνει κακό... στὸ μικρὸ παιδάκι λένε ὅλο ἐπαινετικὰ λόγια. Μαθαίνει, ὅμως, ἔτσι καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ἀντιδράσει σωστὰ καὶ στὴν πιὸ μικρὴ δυσκολία. Μόλις κάποιος τοῦ ἐναντιωθεῖ, τσακίζεται, δὲν ἔχει σθένος". Μὲ τοὺς συνεχεῖς ἐπαίνους "γίνονται ἀτίθασα καὶ σκληρὰ καὶ ἄπονα...όταν τὰ ἐπαινεῖς συνεχῶς, χωρὶς διάκριση, τὰ πειράζει ὁ ἀντίθετος. Τοὺς ξεσηκώνει τὸ μύλο τοῦ ἐγωϊσμοῦ...έτσι μεγαλώνοντας μέσα στὸν ἐγωϊσμό, ἡ πρώτη του δουλειὰ εἶναι ν' ἀρνεῖται τὸν Θεὸ καὶ νὰ εἶναι ἕνας ἐγωϊστὴς ἀπροσάρμοστος μέσα στὴν κοινωνία" (ἔνθ. ἀνωτ. σέλ. 427,428,429). Βέβαια, τὰ παιδιὰ δὲν εἶναι ὅλα ἴδια, δὲν ἔχουν τὴν ἴδια ἰδιοσυγκρασία καὶ τὸν ἴδιο χαρακτῆρα, γι' αὐτό, ὅπως τονίζει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ἄλλους ὠφελεῖ ὁ ἔπαινος καὶ ἄλλους ἡ ἐπίπληξη, μερικοὺς δὲ καὶ τὰ δύο. Ἀσφαλῶς, χρειάζεται προσοχή, διάκριση καὶ φόβος Θεοῦ, γιατί ἡ διαπαιδαγώγηση τῶν παιδιῶν εἶναι πολὺ σοβαρὴ ὑπόθεση.

Μητέρες, μιμηθεῖτε τὴν ἁγία Ἐμμέλεια καὶ θηλάστε τὰ παιδιά σας ἀπὸ τὸν ζωντανὸ μαστὸ τῆς Ἐκκλησίας, γιὰ νὰ σᾶς εὐγνωμονοῦν παντοτεινά.