Ἀνακοίνωση Συνεδρίου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μὲ θέμα: “Ἀξίες καὶ ἀρχές γιὰ τὴν οἰκοδόμηση τῆς Εὐρώπης”

Ἀθήνα 4-6 Μαΐου 2003

Ἐκπρόσωποι Ἐκκλησιῶν καὶ ἐκκλησιαστικὲς προσωπικότητες, γυναῖκες καὶ ἄνδρες πολιτικοὶ καὶ ἀκαδημαϊκοὶ δάσκαλοι συγκεντρώθηκαν στὴν Ἀθήνα γιὰ τρεῖς μέρες στὰ πλαίσια Συνεδρίου ποῦ ὀργάνωσε ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μὲ θέμα "Ἀξίες καὶ Ἀρχὲς γιὰ τὴν οἰκοδόμηση τῆς Εὐρωπῇς". Τὸ Συνέδριο παρακολούθησαν ἀνώτατοι ἐκπρόσωποι τῆς Ἑλληνικῆς Πολιτείας, πρέσβεις εὐρωπαϊκῶν χωρῶν καὶ πλῆθος κόσμου. Τὰ Πρακτικὰ τοῦ Συνεδρίου θὰ ἐκδοθοῦν σὲ δυὸ γλῶσσες: Ἑλληνικὰ καὶ Ἀγγλικά. Στὴ χαραυγὴ τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως τῶν 25 κρατῶν-μελῶν 455 ἑκατομμύρια Εὐρωπαῖοι στέκονται σήμερα καὶ ἀτενίζουν μὲ ἐλπίδα ἕνα πολιτικὸ καὶ ἀνθρώπινο ἐγχείρημα χωρὶς προηγούμενο στὴν ἱστορία σὲ ὁλόκληρο τὸν πλανήτη, δηλαδὴ τὸ ἄκρως ἰδιόμορφο ἐγχείρημα τῆς εὐρωπαϊκῆς ὁλοκλήρωσης. Εἶναι εὐτυχῇς συγκυρία ὅτι τὸ Συνέδριο διεξάγεται στὸ πνεῦμα τῆς λειτουργικῆς περιόδου τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ὅταν οἱ Χριστιανοὶ ὁμολογοῦμε ὅτι ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς ἐπέλεξε νὰ κυβερνᾶ ἀναστημένος ἀπὸ τοὺς νεκρούς, ἀφοῦ ἔζησε ὡς ἄνθρωπος τὴν ἐμπειρία τοῦ σταυροῦ. Ἡ Εὐρώπη χρειάζεται σήμερα περισσότερο ἀπὸ κάθε φορὰ βιώματα πνευματικῆς ἀνάστασης, μιὰ καρδιὰ καὶ μιὰ ψυχή. Τὴν στιγμὴ αὐτὴ οἱ χριστιανικὲς Ἐκκλησίες τῆς Εὐρώπης δηλώνουν ἀπερίφραστα τὴν ἀπόφασή τους νὰ συνεργασθοῦν μεταξύ τους καὶ μὲ κάθε ἄνθρωπο καλῆς θελήσεως, γιὰ νὰ ἀνταποκριθοῦν στὰ σημεῖα τῶν καιρῶν ἀντλῶντας ἀπὸ τὰ ἀποθέματα δυνάμεως ποῦ ἐξασφαλίζει ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ καταθέτοντας μαρτυρία ἀνάλογη μὲ τὶς προσδοκίες τῶν Εὐρωπαίων. Γι αὐτὸ εἶναι ἀδιανόητο ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση νὰ μὴ θεσπίσει στὴ Συνταγματικὴ Συνθήκη ποῦ ἑτοιμάζει ἡ Εὐρωπαϊκὴ Συνέλευση ἕνα τακτικὸ διάλογο μὲ τὶς χριστιανικὲς Ἐκκλησίες.

Ὁ διάλογος αὐτὸς θὰ εἶναι ἐργαλεῖο συνεργασίας καὶ προόδου πρὸς ὄφελος ὅλων. Θὰ εἶναι διάλογος, ὁ ὁποῖος θὰ ἀποβλέπει μεταξὺ ἄλλων στὴ στήριξη τῆς ἀρχῆς τῆς ἰσότητας, ἡ ὁποία ἀποκλείει κάθε μορφὴ διάκρισης λόγῳ φύλου, φυλετικῆς ἢ ἐθνικῆς καταγωγῆς, ἀναπηρίας, θρησκείας ἢ πεποιθήσεων. Θὰ εἶναι διάλογος ὁ ὁποῖος θὰ συμβάλει στὴν ἀντιμετώπιση τῆς ἀπειλῆς τῆς οἰκολογικῆς καταστροφῆς ποῦ παρουσιάζεται ὁλοένα μὲ αὐξανόμενη ἔνταση. Θὰ εἶναι διάλογος γιὰ τὰ προβλήματα ποῦ θέτει ἡ βιοηθική. Θὰ εἶναι διάλογος γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση τοῦ προβλήματος τῆς φτώχιας παντοῦ πάνω στὴ γῆ.

Ἡ ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια, ἡ ἐλευθερία, ἡ δημοκρατία, ὁ σεβασμὸς τοῦ κράτους δικαίου καὶ τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων, ἡ εἰρήνη, ἡ ἀδελφοσύνη καὶ ἡ ἀλληλεγγύη ἀναγνωρίζονται ἀπὸ ὅλους ὡς θεμελιώδεις ἀξίες. Τὸ πραγματικὸ καὶ βαθύτερο νόημά τους ὅμως –ἰδίως στὸ πλαίσιο τῆς εὐρωπαϊκῆς πραγματικότητας– δὲν κατανοεῖται ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ, ὁ ρόλος τοῦ ὁποίου ὑπῆρξε ὄχι μόνον σημαντικός, ἀλλὰ καὶ καθοριστικός. Τὸ Εὐαγγέλιο ἀσφαλῶς δὲν εἶναι μόνο εὐρωπαϊκό, ἀλλὰ ἡ Εὐρωπῇ εἶναι διαποτισμένη ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο καὶ τὰ βιώματα ποῦ αὐτὸ ἐνέπνευσε, χωρὶς ποτὲ νὰ ἰσοπεδώνει, ἀλλὰ ἐμπλουτίζοντας σταθερὰ τὴν πολιτισμικὴ ποικιλομορφία τῆς Εὐρώπης. Γι' αὐτὸ πιστεύουμε ὅτι εἶναι ἀδιανόητο ἡ Εὐρωπαϊκὴ Συνέλευση στὸ Σύνταγμα ποῦ θὰ καθορίσει τὸ μέλλον τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως κατὰ τὰ χρόνια ποῦ ἔρχονται νὰ μὴ κάνει σαφῆ ἀναφορὰ στὶς χριστιανικὲς ρίζες τῆς Εὐρώπης. Αὐτὸ θὰ δώσει στὸ Εὐρωπαϊκὸ Σύνταγμα τὸ ἀναγκαῖο ἱστορικό του βάθος.

Οἱ χριστιανικὲς Ἐκκλησίες τῆς Εὐρώπης ἔχουν ἀπὸ κοινοῦ συνείδηση τοῦ γεγονότος ὅτι βρισκόμαστε μπροστὰ σὲ μιὰ μοναδικὴ εὐκαιρία νὰ προχωρήσουμε πρὸς μιὰ Εὐρώπη, τὴν συνοχὴ τῆς ὁποίας ἐξασφαλίζουν ἀξίες καὶ ἀρχὲς καὶ ὄχι ὀργανωμένα συμφέροντα. Γιὰ τὴν ἐξασφάλιση τῆς συνοχῆς αὐτῆς πιστεύουμε ὅτι εἶναι ἀναγκαία ἡ συνεργασία ὅλων γιὰ τὴν ἀνάπτυξη μιᾶς αὐθεντικῆς εὐρωπαϊκῆς παιδείας, ἡ ὁποία θὰ ἀποθαρρύνει τὶς ἰδεολογικὲς ἀκρότητες καὶ θὰ ἐνθαρρύνει τὸν ἐπαναπροσανατολισμὸ τοῦ συστήματος ποῦ ἀρχίζει μὲ τὴν παραγωγὴ καὶ καταλήγει στὴν κατανάλωση.

Θεωροῦμε χρήσιμη τὴν εἰσδοχὴ στὸ ὑπὸ διαμόρφωση Σύνταγμα τῆς Ε.Ε. ρήτρας ρητῆς ἐπιφύλαξης τῶν κρατικῶν ἁρμοδιοτήτων στὸν τομέα τοῦ πολιτισμοῦ καὶ κατοχύρωσης μὲ πανηγυρικὸ τρόπο τῆς γλωσσικῆς, θρησκευτικῆς καὶ πολιτισμικῆς πολυμορφίας τῆς Ε.Ε.