Ἀποστόλου Ζορμπᾶ: Βιβλιοκριτική, "Νεοϊουλιανῶν Ἔλεγχος" Κώστα Σ. Γανωτῆ

Ἡ ἀνεπάρκεια τῆς εἰδωλολατρικῆς θεολογίας τῶν Ἀρχαίων Ἑλλήνων.

Ἀπὸ τὸν Ὀρφέα μέχρι τὸν Πλάτωνα.

Ἀποστόλου Ζορμπᾶ

Ἔκδοση Ἱερὰς Μητροπόλεως Πειραιῶς, Πειραιᾶς 2002, σ.σ. 60.

Τὰ τελευταῖα χρόνια παρουσιάστηκαν ἄνθρωποι ποὺ ἐπιθυμοῦν τὴν ἀναβίωση τῆς θρησκείας τῶν Ἀρχαίων Ἑλλήνων. Αὐτὸ ἐκδηλώνεται μὲ διαφόρους Συλλόγους ἢ Ὁμίλους, ἐκδόσεις περιοδικῶν καὶ βιβλίων, μὲ συγκεντρώσεις στὸν Ὄλυμπο καὶ σὲ ἄλλα ἱερὰ τῶν Ἀρχαίων Ἑλλήνων. Οἱ ὀπαδοὶ ἢ οἱ συμπαθοῦντες τὴν κίνηση αὐτὴ δὲν βρίσκονται μόνο στὴν Ἀθήνα ἀλλὰ καὶ στὴν ὑπόλοιπη Ἑλλάδα. Τοὺς ἀκοῦς π.χ. νὰ λένε ὅτι τὰ Χριστούγεννα τὰ βλέπουν σὰν μιὰ συνέχεια τῆς ἀρχαίας γιορτῆς πρὸς τιμὴν τοῦ Ἥλιου, ἡ ὁποία ἑορταζόταν τὴν ἴδια περίπου ἐποχή.

Τὸ κλίμα τὸ δίνει παραστατικὰ ὁ συγγραφέας στὸ ὀπισθόφυλλο τοῦ ἐξωφύλλου:

"Ἐπειδὴ ὁ καιρὸς τῆς ἀποστασίας ἔφτασε παρουσιάστηκαν στὴν κοινωνία μας ἄνθρωποι, ποὺ δὲν εἶναι ἁπλῶς ράθυμοι ἀλλὰ μὲ ἰδιαίτερο ζῆλο καὶ ἀπόνοια ἀντιμάχονται τὸν ἀληθινὸ Θεὸ ξαναφέρνοντας στὴ μνήμη τοῦ λαοῦ μας τὴν εἰδωλολατρία, ποὺ ἔχει καταργηθεῖ μὲ τὴν μαρτυρία ἑκατομμυρίων χριστιανῶν μαρτύρων"

Ὁ Κ. Γανωτής, ἀπὸ τοὺς παλαιοὺς καλοὺς φιλολόγους- οἱ ὁποῖοι καὶ διάβασαν πολὺ καὶ κατάλαβαν βαθιὰ τὰ κείμενα καὶ τὴν παράδοση αὐτοῦ τοῦ τόπου, τοῦ τόπου μας δηλαδή- περιδιαβαίνει στὰ κείμενα τῶν προγόνων μας καὶ ἐξετάζει ἐὰν ὁ κόσμος τῶν θεῶν τοῦ Ὀλύμπου εἶχε φιλανθρωπη ἐνέργεια καὶ ἠθικὸ παράδειγμα, ἂν παρηγοροῦσε δηλαδὴ τὶς ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων.

Αὐτὸ ποὺ συμπεραίνει εἶναι ὅτι τελικῶς "ἡ ἀκανθώδης θρησκεία τῶν εἰδώλων", (Μήν. Ἀπρολίου, σ.166· δοξαστικὸ τῶν στιχηρῶν τοῦ ἑσπερινοῦ τοῦ Ἁγ. Γεωργίου) οὖτε ἀπὸ τὴν πλάνη ἔβγαζε τοὺς ἀνθρώπους, οὖτε τὴν ἀγωνία τους ἐξήλειφε οὖτε τοὺς ἱκανοποιοῦσε. Δὲν παρηγοροῦσε καὶ δὲν ἔδινε ἐλπίδα ἀλλὰ ζοφερὴ εἰκόνα πέραν τοῦ τάφοτ. Πρωταρχικό, ἐξ ἄλλου, ἦταν τὸ σῶμα. Ἡ ὀργὴ τοῦ Ἀχιλλέα, καθὼς διαβάζουμε στὴν ἀρχη τῆς Ἰλιάδος

πολλὰς δ' ἰφθίμους ψυχὰς Ἄιδι προΐαμεν

ἡρώων, αὐτοὺς δὲ ἐλώρια Τεῦχε κύνεσιν

οἰωνοίσι Τε πᾶσι,.............

(Ἂ 3-5 )

Καὶ πολλὲς ψυχὲς γενναίων ἀνδρῶν (ἡρώων) ἔστειλε στὸν Ἅδη ἐνῷ αὐτοὺς τοὺς ἔκανε λεῖα στὰ σκυλιὰ καὶ ὅλα τὰ σαρκοβόρα πουλιά.

Αὐτὸ ποὺ πρέπει νὰ ἀναγνωρίσουμε στοὺς προγόνους μας -καὶ ὁ Γανωτὴς τὸ ἀναγνωρίζει - εἶναι ὅτι ἡ θρησκεία τους ἦταν καλύτερη ἀπὸ ἄλλων σύγχρονων λαῶν.

"Ἴσα - ἴσα πρέπει νὰ θαυμάζει κανεὶς τοὺς ἀρχαίους μας προγόνους, γιατί ἔβγαλαν καὶ καλλιέργησαν αὐτὸν τὸν προβληματισμό, ἕνα προβληματισμὸ ποὺ δείχνει ὑψηλὸ ἐπιπεδο καὶ συνείδησης καὶ νόησης ἀλλὰ καὶ διατύπωσης. Θὰ μποροῦσαν νὰ μᾶς δώσουν μαθήματα θρησκευτικῆς ἀγωγῆς καὶ μόνο μὲ τὴν Ὀδύσσειά τους. Τὸ ὅτι ἔβλεπαν τὴν ἀνεπάρκεια τῆς θεολογίας τους καὶ ζοῦσαν τὴν ἀπανθρωπιὰ τῆς δαιμονολατρίας, αὐτὸ δὲν τοὺς μειώνει καθόλου, ἀλλὰ ἴσα-ἴσα τοὺς κάνει χρήσιμους δασκάλους τῶν συγχρόνων μας ἀρχαιολατρῶν, ἀλλὰ καὶ τῶν δυτικοθρεμμένων μηδενιστῶν" !

Καὶ ὕστερα ἀπὸ μιὰ διαδρομὴ στὴν Ὀδύσσεια σημειώνει:

"Αὐτὴ ἡ διαδρομὴ στὴν Ὀδύσσεια ἔγινε γιὰ νὰ τονιστεῖ ὅτι ἡ περὶ θρησκείας αἴσθηση καὶ ἀντίληψη τῶν ἀρχαίων μας προγόνων ἦταν πολὺ σωστὴ καὶ ὑψηλή. Τὴ θρησκευτική τους τραγωδία τὴ δημιούργησε ἡ ἀπουσία τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ· δὲν εἶχαν οἱ ἄνθρωποι τὸ Εὐαγγέλιο" (σ. 21)

Καὶ ἦταν φυσικὸ νὰ εἶναι ὑψηλὴ ἡ περὶ θρησκείας ἀντίληψη τῶν προγόνων μας, ἀφοῦ ὁ κόσμος τους, τελικῶς, ἦταν ἕνας κόσμος πίστης. "Πάντα πλήρη θεῶν" ἦσαν, κατὰ τὴν μαρτυρίαν ἑνὸς μᾶλλον ἐλάχιστα ἢ καθόλου θρησκευόμενου, τοῦ Θαλῆ τοῦ Μιλησίου.

Ἀπελευθέρωση ἀπὸ τὸ ἀδιέξοδο τῆς ἀπελπισίας καὶ τοῦ πόνου -ἀδιέξοδο ποὺ τὸ βίωναν ὀξύτατα τὰ πιὸ ὑποψιασμένα πνεύματα τῆς ἐποχῆς, κυρίως οἱ ποιητές- δίνουν κάποια προφητικὰ χωρία τῶν κειμένων τους ὅπως τὰ δύο ἑπόμενα τοῦ Αἰσχύλου στὸν Προμηθέα Δεσμώτη

Ἀπευθύνεται ὁ Ἑρμῆς στὸν Προμηθέα

τοιοῦδε μόχθου τέρμα μὴ τί προσδόκα,

πρὶν ἂν θεῶν τις διάδοχος τῶν σὼν πόνων

φανῇ θελήση τ' εἰς ἀναύγητον μολείν

Ἄιδην κνεφαία τ' ἀμφὶ Ταρτάρου βάθη.

1026-1029 )

Σ' αὐτοῦ τοῦ εἴδους τὰ βάσανα τέλος κανένα νὰ μὴν περιμένεις προτοῦ κάποιος ἀπ' τοὺς θεοὺς φανεῖ καὶ θελήσει, παίρνοντας τὰ βάσανά σου ἐπάνω του, νὰ φτάσει στὸν ἀξημέρωτο Ἅδη καὶ στὰ σκοτεινιασμένα βάθη τοῦ Ταρτάρου.

Καὶ προηγουμένως ὁ Προμηθέας στὴν Ἱῶ:

ΙΩ. Τὶς οὗν ὁ λύσων ἔστὶν ἄκοντος Διός;

ΠΡ. Τῶν σὼν τὶν' αὐτὸν ἐκγόνων εἶναι χρεῶν.

ΙΩ. Πῶς εἶπας ἢ 'μὸς παὶς σ' ἀπαλλάξει κακῶν;

ΠΡ. Τρίτος γὲ γένναν πρὸς δὲκ' ἄλλαισι γοναίς.

771-774 )

ΙΩ. Ποιός εἶναι ποὺ θὰ σὲ λύσει χωρὶς τὴ θέληση τοῦ Δία;

ΠΡ. Κάποιος ἀπὸ τοὺς δικούς σου ἀπογόνους πρέπι νὰ εἶναι.

ΙΩ.Πώς εἶπες; ἀλήθεια δικό μου παιδὶ θὰ σ'απαλλάξει ἀπὸ τὰ βάσανα;

ΠΡ.Τρίτης γενιᾶς γέννημα θὰ εἶναι μετὰ ἀπὸ δέκα γενιές.

Ἡ τραγωδία παρουσιάστηκε τὸ 460-450 π.Χ. Ἕως τὴν γέννηση τοῦ Χριστοῦ ἡ ἀπόσταση εἶναι 13 γενιές!

Τὸ τί πρέπει νὰ γίνει τὸ προτείνει ὁ συγγραφέας στὸ ὀπισθόφυλλο τοῦ ἐξωφύλλου:

"Γι' αὐτὸ ἐπιβάλλεται οἱ δάσκαλοι, ποὺ διαβάζουν τὴν ἱστορία καὶ τὴ φιλολογία, νὰ μαρτυρήσουν στὸ λαό μας τὴν ἀλήθεια.

Οἱ εἰδωλολάτρες πρόγονοί μας πόνεσαν πολὺ μὲ τὴν ψεύτικη θρησκεία τους, ποὺ ἀπὸ πολὺ νωρὶς τὴν ἔκριναν καὶ τὴν κατέκριναν οἱ ἴδιοι.

Ὁ βαθὺς πόθος γιὰ τὸν Χριστιανισμὸ κραυγάζει μέσα ἀπὸ ὅλη τὴν προχριστιανικὴ λογοτεχνία μας. Γιατί κάποιοι δὲν ἀκοῦν τὶς κραυγὲς αὐτές;".

Χρειάζεται νὰ ἀκούσουμε καλύτερα.