Κύριο θέμα: Συνάντηση μὲ τοὺς Ἰατρούς, Νομικούς, Μηχανικούς

Τὸ Σάββατο 15 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε στὸ Πνευματικὸ Κέντρο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ἡ καθιερωμένη συνάντηση τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ. Ἱεροθέου μὲ τοὺς Ἰατρούς, τοὺς Φαρμακοποιούς, τοὺς Νομικούς, τοὺς Μηχανικοὺς καὶ τοὺς Ἀρχιτέκτονες τῆς ἐπαρχίας μας.

Ἡ συνάντηση αὐτὴ γίνεται κάθε χρόνο μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς ἑορτῆς τῶν προστατῶν τῶν Νομικῶν (Ἁγίου Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου) καὶ τῶν Ἰατρῶν (Ἁγίων Ἀναργύρων). Φέτος πραγματοποιήθηκε σὰν μεθεόρτια ὑπόμνηση τοῦ ἰδιαίτερου περιεχομένου καὶ τῶν δύο ἑορτῶν.

Ἡ ἐκδήλωση αὐτὴ καὶ ἄλλες ἀνάλογου περιεχομένου ἐντάσσονται στὸ πλαίσιο τῆς ἐπικοινωνίας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως μὲ εἰδικὲς ὁμάδες πληθυσμοῦ τῆς ἐπαρχίας μας καὶ εἶναι ἐκδηλώσεις τιμῆς καὶ ἀγάπης πρὸς τοὺς ἀνθρώπους ποὺ προσφέρουν ὑψηλὲς ὑπηρεσίες, ὁ καθένας στὸν χῶρο του.

Τὸ θέμα ποὺ ἐπέλεξε νὰ ἀναπτύξη ὁ Σέβ. Μητροπολίτης ὥστε νὰ ἀκολουθήση μετὰ συζήτηση ἐπ' αὐτοῦ ἦταν: "Ἡ μέθοδος θεραπείας κατὰ τὴν Ὀρθοδοξη Παράδοση".

Ἡ εἰσήγηση τοῦ Σεβασμιωτάτου ξεκίνησε μὲ τὶς εὐχαριστίες τοῦ πρὸς ὅλους ὅσους ἀνταποκρίθηκαν στὴν πρόσκληση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Ἀμέσως μετὰ ὁ ἴδιος ἐξέφρασε τὶς σκέψεις του γιὰ τὴν ἐπιλογὴ τοῦ πολὺ σημαντικοῦ θέματός του, ἀφοῦ, ὅπως εἶπε, ὑπερέβη τὸν πειρασμὸ τῶν ἡμερῶν, ποὺ εἶναι οἱ σχέσεις Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

Ὁ Σεβασμιώτατος στὸ πρῶτο μέρος τῆς ὁμιλίας του ἔκρινε ἀναγκαῖο νὰ διευκρινήση τοὺς ὅρους ψυχιατρική, νευρολογία ποὺ εἶναι κλάδοι τῆς ἰατρικῆς, ψυχολογία ποὺ ἔχει κυρίως φιλοσοφικὸ χαρακτῆρα, ψυχανάλυση, ποὺ διερευνᾶ τὸ βάθος τοῦ ἀνθρώπινου ψυχισμοῦ καὶ ὁδηγεῖ στὴν συνειδητοποίηση τοῦ ἀνθρώπου καὶ τῆς ψυχοθεραπείας ποὺ εἶναι ἡ δυνατότητα ποὺ δίνεται στὸν ἄνθρωπο γιὰ νὰ θεραπευθῇ.

Ἡ ψυχιατρική, ποὺ σήμερα μπορεῖ νὰ θεωρηθῇ συγγενὴς μὲ τὴ νευρολογία, εἶναι ἐπιστήμη, ἀφοῦ χρησιμοποιεῖ καθαρὰ ἐπιστημονικὲς μεθόδους στὴν ἔρευνά της καὶ εἶναι φανερὴ στὰ πορίσματά της ἡ σχέση αἰτίου - ἀποτελέσματος.

Ἀντίθετα μὲ τὶς ἐπιστῆμες ἡ ψυχανάλυση καὶ ἡ ψυχοθεραπεία ἀσχολοῦνται μὲ μοναδικὰ γεγονότα ποὺ δὲν ἀναπαράγονται στὸ ἐργαστήριο. Ἐπιδίωξη τῆς ψυχανάλυσης εἶναι μιὰ "φυσιολογικὴ" συμπεριφορά, ποὺ ὅμως δὲν εἶναι πάντα ἡ ἴδια ἀλλὰ ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸν πολιτισμὸ καὶ τὸ περιβάλλον, καὶ βέβαια κρίνεται μὲ βάση ὑποκειμενικὲς παρατηρήσεις σὲ μεταπτωτικοὺς ἀνθρώπους.

Ὅπως ἀναφέρθηκε χαρακτηριστικὰ δὲν ὑπάρχει ἐπίσημος ὁρισμὸς γιὰ τὴν ψυχικὴ νόσο οὔτε κάποια ἑνιαία θεωρία γιὰ τὸ τί εἶναι ψυχικὴ ἀσθένεια. Πολλὲς καὶ διαφορετικὲς ἀπόψεις διατυπώνονται ἀπὸ τοὺς χώρους τῆς ψυχιατρικῆς καὶ τῆς ψυχολογίας. Στὴν δύση ὑπάρχουν περίπου 300 διαφορετικὰ συστήματα - σχολὲς ψυχοθεραπείας, στὴν Ἑλλάδα 20-25 καὶ δυστυχῶς δὲν εἶναι εὐρέως γνωστὴ ἡ προσφορὰ τῆς Ὀρθόδοξης Θεολογίας στὴν ἀληθινὴ θεραπεία.

Κατὰ τὴν ἀνάπτυξη τοῦ δεύτερου –καὶ κυριότερου– μέρους τῆς ὁμιλίας του ὁ Σεβασμιώτατος ἀναφέρθηκε στὴν θεραπευτικὴ διδασκαλία τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, τὴν ὁποία ἀναζητοῦν στὴν δύση πολὺ μεγαλύτερη θέρμη ἀπ' ὅ,τι στὴν Ἑλλάδα.

Ἰδιαίτερη ἀναφορὰ ἔγινε στὰ πάθη, ποὺ ὁρίσθηκαν ὡς "κινήσεις ψυχῆς παρὰ φῦσιν", τὰ ὁποῖα δὲν πρέπει νὰ ξεριζωθοῦν, ἀλλὰ νὰ μεταμορφωθοῦν πρὸς τὸ ἀγαθό - φυσικό.

Ἐπίσης ὁ Σεβασμιώτατος ἀναφέρθηκε στοὺς λογισμούς, ποὺ εἶναι λογικὲς προτάσεις ποὺ συνδέονται μὲ κατάλληλες εἰκόνες καὶ μποροῦν νὰ ἐξελιχθοῦν σὲ πράξη καὶ νὰ γίνουν πάθος.

Ἀκόμα ἡ φαντασία, ὅπως ἀναφέρθηκε ἀπὸ τὸν Σεβασμιώτατο, εἶναι ἕνα μεταπτωτικὸ φαινόμενο, ποὺ ὁδηγεῖ σὲ διαστροφὴ τῆς πνευματικῆς ζωῆς, αἰχμαλωτίζει τον νοῦ καὶ ὁδηγεῖ στὴν ἁμαρτία.

Ἀναλυτικὰ παρουσιάστηκε ὁ νοὺς ποὺ ἔχει τὴν δυνατότητα νὰ ἐπικοινωνήση μὲ τὸν Θεὸ καὶ νὰ ὀδηγήση τὸν ἄνθρωπο στὴν θέωση, καὶ ἡ αἴσθηση, ὡς ἄλογη δύναμη τῆς ψυχῆς ποὺ ἐπικοινωνεῖ μὲ τὴν κτίση ἀλλὰ δὲν μπορεῖ νὰ γνωρίση τὸ Θεό. Ἀνάμεσα στὸν νοῦ καὶ τὴν αἴσθηση λειτουργοῦν ἄλλες τρεῖς δυνάμεις τῆς ψυχῆς, ἤτοι ἡ φαντασία, ἡ δόξα (γνώμη) καὶ ἡ διάνοια, ποὺ ἐπεξεργάζονται τὶς παραστάσεις τῆς αἰσθήσεως.

Γιὰ τὴν ὑπέρβαση αὐτῶν παρουσιάστηκε καὶ ἡ μέθοδος θεραπείας στὴν Ὀρθόδοξη Παράδοση. Ἐξηγήθηκε πῶς λειτουργεῖ ἡ Ἐκκλησία ὡς κοινότητα ποὺ ἐντάσσεται κανεὶς σὲ αὐτὴν καὶ πῶς συντελεῖται ἡ θεραπεία μὲ τὴν βοήθεια τῶν Μυστηρίων, τῆς ἄσκησης, τῆς ὑπακοῆς, τῆς ἀγάπης καὶ τῶν κανόνων τῶν Πατέρων, ποὺ λειτουργοῦν ὄχι ὡς νόμοι ἀλλὰ ὡς φάρμακα:

"Ποιά λοιπὸν εἶναι ἡ μέθοδος θεραπείας;

Κατ' ἀρχὰς ἡ Ἐκκλησία ἐργάζεται καὶ λειτουργεῖ ὡς κοινότητα. Ὑπάρχει ἕνας χῶρος κοινωνικός, καὶ ὄχι ἁπλῶς θρησκευτικός. Ὑπάρχει ἕνας συγκεκροτημένος θεσμὸς ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ Μητροπόλεις, Ἐνορίες καὶ Μοναστήρια. Ἐντάσσεται κανεὶς στὸν πνευματικὸ αὐτὸν χῶρο καὶ ἀρχίζει ἡ θεραπεία. Βέβαια αὐτὸ ἔχει σχέση μὲ τὴν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου, ἀφοῦ τίποτε δὲν γίνεται ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὸ αὐτεξούσιό του.

Ἡ θεραπεία γίνεται μὲ τὰ μυστήρια καὶ τὴν ἄσκηση. Τὰ τρία βασικὰ μυστήρια εἶναι τὸ Βάπτισμα, τὸ Χρῖσμα, καὶ ἡ θεία Εὐχαριστία. Καὶ ἐκτὸς ἀπὸ αὐτὰ εἶναι καὶ ἄλλα μυστήρια, ὅπως ἡ ἱερωσύνη, ἡ μετάνοια, τὸ εὐχέλαιο καὶ ὁ γάμος. Ἄσκηση εἶναι ὁ τρόπος ἐκεῖνος μὲ τὸν ὁποῖο ὁ ἄνθρωπος προετοιμάζεται γιὰ νὰ μεθέξη τῶν μυστηρίων καὶ μάλιστα ὁ τρόπος ἐκεῖνος ποὺ κάνει τὸν ἄνθρωπο νὰ ἀνήκη ὀργανικὰ στὸν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας. Ὅταν κανεὶς ἀνήκει σὲ ἕνα χῶρο πρέπει νὰ τηρῇ καὶ τοὺς κανονισμοὺς ποὺ τὸν διέπουν. Οἱ κανονισμοὶ αὐτοὶ εἶναι οἱ ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ καὶ οἱ κανόνες τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ποὺ λειτουργοῦν ὡς θεραπευτικὰ φάρμακα καὶ ὄχι ὡς εἰσαγγελικὲς καὶ δικαστικὲς τιμωρίες.

Ὑπάρχει ὅμως καὶ μιὰ ἰδιαίτερη μέθοδος τὴν ὁποία χρησιμοποιεῖ κανεὶς γιὰ νὰ ἀποκτήση τὴν ἐσωτερικὴ εἰρήνη. Κάθε ἐπιστήμη ἔχει τὴν μέθοδό της, τὴν ὁποία ἂν δὲν γνωρίση ὁ ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ τὴν μάθη καὶ νὰ τὴν ἐξασκήση. Ἡ μέθοδος αὐτὴ διδάσκεται. Ἕνας γιατρὸς πρέπει νὰ σπουδάση θεωρητικὰ καὶ πρακτικὰ πάνω στὶς ἀσθένειες ποὺ θὰ κληθῇ νὰ θεραπεύση. Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὴν ὀρθόδοξη θεολογία. Εἶναι μιὰ ἐμπειρικὴ ἐπιστήμη".

Στὴν συνέχεια ὁ Σεβασμιώτατος ἀνέφερε ὁρισμένα παραδείγματα, γιὰ νὰ ἐπιβεβαιώση τὰ λεγόμενα. Στὸ τέλος τῆς ὁμιλίας του, ἀφοῦ τόνισε καὶ πάλι ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία ἔχει ἀποτελεσματικὴ θεραπευτικὴ μέθοδο, τῆς ὁποίας τὰ ἀποτελέσματα βλέπουμε στὰ πρόσωπα τῶν ἁγίων καὶ σὲ αὐτὰ τὰ λείψανά τους, καὶ ἀφοῦ ἐντόπισε τὶς λανθασμένες ἀπόψεις ποὺ ἔχουμε γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καὶ τὴν μέθοδό της, συμπέρανε:

"Ὁπότε ἐκεῖνο ποὺ ἀπομένει ἀπὸ ὅλους μας εἶναι νὰ σπουδάσουμε τὴν ὀρθοδοξία, νὰ τὴν ἀναζητήσουμε. Τίποτε δὲν εἶναι δεδομένο, οὔτε γνωρίζουμε τὴν Ὀρθοδοξία ἐπειδὴ ἐκκλησιαζόμαστε κατὰ ἀραιὰ διαστήματα. Ἡ Ὀρθοδοξία δὲν εἶναι αὐτὸ ποὺ βγαίνει καὶ φαίνεται στὰ Μέσα Μαζικῆς Ἐνημέρωσης, ἀλλὰ κάτι ἄλλο βαθύτερο καὶ οὐσιαστικότερο αὐτὸ ποὺ προσπάθησα σήμερα ἀμυδρῶς νὰ παρουσιάσω. Καὶ αὐτὴ ἡ σπουδὴ εἶναι ἀπαραίτητη, ἀκριβῶς γιατί πάσχουμε ἀπὸ κατάθλιψη, ἐσωτερικὴ ἀγωνία, μᾶς διακατέχει ὁ φόβος καὶ ἡ ἀγωνία τοῦ θανάτου. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μὲ τὴν θεολογία της, ποὺ εἶναι κυρίως καὶ πρὸ παντὸς ψυχοθεραπευτική, μᾶς βοηθᾶ νὰ ὑπερβοῦμε τὰ ὑπαρξιακὰ αὐτὰ προβλήματα καὶ νὰ γίνουμε ἀπελεύθεροι Ἰησοῦ Χριστοῦ".

Μετὰ τὸ τέλος τῆς εἰσήγησης ἀκολούθησε συζήτηση. Τὰ ἐρωτήματα τῶν ἀκροατῶν - συνομιλητῶν ἀφοροῦσαν τὴν Ἐξομολόγηση καὶ πῶς μέσῳ αὐτῆς ἐπιτυγχάνεται ἡ ψυχοθεραπεία, ποιός ἔχει τὴν ἀπαιτούμενη ἐπάρκεια γιὰ νὰ τελέση τὸ Μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως, μὲ ποιό τρόπο μπορεῖ νὰ χρησιμοποιηθῇ ἡ πλούσια παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, κ.ἄ.

Ἐπίσης συζητήθηκε ὁ ρόλος τῆς ἡσυχαστικῆς παράδοσης γιὰ τὴν βελτίωση τῆς ζωῆς μας καὶ τὴν θεραπεία τῆς κατάθλιψης. Διεξοδικὴ συζήτηση ἔγινε καὶ γιὰ τὸν τρόπο ποὺ ἀντιμετωπίζει ἡ Ἐκκλησία τὶς βασικὲς ἀνάγκες τοῦ ἀνθρώπου "νὰ ἀγαπᾶ", "νὰ ἀγαπιέται" καὶ "νὰ ἀναγνωρίζεται ἡ ἀξία του".

Τέλος στὴν δεξίωση ποὺ ἀκολούθησε καὶ μὲ τὴν ὁποία τέλειωσε ἡ ἐκδήλωση μὲ πιὸ χαλαρὴ διάθεση σὲ κατ' ἰδίαν συζητήσεις δόθηκαν προεκτάσεις στὸ κύριο θέμα τῆς ὁμιλίας καὶ ἀνανεώθηκε τὸ ραντεβοῦ γιὰ τὴν ἑπόμενη χρονιά.

Γ.Λ.