Κύριο θέμα: Συνάντηση με τους Ιατρούς, Νομικούς, Μηχανικούς

Το Σάββατο 15 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε στο Πνευματικό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως η καθιερωμένη συνάντηση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ. Ιεροθέου με τους Ιατρούς, τους Φαρμακοποιούς, τους Νομικούς, τους Μηχανικούς και τους Αρχιτέκτονες της επαρχίας μας.

Η συνάντηση αυτή γίνεται κάθε χρόνο με την ευκαιρία της εορτής των προστατών των Νομικών (Αγίου Διονυσίου Αρεοπαγίτου) και των Ιατρών (Αγίων Αναργύρων). Φέτος πραγματοποιήθηκε σαν μεθεόρτια υπόμνηση του ιδιαίτερου περιεχομένου και των δύο εορτών.

Η εκδήλωση αυτή και άλλες ανάλογου περιεχομένου εντάσσονται στο πλαίσιο της επικοινωνίας της Ιεράς Μητροπόλεως με ειδικές ομάδες πληθυσμού της επαρχίας μας και είναι εκδηλώσεις τιμής και αγάπης προς τους ανθρώπους που προσφέρουν υψηλές υπηρεσίες, ο καθένας στον χώρο του.

Το θέμα που επέλεξε να αναπτύξη ο Σεβ. Μητροπολίτης ώστε να ακολουθήση μετά συζήτηση επ’ αυτού ήταν: “Η μέθοδος θεραπείας κατά την Ορθοδοξη Παράδοση”.

Η εισήγηση του Σεβασμιωτάτου ξεκίνησε με τις ευχαριστίες του προς όλους όσους ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση της Ιεράς Μητροπόλεως. Αμέσως μετά ο ίδιος εξέφρασε τις σκέψεις του για την επιλογή του πολύ σημαντικού θέματός του, αφού, όπως είπε, υπερέβη τον πειρασμό των ημερών, που είναι οι σχέσεις Οικουμενικού Πατριαρχείου και Εκκλησίας της Ελλάδος.

Ο Σεβασμιώτατος στο πρώτο μέρος της ομιλίας του έκρινε αναγκαίο να διευκρινήση τους όρους ψυχιατρική, νευρολογία που είναι κλάδοι της ιατρικής, ψυχολογία που έχει κυρίως φιλοσοφικό χαρακτήρα, ψυχανάλυση, που διερευνά το βάθος του ανθρώπινου ψυχισμού και οδηγεί στην συνειδητοποίηση του ανθρώπου και της ψυχοθεραπείας που είναι η δυνατότητα που δίνεται στον άνθρωπο για να θεραπευθή.

Η ψυχιατρική, που σήμερα μπορεί να θεωρηθή συγγενής με τη νευρολογία, είναι επιστήμη, αφού χρησιμοποιεί καθαρά επιστημονικές μεθόδους στην έρευνά της και είναι φανερή στα πορίσματά της η σχέση αιτίου - αποτελέσματος.

Αντίθετα με τις επιστήμες η ψυχανάλυση και η ψυχοθεραπεία ασχολούνται με μοναδικά γεγονότα που δεν αναπαράγονται στο εργαστήριο. Επιδίωξη της ψυχανάλυσης είναι μια “φυσιολογική” συμπεριφορά, που όμως δεν είναι πάντα η ίδια αλλά εξαρτάται από τον πολιτισμό και το περιβάλλον, και βέβαια κρίνεται με βάση υποκειμενικές παρατηρήσεις σε μεταπτωτικούς ανθρώπους.

Όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά δεν υπάρχει επίσημος ορισμός για την ψυχική νόσο ούτε κάποια ενιαία θεωρία για το τί είναι ψυχική ασθένεια. Πολλές και διαφορετικές απόψεις διατυπώνονται από τους χώρους της ψυχιατρικής και της ψυχολογίας. Στην δύση υπάρχουν περίπου 300 διαφορετικά συστήματα - σχολές ψυχοθεραπείας, στην Ελλάδα 20-25 και δυστυχώς δεν είναι ευρέως γνωστή η προσφορά της Ορθόδοξης Θεολογίας στην αληθινή θεραπεία.

Κατά την ανάπτυξη του δεύτερου –και κυριότερου– μέρους της ομιλίας του ο Σεβασμιώτατος αναφέρθηκε στην θεραπευτική διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας, την οποία αναζητούν στην δύση πολύ μεγαλύτερη θέρμη απ’ ό,τι στην Ελλάδα.

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στα πάθη, που ορίσθηκαν ως “κινήσεις ψυχής παρά φύσιν”, τα οποία δεν πρέπει να ξεριζωθούν, αλλά να μεταμορφωθούν προς το αγαθό - φυσικό.

Επίσης ο Σεβασμιώτατος αναφέρθηκε στους λογισμούς, που είναι λογικές προτάσεις που συνδέονται με κατάλληλες εικόνες και μπορούν να εξελιχθούν σε πράξη και να γίνουν πάθος.

Ακόμα η φαντασία, όπως αναφέρθηκε από τον Σεβασμιώτατο, είναι ένα μεταπτωτικό φαινόμενο, που οδηγεί σε διαστροφή της πνευματικής ζωής, αιχμαλωτίζει τον νού και οδηγεί στην αμαρτία.

Αναλυτικά παρουσιάστηκε ο νούς που έχει την δυνατότητα να επικοινωνήση με τον Θεό και να οδηγήση τον άνθρωπο στην θέωση, και η αίσθηση, ως άλογη δύναμη της ψυχής που επικοινωνεί με την κτίση αλλά δεν μπορεί να γνωρίση το Θεό. Ανάμεσα στον νού και την αίσθηση λειτουργούν άλλες τρεις δυνάμεις της ψυχής, ήτοι η φαντασία, η δόξα (γνώμη) και η διάνοια, που επεξεργάζονται τις παραστάσεις της αισθήσεως.

Για την υπέρβαση αυτών παρουσιάστηκε και η μέθοδος θεραπείας στην Ορθόδοξη Παράδοση. Εξηγήθηκε πώς λειτουργεί η Εκκλησία ως κοινότητα που εντάσσεται κανείς σε αυτήν και πώς συντελείται η θεραπεία με την βοήθεια των Μυστηρίων, της άσκησης, της υπακοής, της αγάπης και των κανόνων των Πατέρων, που λειτουργούν όχι ως νόμοι αλλά ως φάρμακα:

“Ποιά λοιπόν είναι η μέθοδος θεραπείας;

Κατ’ αρχάς η Εκκλησία εργάζεται και λειτουργεί ως κοινότητα. Υπάρχει ένας χώρος κοινωνικός, και όχι απλώς θρησκευτικός. Υπάρχει ένας συγκεκροτημένος θεσμός που αποτελείται από Μητροπόλεις, Ενορίες και Μοναστήρια. Εντάσσεται κανείς στον πνευματικό αυτόν χώρο και αρχίζει η θεραπεία. Βέβαια αυτό έχει σχέση με την ελευθερία του ανθρώπου, αφού τίποτε δεν γίνεται ανεξάρτητα από το αυτεξούσιό του.

Η θεραπεία γίνεται με τα μυστήρια και την άσκηση. Τα τρία βασικά μυστήρια είναι το Βάπτισμα, το Χρίσμα, και η θεία Ευχαριστία. Και εκτός από αυτά είναι και άλλα μυστήρια, όπως η ιερωσύνη, η μετάνοια, το ευχέλαιο και ο γάμος. Άσκηση είναι ο τρόπος εκείνος με τον οποίο ο άνθρωπος προετοιμάζεται για να μεθέξη των μυστηρίων και μάλιστα ο τρόπος εκείνος που κάνει τον άνθρωπο να ανήκη οργανικά στον χώρο της Εκκλησίας. Όταν κανείς ανήκει σε ένα χώρο πρέπει να τηρή και τους κανονισμούς που τον διέπουν. Οι κανονισμοί αυτοί είναι οι εντολές του Χριστού και οι κανόνες των Πατέρων της Εκκλησίας που λειτουργούν ως θεραπευτικά φάρμακα και όχι ως εισαγγελικές και δικαστικές τιμωρίες.

Υπάρχει όμως και μια ιδιαίτερη μέθοδος την οποία χρησιμοποιεί κανείς για να αποκτήση την εσωτερική ειρήνη. Κάθε επιστήμη έχει την μέθοδό της, την οποία αν δεν γνωρίση ο άνθρωπος δεν μπορεί να την μάθη και να την εξασκήση. Η μέθοδος αυτή διδάσκεται. Ένας γιατρός πρέπει να σπουδάση θεωρητικά και πρακτικά πάνω στις ασθένειες που θα κληθή να θεραπεύση. Το ίδιο συμβαίνει και με την ορθόδοξη θεολογία. Είναι μια εμπειρική επιστήμη”.

Στην συνέχεια ο Σεβασμιώτατος ανέφερε ορισμένα παραδείγματα, για να επιβεβαιώση τα λεγόμενα. Στο τέλος της ομιλίας του, αφού τόνισε και πάλι ότι η Ορθοδοξία έχει αποτελεσματική θεραπευτική μέθοδο, της οποίας τα αποτελέσματα βλέπουμε στα πρόσωπα των αγίων και σε αυτά τα λείψανά τους, και αφού εντόπισε τις λανθασμένες απόψεις που έχουμε για την Ορθόδοξη Εκκλησία και την μέθοδό της, συμπέρανε:

“Οπότε εκείνο που απομένει από όλους μας είναι να σπουδάσουμε την ορθοδοξία, να την αναζητήσουμε. Τίποτε δεν είναι δεδομένο, ούτε γνωρίζουμε την Ορθοδοξία επειδή εκκλησιαζόμαστε κατά αραιά διαστήματα. Η Ορθοδοξία δεν είναι αυτό που βγαίνει και φαίνεται στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, αλλά κάτι άλλο βαθύτερο και ουσιαστικότερο αυτό που προσπάθησα σήμερα αμυδρώς να παρουσιάσω. Και αυτή η σπουδή είναι απαραίτητη, ακριβώς γιατί πάσχουμε από κατάθλιψη, εσωτερική αγωνία, μας διακατέχει ο φόβος και η αγωνία του θανάτου. Η Ορθόδοξη Εκκλησία με την θεολογία της, που είναι κυρίως και προ παντός ψυχοθεραπευτική, μας βοηθά να υπερβούμε τα υπαρξιακά αυτά προβλήματα και να γίνουμε απελεύθεροι Ιησού Χριστού”.

Μετά το τέλος της εισήγησης ακολούθησε συζήτηση. Τα ερωτήματα των ακροατών - συνομιλητών αφορούσαν την Εξομολόγηση και πώς μέσω αυτής επιτυγχάνεται η ψυχοθεραπεία, ποιός έχει την απαιτούμενη επάρκεια για να τελέση το Μυστήριο της Εξομολογήσεως, με ποιό τρόπο μπορεί να χρησιμοποιηθή η πλούσια παράδοση της Εκκλησίας μας, κ.ά.

Επίσης συζητήθηκε ο ρόλος της ησυχαστικής παράδοσης για την βελτίωση της ζωής μας και την θεραπεία της κατάθλιψης. Διεξοδική συζήτηση έγινε και για τον τρόπο που αντιμετωπίζει η Εκκλησία τις βασικές ανάγκες του ανθρώπου “νά αγαπά”, “νά αγαπιέται” και “νά αναγνωρίζεται η αξία του”.

Τέλος στην δεξίωση που ακολούθησε και με την οποία τέλειωσε η εκδήλωση με πιο χαλαρή διάθεση σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις δόθηκαν προεκτάσεις στο κύριο θέμα της ομιλίας και ανανεώθηκε το ραντεβού για την επόμενη χρονιά.

Γ.Λ.