Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ μηνός: Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος, 16 Νοεμβρίου

Πρωτοπρεσβύτερου π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος ἐξασκοῦσε τὸ ἐπάγγελμα τοῦ τελώνη. Ὁ Χριστὸς τὸν βρῆκε νὰ κάθεται στὸ τελωνεῖο καὶ τὸν κάλεσε νὰ γίνη μαθητὴς Τοῦ. Ὁ Λευΐς, αὐτὸ ἦταν τὸ ἀρχικό του ὄνομα, τὸν ἀκολούθησε καὶ στὴν συνέχεια, γιὰ νὰ πανηγυρίση τὸ γεγονὸς τῆς κλήσεώς του στὸ ἀποστολικὸ ἀξίωμα, παρέθεσε τράπεζα πρὸς τιμὴν τοῦ Χριστοῦ, στὴν ὁποία παρακάθησαν πολλοὶ τελῶνες καὶ ἁμαρτωλοί. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ προκάλεσε τὸν φθόνο τῶν Φαρισαίων καὶ ἀγανακτισμένοι ρώτησαν τοὺς Ἀποστόλους, γιατί ὁ Διδάσκαλός τους τρώει καὶ πίνει μὲ τοὺς τελῶνες καὶ τοὺς ἁμαρτωλούς. Τὴν ἀπάντηση τοὺς τὴν ἔδωσε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, λέγοντάς τους ὅτι δὲν ἔχουν ἀνάγκη γιατροῦ οἱ ὑγείς, ἀλλὰ οἱ ἄρρωστοι καὶ ὅτι ἦλθε νὰ καλέση σὲ μετάνοια τοὺς ἁμαρτωλοὺς καὶ ὄχι τοὺς δικαίους. Φυσικὰ οἱ Φαρισσαῖοι δὲν ἦσαν δίκαιοι, ἀλλὰ ὑποκριτές. Θεωροῦσαν ὅμως τὸν ἑαυτό τους δίκαιο καὶ τοὺς ἄλλους ἁμαρτωλούς.

Μετὰ τὴν Πεντηκοστὴ ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος κήρυξε τὸ Εὐαγγέλιο στὴν Αἰθιοπία καὶ ἐτελειώθη διὰ μαρτυρικοῦ θανάτου, ἀφοῦ μετὰ ἀπὸ σκληρὰ βασανιστήρια τὸν ἔκαψαν. Πρὶν τὸν μαρτυρικὸ θάνατό του κατάφερε νὰ μεταστρέψη πολλοὺς στὴν πίστη τοῦ Χριστοῦ μὲ τὴν ἁγία ζωή του καὶ τὰ θαύματα τὰ ὁποῖα ἐπετέλεσε. Ἀλλὰ καὶ μετὰ τὸ μαρτυρικό του τέλος τὸ ἅγιο λείψανό του θαυματουργοῦσε καὶ μετέστρεψε στὴν ἀληθινὴ πίστη τὸν βασιλέα τῶν Αἰθιόπων, ὁ ὁποῖος στὴν συνέχεια ἔγινε Ἐπίσκοπος. Ἔγραψε τὸ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιο, στὴν ἑβραϊκὴ γλῶσσα, γιὰ τοὺς Χριστιανοὺς τῆς Παλαιστίνης, οἱ ὁποῖοι ἐδιώκοντο (ἱερὸς Χρυσόστομος).

Ὁ βίος καὶ ἡ πολιτεία τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ματθαίου μας δίνουν τὴν ἀφορμὴ νὰ τονίσουμε τὰ ἀκόλουθα:

Πρῶτον. Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος, ὅπως εἴδαμε, ἦταν τελώνης καὶ οἱ τελῶνες τὴν ἐποχὴ ἐκείνη ἐθεωροῦντο ἁμαρτωλοί. Ἡ ἐργασία τους ἦταν νὰ εἰσπράττουν τοὺς φόρους ἀπὸ τὸν λαὸ καὶ φαίνεται ὅτι κάποιοι ἀπὸ αὐτοὺς ἔκαναν κατάχρηση ἐξουσίας. Εἶναι γνωστὴ ἡ περίπτωση τοῦ τελώνη Ζακχαίου, ποὺ φιλοξένησε στὸ σπίτι του τὸν Χριστό. Αὐτὸς μετενόησε εἰλικρινὰ καὶ θέλοντας νὰ δείξη ἔμπρακτα τὴν μετάνοιά του ὑποσχέθηκε δημοσίως ὅτι θὰ μοιράση τὰ μισὰ ἀπὸ τὰ ὑπάρχοντά του στοὺς πτωχοὺς καὶ ὅτι θὰ ἀποδώση στὸ τετραπλάσιο ὅλα ὅσα χρωστάει σὲ ἐκείνους, τοὺς ὁποίους συκοφάντησε. Ὁ Χριστὸς δὲν ἀποστρεφόταν τοὺς ἁμαρτωλούς. Ἄλλωστε γι' αὐτὸ ἐνηνθρώπησε, γιὰ νὰ τοὺς ὀδηγήση στὴν μετάνοια καὶ τὴν σωτηρία.

Ὁ Ματθαῖος ἦταν καλοπροαίρετος ἄνθρωπος, ἀγαποῦσε τὸν Χριστὸ καὶ ἤθελε νὰ γίνη μαθητής του. Ἦταν ἕτοιμος νὰ τὸν ἀκολουθήση, γι' αὐτὸ μόλις ἔλαβε τὴν πρόσκληση ἀπὸ τὸν Χριστὸ ἀνταποκρίθηκε ἀμέσως. Ὅσοι ἔχουν ἀγαθὴ προαίρεση, ἀργὰ ἢ γρήγορα βρίσκουν τὸν δρόμο τους, ἐπειδὴ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ δὲν ἐγκαταλείπει ποτὲ τὸν ἄνθρωπο, ἀλλὰ "τὸν καταδιώκει πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς του". Ἄλλωστε τὸ πρῶτο κήρυγμα τοῦ Χριστοῦ ἦταν κήρυγμα μετανοίας. Καὶ τόνισε ὅτι οἱ τελῶνες καὶ οἱ πόρνες μας προάγουν στὴν βασιλεία τοῦ Θεοῦ. "Καὶ προαρπάζουσιν αὐτὴν (τὴν βασιλεία τοῦ Θεοῦ) Φαρισσαῖοι καὶ τελῶναι καὶ μοιχοὶ μεταποιούμενοι" (Μέγας Κανῶν). Γι' αὐτὸ δὲν πρέπει ποτὲ νὰ κατακρίνουμε κανένα, παρὰ μόνον τὸν ἑαυτό μας.

Δεύτερον. Ἡ μετάνοια γιὰ νὰ ἔχη οὐσιαστικὰ ἀποτελέσματα πρέπει νὰ εἶναι εἰλικρινὴς καὶ νὰ συνδέεται μὲ τὴν ἐξομολόγηση τῶν ἁμαρτιῶν ἐνώπιον τοῦ Πνευματικοῦ, ὅπως καὶ ἡ ἐξομολόγηση γιὰ νὰ εἶναι ἀληθινὴ καὶ νὰ ὁδηγῇ στὴν σωτηρία πρέπει νὰ προϋποθέτη εἰλικρινῆ μετάνοια. Γιατί ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ κατὰ κάποιο τρόπο μετανοοῦν γιὰ τὶς ἁμαρτίες τους, ἀλλὰ δὲν τὶς ἐξομολογοῦνται στὸν Πνευματικό. Ὅπως ὑπάρχουν καὶ ἐκεῖνοι ποὺ ἐξομολογοῦνται χωρὶς νὰ μετανοοῦν εἰλικρινά, ἀλλὰ ἀπὸ συνήθεια, γιὰ νὰ κοινωνήσουν τὶς μεγάλες γιορτές. Ὅποιος μετανοεῖ εἰλικρινά, ἐξομολογεῖται τὶς ἁμαρτίες τοῦ ἐνώπιον τοῦ Πνευματικοῦ καὶ λαμβάνει τὴν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν του ἀπὸ τὸν Χριστό. Γιατί τὶς ἁμαρτίες δὲν τὶς συγχωρεῖ ὁ Ἱερεύς, ἀλλὰ ὁ Χριστὸς διὰ τοῦ Ἱερέως. Ἡ ἐξομολόγηση εἶναι μυστήριο καὶ ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ φωτίζει τὸν Πνευματικό, ἀνάλογα μὲ τὴν δεκτικότητά του, ἀλλὰ ἀνάλογα καὶ μὲ τὴν διάθεση ποὺ ἔχει ὁ ἐξομολογούμενος νὰ ἐφαρμόση ὅσα θὰ ἀκούση καὶ νὰ ἀγωνισθῇ νὰ μεταμορφώση τὰ πάθη του, τὰ ὁποῖα γίνονται αἰτία τῆς ἁμαρτίας. Σκοπὸς τῆς ζωῆς τοῦ ἄνθρώπού εἶναι νὰ λάβη τὸ Ἅγιον Πνεῦμα (ἅγιος Σεραφεὶμ τοῦ Σάρωφ) καὶ αὐτὸ θὰ γίνη ἂν προηγηθῆ θεραπεία τοῦ ἀνθρώπου, ἤτοι κάθαρση ἀπὸ τὰ πάθη. Γι' αὐτὸ καὶ ὁ Πνευματικὸς ἔχει χρέος νὰ βοηθᾶ τὸν ἄνθρωπο νὰ μεταμορφώση τὰ πάθη του.

Τὶς μεγάλες γιορτὲς τοῦ ἔτους, δηλαδὴ τρεῖς ἢ τέσσερεις φορὲς τὸν χρόνο, προσέρχονται πολλοὶ ἄνθρωποι νὰ κοινωνήσουν καὶ μερικοὶ ἀπὸ αὐτοὺς τὸ θεωροῦν ἀνάγκη νὰ ἐξομολογηθοῦν. Κάτι σὰν ἔθιμο δηλαδή. Πηγαίνουν στὸν Πνευματικὸ καὶ λένε συνήθως, δὲν ἔχω τίποτε, διάβασέ μου τὴν εὐχὴ νὰ κοινωνήσω. Κι' ἂν τοὺς πιέσης λίγο λένε "δὲν ἔχω καὶ τίποτα σπουδαῖο, δὲν σκότωσα, δὲν ἔκλεψα κ.λ.π., τί νὰ πῶ, σὰν ἄνθρωποι ἁμαρτάνουμε". Αὐτὸ δὲν εἶναι μετάνοια, ἀλλὰ οὔτε καὶ ἐξομολόγηση. Ὅποιος μετανοεῖ εἰλικρινά, ἐπιθυμεῖ νὰ ἀλλάξη ζωὴ καὶ δὲν διακαιολογεῖ τὸν ἑαυτό του, ἀλλὰ ἀποδύεται σὲ μιὰ κοπιώδη προσπάθεια, μὲ τὴν καθοδήγηση τοῦ Πνευματικοῦ, νὰ καθαρισθῇ ἀπὸ τὰ πάθη. Καὶ κοινωνεῖ τῶν ἀχράντων μυστηρίων, ὅποτε κρίνει ὁ Πνευματικὸς καὶ ὄχι ὅποτε κρίνει ὁ ἴδιος. Ἡ συχνὴ θεία Κοινωνία, μὲ τὴν εὐλογία πάντοτε τοῦ Πνευματικοῦ, στηρίζει τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν προφυλάσσει ἀπὸ τὴν μανία τοῦ διαβόλου. "...ἵνα μὴ ἐπὶ πολὺ ἀφιστάμενος τῆς κοινωνίας σου, θηριάλωτος ὑπὸ τοῦ νοητοῦ λύκου γένωμαι".

Ὑπάρχει δυστυχῶς μία σύγχυση γύρω ἀπὸ τὰ θέματα αὐτά. Μὲ τὰ λίγα αὐτὰ ποὺ τηλεγραφικὰ ἀναφέραμε, θέλουμε νὰ δώσουμε ἀφορμὴ στοὺς σοφοὺς νὰ γίνουν σοφότεροι. Πάντως ἕνα πρᾶγμα εἶναι σίγουρο. Ὅτι πνευματικὴ ζωὴ χωρὶς Πνευματικὸ ὁδηγὸ δὲν ὑπάρχει.