Παναγιώτη Μελικίδη: Ἰστορικὲς καὶ φιλοσοφικὲς ἀφέλειες;

τοῦ Παναγιώτη Μελικίδη

Πολὺς λόγος γίνεται τόσο ἀπὸ τὴν τηλεόραση ὅσο καὶ ἀπὸ τὶς ἐφημερίδες γιὰ τὴν Ὀλυμπιάδα τοῦ 2004, τὴν ὁποία ἀνέλαβε ἡ Ἀθήνα. Σὲ ἄρθρο του, ἀπὸ τὸν Σεπτέμβριο ἤδη τοῦ 1997 στὴν "Ἐκκλησιαστικὴ Παρέμβαση", ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ.κ. Ἰερόθεος ἦταν προφητικὸς στὴν ἀνησυχία του. Συγκεκριμένα ἀνέφερε: "Φοβᾶμαι, λοιπόν, μήπως μέσα στὸ πνεῦμα αὐτὸ ἐπιδιωχθῇ ἀναβίωση τῶν ἀρχαίων εἰδωλολατρικῶν θυσιῶν τῆς ἀρχαίας λατρείας τοῦ Δωδεκαθέου, ἡ ἀναπαράσταση ἑορτῶν τῶν Παναθηναίων, τοῦ Διονύσου κλπ. ἐν ὀνόματι τῆς πολιτισμικῆς Ὀλυμπιάδος".

Ἀπὸ τὰ στοιχεῖα τὰ ὁποῖα ἀντλοῦμε ἀπὸ τὸ ἐνδιαφέρον πόνημα τοῦ π. Γεωργίου Μεταλληνοῦ "Παγανιστικὸς Ἑλληνισμὸς ἢ Ἑλληνορθοδοξία", ποὺ ἐκδόθηκε στὶς ἀρχὲς τοῦ ἔτους, ἐντοπίζουμε ἀρκετὲς τέτοιες περιπτώσεις. Ἐνδεικτικὰ σταχυολογοῦμε μερικές. Στὶς 4/7/1999 ἱδρύεται ἡ "Φιλοσοφικὴ καὶ Πνευματικὴ Σχολὴ τοῦ Ὀλύμπου", ποὺ ἔχει ὡς στόχο τὴν "ἀναβίωση τῶν ἀρχαίων μας παραδόσεων". Τὸ 1998 στὸν Ὄλυμπο ἔχουμε βάπτισμα (τελετὴ πυρᾶς) κ.ἄ. Πρέπει ὅμως νὰ τονίσουμε ὅτι ἤδη στὴν τελετὴ ἔναρξης τῶν Ὀλυμπιακῶν ἀγώνων ὑπάρχει εἰδωλολατρικὸ περιεχόμενο.

Ὁ ἀείμνηστος π. Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος ἔγραφε τὸ 1960 στὸ περιοδικὸ "Τρεὶς Ἱεράρχαι", ἀφορμώμενος ἀπὸ τὴν "ἁφὴ" τοῦ Ἀπολλωνίου φωτός: "Θεέ μου! Ἀνέζησε, λοιπόν, μετὰ εἴκοσιν ὅλους αἰῶνας ἡ ἀρχαία θρησκεία τῶν κλεπτῶν, τῶν μοιχῶν θεῶν τοῦ Ὀλύμπου, ἀνέστησαν τὰ ὑπὸ τοῦ θεολήπτου Παύλου συντριβέντα εἴδωλα αὐτῶν, ἀνηγέρθησαν πεπτωκότες βωμοί, ἐπανῆλθον αἱ ἰέριαι τῆς εἰδωλολατρίας, ἐπανεῦρεν ὁ Φοῖβος καλύβην καὶ "παγὰν λαλέουσαν" καὶ "μάντιδα δάφνην"; Δὲν ἐφώτισε τὴν ἀνθρωπότητα τὸ ἀνέσπερον Φῶς τῆς Βηθλεὲμ καὶ στρεφόμεθα πρὸς τὸ "ἀπολλώνιον φῶς" τῆς ἀρχαίας εἰδωλολατριας";

Γιὰ νὰ ἔχουμε μιὰ γενικὴ εἰκόνα τῶν νεοειδωλολατρῶν, μποροῦμε νὰ προσδιορίσουμε σχηματικὰ τρεῖς τάσεις ποὺ ἐπικρατοῦν στοὺς κόλπους τους:

Στὴν πρώτη τάση ἔχουμε τοὺς καθαροὺς δωδεκαθεϊστές, οἱ ὁποῖοι ἀπορρίπτουν κάθετα τὸν Χριστιανισμό. Μέσα στὴν ἁλυσίδα τῶν κατηγοριῶν ποὺ ἐκτοξεύουν μποροῦμε νὰ ἀναφέρουμε μερικές, ὅπως διατυπώνονται ἀπὸ ἕνα κείμενο τῆς ὁμάδας "Ἔ", ποὺ στάλθηκε στὴν Ἱερὰ Σύνοδο στὶς 12/7/2000. Ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ ταύτιση Ἑλληνισμοῦ καὶ Χριστιανισμοῦ εἶναι ἡ πλέον βδελυρὴ πράξη καὶ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος κατηγορεῖται ὡς διώκτης τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Στὸ ἴδιο κείμενο, ἐπίσης, ἐκφράζουν τὴν πίστη τους στὸν "Θεό, Πατέρα Δία".

Ἡ δεύτερη εἶναι πιὸ μετριοπαθής. Ὅπως ἀναφέρει ὁ π. Γεώργιος, ἐκλαμβάνουν τὴν Ὀρθοδοξία, ὅπως ὁ Ἴωνας Δραγούμης, ὡς "θεραπαινίδα τῶν ἐνδοϊστορικῶν ἑλληνικῶν συμφερόντων". Πάντως ἕνα κύριο χαρακτηριστικό τους εἶναι ὅτι θεωροῦν τὴν Ἑλληνικὴ Μυθολογία ἀνώτερη τῆς Ἁγίας Γραφῆς τόσο ἀπὸ πλευρᾶς αἰσθητικῆς ὅσο καὶ ἀπὸ πλευρᾶς ἠθικῶν διδαγμάτων καὶ ἀπαιτοῦν ἀπὸ τοὺς Χριστιανοὺς νὰ ζητήσουν "συγγνώμη" γιὰ τὴν κατάργηση τῶν Ὀλυμπιακῶν ἀγώνων!

Ἡ τρίτη τάση δίνει συμπαντικὲς διαστάσεις στοὺς μύθους καὶ προσπαθεῖ νὰ ἀντικαταστήση τὸ "Ἄκτιστο", γιὰ τὸ ὁποῖο κάνει λόγο ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, μὲ τὸ "συμπαντικό", ἀγνοῶντας ὅτι, ἂν καὶ τὸ συμπαντικὸ εἶναι ἄπειρο, δὲν παύει νὰ ἀνήκη στὴν κατηγορία τοῦ κτιστοῦ καὶ ἄρα εἶναι πεπερασμένο. Νὰ ἀναφερθοῦμε στὴ φαιδρὴ ἄποψή τους ὅτι οἱ δώδεκα θεοὶ ἦσαν ἀστροναῦτες ποὺ ἦρθαν ἀπὸ ἄλλον πλανήτη (!), κάτι ποῦ, ὅπως ἀναφέρει ὁ π. Γεώργιος, "θέλει νὰ ὑποκαταστήση τὴ λυτρωτικὴ εἴσοδο στὴν ἱστορία τοῦ Θεανθρώπου".

Βέβαια οἱ κατηγορίες ποὺ ἐκπέμπουν οἱ νεοειδωλολάτρες ἐναντίον τοῦ Χριστιανισμοῦ εἶναι ἀνεδαφικές. Γιὰ νὰ ἐκτιμηθῇ ὀρθά, κατὰ τὸ δυνατόν, ἕνα ἱστορικὸ γεγονός, θὰ πρέπη νὰ ἀντιμετωπίζεται ἐνταγμένο στὴν περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα τῆς ἐποχῆς, οἱ πηγὲς ποὺ χρησιμοποιοῦνται νὰ ἀξιολογοῦνται γιὰ τὴν ἀξιοπιστία τους συγκρινόμενες μὲ ἄλλες καὶ τέλος νὰ μὴ γενικεύονται μεμονωμένα σφάλματα ποὺ διαπράχθηκαν στὸ παρελθόν. Οἱ νεοειδωλολάτρες, ἀπὸ ὅ,τι φαίνεται στὸ βιβλίο του π. Γ. Μεταλληνοῦ, δὲν ἀκολουθοῦν τοὺς στοιχειώδεις ἐπιστημονικοὺς κανόνες μὲ συνέπεια νὰ χαρακτηρισθοῦν εἴτε "ἀφελεῖς" εἴτε ὡς ὑπηρετοῦντες ἀλλότριους σκοπούς.-

***

Δὲν γνωρίζω Χριστὸ Ἕλληνα, Ρῶσο, Ἄγγλο, Ἄραβα... Ὁ Χριστὸς εἶναι γιὰ μένα τὸ πᾶν, τὸ ὑπερκόσμιο Εἶναι. Στὴν Γραφὴ ἀναφέρεται συχνὰ ὅτι ὁ Χριστὸς πέθανε γιὰ ὅλον τὸν κόσμο, γιὰ τὶς ἁμαρτίες ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Μόλις περιορίσουμε τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, μόλις τὸ κατεβάσουμε στὸ ἐπίπεδο τῶν ἐθνοτήτων, χάνουμε τὸ πᾶν καὶ βυθιζόμαστε στὸ σκοτάδι. Τότε ἀνοίγει ὁ δρόμος πρὸς τὸ μῖσος ἀνάμεσα στὰ ἔθνη, πρὸς τὴν ἔχθρα μεταξὺ τῶν κοινωνικῶν ὁμάδων. (Γέροντος Σωφρονίου Σαχάρωφ).

Ὁ Χριστὸς προσέφερε τὴν θεία Τοῦ ζωὴ σ' αὐτοὺς ποὺ εἶναι πλασμένοι κατ' εἰκόνα Τοῦ, ἀλλὰ ἔλαβε ὡς ἀπάντηση τὸ μῖσος. Σήμερα, μετὰ ἀπὸ δύο χιλιάδες χρόνια Χριστιανισμοῦ, τί βλέπουμε; Ὁ σύγχρονος κόσμος χάνει ὅλο καὶ περισσότερο τὸν Χριστό, τὴν ζωὴ τὴν αἰώνια. Τὸ βαθὺ σκοτάδι τῶν ἁμαρτωλῶν παθῶν, τὸ μῖσος, ἡ καταδυνάστευση, οἱ πόλεμοι ὅλων τῶν εἰδῶν, διαμορφώνουν τὴν γήινη ὕπαρξή μας. Στὴν προκειμένη κατάσταση ὁ Χριστὸς δίνει σ' αὐτοὺς ποὺ ἀποφασίζουν νὰ Τὸν ἀκολουθήσουν τὴν ἐντολή: "Ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν". Γιατί ὁ κόσμος φοβᾶται ἕναν τέτοιο Θεό; Μπορεῖ κανεὶς νὰ βρεῖ καλύτερη ἀρχὴ ἀπὸ αὐτή: "Εὐλογεῖτε τοὺς καταρωμένους ὑμᾶς, ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν"; (Γέροντος Σωφρονίου Σαχάρωφ).