Skip to main content

Ἐπίκαιροι Σχολιασμοί: Βόμβες, νόμοι καὶ κανόνες

Πρωτοπρεσβύτερου π. Θωμᾶ Βαμβίνη

Μέσα στὴν ἀτμόσφαιρα τῆς προετοιμασίας γιὰ τὰ Χριστούγεννα εἶδα τυχαία σ' ἕνα ἐκπαιδευτικὸ περιοδικὸ ἕνα σκίτσο σχετικὸ μὲ τὴν ἐπέμβαση τῶν συμμάχων Μποὺς καὶ Μπλὲρ στὸ Ἰράκ. Τὸ σκίτσο ἦταν ἀναδημοσιευμένο ἀπὸ τὴν ἐφημερίδα Ἔθνος τῆς Κυριακῆς της 16ης-3-2003. Ἡ "ἑτεροχρονισμένη" ἀναφορὰ μοῦ σ' αὐτὸ ὀφείλεται, ἀφ' ἑνὸς μὲν στὸ ὅτι ὁ πόλεμος στὸ Ἰρὰκ ἀκόμη συνεχίζεται, ἀφ' ἑτέρου δὲ στὴ διαπίστωσή μου ὅτι τὸ νόημά του ἔχει κάποια σχέση μὲ τὸ νόημα τῶν Χριστουγέννων. Δὲν εἶναι, βέβαια, ἡ παράστασή του ἕνας "εἰκαστικὸς ὑπομνηματισμὸς" τῆς γιορτῆς, ὅπως εἶναι οἱ παραστάσεις τῆς ὀρθόδοξης ἁγιογραφίας. Ἡ σχέση του μὲ τὸ νόημα τῶν Χριστουγέννων προκύπτει ἀπὸ τὴν κριτικὴ μιᾶς νοοτροπίας ἀντίθετης πρὸς τὸ "πνεῦμα τῶν Χριστουγέννων". Τὸ σκίτσο εἶναι μιὰ αἰχμηρὴ κριτικὴ τοῦ τρόπου μὲ τὸν ὁποῖο οἱ "ἄρχοντες τῶν ἐθνῶν" προσπαθοῦν νὰ θεραπεύσουν τὶς πληγὲς τῆς κοινωνίας ἢ νὰ ἀποκαταστήσουν τὴν παγκόσμια τάξη, ὅταν κατὰ τὴν ἄποψή τους διασαλεύεται. Ἡ κριτικὴ τοῦ σκιτσογράφου Τολιάδη –δημιουργοῦ τοῦ συγκεκριμένου σκίτσου– καταδεικνύει τὸν διαμετρικὰ ἀντίθετο τρόπο τῶν ἰσχυρῶν τῆς γῆς, ἀπὸ τὸν ταπεινὸ καὶ ἀνακαινιστικὸ τρόπο τοῦ Θεοῦ Λόγου, ὁ ὁποῖος προκειμένου νὰ θεραπεύση τὸ "μέγα τραῦμα", τὸν ἄνθρωπο, γεννήθηκε ὡς ἄνθρωπος στὸ σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ, μακριὰ ἀπὸ τὰ τότε κέντρα ἐξουσίας, χωρὶς καμμιὰ σχέση ἀκόμη καὶ μὲ τὴ νομικὴ ἱερωσύνη τοῦ Ἰσραήλ.

Τὸ σκίτσο παρουσιάζει ἕνα ζευγάρι ρακένδυτων Ἰρακινῶν, μὲ τὸ βρέφος τους στὴν ἀγκαλιὰ τῆς γυναίκας, νὰ τρέχουν μέσα στὴν ἔρημο, γιατί τοὺς κυνηγοῦν δυὸ "ἔξυπνες βόμβες", μὲ τὰ ὀνόματα τῶν Μποὺς καὶ Μπλὲρ γραμμένα ἐπάνω τους. Τὸ τρέξιμό τους εἶναι χωρὶς ἐλπίδα, ἀλλὰ παρὰ ταῦτα προλαβαίνει ὁ ἄνδρας νὰ ἀρθρώση ἕνα λόγο, ποὺ ἐκφράζει τὴν κατάσταση τῶν φοβισμένων Ἰρακινῶν, αὐτῶν ποὺ θέλουν νὰ πιστέψουν ὅτι οἱ ἀμερικανοί τους ἐπιτέθηκαν γιὰ τοὺς ἐλευθερώσουν. Ὁ τρομαγμένος, λοιπόν, ἄνδρας φωνάζει στὴ γυναῖκα του, ἡ ὁποία μὲ ἀγωνία καὶ τρόμο κοιτάζει κι αὐτή, ὅπως ὁ ἄνδρας της, τὶς ἐπερχόμενες βόμβες: "Ἔρχονται!... Ἔρχονται!...Μας φέρνουν τὴ Δημοκρατία".

Ἡ πικρὴ εἰρωνεία τοῦ σκιτσογράφου ἀγγίζει τὴν τραγικότητα πολλῶν δῆθεν θεραπευτικῶν δράσεων τῶν ἀνθρώπων. Σκιαγραφεῖ τὴν ὑποτιθέμενη εὐεργεσία τοῦ Ἰρακινοῦ λαοῦ, ποὺ εἶχε –καὶ ἔχει– χιλιάδες Ἰρακινοὺς νεκρούς. Ζωγραφίζει τὴν ἐπούλωση μιᾶς κοινωνικῆς πληγῆς –αὐτὴ ἦταν ἡ δικτατορία τοῦ Σαντὰμ καὶ οἱ πολυθρύλητοι ἐξοπλισμοί του– μὲ τὴν δημιουργία πολλῶν θανατηφόρων τραυμάτων πάνω στὸ σῶμα τοῦ λαοῦ. Ἔχει, ὅμως, καὶ γενικότερη ἀναφορὰ γιατί δυστυχῶς, εἶναι βεβαιωμένο ἀπὸ τὴν ἱστορικὴ πεῖρα τοῦ ἀνθρώπινου γένους ὅτι ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι ἔτσι θεραπεύουμε... Οἱ διεθνεῖς συμφωνίες μας, οἱ νόμοι μας, οἱ συμμαχίες μας, οἱ πολιτικές μας προσπαθοῦν, τὶς πιὸ πολλὲς φορές, νὰ θεραπεύσουν ἐθνικὲς καὶ κοινωνικὲς ἀσθένειες μὲ ἐπώδυνες ἐγχειρήσεις, χωρίς, μάλιστα, τὴν χρήση ἀναισθητικοῦ, καὶ ἐν γνώσει ὅτι πολλὲς ἀπ' αὐτὲς ἀνεβάζουν σὲ μεγάλα ποσοστὰ τὴν θνησιμότητα τῶν λαῶν. Κάθε ἀνθρώπινη δράση, ποὺ εἶναι ἄσχετη μὲ τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, δημιουργεῖ ταλαιπωρίες καὶ τραύματα. Αὐτὸ τὸ βλέπουμε στὶς ἀποφάσεις τῶν ἀνθρώπων ποὺ κυβερνοῦν, οἱ ὁποῖες κι ὅταν ἀκόμη εἶναι δίκαιες, συνδέονται ἀναπόφευκτα σὲ κάποιο βαθμὸ μὲ τὴν βία. Εἶναι γνωστὸ ἄλλωστε ὅτι κάθε κρατικὸς νόμος ἔχει σύμφυτο τὸ στοιχεῖο τοῦ ἐξαναγκασμοῦ, διότι ἡ ἐφαρμογή του δὲν προϋποθέτει τὴν πίστη τοῦ λαοῦ, ἀλλὰ τὴν πειθαρχία του, μὲ τὴν "πειθὼ" τῶν ποινῶν ποὺ προβλέπει.

Κοντὰ σὲ ὅλα τὰ παραπάνω, πρέπει νὰ σημειωθῇ, ὅτι τὸ σχολιαζόμενο σκίτσο ὑπονοεῖ κάτι τὸ αὐτονόητο, ὅτι, δηλαδή, ὑπάρχουν πολλοὶ ἀναίμακτοι τρόποι μὲ τοὺς ὁποίους μποροῦν οἱ μεγάλες δυνάμεις νὰ εὐεργετήσουν τοὺς λαοὺς ποὺ ζοῦν κάτω ἀπὸ ἀνελεύθερα καθεστῶτα. Πρέπει νὰ σημειώσουμε, ὅμως, ὅτι αὐτοὶ οἱ τρόποι εἶναι συνήθως ἀργοὶ καί, πρὸ παντός, δὲν ἐξυπηρετοῦν τὰ μεγάλα οἰκονομικὰ συμφέροντα, γιατί ἀφήνουν τὸ μεγαλύτερο μέρος τοῦ ἐγχώριου πλούτου στὰ χέρια τῶν καταπιεσμένων λαῶν καὶ ὄχι στὶς μεγάλες ἐπιχειρήσεις τῶν "ἐλεύθερων κρατῶν", τὰ ὁποῖα αὐτοπροσδιορίζονται ὡς προστάτες τῆς παγκόσμιας τάξης.

Ὅμως, "οὐχ οὕτως ἔσται ἐν [ἡμῖν]". Ἀπὸ τὸν Χριστὸ λάβαμε τὴν ἐντολὴ νὰ μὴν αἰχμαλωτισθοῦμε ἀπὸ τὸ πνεῦμα τῶν ἀρχόντων τοῦ κόσμου τούτου, ἔστω καὶ ἂν κάποιοι ἀπὸ αὐτοὺς διατείνονται ὅτι ἐνεργοῦν κινούμενοι ἀπὸ τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Ἡ νοοτροπία τους καὶ οἱ μέθοδοί τους βρίσκονται στοὺς ἀντίποδες τῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς ζωῆς τῶν μαθητῶν καὶ φίλων Τοῦ. Ἀπὸ τὴν ἱστορία, γιὰ παράδειγμα, τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ μαθαίνουμε, ὅτι ὁ Θεὸς μπῆκε μέσα στὴν ἀνθρώπινη ἱστορία ὡς ταπεινὸς ἄνθρωπος, χωρὶς κοσμικὴ ἰσχύ, χωρὶς καμμιὰ ἀνθρώπινη θνητὴ ἐξουσία. Καὶ τὸ σημαντικότερο ἀπ' ὅλα εἶναι ὅτι σαρκώθηκε μέσα στὴ μήτρα τῆς Θεοτόκου χωρὶς νὰ δημιουργήση στὴ μητέρα Τοῦ καμμία φυσικὴ φθορά, χωρὶς νὰ τῆς δημιουργήση κανένα βάρος. Συνελήφθη ἀσπόρως, κυοφορήθηκε ἀκόπως καὶ γεννήθηκε ἀφράστως. Γι' αὐτὸ ἡ Θεοτόκος Μητέρα Τοῦ διετήρησε ἄφθορη τὴν Παρθενία της κατὰ τὴν γέννηση καὶ μετὰ τὴν γέννηση τοῦ Χριστοῦ. Ἦταν ὅπως λένε οἱ ἅγιοι Πατέρες μας καὶ οἱ ὑμνογράφοι τῆς Ἐκκλησίας μας "πρὸ τόκου Παρθένος, καὶ ἐν τόκῳ Παρθένος, καὶ μετὰ τόκον πάλιν... Παρθένος" (Θετοκίον τοῦ βαρέως ἤχου). Αὐτὸ τὸ γεγονὸς παριστὰ ἡ ὀρθόδοξη ἁγιογραφία μὲ τὰ τρία ἀστέρια ποὺ τοποθετεῖ στὸ κεφάλι καὶ τοὺς δύο ὤμους τῆς Παναγίας. Ἡ εὐεργεσία τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ μας δόθηκε δωρεάν, χωρὶς νὰ μᾶς τρομάξη μὲ τὴν μεγάλη δύναμη τοῦ Θεοῦ, χωρὶς νὰ τραυματίση τὴ φύση μας προκαλῶντας ἐπάνω της ἔστω καὶ τὴν ἐλάχιστη ἀμυχή. Ὁ Θεός, χωρὶς νὰ ἀπαιτήση τίποτε ἀπὸ ἐμᾶς, θέλησε νὰ μᾶς ἐλκύση στὴν ζωὴ Τοῦ μὲ τὴν μεγάλη Τοῦ ταπείνωση. Πολλοί, βέβαια, ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ αἰχμαλωτίσθηκαν ἀπὸ τὴν ταπείνωση καὶ τὴν ἀγάπη Τοῦ θυσίασαν τὴν ζωή τους μέσα σὲ σκληρὰ βασανιστήρια, προκειμένου νὰ μὴ χάσουν τὴν στενὴ σχέση τους μὲ τὸν ἐνανθρωπήσαντα Λόγο. Κανεὶς δὲν τοὺς ζήτησε αὐτὴ τὴν θυσία. Τὸ μαρτύριό τους ἦταν καρπὸς τῆς ἐλευθερίας τους ἀπὸ τὸ θάνατο, λόγῳ τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ ποὺ ἔρεε μέσα τους. Πάνω σ' αὐτοὺς τοὺς μάρτυρες καὶ στοὺς ἀποστόλους θεμελιώθηκε ἡ Ἐκκλησία, ἡ ὁποία ζῇ, στὰ πρόσωπα τῶν ζωντανῶν μελῶν της, τὴν ἐλευθερία "ἢ Χριστὸς ἡμᾶς ἠλευθέρωσε".

Ἡ Ἐκκλησία στὴν ἱστορική της διαδρομὴ δέχθηκε πολλοὺς πειρασμούς, ποὺ ἐπεδίωξαν νὰ τὴν αἰχμαλωτίσουν στὸ ἀνελεύθερο πνεῦμα τοῦ κόσμου. Σ' αὐτοὺς τοὺς πειρασμοὺς ἀντέδρασε μὲ τὰ συγγράμματα τῶν ἁγίων Πατέρων καὶ μὲ τὶς ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων. Τὴν ἱστορική της πεῖρα, μάλιστα, τὴν συμπύκνωσε μέσα στὴν θεσμοθεσία τῶν ἱερῶν κανόνων, οἱ ὁποῖοι περιγράφουν τὸ ἦθος της καὶ προβάλλουν τὶς βασικὲς προϋποθέσεις τῆς ζωῆς της. Οἱ ἱεροὶ κανόνες δὲν ἐπιβάλλονται, σὰν τοὺς νόμους τοῦ Κράτους, σὲ ὅσους δὲν ἐπιθυμοῦν τὴν ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας. Ἀφοροῦν μόνον τὰ πιστὰ καὶ εἰλικρινῆ μέλη της, τὰ ὁποῖα θέλουν νὰ γευθοῦν τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ· αὐτὰ τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας διευκολύνονται ἀπὸ τοὺς ἱεροὺς κανόνες στὸν συντονισμὸ τῆς ζωῆς τους μὲ τὶς ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶναι "πνεῦμα καὶ ζωή".

Ἡ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας δὲν μπορεῖ νὰ "κανονισθῇ" ἀπὸ τοὺς νόμους τοῦ Κράτους. Γι' αὐτὸ ὅσοι ἀπὸ τοὺς ἐντὸς τῆς Ἐκκλησίας στηρίζονται πρωταρχικά –ἢ καὶ ἀποκλειστικά– στοὺς νόμους τοῦ Κράτους καὶ τελοῦν τὰ ἐκκλησιαστικά τους καθήκοντα ἀπὸ "νομικὸ" καὶ μόνο "καθῆκον", εἰσάγουν στὴν Ἐκκλησία τὴν ἀνελεύθερη κοσμικὴ νοοτροπία. Οἱ νόμοι τοῦ Κράτους, ὅταν ὑπερισχύουν μέσα στὴν Ἐκκλησία τῶν ἱερῶν κανόνων, μοιάζουν μὲ τὶς "ἔξυπνες βόμβες" των Μποὺς καὶ Μπλέρ, ποὺ ἔφεραν στοὺς σκοτωμένους ἰρακινοὺς τὴν δημοκρατία τοῦ θανάτου· οἱ κρατικοὶ νόμοι σκοτώνουν πνευματικὰ αὐτοὺς ποὺ τοὺς ἀποδέχονται ὡς στοιχεῖα ἐκδημοκρατισμοῦ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς μὲ ἰσχὺ μεγαλύτερη ἀπὸ τὶς ἀποφάνσεις τῶν θεοφόρων Πατέρων.

Ὅταν αἰσθανόμαστε ὅτι οἱ ἱεροὶ κανόνες μας δεσμεύουν καὶ δὲν συμφέρουν στὶς δραστηριότητές μας, σημαίνει ὅτι τὸ φρόνημά μας δὲν εἶναι ἐκκλησιαστικό. Δηλαδή, σημαίνει ὅτι εἴμαστε ἄσχετοι μὲ τὴ ζωὴ τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΙ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΙ

  • Προβολές: 2856