Στὴν μνήμη τῆς μοναχῆς Μαριάμ: Ἡ κλήση γιὰ τὴν μοναχικὴ ζωή

Στὴν μνήμη τῆς μοναχῆς Μαριὰμ (κατὰ κόσμον Ἀθηνᾶς Σπελέτα) τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Γενεθλίου Θεοτόκου (Πελαγίας), ἡ ὁποία ἀπεδήμησε πρὸς Κύριο μετὰ ἀπὸ ἀπρόσμενο γεγονὸς στὶς 26 Νοεμβρίου, καθὼς ἑτοίμαζε ψάλλοντας τὸ γεῦμα, ἡ ἐφημερίδα μας δημοσιεύει ἀπομαγνητοφωνημένο τὸν λόγο τοῦ Σέβ. Μητροπολίτου μᾶς κ. Ἱεροθέου στὴν ἀκολουθία τῆς ρασοευχῆς τῆς ἀειμνήστου ἀδελφῆς μας ποὺ ἔγινε τὴν 23η Νοεμβρίου 1996.

Ἀδελφὴ Μαριάμ,

Μὲ τὴν Χάρη τοῦ ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ καὶ τὶς πρεσβεῖες τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἀξιώνεσαι σήμερα νὰ ἰκανοποιήσης τὸν πολυχρόνιο πόθο σου νὰ εἰσέλθης στὴν μοναχικὴ ζωὴ καὶ πολιτεία.

Πραγματικὰ πιστεύουμε ὅτι ὅπως ὑπάρχει ἀποστολικὴ παράδοση καὶ διαδοχὴ ἡ ὁποία μεταδίδεται ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιά, ἀπὸ τὸν Ἀρχιερέα στοὺς Ἱερεῖς, στὸν Διάκονο κλπ., ἔτσι νομίζω ὅτι, τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν, ὑπάρχει καὶ μιὰ τέτοια μοναχικὴ διαδοχή. Διότι ὁ ἅγιος Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης ὅταν ὁμιλῇ γιὰ τοὺς μοναχοὺς τοὺς ὀνομάζει θεραπευτές. Πράγματι, οἱ μοναχοὶ εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ ἁγιάζονται ἐσωτερικά, δοξάζουν ἀδιαλείπτως τὸν Θεό, ἀποκτοῦν γνώση τοῦ Θεοῦ καὶ στὴν συνέχεια βοηθοῦν τοὺς ἀνθρώπους. Ἑπομένως στὴν οὐσία ὑπάρχει μετάδοση τῆς θεραπευτικῆς ἐπιστήμης.

Ἔτσι λοιπὸν εἰσήχθης σήμερα μὲ τὴν Χάρη τοῦ ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ καὶ τὶς πρεσβεῖες τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου μέσα στὴν χορεία τῶν μεγάλων ἁγίων, ἀββάδων καὶ ἀμμάδων, ὅπως περιγράφονται στὸ Γεροντικό, δηλαδὴ τοῦ ἁγίου Ἐφραίμ, τοῦ ἁγίου Ἰσαάκ, τοῦ ἁγίου Ἀντωνίου, ὁ ὁποῖος εἶναι διδάσκαλος καὶ Καθηγητὴς τῆς μοναχικῆς ζωῆς, τοῦ ἁγίου Παχωμίου, τοῦ Μεγάλου Εὐθυμίου ἀλλὰ καὶ ὅλων τῶν ἄλλων ἁγίων γυναικῶν μὲ πρότυπο βεβαίως τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Γιατί ἡ Παναγία μας εἶναι τὸ πρότυπο ὄχι μόνον τῶν γυναικῶν, ἀλλὰ ὅλων τῶν Χριστιανῶν καὶ τὸ πρότυπο τῶν μοναχῶν. Ἡ Παναγία εἰσήχθη μέσα στὰ ἅγια τῶν ἁγίων, ποὺ ἑορτάσαμε αὐτὲς τὶς ἡμέρες, ἐπὶ δώδεκα ὁλόκληρα χρόνια παρέμεινε ἐκεῖ προσευχομένη καὶ ζῶσα κατὰ μόνας, ζῶσα τὴν μοναχικὴ ζωὴ καὶ πολιτεία ποὺ εἶναι στὴν πραγματικότητα ἡ ἡσυχαστική, ἐσωτερικὴ ζωή.

Εἶπα στὴν ἀρχὴ ὅτι σὲ ἀξίωσε ὁ Θεὸς νὰ ἰκανοποιήσης τὸν πολυχρόνιον πόθο σου. Δὲν εἶναι ἡ γνωριμία τὴν ὁποία ἔχουμε πρόσφατη, ἀλλὰ σὲ γνωρίζω πρὶν ἀπὸ εἴκοσι ἑπτὰ χρόνια, ὅταν ἐπῆγα στὴν Ἔδεσσα γιὰ νὰ ὑπηρετήσω κοντὰ στὸν ἀείμνηστο Μητροπολίτη Ἐδέσσης κυρὸ Καλλίνικο. Ἤσουν τότε, στὴν πρώτη τάξη τοῦ Δημοτικοῦ Σχολείου καὶ ἐνθυμοῦμαι αὐτὴ τὴν στιγμὴ πολλὰ περιστατικά, καθὼς ἀνέβαινα πρὸς τὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ ἁγίου Νεκταρίου. Διατηρῶ πολλὲς εἰκόνες καὶ παραστάσεις ἀπὸ τὴν παιδική σου ζωή. Καὶ ὅταν ἀκόμη ἐπισκεπτόμουν μὲ τὸν ἀείμνηστο Καλλίνικο διάφορα σπίτια στὴν περιοχὴ ἐκείνη, σὲ ἔβλεπα τότε μπροστά μου μὲ τὴν ζωηράδα σου καὶ τὸ ἀεικίνητό σου. Ἀργότερα, ὅταν ἤσουν σὲ ἡλικία ἐννέα ἐτῶν, δηλαδὴ πρὶν εἴκοσι πέντε χρόνια, ἐνθυμοῦμαι ἦλθες γιὰ πρώτη φορά, τετάρτη ἢ πέμπτη Δημοτικοῦ νομίζω, νὰ ἐξομολογηθῆς καὶ ἐπιθυμοῦσες νὰ ζῇς μέσα στὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας τὴν ὁποία κληρονόμησες καὶ ἀπὸ τὸ σπίτι σου καὶ ἀπὸ τὸν εὐσεβῆ παπποῦ σου καὶ τοὺς εὐσεβεῖς γονεῖς σου. Καὶ τὴν κληρονόμησες καὶ τὴν ἔζησες ἀπὸ τὴν παιδική σου ἡλικία μέσα στὴν ἐκκλησιαστικὴ ἀτμόσφαιρα.

Σὲ ἀξίωσε ὁ Θεὸς νὰ ἰκανοποιήσης τὸν πολυχρόνιο πόθο σου. Καθὼς μεγάλωνες, ἔβλεπα τὴν ἀγάπη σου γιὰ τὴν Ἐκκλησία καὶ τὸν Θεό. Ἀργότερα σπούδασες γιὰ δύο-τρία χρόνια στὸ Πάντειο Πανεπιστήμιο, στὴν συνέχεια, ὅταν μεταπήδησες στὴν Θεολογικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ἄρχισες νὰ ἐκφράζης τὸν πόθο σου γιὰ τὴν μοναχικὴ ζωή. Βεβαίως, δὲν εἶμαι τῆς ἀπόψεως ὅτι ἀμέσως μόλις κανεὶς ἐκφράση τὸν πόθο του νὰ γίνη μοναχὸς ὅτι πρέπει νὰ ἱκανοποιῆται αὐτὸς ὁ πόθος. Διότι ὅταν κανεὶς προχωρῆ στὴν μοναχικὴ πολιτεία καὶ ζωὴ καὶ σὲ ὅποιο ἄλλο μεγάλο ἔργο, ὄχι κατόπιν ὡρίμου σκέψεως καὶ ἐπιθυμίας, ἀλλὰ ἀπὸ ἕναν πρόσκαιρο ἐνθουσιασμό, τότε δημιουργοῦνται πολλὰ προβλήματα καὶ στὴν ψυχή του, ἀλλὰ δημιουργοῦνται πολλὰ προβλήματα καὶ στὸν οἰκογενειακὸ χῶρο, κυρίως ὅμως μέσα στὸ Μοναστήρι καὶ στὴν ἐκκλησιαστικὴ ζωή.

Γι' αὐτὸ πάντοτε πίστευα καὶ πιστεύω ὅτι τὸ νὰ εἰσέρχεται κανεὶς στὴν μοναχικὴ πολιτεία καὶ ζωή, πρέπει νὰ εἶναι ἀποτέλεσμα ἐντόνου προσευχῆς, καρπὸς ὡρίμου σκέψεως καὶ βαθειᾶς ἐπιθυμίας, πρᾶγμα τὸ ὁποῖο ὅμως ἐλέγχεται ἀπὸ ὅλη τὴν ἀγωγὴ καὶ τὴν ὅλη μέθοδο τὴν ὁποία ἔχουμε στὴν Ἐκκλησία μας. Ἤδη παρῆλθαν πολλὰ χρόνια ἀπὸ τότε ποὺ γιὰ πρώτη φορά μου εἶπες ὅτι θέλεις νὰ γίνης μοναχὴ καὶ μάλιστα ἤθελες τότε νὰ διακόψης καὶ τὶς σπουδές σου καὶ νὰ εἰσέλθης στὸ Μοναστήρι. Δὲν σοῦ τὸ ἐπέτρεψα. "Νὰ τελειώσης τὸ Πανεπιστήμιο", σοῦ εἶπα. Καὶ τελείωσες τὴν φοίτησή σου στὸ Πανεπιστήμιο. Ἀλλὰ καὶ μετά, καίτοι πέρασαν δέκα χρόνια ἀπὸ τὴν λήψη τοῦ πτυχίου, πάλι ἐπέμενα: "Δὲν θὰ πᾶς ἀκόμη στὸ Μοναστήρι, πρῶτα θὰ ἐργαστῇς, θὰ δουλέψης, θὰ λάβης τὴν εὐχὴ τῶν γονέων σου, ἐπειδὴ οἱ γονεῖς σου εἶναι ἄνθρωποι τῆς Ἐκκλησίας".

Καὶ ἐδῶ στὸ Μοναστήρι ἔχεις ἑνάμιση περίπου χρόνο δόκιμη. Καὶ ὅταν διεκρίβωσα ὅτι δὲν ὑπάρχει περίπτωση ὄχι μόνον νὰ μετανοιώσης, ἀλλὰ οὔτε νὰ ἀλλάξης καθόλου λογισμό, τότε ἀποφασίσαμε νὰ σοῦ ἐπιτρέψουμε νὰ εἰσέλθης στὸ πρῶτο στάδιο τῆς μοναχικῆς ζωῆς, ὥστε ἀργότερα νὰ σὲ ἀξιώση ὁ Θεὸς καὶ τοῦ Μεγάλου Ἀγγελικοῦ Σχήματος.

Καὶ ἀπαιτεῖται αὐτὴ ἡ δοκιμασία, γιατί ὅλα τὰ μεγάλα ἔργα πρέπει νὰ γίνονται μὲ ὡριμότητα, ταπείνωση, ὑπακοὴ καὶ ἐπίγνωση.

Νομίζω ὅτι εἶναι πολὺ σημαντικὴ αὐτὴ ἡ ὥρα καὶ στιγμὴ τῆς ζωῆς σου. Καὶ τὸ ὄνομα τὸ ὁποῖο ἔλαβες, τὸ ὄνομα Μαριάμ, ἀναφέρεται στὴν Παναγία μας γι' αὐτὸ ἔχει πολὺ μεγάλη σημασία.

Πρῶτα-πρῶτα διότι ὅπως εἶπα καὶ πρὶν ἡ Παναγία μας εἶναι τὸ πρότυπο τῆς Χριστιανικῆς καὶ μοναχικῆς πολιτείας καὶ ζωῆς, εἶναι ἡ τιμιωτέρα τῶν Χερουβεὶμ καὶ ἀσυγκρίτως ἀνωτέρα τῶν Σεραφείμ, εἶναι τὸ μεθόριον μεταξὺ κτιστῆς καὶ ἀκτίστου φύσεως, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς.

Ἔπειτα ἀποφάσισες νὰ ἔρθης καὶ νὰ γίνης μοναχὴ στὸ Μοναστήρι αὐτὸ ποὺ τιμᾶται στὴν ἑορτὴ τοῦ Γενεθλίου τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου.

Στὴν συνέχεια ἡ κουρά σου, ἡ εἰσαγωγή σου στὴν μοναχικὴ πολιτεία, ἔγινε αὐτὴ τὴν περίοδο ποὺ ἑορτάζουμε τὰ Εἰσόδια τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου.

Ἀλλὰ νομίζω ὅτι περισσότερο ἀπὸ ὅλα σοῦ ἐδόθη αὐτὸ τὸ ὄνομα, ὥστε νὰ εἶναι ἡ Παναγία βοηθός σου, νὰ σὲ βοηθᾶ, νὰ σὲ κατευθύνη στὴν ἐν Χριστῷ ζωῇ, γιατί ἡ μοναχικὴ ζωὴ εἶναι ἡ ἐν Χριστῷ ζωῇ, εἶναι ἡ ἀποστολικὴ βιοτή, εἶναι, θὰ ἔλεγα ἀκόμη, καὶ ἡ μαρτυρικὴ ζωὴ καὶ ἡ προφητικὴ ἐνόραση. Στὸ ἔργο αὐτὸ νὰ εἶναι πρόμαχος καὶ βοηθὸς ἡ Παναγία. Καὶ ἐνθυμοῦμαι ἐκεῖνον τὸν λόγο τὸν ὁποῖον εἶπε ἡ ἴδια, τὴν προσευχὴ τὴν ὁποίαν ἀπηύθυνε στὸν Θεό, ὅταν ἐπισκέφθηκε τὴν Ἐλισάβετ καὶ τῆς εἶπε ἡ Ἐλισάβετ: "πόθεν μοὶ τοῦτο ἵνα ἔλθη ἡ μήτηρ τοῦ Κυρίου μου πρὸς με;" (Λούκ. α', 43). Καὶ λέγει ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς: "καὶ εἶπε Μαριὰμ· Μεγαλύνει ἡ ψυχή μου τὸν Κύριον καὶ ἠγαλλίασε τὸ πνεῦμα μου ἐπὶ τῷ Θεῷ τῷ σωτῆρί μου" (Λούκ. α', 46). Γι' αὐτὸ καὶ εὔχομαι ἡ Παναγία νὰ εἶναι πρόμαχος καὶ πρότυπο στὴν ζωή σου, νὰ σὲ κατευθύνη στὸν ἀγῶνα τῆς καθαρότητος ὄχι μόνο σωματικῆς -αὐτὸ εἶναι εὔκολο νὰ γίνη- ἀλλὰ κυρίως τῆς ψυχικῆς καθαρότητος, τῆς διανοητικῆς, τῆς καθαρότητος τῶν αἰσθημάτων, καθαρότητος τῆς διανοίας, καθαρότητος τῶν ἐπιθυμιῶν, γιατί ἂν δὲν γίνη ὁ ἄνθρωπος καθαρὸς σ' αὐτὸ τὸ σημεῖο, τότε οὐσιαστικὰ εἶναι ἀκάθαρτος, εἶναι ὅπως οἱ μωρὲς παρθένες ποὺ εἶχαν σωματικὴ παρθενία, ἀλλὰ δὲν εἶχαν την Χάρη καὶ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ.

Εὔχομαι, λοιπόν, νὰ ἀξιωθῇς κι ἐσὺ διὰ πρεσβειῶν τῆς Παναγίας μας, στὴν ζωή σου ὁλόκληρη, μέχρι τέλους, ἕως θανάτου νὰ λέγης αὐτὸν τὸν Θεομητορικὸ ὕμνο: "Μεγαλύνει ἡ ψυχή μου τὸν Κύριον καὶ ἠγαλλίασε τὸ πνεῦμα μου ἐπὶ τῷ Θεῷ τῷ σωτῆρί μου, ὅτι ἐπέβλεψεν ἐπὶ τὴν ταπείνωσιν τῆς δούλης αὐτοῦ... ὅτι ἐποίησέ μοὶ μεγαλεία ὁ δυνατὸς καὶ ἅγιον τὸ ὄνομα αὐτοῦ" (Λούκ. α', 46-49). Νὰ αἰσθανθῇς, δηλαδή, τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ στὴν ζωή σου καὶ νὰ βιώσης τὴν δύναμη τοῦ Ὀνόματος τοῦ Θεοῦ, μνημονεύοντας τὸ Ὄνομα τοῦ ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ. Καὶ ἔτσι σὲ ὅλη σου τὴν ζωή, μὲ τὴν καθαρότητα αὐτὴ καὶ τὴν ταπείνωση, νὰ αἰσθάνεσαι αὐτὸ ποὺ εἶπε ἡ Θεοτόκος, "ὅτι ἐπέβλεψεν ἐπὶ τὴν ταπείνωσιν τῆς δούλης αὐτοῦ". Γιατί, ἂν ὁ Κληρικός, ὁ μοναχός, ἡ μοναχὴ καὶ γενικότερα ὁ Χριστιανὸς δὲν ἔχη τὴν ἐσωτερικὴ αὐτὴ πνευματικὴ ταπείνωση, τότε τὸ μεγαλύτερο ἔργο κι' ἂν κάνη μέσα στὴν Ἐκκλησία εἶναι ἀκάθαρτο ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.

Εὔχομαι ὁ Θεὸς νὰ σὲ εὐλογῇ διὰ πρεσβειῶν τῆς Παναγίας μας. Ἡ Παναγία νὰ εἶναι πρόμαχος στὴν ζωή σου, προστάτης καὶ βοηθὸς σὲ αὐτὸν τὸν ἀγῶνα ποὺ μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ ἀρχίζεις σήμερα.-