Γεγονός καὶ Σχόλιο: Ὁ φόβος ὡς συναισθηματικὸς αὐτισμός

Ἡ συνεργασία μεταξὺ τοῦ συγγραφέα Θανάση Νιάρχου καὶ τοῦ σκηνοθέτη Νίκου Καραγέωργου εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τὴν παρουσίαση ἑνὸς θεατρικοῦ ἔργου ποὺ μιλᾶ γιὰ τὴν ἀγάπη ὡς φόβο καὶ τὸν συναισθηματικὸ αὐτισμό.

Σὲ συνέντευξη τοῦ Νίκου Καραγέωργου ἀναλύονται αὐτὲς οἱ ἔννοιες ποὺ ἀποτελοῦν τὴν οὐσία τοῦ θεατρικοῦ ἔργου.

Ὁ φόβος παρουσιάζεται ὡς συνδεόμενος μὲ τὴν ἀγάπη. Ἕνα κυρίαρχο σημεῖο εἶναι ὁ στίχος τοῦ Ἀναγνωστάκη ὅτι «ἀγάπη εἶναι ὁ φόβος ποὺ μᾶς ἑνώνει μὲ τοὺς ἄλλους».

Ἀσφαλῶς αὐτὸς ὁ φόβος εἶναι ὁ ψυχολογικὸς ποὺ ἔχει κυρίαρχο θέμα τὸν θάνατο. Ὅταν, λοιπόν, ἡ ἀγάπη συνδέεται μὲ τὸν φόβο αὐτόν, τότε καὶ ἡ ἀγάπη αὐτὴ εἶναι συναισθηματικὴ καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ξεφύγη τὸν θάνατο. Μιὰ ἀγάπη ποὺ κυριαρχεῖται ἀπὸ τὸν θάνατο δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ἀληθινή.

Ἡ θρησκειολογία διδάσκει ὅτι δύο εἶναι οἱ πόλοι τοῦ θρησκευτικοῦ βιώματος. Ὁ ἕνας εἶναι ὁ φόβος καὶ ὁ ἄλλος εἶναι ἡ ἀγάπη. Ὅποια θρησκεία κυριαρχεῖται ἀπὸ τὸν φόβο δείχνει ὅτι κινεῖται σὲ χαμηλὰ ἐπίπεδα καὶ ὅποια θρησκεία κυριαρχεῖται ἀπὸ τὴν ἀγάπη σημαίνει ὅτι κινεῖται σὲ ἀνώτερα θρησκευτικὰ ἐπίπεδα.

Ὁ Χριστιανισμὸς εἶναι ὑπέρβαση τοῦ θανάτου, βίωση τῆς πραγματικῆς ἀγάπης, γι' αὐτὸν ἀκριβῶς τὸν λόγο συνεχῶς λέγουν οἱ Ἀπόστολοι ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἀγάπη, καθὼς ἐπίσης καὶ ἐκεῖνος ποὺ ἀγαπᾶ τὸν Θεὸ ἀγαπᾶ καὶ ὅλη τὴν κτίση, καὶ ὅτι ἐκεῖνος ποὺ ἔφθασε στὴν ἀγάπη ἀποβάλλει τὸν φόβο, ἀφοῦ ἡ ἀγάπη ἔξω βάλλει τὸν φόβο.

Ἡ ἀγάπη δὲν μπορεῖ νὰ θεωρηθῇ ὡς φόβος ἀπὸ τὴν ἀπειλὴ τῆς ὕπαρξης τοῦ ἄλλου. Ὁ ἄλλος δὲν εἶναι ἀπειλὴ γιὰ τὴν ὕπαρξή μας, ἀλλὰ ἕνα "προφητικὸ γεγονός", ἔκφραση τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ.

Μιὰ ἀγάπη ποὺ θεωρεῖται ὡς ἀπειλὴ τῆς ὕπαρξης τοῦ ἄλλου εἶναι ἕνας «συναισθηματικὸς αὐτισμός». Λέγει ὁ Καραγέωργου: «Ἐμένα μ' ἀρέσει τὸ ἔργο ἐπειδὴ μιλᾶ γιὰ τὸν συναισθηματικὸ αὐτισμό. Εἶναι ἡ Βαβὲλ τῶν συναισθημάτων μέσα σ' ἕνα σαλόνι. Δηλαδή, κινούμαστε, ἀλλὰ δὲν μιλᾶμε καὶ δὲν τὰ λέμε. Καὶ μᾶλλον ὑπάρχει ἕνας φόβος γιὰ τὸ ἂν μᾶς ἀποδέχεται ὁ ἀπέναντι» (Ἐλευθεροτυπία 16-9-2003).

Μιὰ τέτοια ἀγάπη ποὺ λειτουργεῖ ὡς φόβος καὶ ὡς «συναισθηματικὸς αὐτισμὸς» εἶναι γνώρισμα τοῦ πεπτωκότος ἀνθρώπου, ἐνῷ ἡ ἀγάπη τοῦ ἀναγεννημένου ἀπὸ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ ἀνθρώπου λειτουργεῖ ὡς ἀποβολὴ τοῦ φόβου καὶ ὡς ὑπέρβαση τοῦ θανάτου, ὁπότε ὁ ἄλλος δὲν εἶναι ἀπειλὴ τῆς ὕπαρξής του, ἀλλὰ αἰτία δοξολογίας τοῦ Θεοῦ, «χαρά» του, κατὰ τὸν λόγο τοῦ ἁγίου Σεραφεὶμ τοῦ Σαρώφ.

Ν.Ι.