Συνεντεύξεις για τα Εκκλησιαστικά

Με αφορμή τις τελευταίες εξελίξεις στα εκκλησιαστικά ο Σεβ. Μητροπολίτης κ. Ιερόθεος δέχθηκε πολλές ερωτήσεις από δημοσιογράφους και έδωσε ορισμένες συνεντεύξεις σε Εφημερίδες τοπικές και μη. Ήδη στο προηγούμενο τεύχος δημοσιεύσαμε μία. Στο παρόν τεύχος δημοσιεύουμε μια επιλογή από τρεις συνεντεύξεις που έδωσε σε ισάριθμους δημοσιογράφους, ήτοι στην δημοσιογράφο Σοφία Πακαλίδου της Εφημερίδας “Αγγελιοφόρος” της Θεσσαλονίκης (δημοσιεύθηκε την Κυριακή 27-2-2005), στον δημοσιογράφο Γιάννη Συμψηρή της Εφημερίδας “Πολιτεία Αιτωλών και Ακαρνάνων” (δημοσιεύθηκε την 8-3-2005) και στον δημοσιογράφο Πάνο Τσούμα της Εφημερίδας “Εμπρός” Ναυπάκτου (δημοσιεύθηκε στις 11-3-2005). Οι ερωτήσεις δημοσιεύονται επιλεκτικά και κατά θέματα. Σε κάθε ερώτηση εντός παρενθέσεως δηλώνεται το αρχικό γράμμα της εφημερίδας στην οποία δημοσιεύθηκαν.

* * *

1. Ερώτηση (Α.): Σεβασμιώτατε, τις τελευταίες εβδομάδες ζούμε στην δίνη αποκαλύψεων που φέρουν στο επίκεντρο εκπροσώπους της Εκκλησίας της Ελλάδος. Μπορείτε να προσδιορίσετε την γεννησιουργό αιτία αυτής της κρίσης;

Απάντηση: Ορθώς αποκαλείτε ως δίνη αυτό που ζούμε τις τελευταίες εβδομάδες, θα μπορούσα βέβαια να προσθέσω ότι δεν είναι μόνο δίνη, αλλά και οδύνη. Είμαι βαθύτατα λυπημένος για τα γεγονότα τα οποία καθημερινώς έρχονται στην επιφάνεια με τέτοιους ρυθμούς που δεν μπορεί κανείς να τους παρακολουθήση. Θεωρώ ότι η κρίση έχει ένα βάθος που είναι ότι πολλοί Κληρικοί έχουν πάρει διαζύγιο από την ορθόδοξη θεολογία και έχουν επηρεασθή από την κοσμική νοοτροπία, έχουν εκκοσμικευθή. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε απομακρυνθή από τον σκοπό της Εκκλησίας, που είναι η ποιμαντική των ανθρώπων προς την θέωση, και ασχολούμαστε με κοινωνικά και πολιτικά θέματα, έξω από την ορθόδοξη Εκκλησιολογία. Τελικά το πρόβλημα δεν είναι απλώς ηθικό – σεξουαλικό, αλλά κατ' εξοχήν θεολογικό και εκκλησιολογικό. Οι περισσότεροι από εμάς δεν θεολογούμε και αγνοούμε τον βαθύ σκοπό της Εκκλησίας. Μιλάμε ηθικολογικά, επικοινωνιακά και συνθηματολογικά και όχι θεολογικά. Και για να θυμηθώ τον λόγο του Μεγάλου Βασιλείου για τους ποιμένες της εποχής του: “τεχνολογούσι και ου θεολογούσι”.

 

 

2. Ερώτηση (Ε.): Η εκκλησιαστική κρίση των ημερών ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία ή έχει βάθος και αποτελεί περιστασιακή κορύφωση μιας κατάστασης που κρατάει χρόνια;

Απάντηση: Δεν υπάρχουν ιδανικές πολιτείες και όποιος προσπάθησε να τις κατασκευάση (Πλάτων, More) οδηγήθηκε στην ουτοπία, γι’ αυτό κάνουμε λόγο για ουτοπιστικές καταστάσεις. Όσο υπάρχουν άνθρωποι με τα πάθη και τις αδυναμίες τους θα υπάρχουν κρίσεις. Η εξιδανίκευση δημιουργεί ψεύτικες καταστάσεις ή και απολυταρχικά καθεστώτα. Πιστεύω ότι πάντα θα υπάρχουν κρίσεις και έτσι αποδεικνύονται εκείνοι που πραγματικά πιστεύουν στον Θεό με ελευθερία και αγάπη και όχι με εξαναγκασμό και φόβο. Έτσι θα ξεχωρίζεται η ήρα από το σιτάρι. Έπειτα, δεν γνωρίζετε ότι η τελειομανία συνιστά μια σχιζοφρένεια;

 

 

3. Ερώτηση (Ε.): Σαν κοινωνία ζούμε μια περίοδο παρακμής. Μήπως τελικά τα φαινόμενα στην Εκκλησία εντάσσονται στο γενικότερο κλίμα; Διότι και η Εκκλησία μέρος της κοινωνίας είναι.

Απάντηση: Κατ' αρχάς δεν βλέπω απαισιόδοξα την κοινωνία ότι δήθεν είναι κοινωνία παρακμής. Παντού και πάντοτε υπάρχουν τα θετικά και τα αρνητικά σημεία. Φθάσατε στο συμπέρασμα αυτό, γιατί πιθανόν ως δημοσιογράφος, από την φύση της εργασίας σας, επιλέγετε να παρουσιάζετε και να σχολιάζετε μόνον τα παρακμιακά γεγονότα που ούτως ή άλλως υπάρχουν σε όλες τις κοινωνίες.

Έπειτα δεν πιστεύω ότι η Εκκλησία είναι μέρος της κοινωνίας, αφού η Εκκλησία είναι το Σώμα του Χριστού, Θεανθρώπινος οργανισμός. Τα μέλη όμως της Εκκλησίας ζουν μέσα σε μια συγκεκριμένη κοινωνία και είναι επόμενο να επηρεάζονται από το κλίμα που επικρατεί σ' αυτήν. Πάντως τα πραγματικά μέλη της Εκκλησίας δεν επηρεάζονται, γι' αυτό και έχουμε τους μάρτυρες και τους νεομάρτυρες. Ένας αρχαίος απολογητής του Χριστιανισμού έλεγε ότι οι Χριστιανοί “επί γης διατρίβουσιν, αλλ' εν ουρανώ πολιτεύονται”.

 

 

4. Ερώτηση (Α.): Τα μέτρα που ψήφισε η Ιεραρχία, στην ουσία το σύνολο των προτάσεων του Αρχιεπισκόπου κ. Χριστοδούλου, μπορούν να εγγυηθούν την πορεία της λεγόμενης κάθαρσης στην Εκκλησία της Ελλάδος;

Απάντηση: Τα μέτρα τα οποία ψήφισε η Ιεραρχία, ύστερα από πρόταση του Αρχιεπισκόπου, χαρακτηρίζονται διαφοροτρόπως, ήτοι τολμηρά, αντιρεαλιστικά, λαϊκιστικά, και ανεπαρκή. Νομίζω όμως ότι κινούνται σε μια καλή προοπτική. Φυσικά όχι για την κάθαρση, η οποία λέξη δεν μου αρέσει, αλλά για την θεραπεία των μελών της Εκκλησίας, η οποία δεν είναι αποτέλεσμα μέτρων, νόμων και κανονισμών (“ψεκάστε, καθαρίστε, τελειώσατε!”), αλλά καρπός της ενέργειας του Θεού και συνέργειας του ανθρώπου. Εάν ο άνθρωπος δεν ανταποκριθή με ελευθερία στην καθαρτική ενέργεια του Θεού, τότε δεν τον ωφελεί το πιο τελειότερο μέτρο που θα ληφθή. Στην περίπτωση αυτή δημιουργείται ένα προσωπείο - μάσκα ευσεβείας. Και είναι γνωστόν ότι η εποχή μας γέμισε από προσωπεία και μάσκες. Δυστυχώς στην εποχή μας η φαρισαϊκή δικαιοσύνη, η αυτοδικαίωση, η αυτάρκεια είναι εγκληματική και όταν εν ονόματι αυτών των προσωπείων επιδιώκεται η δήθεν κάθαρση, δημιουργούνται μεγαλύτερες πληγές στο Σώμα της Εκκλησίας. Επομένως πρέπει να αγωνιστούμε για την θεραπεία μερικών αρρώστων μελών, χωρίς όμως να καταλήξουμε σε καλβινιστικές πρακτικές και στις αιρέσεις των “καθαρών” που πρόδωσαν τον Χριστιανισμό και οδήγησαν πολλούς Ευρωπαίους στον αγνωστικισμό και την αθεΐα. Τελικά η λεγόμενη ποιμαίνουσα Εκκλησία πρέπει να βρη την παράδοσή της, τον εαυτό της.

 

 

5. Ερώτηση (Α.): Στην παρέμβασή σας κατά την Σύνοδο της Ιεραρχίας προτείνατε, μεταξύ άλλων στην συγκρότηση επιτροπής η οποία θα μελετήση την αναθεώρηση των σχέσεων Εκκλησίας και Πολιτείας, υποστηρίζοντας ότι μία καλύτερη οριοθέτηση των σχέσεών τους είναι προς όφελος της Εκκλησίας. Ποιο κατά την άποψή σας είναι το πρόβλημα που διέπει τις μεταξύ τους σχέσεις;

Απάντηση: Πράγματι, μια από τις προτάσεις μου ήταν να συγκροτηθή επιτροπή για να μελετήση το θέμα του λεγομένου χωρισμού Εκκλησίας – Πολιτείας ώστε να είμαστε έτοιμοι, όποτε αυτό τεθή, και η οποία πρόταση απορρίφθηκε. Η άποψή μου είναι ότι ο όρος “χωρισμός Εκκλησίας – Πολιτείας” είναι εσφαλμένος και πρέπει να αντικατασταθή με τον όρο αναθεώρηση και οριοθέτηση των σχέσεων εκκλησιαστικής και πολιτικής διοικήσεως. Όλοι οι Οργανισμοί, τα Σωματεία κλπ. έχουν μια σχέση με το Κράτος. Τίποτε δεν μπορεί να ενεργή αυτόνομα από το Κράτος. Το ίδιο συμβαίνει και με την εκκλησιαστική διοίκηση. Το θέμα, λοιπόν, είναι ότι πρέπει να προσδιορισθή καλύτερα η σχέση αυτή μεταξύ εκκλησιαστικής και πολιτικής διοίκησης. Νομίζω ότι το βασικό που πρέπει να γίνη είναι η ψήφιση ενός νόμου που θα έχη λίγες διατάξεις με τις οποίες θα καθορίζεται η νομική προσωπικότητα της Εκκλησίας, και θα δίδονται εξουσιοδοτήσεις κανονιστικού περιεχομένου, προκειμένου η Ιεραρχία να συντάξη τον Καταστατικό Χάρτη της και τον Κανονισμό περί Εκκλησιαστικής Δικαιοσύνης. Έτσι η Εκκλησία θα αυτοδιοικήται καλύτερα, χωρίς να εμπλέκεται το Κράτος σε πτυχές της Εκκλησιαστικής ζωής.

 

 

6. Ερώτηση (Α.): Επί πλέον εισηγηθήκατε να αλλάξη και το σύστημα εκλογής των Ιεραρχών. Υπάρχουν αγκυλώσεις και εξαρτήσεις σε αυτές τις διαδικασίες;

Απάντηση: Και στο θέμα αυτό έκανα συγκεκριμένη πρόταση να συγκροτηθή Ειδική Επιτροπή για να μελετήση το ζήτημα της αλλαγής τρόπου εκλογής των Αρχιερέων που και αυτό δεν έγινε αποδεκτό. Αυτό το θεωρώ πολύ σημαντικό, διότι ο Αρχιερεύς σε μια Επαρχία θα χειροτονήση Κληρικούς, θα επιλέξη τους στενούς συνεργάτες του, θα καθορίση τα πλαίσια της ποιμαντικής διακονίας κλπ. με θετικές ή αρνητικές συνέπειες για την Τοπική Επαρχία και την όλη Εκκλησία. Πολλά λέγονται για την αλλαγή του τρόπου εκλογής των Αρχιερέων, αλλά αντιτείνεται ότι γι' αυτό πρέπει να αλλάξη ο Καταστατικός Χάρτης. Ας αρχίζουμε όμως να θεραπεύουμε μερικές καταστάσεις μέσα στην σύγχρονη νομοθεσία. Δηλαδή, με προκαλεί η νοοτροπία να προσδιορίζωνται υποψήφιοι για μια Μητρόπολη, ενώ ο Μητροπολίτης ζη ακόμη, να ανακοινώνωνται από ομάδες Αρχιερέων δύο ή τρία ονόματα μετά την χηρεία της Μητροπόλεως, να χρίεται ως υποψήφιος ένας Κληρικός από τον εκάστοτε Αρχιεπίσκοπο, ο οποίος υποψήφιος επισκέπτεται στην συνέχεια τους Μητροπολίτας ζητώντας την ψήφο τους και στο τέλος να συνέρχεται η Ιεραρχία για μια τυπική διαδικασία. Πρόκειται για μια κοσμική διαδικασία. Εγώ όταν έγινα Μητροπολίτης, δεν αντιμετώπισα τέτοια νοοτροπία. Επίσης θα ήθελα ο υποψήφιος προς Αρχιερατεία να έχη όχι τα τυπικά αλλά τα ουσιαστικά προσόντα για την αρχιερωσύνη, ήτοι εμπειρική θεολογία, ορθόδοξη ποιμαντική, μοναχική βιοτή και πνευματική ελευθερία. Ένας τέτοιος Επίσκοπος δεν θα αισθάνεται εξαρτημένος και φυσικά και οι εκλέκτορες δεν θα τον θεωρούν εξάρτημά τους, και δεν θα μπορούν να τον χαρακτηρίζουν “αχάριστο” σε περίπτωση που λάβη άλλη θέση πάνω σε εκκλησιαστικά ζητήματα.

 

 

7. Ερώτηση (Ε.).: Αν είσαστε στην θέση του Αρχιεπισκόπου, με όλα αυτά που συνέβησαν, θα σκεφτόσαστε ή όχι την παραίτηση;

Απάντηση: Επειδή δεν είμαι στην θέση του Αρχιεπισκόπου, γι' αυτό και δεν χρειάσθηκε να το σκεφθώ. Πάντως, καθένας κρίνει τα γεγονότα ανάλογα με τις καταστάσεις της εποχής εκείνης που δημιουργούνται και ανάλογα με το ποιό είναι το νόημα και ο σκοπός της ζωής του.

 

 

8. Ερώτηση (Ε.): Το όνομά σας βρέθηκε μεταξύ εκείνων που αναφέρθηκαν ως πιθανοί διάδοχοι του κ. Χριστοδούλου στην περίπτωση παραίτησής του. Θα ήθελα να μου πήτε πώς προέκυψε η φήμη και αν αυτό το κρίνετε αρνητικό ή θετικό για το πρόσωπό σας;

Απάντηση: Δεν είναι δικό μου θέμα, ούτε εγώ το προκάλεσα. Το αν αυτό είναι αρνητικό ή θετικό για το πρόσωπό μου δεν θα το κρίνω, γιατί δεν το προκάλεσα. Εκείνο που μπορώ να πω είναι ότι το Σαββατοκύριακο που έγραψαν πολλές εφημερίδες το όνομά μου, μόνον εγώ έκανα αμέσως, και δημοσιεύθηκε στις εφημερίδες, την ακόλουθη δήλωση:

“Το εκκλησιαστικό μου φρόνημα και ήθος δεν μου επιτρέπει να συμμετέχω σε σενάρια διαδοχολογίας, αφού υπάρχει στην Εκκλησία Αρχιεπίσκοπος. Το θεωρώ ανεπίτρεπτο, που δεν συμβαίνει ακόμη και σε κοσμικά επίπεδα. Την Εκκλησία μας την διοικεί η Ιεραρχία, η οποία και μόνη έχει λόγο σε όλα τα εκκλησιαστικά ζητήματα”.

 

 

9. Ερώτηση (Ε.): Πολλές ενστάσεις έχουν διατυπωθή και σε ό,τι αφορά την αμφίεση των ιερωμένων. Επειδή υπάρχει και εκείνο που λέει ότι “το ράσο δεν κάνει τον παπά”, θα ρωτήσω ευθέως: “Μήπως τα ράσα, οι γενιάδες κλπ. διατηρούνται για να καλύψουν τον παπά που δεν υπάρχει”;

Απάντηση: Ούτε τα ράσα ούτε τα γένια κάνουν τον παπά. Η Ιερωσύνη είναι η βάση της χριστιανικής και εκκλησιαστικής ζωής, η ουσία της φυσικής ζωής, όπως έλεγε και ο Σμέμαν. Κατά τον ίδιο λόγο δεν κάνει τον γιατρό η άσπρη μπλούζα, αλλά την χρησιμοποιεί για να του έχουν οι άλλοι εμπιστοσύνη ότι είναι γιατρός και όχι κομπογιαννίτης ή νεκροθάφτης. Η Ιερωσύνη βρίσκεται στην ουσία της ζωής, απαντά στα ερωτήματα της ζωής και του θανάτου. Όταν στέκεται κανείς μόνον στα εξωτερικά, τότε είναι “μασκαρεμένος”, φορά μάσκα. Τέτοιοι “παπάδες” που εκφράζουν την ουσία της Ιερωσύνης, ως θεραπευτές των ψυχικών τραυμάτων, υπάρχουν πολλοί σήμερα. Αρκεί να έχη κανείς την διάθεση να τους βρη.

 

 

10. Ερώτηση (Ε.): Η αγαμία είναι επίσης ένα από τα ζητήματα που τέθηκαν. Τί εξυπηρετεί πλέον η αγαμία του Κλήρου;

Απάντηση: Μέσα σε μια κοινωνία όλα εξυπηρετούν. Ο άνθρωπος έχει την ελευθερία του να επιλέξη τον τρόπο και τον δρόμο της ζωής του. Οι απολυτοποιήσεις και οι γενικεύσεις είναι φασιστικές και ναζιστικές νοοτροπίες και δεν ταιριάζουν σε μοντέρνους και προοδευτικούς ανθρώπους. Με ποιο δικαίωμα μπορεί κανείς να κατηγορήση ένα λαϊκό (όχι Κληρικό) που επιλέγει να μείνη άγαμος; Το πρόβλημα είναι εάν αυτό που θα επιλέξη ο άνθρωπος, όπως κάποιος Κληρικός την αγαμία του, το κάνη με σύνεση, πνευματική και ψυχολογική ωριμότητα, χωρίς να έχη εσωτερικές αναστολές και όντας απελεύθερος εσωτερικά από βασανιστικά προβλήματα. Διαφορετικά θα κάνη κακό πρωτίστως στον εαυτό του. Γι’ αυτό ο Επίσκοπος πρέπει να προσέχη τις χειροτονίες κυρίως αγάμων Κληρικών. Επειδή όμως υπάρχουν κάποια αρνητικά παραδείγματα δεν πρέπει να αρνούμαστε εκείνους που καταξιώνουν την παρθενία τους, ούτε να βρίσκουμε ως αφορμή την κακή αγαμία για να δικαιολογούμε την ποικιλότροπη πολυγαμία...

 

 

11. Ερώτηση (Ε.): Σαν συνέχεια του προηγουμένου ερωτήματος είναι και η απουσία των γυναικών από τον Κλήρο. Ποιος αποφάσισε τελικά, ότι ο Θεός δεν θέλει να τον εκπροσωπούν γυναίκες;

Απάντηση: Ο Χριστός επέλεξε τους δώδεκα Μαθητάς Του να είναι Απόστολοι. Και η Παναγία Μητέρα του Χριστού δεν διεκδίκησε καμμιά ιερατική εξουσία στην πρώτη Εκκλησία, αλλά δεχόταν τον σεβασμό και την τιμή όλων. Δεν αισθανόταν η Παναγία ανασφαλής και δεν έπασχε από μια εγκόσμια εξουσιομανία. Όσοι έχουν εσωτερική πληρότητα δεν ζητούν κοινωνικές ασφάλειες και αναγνωρίσεις. Τελικά η Ιερωσύνη είναι μαρτυρική διακονία και όχι εξουσία, γι' αυτό και την αποφεύγουν αυτοί που καταλαβαίνουν την αδυναμία τους και δεν την αντέχουν όσοι δεν θέλουν να βαδίσουν την ανηφοριά της.

 

 

12. Ερώτηση (Ε.): Και ένα ερώτημα σχετικά με την “κάθαρση”. Όταν εδώ και χρόνια η Εκκλησία δεν μπορεί να λύση ένα ζήτημα τοπικό, που αφορά τις σχέσεις της Μητρόπολης Ναυπάκτου με την Μονή του Σωτήρος στην Σκάλα, για ποια κάθαρση ή αυτοκάθαρση μπορούμε να μιλάμε;

Απάντηση: Η κάθαρση στην Ορθόδοξη διδασκαλία έχει σχέση με την θεραπεία του ανθρώπου και την υπέρβαση της ηδονής και της οδύνης. Το πρόβλημα με την Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως που αναφέρατε είναι γνωστό πια στους αναγνώστες της εφημερίδος σας. Υπάρχει μια “διαπλοκή” και στην περίπτωση της Ιεράς Μονής μεταξύ δικαστών, δικηγόρων, πολιτικών κλπ. Θυμηθήτε ότι Πρόεδρος ενός Συλλόγου της Μονής είναι ο πρώην Εισαγγελέας κ. Γ. Κουβέλης. Επίσης, θυμηθήτε ότι η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων πραγματοποίησε την συνέλευσή της στην Μονή, χωρίς να προσκληθή η Ιερά Μητρόπολη. Επίσης, σε όλες τις εκδηλώσεις της Μονής συμμετέχουν οι τοπικοί παράγοντες, Δημοτικοί και Νομαρχιακοί Άρχοντες. Έπειτα, η Ιερά Σύνοδος έλαβε πάνω από 25 αποφάσεις για την περίπτωση αυτή που δεν τηρούνται. Όμως η εκκλησιαστική δικαιοσύνη βρίσκεται σε εξέλιξη και σύντομα θα λάβη τις αποφάσεις της, καθώς επίσης και το Κράτος θα αντιμετωπίση σύντομα τις τυχόν παραβατικές πράξεις. Τελικά, όμως, ο άνθρωπος έχει την ελευθερία η οποία, όπως δίδαξαν οι υπαρξιστές φιλόσοφοι, ενεργεί ή ως αγάπη ή ως “μηδέν”. Ο κάθε άνθρωπος, κατά τους Πατέρας της Εκκλησίας, έχει την ελευθερία του και επομένως έχει την δυνατότητα της επιλογής, η οποία τον οδηγεί ή στον Παράδεισο ή στην Κόλαση, και ο Θεός δεν στερεί τον άνθρωπο από την ελευθερία που Αυτός έχει δώσει.

 

 

13. Ερώτηση (Π): Σε παλαιότερη ομιλία σας στο Παπαχαραλάμπειο είχατε θυμίσει την εποχή που η Μητρόπολη της οποίας ηγείστε έφτανε μέχρι την σημερινή Αλβανία. Πιστεύετε ότι με την νέα γεωπολιτική αξία που αποκτά η Ναύπακτος στο μέλλον θα έχη μία, κατ' αντιστοιχία, ανάλογη επιρροή στην Δυτική Ελλάδα;

Απάντηση: Πράγματι η Ιερά Μητρόπολη Ναυπάκτου στο παρελθόν ήταν μια μεγάλη Μητρόπολη που έφθανε μέχρι την Χιμάρα. Τα πράγματα όμως αλλάζουν και φυσικά ως Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου, καίτοι αισθάνομαι την τιμή να ποιμαίνω αυτήν την ιστορική Μητρόπολη, δεν πάσχω από μεγαλοϊδεατισμούς. Μου αρκεί που η Χάρη του Θεού με ανέδειξε Μητροπολίτη και κάνω ό,τι μπορώ να ανταποκρίνομαι στην πνευματική αυτή διακονία. Βεβαίως, με απασχολεί το γεγονός της συρρικνώσεως της Ιεράς Μητροπόλεως, διότι δεν διαθέτει μόνιμο προσωπικό στα Γραφεία για την εξυπηρέτηση του λαού, δεν υπάρχουν υποψήφιοι για την Ιερωσύνη, λόγω του ότι τα χωριά είναι απομακρυσμένα και εγκαταλελειμμένα το μεγαλύτερο μέρος του έτους, δεν έχει οικονομικές δυνατότητες να εξασκήση μεγάλο φιλανθρωπικό και κοινωνικό έργο, δεν μπορεί να συντηρηθή (τά ετήσια έσοδά της ανέρχονται περίπου στα 18.000 €). Θεωρώ ότι είναι αδικία στον ίδιο Νομό να υπάρχουν δύο Μητροπόλεις, η μία να έχη πάνω από διακόσιες χιλιάδες (200.000) Χριστιανούς και η άλλη, η δική μας, να αποτελήται από είκοσι μέχρι είκοσι δύο χιλιάδες (20.000-22.000). Αυτή η υπερβολική ανισότητα δεν διευκολύνει στην καλύτερη διαποίμανση του λαού.

Ελπίζω ότι η Ιεραρχία θα αντιμετωπίση δίκαια και το θέμα αυτό, όταν έλθη η κατάλληλη ώρα.

 

 

14. Ερώτηση (Π): Πώς θα συμβουλεύατε τον μέσο πιστό να σταθή μπροστά σε όλη αυτή την κρίση που είδε να ξετυλίγεται, από τα ΜΜΕ, μπροστά στα μάτια του;

Απάντηση: Θα πρέπη ο λαός να καταλάβη ότι η Εκκλησία είναι κάτι ευρύτερο από την Ιεραρχία και από τον Κλήρο, δηλαδή η Εκκλησία δεν είναι “μικρομάγαζο” κανενός. Στην Εκκλησία δεν πρέπει να επικρατή ούτε κληρικοκρατία ούτε λαϊκοκρατία, ούτε δεσποτοκρατία ούτε παπαδοκρατία, αφού το πολίτευμά της είναι ιεραρχικό. Σε μια ακριβέστερη ερμηνεία, η Εκκλησία είναι οι άγιοι που είναι ενωμένοι με τον Χριστό και σε μια ευρύτερη ερμηνεία, στην Εκκλησία ανήκουν όλοι εκείνοι που έχουν βαπτισθή στο όνομα του Τριαδικού Θεού και αγωνίζονται να ζουν σύμφωνα με τις εντολές του Θεού. Γι' αυτό και δεν πρέπει να απογοητεύονται οι άνθρωποι εάν μέσα στην Εκκλησία γίνονται και μερικές ενέργειες που προέρχονται από άρρωστα μέλη της. Επίσης και ο λαός πρέπει να βοηθά με τον τρόπο του, δηλαδή να μη αποδέχεται αντιεκκλησιαστικές ενέργειες που προέρχονται από μερικούς Κληρικούς, να μη επιτρέπη στους Κληρικούς να ασχολούνται με την πολιτική, και να μην αμνηστεύη Κληρικούς που εκμεταλλεύονται ποικιλοτρόπως τα θρησκευτικά συναισθήματά του. Είναι απαράδεκτο μερικοί Κληρικοί να χρησιμοποιούν την πνευματική τους διακονία για άλλους οικονομικούς και ιδιοτελείς σκοπούς.

 

 

15. Ερώτηση (Α.): Αναλογεί στην Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος μερίδιο ευθύνης για την παρούσα κρίση πού, αν μη τί άλλο, έχει θορυβήσει τους πιστούς;

Απάντηση: Και βεβαίως η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος έχει τις ευθύνες της, οι οποίες δεν είναι σημερινές. Και αυτό γίνεται επειδή ανέχθηκε μερικές αντιευαγγελικές και αντιεκκλησιαστικές καταστάσεις μέσα στον χώρο της Εκκλησίας και επικρότησε μηχανισμούς που δεν έχουν καμμία σχέση με το “πνεύμα” του Χριστού και των Πατέρων. Γιατί δεν είναι δυνατόν η διοίκηση της Εκκλησίας να προσλαμβάνη την κομματική νοοτροπία, και εγκαταλείποντας την ορθόδοξη θεολογία και εκκλησιολογία, να κυριαρχήται από την επικοινωνιολογία.

Υπάρχει “όμως” μια μεγάλη παρηγοριά, στο ότι άλλο είναι το εκκλησιαστικό φρόνημα και άλλο το θρησκευτικό συναίσθημα, όπως επίσης άλλο είναι οι άγιοι που είναι τα πραγματικά μέλη της Εκκλησίας και άλλο είναι οι Κληρικοί και λαϊκοί που ενδεχομένως είναι άρρωστοι και αγωνίζονται για την θεραπεία τους. Τελικά, μου αρέσουν τα λόγια του ποιητού που έγιναν και τραγούδι, τα οποία αναφέρονται για το Άγιον Όρος, αλλά έχουν σχέση και με την Εκκλησία: “Στα αμπάρια κουβαλάει νάμα, μέλι, κερί και λιβάνι για τους πεινασμένους του νάρθηκα για τους λαβωμένους των στασιδιών”. Όποιος είναι πεινασμένος και λαβωμένος στην Εκκλησία μπορεί να βρη “νάμα, μέλι, κερί και λιβάνι” για να θεραπεύση τις πληγές του και να βρη νόημα ζωής. Η Εκκλησία δεν είναι θρησκευτικο-πολιτική οργάνωση, αλλά “εργαστήριον αγιότητος”, δεν είναι οργάνωση “ευσεβών” ανθρώπων, αλλά “χώρος” μετανοίας και θεραπευτήριο για τους μετανοούντας, είναι ένας “χώρος” “νηφάλιας μέθης”, όπως έδειξαν οι άγιοί μας. Οι κατά Χριστόν σαλοί υποδεικνύουν τί είναι η Εκκλησία. Είναι περίγελως πολλών, αλλά αυτή έχει την ζωή που νοηματοδοτεί την ύπαρξή μας. Αυτό είναι η παρηγοριά μας.