Γραπτὸ Κήρυγμα: “Καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν"

Κυριακὴ 7 Αὐγούστου

Κάθε προσευχὴ ἔχει τέσσερα στοιχεῖα, ἤτοι τὴν δοξολογία, τὴν εὐχαριστία, τὴν μετάνοια καὶ τὴν παράκληση. Αὐτὸ τὸ βλέπουμε καὶ στὴν Κυριακὴ προσευχή. Μὲ τὸ πέμπτο αἴτημα τῆς προσευχῆς αὐτῆς - "καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν" - παρακαλοῦμε τὸν Θεὸ νὰ μᾶς συγχωρήση τὰ ἁμαρτήματα ποὺ διαπράξαμε, ὅπως καὶ ἐμεῖς ἔχουμε συγχωρήσει τὰ ἁμαρτήματα τῶν ἄλλων ποὺ ἔγιναν σὲ μᾶς.

Ἐδῶ μποροῦμε νὰ ἐντοπίσουμε δύο σημεῖα ποὺ μᾶς ὑποδεικνύει ὁ Χριστὸς μὲ τὸ αἴτημα αὐτό. Τὸ ἕνα εἶναι ὅτι πρέπει νὰ ζητοῦμε τὴν συγγνώμη ἀπὸ τὸν Θεὸ γιὰ τὰ ἁμαρτήματα τὰ ὁποῖα διαπράττουμε καὶ ἔτσι μᾶς ὑποδεικνύει τὴν μετάνοια, καὶ τὸ ἄλλο σημεῖο εἶναι ὅτι πρέπει νὰ διακρινόμαστε ἀπὸ τὴν ἀμνησικακία, καὶ ἔτσι μᾶς ὑποδεικνύει τὸν τρόπο καὶ τὶς προϋποθέσεις μὲ τὶς ὁποῖες θὰ λάβουμε τὴν ἄφεση τῶν δικῶν μας ἁμαρτιῶν.

Τὸ πρῶτο σημεῖο ἀναφέρεται στὴν μετάνοια ποὺ πρέπει νὰ ὑπάρχη μετὰ τὸ Βάπτισμα. Ἐπειδὴ ἡ προσευχὴ ἀρχίζει μὲ τὴν ἐπίκληση τοῦ Θεοῦ ὡς Πατέρα, ποὺ τὸ ζῇ κανεὶς μὲ τὸ Βάπτισμα, αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἡ προσευχὴ αὐτὴ ἀναφέρεται σὲ Χριστιανοὺς ποὺ εἶναι μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ βέβαια ἐννοεῖται ὅτι ὁ ἄνθρωπος μὲ τὸ μυστήριο τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος ἀναγεννᾶται πνευματικά, ἀλλ' ὅμως ἐπειδὴ εἶναι ἐπιρρεπὴς στὰ πάθη καὶ τὴν ἁμαρτία, γι' αὐτὸ καὶ μετὰ τὸ βάπτισμα ἁμαρτάνει. Ὅμως καὶ ἐδῶ φαίνεται ἡ μεγάλη ἀγάπη καὶ ἡ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ εἶναι ἕτοιμος νὰ συγχωρήση τὰ ἁμαρτήματά μας, ἐὰν ἐμεῖς προστρέξουμε στὴν φιλανθρωπία Τοῦ. Δὲν εἶναι ἕνας φεουδάρχης Θεός, ἀλλὰ ἕνας Θεὸς ἀγάπης καὶ φιλανθρωπίας, ἐλέους, οἰκτιρμῶν καὶ Θεὸς πάσης παρακλήσεως. Γι' αὐτὸ πολλὲς φορὲς στὴν Ἐκκλησία λέμε "ὅτι ἐλεήμων καὶ φιλάνθρωπος Θεὸς ὑπάρχεις".

Μετὰ τὴν ἁμαρτία τοῦ Ἀδὰμ καὶ τῆς Εὖας ὁ ἄνθρωπος πληγώθηκε σὲ ὅλη του τὴν ὕπαρξη, τραυματίσθηκε βαθειά. Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος, ἀναφερόμενος στὴν διατυπωθεῖσα ἐπιθυμία τοῦ Ἀποστόλου Θωμᾶ νὰ δὴ τὴν πλευρὰ τοῦ Χριστοῦ τὸν παρουσιάζει νὰ λέγη: "ἴδω τὴν πλευρὰν ἐξ ἧς ἰάθη τὸ μέγα τραῦμα ὁ ἄνθρωπος". Ὁ ἄνθρωπος πράγματι ὑπῆρξε τὸ μεγάλο τραῦμα ποὺ ἰάθηκε ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ Χριστοῦ, γιατί ἀπὸ ἐκεῖ ἔρρευσε αἷμα καὶ ὕδωρ, δηλαδὴ τὰ δύο βασικὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, τὸ ἅγιο Βάπτισμα (ὕδωρ) καὶ ἡ θεία Κοινωνία (αἷμα).

Ἐπειδὴ τὸ τραῦμα στὸν ἄνθρωπο εἶναι πολὺ βαθύ, γι' αὐτὸ καὶ δὲν θεραπεύεται εὔκολα καὶ γρήγορα. Καὶ ἐπειδὴ μετὰ τὸ ἅγιο Βάπτισμα ὁ ἄνθρωπος καὶ πάλι ἁμαρτάνει, γι' αὐτὸ καὶ πάλι ἐκδηλώνεται ἡ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ καὶ ἔτσι ἀνανεώνεται ἡ χάρη τῆς υἱοθεσίας τὴν ὁποία ἀπολαμβάνει μὲ τὸ ἅγιο Βάπτισμα. Ἔτσι καὶ ἡ μετάνοια χαρακτηρίζεται ὡς δεύτερο βάπτισμα. Καὶ βέβαια μετάνοια σημαίνει τὴν ὁλοκληρωτικὴ ἀλλαγὴ τοῦ νοὸς τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ νοὺς ποὺ σκοτίσθηκε μὲ τὴν ἁμαρτία καὶ δὲν ἔχει κοινωνία μὲ τὸν Θεό, πρέπει νὰ ἐπανέλθη πάλι στὴν προηγούμενη θέση του καὶ νὰ λαμπρυνθῇ. Φαίνεται καὶ ἐδῶ ἡ μεγάλη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ σὲ μᾶς, ἀφοῦ μᾶς κρίνει ἀξίους τῆς συγγνώμης, ὅταν ἁμαρτήσαμε ἐκ νέου, μετὰ τὴν δωρεὰ τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος.

Τὸ δεύτερο σημεῖο ἀναφέρεται στὸν τρόπο καὶ τὴν προϋπόθεση τῆς συγχωρήσεώς μας ἀπὸ τὸν Θεό, καὶ ταυτοχρόνως μας ὑποδεικνύεται ἡ ἀρετὴ τῆς ἀμνησικακίας. Τρόπον τινὰ ὁ Θεὸς προκειμένου νὰ μᾶς συγχωρήση ἔχει παράδειγμα ἐμᾶς. Ἂν ἐμεῖς συγχωροῦμε τὰ πταίσματα τῶν ἀδελφῶν μας, τότε καὶ Ἐκεῖνος θὰ συγχωρήση τὰ δικά μας πταίσματα. Κατὰ κάποιον τρόπο πρέπει νὰ προηγηθοῦμε ἐμεῖς στὴν φιλανθρωπία καὶ τὴν ἀμνησικακία πρὸς τοὺς ἀδελφούς μας καὶ νὰ ἀκολουθήση ὁ Θεός. Ἂν ὁ ἄνθρωπος εἶναι σκληρὸς στοὺς ἀδελφούς του, τότε ἡ καρδιά του δὲν μπορεῖ νὰ αἰσθανθῇ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεὸς ἀγαπᾶ ὅλον τὸν κόσμο – δικαίους καὶ ἁμαρτωλούς - ἀλλὰ οἱ σκληροκάρδιοι καὶ ἀσυγκίνητοι δὲν μποροῦν νὰ ἀντιληφθοῦν καὶ νὰ αἰσθανθοῦν τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρὸς αὐτούς. Ἔτσι, μὲ τὴν συγχώρηση πρὸς τοὺς ἄλλους, καθαρίζουμε τὴν καρδιά, τὴν προετοιμάζουμε γιὰ νὰ δεχθοῦμε τὴν φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ.

Αὐτὸ τὸ αἴτημα μᾶς ὑπενθυμίζει τὴν παραβολὴ τοῦ ὀφειλέτου τῶν μυρίων ταλάντων ποὺ εἶπε ὁ Χριστός. Ὁ ὀφειλέτης αὐτὸς τιμωρήθηκε, γιατί ἐνῷ ζήτησε ἀπὸ τὸν Θεὸ τὴν συγχώρηση γιὰ τὶς δικές του μύριες ὀφειλές, δὲν ἔδωσε ὅμως ὁ ἴδιος συγχώρεση στὸν σύνδουλό του γιὰ τὶς μικρότερες ὀφειλές του.

Στὴν θεία Λειτουργία ζητοῦμε συγχώρεση ἀπὸ τὸν Θεὸ γιὰ ὅλα τὰ πταίσματά μας, ἀλλὰ πρέπει νὰ εἴμαστε καὶ ἕτοιμοι νὰ χορηγήσουμε στοὺς ἀδελφούς μας συγχώρηση γιὰ ὅσα μᾶς ἔφταιξαν. Καὶ ἐπειδὴ ἡ Κυριακὴ προσευχή, τὸ "Πάτερ ἡμῶν" ἀπαγγέλλεται πρὶν τὴν θεία Κοινωνία τοῦ Σώματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, γι' αὐτὸ καὶ εἶναι προσευχὴ προετοιμασίας γι' αὐτήν. Προκειμένου νὰ κοινωνήσουμε τῶν ἀχράντων Μυστηρίων ζητοῦμε ἀπὸ τὸν Θεὸ συγγνώμη γιὰ τὰ συγγνωστὰ ἁμαρτήματα - ἐπειδὴ ἡ προσευχὴ αὐτὴ δὲν μπορεῖ νὰ καταργήση τὸ μυστήριο τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως - ἀλλὰ συγχρόνως βεβαιώνουμε τὸν Θεὸ ὅτι δώσαμε καὶ ἐμεῖς συγχώρεση σὲ αὐτοὺς ποὺ μᾶς ἀδίκησαν, μᾶς συκοφάντησαν καὶ μᾶς ἔβλαψαν.

Θὰ πρέπη ὅμως νὰ προσέχουμε μήπως δίνουμε ψεύτικες διαβεβαιώσεις στὸν Θεό. Σὲ μιὰ τέτοια περίπτωση διακυβεύουμε τὴν σωτηρία μας καὶ τὴν δική μας συγχώρεση τῶν πολλῶν ἁμαρτιῶν μας.

Ὁ Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ