Συνέντευξη μὲ τὸν π. Κωνσταντῖνο Τσίγκα: Ἱερέας στὴν Ἀμερικὴ

Πολλοὶ εἶναι οἱ Ναυπάκτιοι ποὺ μετανάστευσαν στὴν Ἀμερικὴ τὸν προηγούμενο αἰῶνα γιὰ τὴν εὕρεση καλύτερων συνθηκῶν ζωῆς. Μεταξὺ αὐτῶν καὶ πολλοὶ ποὺ χειροτονήθηκαν Ἱερεῖς. Ἕνας ἀπὸ τοὺς Αἰτωλοακαρνάνες (ἀπὸ τὰ Σιταράλωνα Τριχωνίδος) Ἱερεῖς ποὺ ὑπηρετοῦν στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἀμερικῆς εἶναι καὶ ὁ π. Κωνσταντῖνος Τσίγκας. Ὁ π. Κωνσταντῖνος διετέλεσε Ἐφημέριος γιὰ 43 χρόνια στὴν Ἐνορία Dover στὸ New Jersey τῶν ΗΠΑ. Τώρα συνταξιοδοτήθηκε καὶ περνᾶ ἀρκετοὺς μῆνες τὸ καλοκαίρι στὴν Ναύπακτο, ἐπειδὴ ἡ Πρεσβυτέρα του εἶναι Ναυπάκτια (Σπυριδούλα Σταυροπούλου). Συλλειτουργεῖ μαζί μας Κυριακὲς καὶ ἑορτές, περνᾶ ἀπὸ τὰ Γραφεῖα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως γιὰ νὰ μᾶς καλημερίση καὶ μᾶς διηγεῖται στιγμιότυπα ἀπὸ τὴν ζωή του, τὰ βασικότερα ἀπὸ τὰ ὁποῖα καταγράφουμε στὴν παρακάτω συνέντευξη ποὺ θὰ δημοσιευθῇ σὲ δύο μέρη.

Α.Κ.

***

Ἐρώτηση: Ποιές ἦταν οἱ ἐκκλησιαστικές, κοινωνικὲς καὶ πολιτικὲς συνθῆκες στὴν Ἑλλάδα, ὅταν ἀποφασίσατε νὰ ξενιτευθῆτε;

Ἀπάντηση: Στὴν ὅλη πορεία τῆς ζωῆς μου βλέπω ἕνα σχέδιο τοῦ Θεοῦ καὶ οἱ καταστάσεις ἐκείνη τὴν ἐποχὴ δὲν ἦσαν εὐχάριστες. Τελειώνοντας τὸ Πανεπιστήμιο μὲ ἐρώτησαν ἐὰν θέλω νὰ ἀναλάβω καὶ νὰ ἐργασθῶ στὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Αἰτωλίας ὡς Γραμματεύς. Εὐχαρίστως ἀπήντησα καὶ μετὰ ἀπὸ μία ἑβδομάδα ἀφοῦ πῆρα τὸ πτυχίο μου ἀνέλαβα καθήκοντα. Ἦταν, νόμισα, ἕνα δῶρον τοῦ Θεοῦ. Δὲ ἐγνώριζα ὅτι τὴν θέση αὐτὴ τὴν εἶχα μόνιμη, ἀλλὰ ὁ Θεὸς εἶχε τὸ σκοπό Του.

Ἐκείνη τὴν ἐποχὴ Πρωθυπουργὸς τῆς Ἑλλάδος ἦταν ὁ Κων/νὸς Καραμανλῆς καὶ δὲν εἶχε διορίσει πέντε (5) χρόνια οὔτε ἕναν θεολόγο. Ὅταν τὸν ἐπεσκέφθη μία ἐπιτροπὴ μὲ ἐπί κεφαλῆς κάποιον Μητροπολίτη (δὲν θυμᾶμαι ποιόν), ὁ Πρωθυπουργὸς ἀπήντησε: «Δὲν ἔχω ἀνάγκη ἀπὸ θεολόγους καὶ παπᾶδες, ἀλλὰ ἀπὸ μηχανικοὺς καὶ γεωπόνους». Μετὰ ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἀπάντηση ἀρχίσαμε διαμαρτυρίες στὴν πλατεῖα Συντάγματος, ἕως ὅτου ἔπεσε ἡ Κυβέρνηση τῆς ΕΡΕ καὶ ἀνέλαβε ὁ Γεώργιος Παπανδρέου. Ἐν τῷ μεταξὺ ἔμαθα ὅτι τὴν θέση τοῦ Γραμματέως δὲν τὴν εἶχαν μόνιμη, διότι ἦλθε καὶ δεύτερος θεολόγος στὴν Μητρόπολη καὶ ὁ Σεβασμιώτατος ἐδιάλεξε τὸν ἄλλον θεολόγο γιὰ τὴν θέση τοῦ Γραμματέως. Στὸ μεταξὺ ἐγὼ εἶχα νυμφευθῇ καὶ ἔπρεπε νὰ ἀναζητήσω ἄλλη θέση, γιατί ὁ Μητροπολίτης ἦταν ἀρκετὰ προχωρημένης ἡλικίας καὶ ἐὰν ἐρχότανε νέος Μητροπολίτης θὰ μὲ ἔστελνε στὸ σπίτι μου.

Ἀποφάσισα νὰ ζητήσω νὰ διοριστῶ ὡς ἀναπληρωτὴς καθηγητὴς καὶ ἐπέτυχα νὰ διορισθῶ στὸ Δ Γυμνάσιο Ἀρρένων Πατρῶν. Δύο χρόνια ἐδίδαξα στὴν Πάτρα, τὴν πρώτη χρονιὰ ἀποσπασμένος στὸ Α Θηλέων καὶ τὴν δεύτερη στὸ Δ Ἀρρένων. Ὅταν πῆγα νὰ πιάσω δουλειὰ τὴν τρίτη χρονιά, δὲν ὑπῆρχε γιὰ μένα θέση γιατί αὐτὸς ποὺ ἀντικαθιστοῦσα ἦλθε στὴν θέση του. Ἔτσι ἐγὼ εἶχα μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ δύο παιδιά, χωρὶς δουλειά. Γι’ αὐτὸ ἀναγκάστηκα νὰ ζητήσω δουλειὰ ἔξω ἀπὸ τὰ ὅρια τῆς Ἑλλάδος. Ὁ Σεβασμιώτατος Ἀμερικῆς Ἰάκωβος εἶχε ζητήσει ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα 20-25 θεολόγους ἱερεῖς γιὰ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἀμερικῆς. Ἐπειδὴ ὅμως δὲν ἤμουν ἀκόμη ἱερεύς, χειροτονήθηκα ἱερεὺς γιὰ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἀμερικῆς καὶ ἔφυγα ὡς σπουδαστής.

Ἐρώτηση: Ποιές οἱ πρῶτες σας ἐντυπώσεις ἀπὸ τὴν Ἀμερική;

Ἀπάντηση: Ὅταν ἔφυγα γιὰ τὴν Ἀμερικὴ δὲν ἐγνώριζα ἀγγλικά. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἀμερικῆς ἐργάζεται πολὺ διαφορετικὰ ἀπὸ τὴν Ἑλλαδικὴ Ἐκκλησία. Ὁ ἱερεὺς δὲν εἶναι μόνον ὁ πνευματικὸς ἡγέτης, ἀλλὰ εἶναι καὶ ἐθνικὸς καὶ κοινωνικὸς ἡγέτης. Εἶναι προσωπικὰ ὑπεύθυνος καὶ θὰ πρέπη νὰ εὕρη τοὺς κατάλληλους συνεργάτες. Ὁ ἱερεὺς ἔχει προσωπικὴ ἐπαφὴ καὶ ἐπικοινωνία μὲ τοὺς ἐνορῖτες του. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει τὴν ἔννοια τῆς οἰκογένειας, γιατί γνωρίζονται οἱ ἐνορῖτες μεταξύ τους, ἐργάζονται γιὰ τὴν Ἐκκλησία καὶ προσφέρουν οἰκονομικὴ βοήθεια. Ὁ ἱερεὺς εἶναι ὑπέυθυνος γιὰ τὸ Κατηχητικὸ καὶ Ἑλληνικὸ Σχολεῖο, συνεργάζεται μὲ τὸ Φιλόπτωχο καὶ ἰδίως φροντίζει γιὰ τὴν νεολαία, ἡ ὁποία εἶναι κοντὰ στὴν Ἐκκλησία.

Ἐρώτηση: Πὼς πήρατε τὴν ἀπόφαση νὰ χειροτονηθῆτε Ἱερέας;

Ἀπάντηση: Στὰ ἐφηβικά μου χρόνια ἔγινε μιὰ περίεργη καὶ θαυμάσια μεταβολή. Μιὰ Πέμπτη καθὼς ἐρχόμουν μὲ τὸν πατέρα μου ἀπὸ τὰ χωράφια γιὰ τὸ σπίτι, εἴδαμε πὼς ἄνθρωποι ἀπὸ τὰ ἄλλα δύο καφενεῖα ἔρχονταν στὸ τρίτο. Μοῦ λέγει ὁ πατέρας μου: «Πήγαινε νὰ δῇς τί συμβαίνει. Μήπως πιάστηκε ἄλλος νέος πόλεμος». Πηγαίνοντας στὸ καφενεῖο βλέπω ἕναν ἄνθρωπο ἀνεβασμένο στὸ περβάζι τοῦ παραθύρου καὶ ὁμιλοῦσε.. «...ὁ πόλεμος καὶ ἡ κατοχὴ καὶ ἡ πεῖνα ποὺ περάσαμε ἦταν γιατί εἴχαμε φύγει ἀπὸ τὸ δρόμο τοῦ Θεοῦ...». Ἦταν ἕνας λαϊκὸς ἱεροκήρυκας καὶ ἄγγιξε τὶς καρδιές μας. Στὸ τέλος ζήτησε νὰ ἰδῇ ἰδιαιτέρως τοὺς μαθητὲς καὶ ἀποφοίτους τοῦ Γυμνασίου. Ἀνεβήκαμε ἐπάνω ἀπὸ τὸ καφενεῖο στὸ σπίτι σὲ ἕνα δωμάτιο καὶ μᾶς λέγει: «Τώρα εἶσθε σὲ ἡλικία ποὺ θὰ πρέπη νὰ βάλετε γερὰ θεμέλια νὰ κτίσετε τὴ ζωή σας, καὶ τὸ γερὸ θεμέλιο ποὺ τίποτε δὲν μπορεῖ νὰ τὸ σαλεύση εἶναι ὁ Χριστός. Ἐὰν θέλετε νὰ ζήσετε μιὰ ζωὴ μὲ συνέπεια δὲν θέλω νὰ μοῦ πῆτε τώρα. Σκεφθῆτε τὸ καλὰ καὶ ἐὰν ἀποφασίσετε τότε ἐλᾶτε πάλι ἐδῶ τὴν ἄλλη ἑβδομάδα, τὴν ἴδια μέρα καὶ ὥρα σὲ αὐτὸν τὸν τόπο....». Εἴμασταν τὴν πρώτη βραδιὰ περίπου 25 νέοι. Τὴν δεύτερη ἑβδομάδα ἦλθαν μόνον 10-12 νέοι. Κάναμε μιὰ ὁμάδα στὸ χωριό μας ἐμεῖς οἱ λίγοι καὶ ὁ ἱεροκήρυκας ἐρχότανε δύο φορὲς τὸ μῆνα καὶ μᾶς ὁμιλοῦσε. Ὁ ἱεροκήρυκας ἦταν ὁ λαϊκὸς τότε καὶ μετέπειτα π. Χαράλαμπος Βασιλόπουλος. Χωρὶς νὰ μᾶς πῇ τίποτε αὐτὸς ἐμεῖς ἡ μικρὴ ὁμάδα, ἀποφασίσαμε νὰ κόψουμε τὸ τσιγάρο, τὰ χαρτιὰ καὶ ὅποια ἄλλη κακὴ συνήθεια. Ἀπὸ τότε μοῦ ἦλθε ἡ ἔμπνευση νὰ γίνω κι ἐγὼ ἱεροκήρυκας καὶ νὰ πηγαίνω ἀπὸ χωριὸ σὲ χωριὸ ἀπὸ πόλη σὲ πόλη νὰ βοηθῶ τοὺς νέους καὶ ἐνήλικες νὰ ἀκολουθοῦν τοῦ Χριστοῦ τὸ δρόμο. Ὅταν τελείωσα τὸ Γυμνάσιο ἐπῆγα κοντὰ στὸν Ἱεροκήρυκα γιὰ ἕνα χρόνο καὶ ἐν συνεχείᾳ ἐπῆγα κοντὰ στὸν ἱεροκήρυκα τοῦ Ἀγρινίου στὸν π. Βενέδικτο Πετράκη. Ἐκεῖ κάθισα ὡς τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1950 ποὺ ἐπιστρατεύθηκα. Αὐτοὶ οἱ δυὸ ἱεροκήρυκες μοῦ ἐνέπνευσαν τὴν ἀπόφαση νὰ γίνω κληρικός.

Ἐρώτηση: Μπορεῖτε νὰ μᾶς μεταφέρετε τὸ κλίμα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης στὴν πρώτη σας Ἐνορία;

Ἀπάντηση: Φθάσαμε στὴν Ν. Ὑόρκη στὶς 16 Δεκεμβρίου 1962. Μετὰ ἀπὸ δύο ἡμέρες οἱ κάτοικοι τοῦ Dover, New Jersey μάθανε ὅτι ἦρθε ἕνας ἱερέας ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα μὲ τὸ ὑπερωκεάνειο Hameric καὶ μένει στὴν πόλη Jersey city τῆς πολιτείας Νέας Ὑερσέης. Ἦλθε ὁ Πρόεδρος τῆς Κοινότητος Γεώργιος Σπηλιώτης, ποὺ ὁ πατέρας του καταγότανε ἀπὸ τὴν Καλαμάτα, ὁ ὁποῖος δὲν εἶχε μάθει νὰ ὁμιλῇ ἑλληνικὰ γιατί ἡ μητέρα του ἦταν ἀπὸ τὴν Σκωτία. Ἔφερε μαζὶ τοῦ διερμηνέα τον Τάκη Σερέτη ἀπὸ τὰ Μαγκλαρέϊκα. Ἡ Κοινότητα μόλις εἶχε ἀγοράσει μία μικρὴ ἐκκλησία ἀπὸ τοὺς Προτεστάντες καὶ εἶχαν ἐξασφαλίσει τὴν ἄδεια τῆς Πολιτείας Νέας Ὑερσέης καὶ τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς. Δὲν εἶχεν ὅμως ἱερέα. Ὁ Σεβασμιώτατος Ἀμερικῆς Ἰάκωβος τοὺς εἶχε στείλει γράμμα καὶ τοὺς ἔλεγε ὅτι δὲν ἦταν εὔκολο νὰ τοὺς στείλη ἱερέα πρὶν ἀπὸ τὸ Πάσχα, ἐνῷ ἐγὼ ἤμουν ἐκεῖ πρὶν ἀπὸ τὰ Χριστούγεννα. Ὁ Πρόεδρος ἐκεῖνο τὸ ἀπόγευμα τῆς Κυριακῆς εἶχε συγκαλέσει Γενικὴ Συνέλευση καὶ μὲ δημοκρατικὸ τρόπο τους λέγει: «Τί θέλετε νὰ κάνωμε; Νὰ περιμένωμε μετὰ τὸ Πάσχα νὰ μᾶς στείλη ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἱερέα ἡ νὰ βαστάξωμε αὐτὸν ποὺ μόλις βγῆκε ἀπὸ τὸ καράβι;». Παμψηφεὶ εἶπαν: «Νὰ πάρωμε αὐτὸν τώρα καὶ ἔπειτα βλέπομε». Ἔτσι, λοιπόν, παραμείναμε ἐκεῖ γιὰ λίγο καὶ καθήσαμε 43 χρόνια!

Ἡ Κοινότης ἦταν μικρή, μόλις 70 οἰκογένειες, καὶ σχετικὰ πτωχές. Μέσα σὲ δύο μόνον ἑβδομάδες ἡ ἐκκλησία πῆρε τὴν μορφὴ ὀρθόδοξου ναοῦ. Κάναμε ἕνα πρόχειρο Τέμπλο, τὴν Ἁγία Τράπεζα, Πρόθεση καὶ ὅ,τι ἄλλο ἦταν ἀπαραίτητο. Τὴν Κυριακὴ πρὸ τῶν Χριστουγέννων ἔγινε ἡ πρώτη Θεία Λειτουργία. Ὅσοι συμμετεῖχαν σὲ ἐκείνη τὴν Θεία Λειτουργία δὲν ξέχασαν τὶς ὄμορφες στιγμὲς ποὺ μὲ δάκρυα στὰ μάτια ὁ ἕνας ἀσπαζόταν τὸν ἄλλον. Ἐνῷ μερικοὶ ἀπὸ αὐτοὺς ἦσαν γείτονες δὲν ἤξεραν ὅτι εἶναι Ἕλληνες. Τὸ βράδυ τῶν Χριστουγέννων ἡ ἐκκλησία ἦταν γεμάτη. Ἔλαμπαν τὰ πρόσωπα ὅλων ἀπὸ χαρά, ποὺ ὕστερα ἀπὸ προσπάθειες πολλῶν χρόνων νὰ ἀποκτήσουν τόπο λατρείας ἐπί τέλους τώρα μποροῦν καὶ λατρεύουν τὴν Γέννηση τοῦ Ἰησοῦ μέσα σὲ αὐτὸν τὸν μικρὸ ναό. Ἐπειδὴ μαζὶ μᾶς εἴχαμε μόνον τὰ ροῦχα μας μιὰ ἡμέρα ἔκαναν πάρτυ καὶ ὅλοι τους ἔφεραν διάφορα πράγματα, ὅσα χρειάζεται ἕνα σπίτι νὰ ἀνοίξη. Ἡ ἐκκλησία ἀγόρασε τὰ ἀπαραίτητα ἔπιπλα καὶ τὸ σπίτι ἄνοιξε χάρη στὴν ἀγάπη τῶν εὐσεβῶν ἐνοριτῶν.

Ἐρώτηση: Ποιά εἶναι ἡ διοικητικὴ διάρθρωση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τῆς Ἀμερικῆς; Πὼς λειτουργοῦν στὴν Ἀμερικὴ οἱ Ἐνορίες; Ποιές οἱ διαφορὲς μὲ τὴν Ἑλλάδα;

Ἀπάντηση: Ἡ διοικητικὴ διάρθρωση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Ἀμερικῆς ἦταν τότε πολὺ διαφορετικὴ ἀπὸ τὴν σημερινή. Τότε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἦταν κατ’ οὐσίαν ὁ πνευματικὸς ἡγέτης καὶ εἶχε ὀκτὼ Ἐπισκοπές. Σήμερα οἱ Ἐπισκοπὲς ἔγιναν Μητροπόλεις καὶ ὁ κάθε Μητροπολίτης εἶναι ἀνεξάρτητος στὴν Μητρόπολή του. Σήμερα ἔχουν τὴν Ἐπαρχιακὴ Σύνοδο, ἡ ὁποία συνέρχεται δὶς τοῦ ἔτους καὶ ἐκτάκτως, ἐὰν παρίσταται ἀνάγκη. Στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ ὑπάρχει τὸ Ἀρχιερατικὸ Συμβούλιο ἀπὸ λαϊκοὺς καὶ κληρικούς. Ἡ κάθε Μητρόπολη ἔχει τὸ Μητροπολιτικὸ Συμβούλιο. Γιὰ ὅλα τὰ Ἱδρύματα ὑπάρχουν Πρόεδροι καὶ μικτὰ Συμβούλια ἀπὸ λαϊκοὺς καὶ κληρικούς. Ἄλλοι ἀπὸ αὐτοὺς ἐκλέγονται καὶ ἄλλοι διορίζονται ἀπὸ τὸν Ἀρχιεπίσκοπο ἡ τὸν Μητροπολίτη ἀναλόγως. Στὴν Κοινότητα πνευματικὸς ὁδηγὸς εἶναι ὁ ἱερεύς. Κάθε χρόνο γίνονται ἐκλογὲς στὴν Κοινότητα καὶ ἀλλάζει τὸ 1/3 τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου. Ἀφοῦ ἐπικυρωθοῦν οἱ ἐκλογὲς συνέρχεται στὴν πρώτη συνεδρίαση καὶ ἐκλέγει τὸν Πρόεδρο, Ἀντιπρόεδρο, Ταμία, Γραμματέα καὶ σχηματίζουν τὶς διάφορες ὑποεπιτροπές. Δὲν εἶναι ὁ ἱερέας Πρόεδρος, οὔτε ἔχει ψῆφο, ἀλλὰ μόνο γνώμη. Κάθε δύο χρόνια γίνονται κληρικολαϊκὲς συνελεύσεις γιὰ ὅλη τὴν Ἀμερικὴ καὶ λαμβάνουν ἀποφάσεις καὶ ἔχουν δικαίωμα ψήφου τρεῖς ἀπὸ κάθε Κοινότητα, (ὁ ἱερέας ἐκεῖ ἔχει ψῆφο) καὶ δύο μέλη τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου τῆς Κοινότητας. Ἐκεῖ συζητοῦνται θέματα ποὺ ἀφοροῦν τὴν καθόλου Ἐκκλησία τῆς Ἀμερικῆς καὶ τὰ Πρακτικὰ στέλλονται στὸ Πατριαρχεῖο πρὸς ἔγκριση. Ὅταν ἐγκριθοῦν τότε γίνεται νόμος γιὰ ὅλες τὶς ἐνορίες. Συνήθως ἡ κάθε ἐνορία ἔχει δύο Γενικὲς Συνελεύσεις στὶς ὁποῖες συζητοῦνται θέματα ποὺ ἀφοροῦν τὴν Κοινότητα καὶ ἐγκρίνονται οἱ Προϋπολογισμοὶ καὶ Ἀπολογισμοὶ τοῦ ἔτους.

***

Ἐρώτηση: Μπορεῖτε νὰ μᾶς μεταφέρετε τὸ κλίμα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης στὴν πρώτη σας Ἐνορία;

Ἀπάντηση: Φθάσαμε στὴν Ν. Ὑόρκη στὶς 16 Δεκεμβρίου 1962. Μετὰ ἀπὸ δύο ἡμέρες οἱ κάτοικοι τοῦ Dover, New Jersey μάθανε ὅτι ἦρθε ἕνας ἱερέας ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα μὲ τὸ ὑπερωκεάνειο Hameric καὶ μένει στὴν πόλη Jersey city τῆς πολιτείας Νέας Ὑερσέης. Ἦλθε ὁ Πρόεδρος τῆς Κοινότητος Γεώργιος Σπηλιώτης, ποὺ ὁ πατέρας του καταγότανε ἀπὸ τὴν Καλαμάτα, ὁ ὁποῖος δὲν εἶχε μάθει νὰ ὁμιλῇ ἑλληνικὰ γιατί ἡ μητέρα του ἦταν ἀπὸ τὴν Σκωτία. Ἔφερε μαζὶ τοῦ διερμηνέα τον Τάκη Σερέτη ἀπὸ τὰ Μαγκλαρέϊκα. Ἡ Κοινότητα μόλις εἶχε ἀγοράσει μία μικρὴ ἐκκλησία ἀπὸ τοὺς Προτεστάντες καὶ εἶχαν ἐξασφαλίσει τὴν ἄδεια τῆς Πολιτείας Νέας Ὑερσέης καὶ τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς. Δὲν εἶχεν ὅμως ἱερέα. Ὁ Σεβασμιώτατος Ἀμερικῆς Ἰάκωβος τοὺς εἶχε στείλει γράμμα καὶ τοὺς ἔλεγε ὅτι δὲν ἦταν εὔκολο νὰ τοὺς στείλη ἱερέα πρὶν ἀπὸ τὸ Πάσχα, ἐνῷ ἐγὼ ἤμουν ἐκεῖ πρὶν ἀπὸ τὰ Χριστούγεννα. Ὁ Πρόεδρος ἐκεῖνο τὸ ἀπόγευμα τῆς Κυριακῆς εἶχε συγκαλέσει Γενικὴ Συνέλευση καὶ μὲ δημοκρατικὸ τρόπο τους λέγει: «Τί θέλετε νὰ κάνωμε; Νὰ περιμένωμε μετὰ τὸ Πάσχα νὰ μᾶς στείλη ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἱερέα ἡ νὰ βαστάξωμε αὐτὸν ποὺ μόλις βγῆκε ἀπὸ τὸ καράβι;». Παμψηφεὶ εἶπαν: «Νὰ πάρωμε αὐτὸν τώρα καὶ ἔπειτα βλέπομε». Ἔτσι, λοιπόν, παραμείναμε ἐκεῖ γιὰ λίγο καὶ καθήσαμε 43 χρόνια!

Ἡ Κοινότης ἦταν μικρή, μόλις 70 οἰκογένειες, καὶ σχετικὰ πτωχές. Μέσα σὲ δύο μόνον ἑβδομάδες ἡ ἐκκλησία πῆρε τὴν μορφὴ ὀρθόδοξου ναοῦ. Κάναμε ἕνα πρόχειρο Τέμπλο, τὴν Ἁγία Τράπεζα, Πρόθεση καὶ ὅ,τι ἄλλο ἦταν ἀπαραίτητο. Τὴν Κυριακὴ πρὸ τῶν Χριστουγέννων ἔγινε ἡ πρώτη Θεία Λειτουργία. Ὅσοι συμμετεῖχαν σὲ ἐκείνη τὴν Θεία Λειτουργία δὲν ξέχασαν τὶς ὄμορφες στιγμὲς ποὺ μὲ δάκρυα στὰ μάτια ὁ ἕνας ἀσπαζόταν τὸν ἄλλον. Ἐνῷ μερικοὶ ἀπὸ αὐτοὺς ἦσαν γείτονες δὲν ἤξεραν ὅτι εἶναι Ἕλληνες. Τὸ βράδυ τῶν Χριστουγέννων ἡ ἐκκλησία ἦταν γεμάτη. Ἔλαμπαν τὰ πρόσωπα ὅλων ἀπὸ χαρά, ποὺ ὕστερα ἀπὸ προσπάθειες πολλῶν χρόνων νὰ ἀποκτήσουν τόπο λατρείας ἐπί τέλους τώρα μποροῦν καὶ λατρεύουν τὴν Γέννηση τοῦ Ἰησοῦ μέσα σὲ αὐτὸν τὸν μικρὸ ναό. Ἐπειδὴ μαζὶ μᾶς εἴχαμε μόνον τὰ ροῦχα μας μιὰ ἡμέρα ἔκαναν πάρτυ καὶ ὅλοι τους ἔφεραν διάφορα πράγματα, ὅσα χρειάζεται ἕνα σπίτι νὰ ἀνοίξη. Ἡ ἐκκλησία ἀγόρασε τὰ ἀπαραίτητα ἔπιπλα καὶ τὸ σπίτι ἄνοιξε χάρη στὴν ἀγάπη τῶν εὐσεβῶν ἐνοριτῶν.

Ἐρώτηση: Ποιά εἶναι ἡ διοικητικὴ διάρθρωση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τῆς Ἀμερικῆς; Πὼς λειτουργοῦν στὴν Ἀμερικὴ οἱ Ἐνορίες; Ποιές οἱ διαφορὲς μὲ τὴν Ἑλλάδα;

Ἀπάντηση: Ἡ διοικητικὴ διάρθρωση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Ἀμερικῆς ἦταν τότε πολὺ διαφορετικὴ ἀπὸ τὴν σημερινή. Τότε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἦταν κατ’ οὐσίαν ὁ πνευματικὸς ἡγέτης καὶ εἶχε ὀκτὼ Ἐπισκοπές. Σήμερα οἱ Ἐπισκοπὲς ἔγιναν Μητροπόλεις καὶ ὁ κάθε Μητροπολίτης εἶναι ἀνεξάρτητος στὴν Μητρόπολή του. Σήμερα ἔχουν τὴν Ἐπαρχιακὴ Σύνοδο, ἡ ὁποία συνέρχεται δὶς τοῦ ἔτους καὶ ἐκτάκτως, ἐὰν παρίσταται ἀνάγκη. Στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ ὑπάρχει τὸ Ἀρχιερατικὸ Συμβούλιο ἀπὸ λαϊκοὺς καὶ κληρικούς. Ἡ κάθε Μητρόπολη ἔχει τὸ Μητροπολιτικὸ Συμβούλιο. Γιὰ ὅλα τὰ Ἱδρύματα ὑπάρχουν Πρόεδροι καὶ μικτὰ Συμβούλια ἀπὸ λαϊκοὺς καὶ κληρικούς. Ἄλλοι ἀπὸ αὐτοὺς ἐκλέγονται καὶ ἄλλοι διορίζονται ἀπὸ τὸν Ἀρχιεπίσκοπο ἡ τὸν Μητροπολίτη ἀναλόγως. Στὴν Κοινότητα πνευματικὸς ὁδηγὸς εἶναι ὁ ἱερεύς. Κάθε χρόνο γίνονται ἐκλογὲς στὴν Κοινότητα καὶ ἀλλάζει τὸ 1/3 τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου. Ἀφοῦ ἐπικυρωθοῦν οἱ ἐκλογὲς συνέρχεται στὴν πρώτη συνεδρίαση καὶ ἐκλέγει τὸν Πρόεδρο, Ἀντιπρόεδρο, Ταμία, Γραμματέα καὶ σχηματίζουν τὶς διάφορες ὑποεπιτροπές. Δὲν εἶναι ὁ ἱερέας Πρόεδρος, οὔτε ἔχει ψῆφο, ἀλλὰ μόνο γνώμη. Κάθε δύο χρόνια γίνονται κληρικολαϊκὲς συνελεύσεις γιὰ ὅλη τὴν Ἀμερικὴ καὶ λαμβάνουν ἀποφάσεις καὶ ἔχουν δικαίωμα ψήφου τρεῖς ἀπὸ κάθε Κοινότητα, (ὁ ἱερέας ἐκεῖ ἔχει ψῆφο) καὶ δύο μέλη τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου τῆς Κοινότητας. Ἐκεῖ συζητοῦνται θέματα ποὺ ἀφοροῦν τὴν καθόλου Ἐκκλησία τῆς Ἀμερικῆς καὶ τὰ Πρακτικὰ στέλλονται στὸ Πατριαρχεῖο πρὸς ἔγκριση. Ὅταν ἐγκριθοῦν τότε γίνεται νόμος γιὰ ὅλες τὶς ἐνορίες. Συνήθως ἡ κάθε ἐνορία ἔχει δύο Γενικὲς Συνελεύσεις στὶς ὁποῖες συζητοῦνται θέματα ποὺ ἀφοροῦν τὴν Κοινότητα καὶ ἐγκρίνονται οἱ Προϋπολογισμοὶ καὶ Ἀπολογισμοὶ τοῦ ἔτους.

Ἐρώτηση: Συναντήσατε ἐκεῖ Ναυπακτίους;

Ἀπάντηση: Ὅταν ἀνοίξαμε τὴν ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου Dover, New Jersey τὰ περισσότερα μέλη ἦσαν Ναυπάκτιοι. Ὅταν κάποτε εἶχα πάει νὰ λειτουργήσω τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς καὶ βγῆκα νὰ εὐλογήσω τὰ ἔχασα. Δὲν ἤξερα ποὺ εἶμαι. Γιατί τὸ περισσότερο ἐκκλησίασμα ἦταν οἱ ἐνορῖτες μου. Τώρα ποὺ ἡ Κοινότητα ἔχει μεγαλώσει σὲ ἀριθμὸ εἶναι ἐνορῖτες ἀπὸ ὅλη τὴν ἠπειρωτικὴ καὶ νησιωτικὴ Ἑλλάδα, ἀλλὰ καὶ μετὰ τὸ 1974 ἔχει καὶ πολλοὺς Κυπρίους. Τὴν θέση των Ναυπακτίων κατέλαβαν οἱ Κύπριοι καὶ δεύτεροι ἔρχονται οἱ Ναυπάκτιοι.

Ἐρώτηση: Σὲ ποιά σημεῖα ρίξατε τὸ κύριο βάρος τῆς ποιμαντικῆς σας προσπάθειας;

Ἀπάντηση: Ἡ προσπάθειά μου ἦταν κατ’ ἀρχὴν τὸ Λειτουργικό, γιατί στὴν Θεία Λειτουργία γίνεται ἡ ἕνωση τῶν πιστῶν μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστό, μὲ τὴν Θεία Εὐχαριστία. Ἔτσι οἱ Χριστιανοὶ ἄρχισαν νὰ καταλαβαίνουν τὸν σκοπὸ τῆς Θείας Λειτουργίας καὶ κατόπιν προετοιμασίας ἔρχεται τὸ μεγαλύτερο μέρος τῶν πιστῶν καὶ κοινωνεῖ, ἀφοῦ ὁ Χριστὸς ἐκήρυξε καὶ εἶπε: «Ἀμήν, ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ φάγητε τὴν σάρκα τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ πίητε αὐτοῦ τὸ Αἷμα οὐκ ἔχετε ζωὴν ἐν ἑαυτοῖς». Ὅσες φορὲς καὶ ἂν πᾶς στὴν ἐκκλησία, ὅσα κεριὰ καὶ ἂν ἀνάψης, καὶ ὅσες τυχὸν δωρεὲς κάνης, ἐὰν δὲν πᾶς μὲ προετοιμασία νὰ κοινωνήσης εἶσαι νεκρὸς πνευματικά. Τὸ ἄλλο σημεῖο ἦταν νὰ εἶμαι κοντὰ στοὺς ἐνορῖτες μου εἴτε στὴν λύπη εἴτε στὶς χαρές τους. Ἐκεῖ ποὺ ἔριξα τὸ βάρος ἦταν ἡ οἰκογένεια. Πολλὲς φορὲς λέμε νὰ προσέξουμε τὴν νεολαία. Διαφωνῶ. Νὰ φροντίσουμε νὰ ἔχουμε συγκροτημένες καὶ ἁρμονικὲς οἰκογένειες, οἰκογένειες ποὺ θὰ ἔχουν στήριγμα τὸν Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία καὶ ἡ οἰκογένεια θὰ φροντίση γιὰ τὰ παιδιὰ καὶ ἡ Ἐκκλησία θὰ βοηθήση. Μερικὲς Κοινότητες, ὅπως καὶ ἡ δική μου, εἴχαμε πρόγραμμα προετοιμασίας τῶν νέων ζευγαριῶν νὰ καταλάβουν τί εἶναι ὁ γάμος. Διότι δὲν καταλαβαίνουν τὴν σοβαρότητα τοῦ γάμου. Δὲν γνωρίζουν πὼς θὰ ἀντιμετωπίσουν τὰ διάφορα προβλήματα ποὺ θὰ παρουσιαστοῦν. Ὁ γάμος δὲν εἶναι παιχνίδι. Εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ σοβαρότερα θέματα τῆς ζωῆς μας. Ἐὰν ἐπιτύχης στὸ γάμο σου πέτυχες καὶ στὰ ὑπόλοιπα τῆς ζωῆς σου. Τὸ πρόγραμμα αὐτὸ τὸ ὀνομάζουμε «Προετοιμασία τοῦ γάμου». Στὴν προσπάθειά μου δὲν ἐλησμόνησα τὴν τρίτη ἡλικία καὶ τοὺς κατάκοιτους, τοὺς ὁποίους ἐπισκεπτόμουν, προσευχόμασταν καὶ ἐλάμβαναν τὴν Θεία Κοινωνία.

Ἐρώτηση: Ἐκεῖ οἱ ἑλληνικὲς κοινότητες εἶναι κλειστὲς ἡ ὑπάρχει ἐπικοινωνία μὲ ὅλους τοὺς ἀμερικανοὺς ὑπηκόους ὅλων τῶν ἐθνοτήτων καὶ θρησκειῶν;

Ἀπάντηση: Στὴν Ἀμερικὴ εἶναι ὅλοι μιὰ ἀνοικτὴ κοινωνία. Δὲν μποροῦμε νὰ κλειστοῦμε στὸν ἑαυτό μας. Ζοῦμε μὲ τοὺς Ἀμερικάνους μὲ ἁρμονία. Οἱ γείτονές μας δὲν εἶναι Ἕλληνες. Ἐκεῖ ποὺ δουλεύουμε σπάνια θὰ ἔχουμε Ἕλληνες. Πὼς μπορεῖς νὰ ἐργάζεσαι μὲ κάποιον καὶ νὰ μὴν τοῦ μιλᾶς; Πολλοὶ Ἀμερικανοὶ ἔρχονται στὶς ἐκδηλώσεις τῆς Ἐκκλησίας μας, σὲ Βαπτίσεις, γάμους, κηδεῖες καὶ στὰ ἐτήσια τριήμερα φεστιβὰλ ἔρχονται χιλιάδες Ἀμερικανοὶ καὶ οἱ δικοί μας καλοῦνται στὶς δικές τους ἐκδηλώσεις.

Ἐρώτηση: Πὼς ζήσατε τὸ πρόβλημα τῆς ὕπαρξης πολλῶν «ἐθνικῶν» Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν (Ἑλληνική, Ρωσσική, Ἀντιοχειανὴ κλπ.) στὴν Ἀμερική;

Ἀπάντηση: Στὴν Ἀμερικὴ ἐκτὸς τῶν Ἑλλήνων Ὀρθοδόξων ὑπάρχουν καὶ ἄλλων ἐθνικοτήτων Ὀρθόδοξοι. Ὑπάρχει συνεργασία μεταξὺ τῶν Ἐπισκόπων καὶ ἔχουν ὀργανωθῇ ὅλες οἱ ἀναγνωρισμένες Ἐκκλησίες μὲ τὴν ἐπωνυμία SCOBA. Ἔχουν ὁρισμένες συνελεύσεις καὶ διατηροῦν τὸν Ἕλληνα Ἀρχιεπίσκοπο ὡς Πρόεδρο τοῦ Ὀργανισμοῦ αὐτοῦ. Βεβαίως θὰ εἶχε μεγαλύτερη δύναμη, ἐὰν οἱ Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες ἀποτελοῦσαν μία ἑνότητα, ἀλλὰ θὰ χάναμε τὴν δύναμη τῆς ἐθνικότητας.

Ἐρώτηση: Ποιά εἶναι ἡ στάση τῶν μὴ ὀρθοδόξων μελῶν τῆς ἀμερικανικῆς κοινωνίας ἀπέναντι στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία;

Ἀπάντηση: Ἡ Ἀμερικὴ εἶναι σὰν ἕνας μεγάλος λέβητας ὅπου λιώνουν ὅλα τὰ μέταλλα καὶ ἀποτελοῦν ἕνα μεῖγμα, ποὺ λέγεται ἀμερικανικὴ κοινωνία. Ἀπὸ ὁποιαδήποτε ἐθνικότητα θὰ βρῇς στὴν Ἀμερική. Συνεπῶς καὶ ὁποιαδήποτε θρησκεία θὰ τὴν βρῇς σὲ κάποια γωνιά της. Συνεπῶς δὲν ὑπάρχει κανένα θέμα μὴ συνεργασίας καὶ ἀλληλοσεβασμοῦ. Ἐμεῖς σεβόμαστε τὶς ἄλλες ἐθνικότητες, τὶς ἄλλες θρησκεῖες καὶ ἐκεῖνοι ἐμᾶς. Στὴν πόλη ποὺ ἔμενα ἐγὼ ὅλοι οἱ ἱερεῖς, ὀρθόδοξοι, καθολικοί, προτεστάντες, εἴχαμε μιὰ φορὰ τὸ μῆνα μιὰ συνεδρίαση καὶ μιλούσαμε γιὰ θέματα ποὺ ἀφοροῦσαν τὴν ἀμερικανικὴ κοινωνία, χωρὶς νὰ θίγουμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον. Δὲν μιλούσαμε γιὰ θρησκευτικὰ θέματα πολὺ δὲ περισσότερο γιὰ δογματικά.

Ἐρώτηση: Ποιά εἶναι τὰ βασικὰ σημεῖα τὰ ὁποῖα θὰ μποροῦσε νὰ συζητήση ἕνας Ὀρθόδοξος Ἱερέας μὲ ἕναν μὴ Ὀρθόδοξο Ἀμερικάνο; Ὑπάρχει ἀναζήτηση; Τίθενται ἐρωτήματα;

Ἀπάντηση: Πολλοὶ Ἀμερικανοὶ δὲν γνωρίζουν τίποτε ἡ ἐλάχιστά περί Ὀρθοδοξίας. Σὰν παράδειγμα ἀναφέρω ὅτι μιὰ ὁμάδα Εὐαγγελικῶν ἀπὸ τὴν Καλλιφόρνια ἐμελετοῦσαν τὴν Ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία. Ἔφθασαν στὸ Σχίσμα τῶν Ἐκκλησιῶν. Εἶπαν ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἔχει δίκαιο, ἀλλὰ δὲν γνώριζαν ὅτι ὑπάρχει ἀκόμα ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Μελετῶντας περισσότερο ἔμαθαν ὅτι ὑπάρχει καὶ στὴν Ἀμερικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ἦσαν περίπου 25 πάστορες. Ἦλθαν σὲ ἐπικοινωνία μὲ τοὺς ἀρχηγοὺς τῶν διαφόρων ὀρθοδόξων ἐκκλησιῶν καὶ ἐζήτησαν νὰ γίνουν ὀρθόδοξοι μαζὶ μὲ τοὺς ἐνορῖτες τους. Ὅλοι ὅμως οἱ Ὀρθόδοξοι ἐφοβοῦντο νὰ τοὺς δεχθοῦν μήπως ἀλλοιωθῇ ἡ ἐκκλησία τους. Ἔφθασαν μέχρι τὸ Πατριαρχεῖο. Ὁ Πατριάρχης δὲν παρουσιάσθηκε, ἀλλὰ ἔστειλε ἕναν ἀντιπρόσωπό του. Ἂν καὶ ἔφυγαν χωρὶς ἀποτέλεσμα δὲν ἀπογοητεύθηκαν. Τελικὰ ἡ Ἀντιοχειανὴ Ἐκκλησία τους δέχθηκε καὶ πολλοὶ ἀπὸ τοὺς πάστορες ἔγιναν ὀρθόδοξοι ἱερεῖς. Ἔγραψαν διάφορα βιβλία καὶ ἕνας ἀπὸ αὐτούς, ὁ π. Πέτρος Γκίλκουϊστ ἔγραψε ἕνα βιβλίο «Γιατί γίναμε Ὀρθόδοξοι» καὶ ἀναφέρει ὅτι τὸ μέλλον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀμερικῆς εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ὅταν ἔρχονται στὰ φεστιβὰλ τῶν Κοινοτήτων μας καὶ τοὺς ἐξηγοῦμε τί εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας λένε «Ποτὲ δὲν εἴχαμε ἀκούσει γι’ αὐτὴν» ἡ «σκέπτομαι νὰ γίνω Ὀρθόδοξος».

Ἐρώτηση: Μιὰ εὐχὴ γιὰ τοὺς νέους Ἱερεῖς τῆς Ἀμερικῆς ἡ καὶ τῆς Ἑλλάδος;

Ἀπάντηση: Ἡ εὐχή μου γιὰ τοὺς νέους ἱερεῖς εἶναι: «Νὰ μὴ γίνονται ἱερεῖς ὅσοι παίρνουν τὴν ἱερωσύνη γιὰ ἐπάγγελμα. Εἶναι τιμὴ γιὰ ἕναν ἄνθρωπο νὰ καταξιωθῇ νὰ ὑπηρετῇ στὴν Ἁγία Τράπεζα. Τιμὴ εἶναι ἀκόμη γιὰ μιὰ γυναῖκα νὰ εἶναι σύζυγος ἱερέως. Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς γιὰ νὰ διδάξη τὴν ἀξία τοῦ ἱερέως τὸν τοποθετεῖ ἐπάνω ἀπὸ τοὺς ἀγγέλους. Ὁ ἱερεὺς πρέπει νὰ ἔχη τὰ χαρίσματα ποὺ ἀναφέρει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος πρὸς τὸν μαθητή του Τιμόθεο στὸ τρίτο κεφάλαιο τῆς πρώτης ἐπιστολῆς. «Δεῖ τὸν Ἐπίσκοπον-καὶ κάθε κληρικόν-ἀνεπίληπτον εἶναι, μιᾶς γυναικὸς ἄνδρα, νηφάλιον, σώφρονα, κόσμιον, φιλόξενον, διδακτικόν, μὴ πάροινον, μὴ πλήκτην, μὴ αἰσχροκερδῆ, ἀλλ’ ἐπιεικῆ, ἄμαχον, ἀφιλάργυρον, τοῦ ἰδίου οἴκου καλῶς προϊστάμενον, τέκνα ἔχοντα ἐν ὑποταγῇ μετὰ πάσης σεμνότητος... δεῖ δὲ αὐτὸν καὶ μαρτυρίαν καλὴν ἔχειν ἀπὸ τῶν ἔξωθεν ἵνα μὴ εἰς ὀνειδισμὸν ἐμπέση καὶ παγίδα τοῦ διαβόλου.... ἔχοντας τὸ μυστήριον τῆς πίστεως ἐν καθαρὰ συνειδήσει» (Τίμ. 2-13) Ὅλα τὰ ἐμπόδια ποὺ βρῆκα στὴ ζωή μου τὰ θεωρῶ τώρα εὐλογίες τοῦ Θεοῦ ποὺ μὲ ἀνάγκασαν νὰ ξενιτευθῶ καὶ νὰ γίνω ἱερεύς-ὑπηρετῶ γιὰ 45 χρόνια-καὶ νὰ ὑπηρετήσω τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ἡ Ἁγία Τράπεζα εἶναι γιὰ μένα τὸ πιὸ ὄμορφο καὶ τιμητικό. Στοὺς νέους ποὺ σκέπτονται τὴν Ἱερωσύνη νὰ σκεφθοῦν σοβαρὰ καὶ νὰ προχωρήσουν μὲ ἀφοσίωση καὶ ταπείνωση, αἰσθανόμενοι ὅτι ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ θὰ μᾶς ἐνισχύση στὸ δύσκολο ἀλλὰ τιμητικὸ ἔργο. Ὁ Θεὸς μὲ ἀξίωσε νὰ δώσω καὶ τὸν υἱό μου Δημήτριο στὴν Ἐκκλησία. Ἐγὼ παρακαλῶ τὸν Θεὸ ὅσο ζήσω νὰ μὴ στερηθῶ τὴν Ἁγία Τράπεζα. Εὔχεσθε.–