Ἀφιέρωμα: ἐκλογή νέου Ἀρχιεπισκόπου - 5 Συνεντεύξεις

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱεροθέου

Ἐν ὄψει ἐκλογῆς, συνέντευξη στὴν Ἐφημερίδα «Ναυπακτία»

(25-1-2008)

Ἐρώτηση: Σεβασμιώτατε, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἔλεγε ὅτι θέλει νὰ κάνη τὴν Ἐκκλησία "μόδα". Ἐσεῖς τί πιστεύετε ὅτι πρέπει νὰ συμβολίζη ἡ Ἐκκλησία σήμερα;

Ἀπάντηση: Δὲν ἔχω ἀκούσει αὐτὴν τὴν φράση, ἀλλὰ ὅτι κυρίως ὁ Ἀρχιεπίσκοπος προσκαλοῦσε τοὺς νέους νὰ ἔλθουν στὴν Ἐκκλησία «ὅπως εἶναι», γιατί ὁ Θεός τους ἀγαπᾶ. Κυρίως ὁμιλοῦσε γιὰ τὸν ἐκσυγχρονισμὸ τῆς Ἐκκλησίας στὸν τρόπο λειτουργία της. Θεωρῶ ὅτι σὲ ὅλους τοὺς θεσμοὺς καὶ στὴν Ἐκκλησία ὑπάρχει διάκριση μεταξὺ παραδόσεως καὶ συντηρήσεως, ὅπως ἔλεγε ὁ ἀείμνηστος Νῖκος Σβορῶνος. Ἡ παράδοση μεταφέρει τὴν ζωὴ τοῦ παρελθόντος στὰ σύγχρονα δεδομένα, ἐνῷ ἡ συντήρηση διατηρεῖ τὸ παλαιὸ καὶ εἶναι ἀναχρονιστική. Προσωπικὰ θεωρῶ ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι καὶ πρέπει νὰ εἶναι μιὰ μεγάλη μητρικὴ ἀγκαλιά, μιὰ οἰκογένεια, ἕνα θεραπευτήριο. Μὲ συγκινεῖ ὁ στίχος τοῦ τραγουδιοῦ ποὺ ἀναφέρεται στὸ Ἅγιον Ὅρος καὶ τὸ προσαρμόζω στὴν Ἐκκλησία: «στ' ἀμπάρια κουβαλάει νάμα, μέλι, κερὶ καὶ λιβάνι, γιὰ τοὺς πεινασμένους τοῦ νάρθηκα, γιὰ τοὺς λαβωμένους τῶν στασιδιῶν».

Ἐρώτηση: Θὰ βοηθοῦσε πρὸς αὐτὴ τὴν κατεύθυνση ἕνας χωρισμὸς Ἐκκλησίας-Κράτους καὶ ἂν ναί, ὑπὸ ποιές προϋποθέσεις;

Ἀπάντηση: Ἔχω ἐπανειλημμένως τονίσει στὸ παρελθὸν ὅτι ὁ ὅρος «χωρισμὸς Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας» δὲν εἶναι ὀρθός. Ὁ πιὸ σωστὸς χαρακτηρισμὸς εἶναι «ὁριοθέτηση τῶν σχέσεων ἐκκλησιαστικῆς καὶ κρατικῆς διοίκησης». Πράγματι, χρειάζεται κάτι πρὸς τὴν κατεύθυνση αὐτὴ καὶ κυρίως, νομίζω, ὅτι χρειάζεται μιὰ συζήτηση ὥστε ὁ Καταστατικὸς Χάρτης τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἡ Ἐκκλησιαστικὴ Δικαιοσύνη νὰ μὴν εἶναι νόμοι τοῦ Κράτους καὶ γενικὰ ἡ Ἐκκλησία νὰ διοικῆται βάσει τῶν ἱερῶν Κανόνων. Τελικά, ἡ Ἐκκλησία δὲν πρέπει νὰ χάση τὸν βαθύτερο σκοπό της ποὺ εἶναι νὰ θεραπεύη τοὺς ἀνθρώπους καὶ νὰ τοὺς προσφέρη νόημα ζωῆς.

Ἐρώτηση: Ὅσο κι ἂν προσπαθῆ ἡ ἐπίσημη Ἐκκλησία νὰ τὸ κρύψη, ἡ κοῦρσα τῆς διαδοχῆς γιὰ τὸν ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο ἔχει ἀρχίσει. Μάλιστα ἔχει ἀκουστεῖ καὶ τὸ ὄνομά σας μέσα στοὺς ὑποψηφίους διαδόχους. Θὰ σᾶς ἐνδιέφερε νὰ ὑπηρετήσετε τὴν Ἐκκλησία ἀπὸ μιὰ τέτοια θέση;

Ἀπάντηση: Οἱ ἐξελίξεις γύρω ἀπὸ τὸ θέμα αὐτὸ θὰ γίνουν στὸν κατάλληλο καιρό, ὄχι ὅσο ζῆ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος. Ἡ Ἱεραρχία θὰ ψηφίση αὐτὸν ποὺ νομίζει ὅτι εἶναι κατάλληλος στὴν παροῦσα φάση γιὰ νὰ διευθύνη τὸ πηδάλιο τῆς Ἐκκλησίας. Τὸ θεωρῶ ἀστεῖο καὶ γελοῖο νὰ λέγη κανεὶς ὅτι εἶναι ὑποψήφιος γιὰ Ἀρχιεπίσκοπος. Αὐτὸ εἶναι ἔργο τῶν Ἱεραρχῶν ποὺ προτείνουν. Ἐμένα ἐκεῖνο ποὺ μὲ ἐνδιαφέρει κυρίως εἶναι νὰ ἔχω τὴν συνείδησή μου ἥσυχη ὅτι ἐπιτελῶ τὸ θεολογικὸ καὶ ἐκκλησιαστικό μου ἔργο κάτω ἀπὸ τὴν σκέπη τοῦ Θεοῦ καὶ ἐφαρμόζω τοὺς ὅρους καὶ τοὺς κανόνες τῶν Συνόδων. Ἡ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ κατευθύνει τὴν ζωή μας. Καὶ ἐμεῖς πρέπει νὰ ὑποτασσόμαστε σὲ αὐτήν. Δὲν πρέπει νὰ κάνουμε αὐθαίρετα σχέδια καὶ φιλόδοξους προγραμματισμούς. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος γίνεται αἰχμάλωτος μιᾶς ἰδέας, γίνεται τραγικός, γιατί ἂν ἡ ἴδια πραγματοποιηθῇ, θὰ ἀντιληφθῇ ὅτι δὲν ἐξαρτᾶται ἀπὸ αὐτὸ ἡ εὐτυχία καὶ ἡ σωτηρία του, ἂν δὲν πραγματοποιηθῇ, θὰ εἶναι ἀνικανοποίητος. Μὲ χαροποιεῖ ἰδιαίτερα ὅτι εὐλόγησε ὁ Θεὸς νὰ ἐργάζομαι μὲ χαρὰ στὸν χῶρο τῆς Μητροπόλεως ποὺ μὲ ἔστειλε Ἐκεῖνος, διὰ τῆς Ἐκκλησίας, καὶ ὅτι μεταφράζονται τὰ βιβλία μου σὲ πολλὲς γλῶσσες (δεκαεπτὰ μέχρι στιγμῆς) καὶ διαβάζονται σὲ ὅλο τὸν κόσμο.

Ἐρώτηση: Εἴπατε σὲ πρόσφατο χαιρετισμό σας σὲ ἐκδήλωση συλλόγου τῆς πόλης, ὅτι οἱ στόχοι εἶναι αὐτοὶ ποὺ δίνουν στὸν ἄνθρωπο ζωντάνια. Τί στόχους θέτει ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου γιὰ τὸ μέλλον;

Ἀπάντηση: Δὲν κάνω λόγο γιὰ φιλόδοξους στόχους, ἀλλὰ γιὰ νοηματοδότηση τοῦ βίου, γιὰ πνευματικὴ ἔμπνευση. Ἂν ὁ ἄνθρωπος δὲν ἔχη νόημα στὴν ζωή του, τότε εἶναι δυστυχής. Διαρκὴς στόχος μου εἶναι νὰ ἐκτελῶ τὰ ποιμαντικά μου καθήκοντα ὅσο καλύτερα μπορῶ, μὲ ἀνιδιοτέλεια καὶ εἰλικρίνεια, καὶ ὅταν «κλείσω τὰ μάτια μου» νὰ μὲ συνοδεύση τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ δώσω καλὴν ἀπολογία στὸ φοβερὸ βῆμα τοῦ Χριστοῦ. Ὁ ἄνθρωπος δὲν τελειώνει μὲ τὸν θάνατο, ἀλλὰ τελειοῦται. Ἀλίμονο ἂν ὡς Κληρικοὶ δὲν σκεπτόμαστε τὴν λογοδοσία μας στὸν Ἀρχιποίμενα Χριστό.–

Συνέντευξη στὴν Ἐφημερίδα «Ἐμπρὸς» Ναυπάκτου

(25-1-2008)

Ἐρώτηση: Μὲ τὴν συνέντευξή σας στὴν "Κυριακάτικη Ἐλευθεροτυπία", Σεβασμιώτατε, θέσατε σειρὰ ζητημάτων ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ ἑρμηνευθοῦν καὶ ὡς καταδίκη τῶν πρακτικῶν ποὺ υἱοθετήθηκαν τὰ τελευταῖα χρόνια μὲ Ἀρχιεπίσκοπο τὸν κ. Χριστόδουλο. Ἀναφέρομαι ἰδιαίτερα στὴν θέση σας ὅτι "ὁ ἑκάστοτε Ἀρχιεπίσκοπος δὲν πρέπει νὰ ἐξασκῇ ἐθναρχικὸ λόγο", καθὼς καὶ στὴν ἄποψη πὼς "ἡ Ἐκκλησία δὲν μπορεῖ νὰ λειτουργῇ σὰν κόμμα τῆς δεκαετίας τοῦ '70". Εἶναι ἔτσι;

Ἀπάντηση: Κατ' ἀρχὰς θὰ ἤθελα νὰ πῶ ὅτι ἐκ χαρακτῆρος ἡ θεολογίας δὲν καταδικάζω ἡ κρίνω πρόσωπα, πολὺ δὲ περισσότερο ὅταν αὐτὰ βρίσκωνται σὲ ἀδύναμη θέση. Κυρίως κρίνω θεολογικὰ καὶ ποιμαντικὰ διάφορες πρακτικὲς καὶ νοοτροπίες καὶ μάλιστα κατὰ θετικὸ τρόπο. Αὐτὸ φαίνεται καὶ στὴν πρόσφατη συνέντευξη ποὺ δημοσιεύθηκε στὴν «Ἐλευθεροτυπία». Τὰ ὅσα εἶπα τὰ ἔχω ἀναπτύξει κατὰ καιροὺς σὲ παρεμβάσεις μου στὴν Ἱεραρχία καὶ σὲ ἄρθρα ποὺ δημοσιεύθηκαν σὲ Ἐφημερίδες εὐρείας κυκλοφορίας, ὅταν ὁ Ἀρχιεπίσκοπος εἶχε πλήρεις τὶς δυνάμεις του. Στὴν συνέντευξη αὐτὴ μὲ πολλὴ συντομία περιέγραψα μιὰ τάση ποὺ ἐπικρατεῖ στὴν Ἐκκλησία καὶ τὴν Ἱεραρχία ποὺ ὑποτιμοῦν τὸ ποιμαντικό τους ρόλο καὶ ὑπερτονίζουν τὸν πολιτικό, κοινωνικό, ἐθναρχικὸ καὶ ἔτσι ἀναμειγνύονται σὲ ἀλλότρια ζητήματα, ἔξω ἀπὸ τὴν ἀποστολή τους. Ἡ ἀκόμη ἐγκαταλείπουν τὸ ἱεραρχικὸ καὶ συνοδικὸ πολίτευμα ποὺ προβλέπουν οἱ ἱεροὶ Κανόνες καὶ διοργανώνουν τὴν ζωή τους μὲ βάση τὴν ἐγκοσμιοκρατικὴ καὶ κομματικὴ νοοτροπία. Ἡ Ἐκκλησία δὲν μπορεῖ νὰ ἐκληφθῇ ὡς κόμμα, ἀλλὰ ὡς ἕνα μεγάλο ἄνοιγμα, μιὰ μεγάλη οἰκογένεια, ἕνα μεγάλο θεραπευτήριο. Ἔτσι, ἐν ὄψει Ἀρχιεπισκοπικῶν ἐκλογῶν, δὲν θὰ ἤθελα νὰ ἐπικρατήση ἡ νὰ συνεχισθῇ μιὰ τέτοια τάση, ποὺ συνιστᾶ τὴν λεγομένη ἐκκοσμίκευση.

Ἐρώτηση: Ἐπικαλούμενος τὸν Ἔριχ Φρὸμ ὑποστηρίζετε πὼς κατάλληλος γιὰ τὴν θέση τοῦ Ἀρχιεπισκόπου εἶναι ἐκεῖνος ποὺ μπορεῖ νὰ διακρίνη «μεταξὺ τοῦ "ἔχειν" τὴν ἐξουσία καὶ τοῦ "εἶναι" ὁ ἴδιος». Ἐπειδὴ τὸ ζήτημα εἶναι γενικότερο καὶ ἀφορᾶ ὅλους ὅσους ἐπιδιώκουν θέσεις ἐξουσίας, μήπως ἡ θέση σας παρὰ εἶναι οὐτοπική; Ἔχετε γνωρίσει πολλοὺς ἱεράρχες ἡ πολιτικοὺς ποὺ μποροῦν νὰ διακρίνουν τὴν διαφορὰ αὐτή;

Ἀπάντηση: Τὸ ἐρώτημά σας θέτει δύο βασικὰ σημεῖα. Τὸ ἕνα ὅτι μιὰ τέτοια θέση εἶναι οὐτοπικὴ καὶ τὸ ἄλλο ἐὰν ὑπάρχουν ἱεράρχες ἡ πολιτικοὶ ποὺ δὲν γνωρίζουν τὴν διαφορὰ μεταξὺ «ἔχειν» καὶ «εἶναι». Ὡς πρὸς τὸ πρῶτο πρέπει νὰ πῶ ὅτι ὁ ὅρος οὐτοπία (οὐ+τόπος) διατυπώθηκε ἀπὸ τὸν Μὸρ στὸ ἔργο του «Οὐτοπία» ποὺ περιγράφει μιὰ ἰδεατὴ πόλη, τὴν Οὐτοπία, καὶ ἐκφράζει μιὰ ἰδεώδη κατάσταση ποὺ συνήθως δὲν ὑπάρχει, δηλώνει τὸ ἐπιθυμητό-ἰδεατὸ ποὺ προσπαθεῖ νὰ ὑπερβῇ τὸ ἐφικτό, τὸ «ἐδῶ καὶ τώρα».

Πολλὲς οὐτοπίες ἐκφράσθηκαν στὴν ἀρχαιότητα, ἡ περισσότερο γνωστὴ εἶναι ἡ Πολιτεία τοῦ Πλάτωνα. Ὅμως οὐτοπικὲς περιγραφὲς βρίσκουμε καὶ στὸν Ὅμηρο, τὸν Ἡσίοδο, τὸν Πίνδαρο, τὸν Ἀριστοφάνη καὶ ἄλλους. Καὶ ἡ σάτιρα εἶναι μιὰ οὐτοπία, ποὺ καυτηριάζει μιὰ στάσιμη πραγματικότητα, γιὰ νὰ τὴν ὠθήση στὴν ὑπέρβαση. Οἱ ἄνθρωποι πάντα θὰ ὁραματίζωνται ἕναν καλύτερο κόσμο καὶ θὰ ἀγωνίζωνται ἐναντίον τῆς ἀδικίας, τῆς καταπίεσης καὶ τῆς ἀνελευθερίας. Κανένας δὲν μπορεῖ νὰ ἀπαγορεύση στοὺς ἀνθρώπους νὰ σχεδιάζουν, νὰ ὀνειρεύωνται, ἀφοῦ ἡ ἀνθρώπινη φύση ἐπιδιώκει τὴν ὑπέρβασή της, τὴν θεραπεία τῶν κοινωνικῶν ἀδικιῶν καὶ τὸν ὑφιστάμενο ἐκμαυλισμὸ ποὺ γίνεται ἀπὸ τοὺς ἐξουσιαστές. Πάντοτε οἱ οὐτοπικὲς ἐπιδιώξεις ἐπηρεάζουν τὸ κοινωνικὸ καὶ οἰκουμενικὸ γίγνεσθαι, ἀφυπνίζουν τὶς συνειδήσεις καὶ ἀνοίγουν νέες προοπτικές. Ἀλλιῶς θὰ ὑπῆρχε στασιμότητα καὶ φθορά.

Ὡς πρὸς τὸ δεύτερο σημεῖο, πρέπει νὰ παρατηρήσω ὅτι συνάντησα ἐκκλησιαστικοὺς καὶ πολιτικοὺς ἡγέτες, οἱ ὁποῖοι καὶ γνωρίζουν τὴν διαφορὰ μεταξὺ τοῦ «ἔχειν» καὶ τοῦ «εἶναι», ἀλλὰ καὶ εἶναι οἱ ἴδιοι ὥριμοι, δηλαδὴ βιώνουν το «εἶναι» τῆς ἐξουσίας, ἀφοῦ δὲν χρειάζεται «νὰ ἀπειλήσουν, νὰ δωροδοκήσουν». Αὐτὸ δὲν ἐμπνέεται πάντα ἀπὸ θρησκευτικὲς ἀξίες, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ οὐμανιστικές-ἀνθρωπιστικές. Φυσικά, γνώρισα καὶ ἄλλους –τοὺς περισσότερους– ποὺ «ἔχουν» ἐξουσία, δηλαδὴ ἐκλαμβάνουν τὴν ἐξουσία ὡς ἐκμεταλλεύσιμο ὑλικὸ καὶ ὡς θέση ἐπιβολῆς στὴν κοινωνία μὲ ὁποιοδήποτε τρόπο. Ἡ δημοκρατία ἀποτελματώνεται ἀπὸ τέτοιους τύπους ἀνθρώπων.

Προσωπικὰ θέλω νὰ στοχεύω στὶς ὑψηλότερες νότες, νὰ διακρίνομαι ἀπὸ ἔμπνευση. Τοὐλάχιστον θέλω νὰ τὰ ἔχω καλὰ μὲ τὸν ἑαυτό μου, νὰ μὴ συμβιβάζομαι μὲ τοὺς συμβιβασμούς, νὰ ὑπερβαίνω τὸν ἀτομισμὸ ποὺ εἶναι τὸ σαράκι τῆς συγχρόνου κοινωνίας.

Ἐρώτηση: Ἡ διασύνδεση Ἐκκλησίας καὶ Πολιτικῆς ἔχει παράδοση ἐτῶν στὴν χώρα μας. Εἶναι γνωστὸν ἐπίσης ὅτι στό –ὄχι καὶ τόσο ἀπώτερο– παρελθὸν παραεκκλησιαστικὲς ὀργανώσεις καὶ ἀκραία ἐθνικιστικὲς πολιτικὲς ὁμάδες λειτούργησαν ὡς συγκοινωνοῦντα δοχεῖα. Ἡ κατάσταση αὐτὴ μὲ ποιό τρόπο μπορεῖ νὰ ἀλλάξη; Ὁ διαχωρισμὸς Ἐκκλησίας-Κράτους θὰ ἦταν νομίζετε μιὰ καλὴ ἀρχή;

Ἀπάντηση: Μὲ λυπεῖ πολὺ ὅταν οἱ πολιτικές-κομματικὲς τακτικὲς εἰσέρχωνται μέσα στὴν Ἐκκλησία καὶ σὲ κρίσιμες ἱστορικὲς στιγμές. Ὅταν ὑπάρχουν κληρικοὶ ποὺ ἀποβάλλουν τὸ ἐκκλησιαστικὸ ἦθος καὶ προσλαμβάνουν κοσμικὲς νοοτροπίες στενοχωροῦμαι βαθειά. Μὲ τὴν εἴσοδό μας στὸν ἱερατικὸ βαθμὸ μόνοι μᾶς ἀρνηθήκαμε μερικὰ δικαιώματα ποὺ εἴχαμε ὡς πολῖτες. Ὁ λαὸς τὸ λέγει καθαρά: «Ἡ παπᾶς παπᾶς, ἡ ζευγᾶς ζευγᾶς!».

Ἡ ὁριοθέτηση τῶν σχέσεων μεταξὺ Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας, εἶναι ἕνας τρόπος γιὰ νὰ ἀποδεσμευθοῦμε ἀπὸ τέτοιες ἐκκοσμικεύσεις. Τελικά, δὲν πρόκειται γιὰ εὕρεση ἑνὸς τρόπου καὶ ἑνὸς συστήματος, ἀλλὰ γιὰ βελτίωση τοῦ καθενός μας, τοῦ προσώπου. Ἀπαιτεῖται ἀπὸ ὅλους ὅσοι ἀσκοῦμε κάποια ἐξουσία (γονεῖς-δάσκαλοι-δημοσιογράφοι-πολιτικοί-κληρικοὶ) νὰ εἴμαστε καὶ λίγο οὐτοπιστές, νὰ βλέπουμε μακριὰ ἀπὸ τὸ ἐφικτό, νὰ σεβόμαστε τὴν θέση ποὺ ἔχουμε, νὰ θυσιαζόμαστε σὰν λαμπάδες ποὺ καίουν καὶ φωτίζουν. Πρέπει ὁ καθένας μας νὰ ἀποβάλη τον «ὠχαδελφισμό», τὸν συμβιβασμό, τὴν φιλαυτία καὶ νὰ βλέπη ἔξω ἀπὸ τὸν ἑαυτό του, νὰ γίνεται πρόσωπο, μὲ ἐλευθερία καὶ ἀγάπη, ὁπότε θὰ ἐπιδρᾶ καὶ στὸ περιβάλλον του. Ἡ κοινωνικὴ ἀποτελμάτωση θεραπεύεται μὲ οὐτοπικὲς κινήσεις, μὲ «τρέλλες». Ἀναζητοῦνται οὐτοπιστὲς γιὰ νὰ βγοῦμε ἀπὸ τὴν μιζέρια καὶ τὴν διαφθορὰ καὶ νὰ ἀναπνεύσουμε τὸ ὀξυγόνο τῆς ἐλευθερίας. Ἡ ἀπάντηση στὸ ἐρώτημα ποὺ ἔθεσε ὁ Ντοστογιέφσκι «εὐτυχία ἡ ἐλευθερία» ἀσφαλῶς κλείνει πρὸς τὸ δεύτερο (ἐλευθερία), ἔστω καὶ ἂν φαίνεται οὐτοπικό.–

Συνέντευξη στὴν Ἐφημερίδα «Πολιτεία Αἰτωλοακαρνάνων»

(Τρίτη, 5 Φεβρουαρίου)

Ἐρώτηση: Ποιά εἶναι τὰ ἐπιτεύγματα τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Χριστοδούλου;

Ἀπάντηση: Αὐτὲς τὶς ἡμέρες πολλοὶ ὁμίλησαν γιὰ τὰ θετικὰ καὶ ἀρνητικὰ τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου. Νομίζω ὅτι εἶναι νωρὶς νὰ καταλήξη κανεὶς σὲ συμπεράσματα, ἀλλὰ ὁ ἱστορικός του μέλλοντος, μὲ ψυχραιμία καὶ νηφαλιότητα, θὰ ἀποτιμήση τὴν προσφορά του στὴν Ἐκκλησία καὶ τὴν κοινωνία.

Αὐτὸ ποὺ μπορῶ νὰ πῶ τώρα εἶναι ὅτι τὸ μεγαλύτερο ἔργο του ἦταν αὐτὸ ποὺ ἐκδηλώθηκε κατὰ τὸ διάστημα τῆς ἀσθενείας του καὶ τὴν διαδικασία τοῦ θανάτου του, τότε ποὺ δὲν μιλοῦσε πολύ, ἀλλὰ μιλοῦσε ἡ ὕπαρξή του. Ἀντιμετώπισε τὸν θάνατο μὲ πίστη στὸν Θεὸ καὶ αὐτὸ εἶναι πολὺ σημαντικό, γιατί ἔδωσε κουράγιο σὲ πολλοὺς ὁμοιοπαθεῖς του. Ὁμιλεῖ κανεὶς μὲ τὸν λόγο καὶ τὴν σιωπή. Πολλὲς φορὲς ὁ λόγος τῆς σιωπῆς ἔχει μεγαλύτερη δύναμη ἀπὸ τὸν λόγο τῶν λόγων. Ὁ Χριστὸς δίδασκε, ἀλλὰ καὶ ἔπαθε, σταυρώθηκε. Ὁ Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ ἔχει μεγαλύτερη δύναμη, ὅπως καὶ τὸ μαρτύριο τῶν ἁγίων μεταδίδει μηνύματα γιὰ τὸ ποιό εἶναι τὸ νόημα τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου. Ἀκόμη δὲ καὶ ἡ περίοδος τῶν διωγμῶν, τῶν κατακομβῶν καὶ τῶν μαρτυρίων εἶναι ἡ ἐνδοξότερη περίοδος τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὄχι τότε ποὺ ἔγινε ἡ Ἐκκλησία ἐπίσημη θρησκεία τοῦ Κράτους.

Ὁπότε, ἡ σιωπηλὴ καὶ μὲ πίστη ἀντιμετώπιση τῆς διαδικασίας τοῦ θανάτου, δηλαδὴ ἡ «σιωπηλὴ παραίνεση» ἦταν ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα ἐπιτεύγματα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου.

Ἐρώτηση: Ποιά πρέπει νὰ εἶναι τὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου;

Ἀπάντηση: Μέχρι τώρα δόθηκαν πολλὲς ἀπαντήσεις σὲ αὐτὸ τὸ ἐρώτημα καὶ κάθε ἀπάντηση ἔχει σχέση μὲ τὶς προοπτικὲς καὶ τὶς ἐπιδιώξεις κάθε ἀνθρώπου, δηλαδὴ ὁ καθένας ἀπαντᾶ ἀνάλογα μὲ τὶς προσδοκίες του, ἀλλὰ καὶ τὴν γνώμη ποὺ ἔχει γιὰ τὴν Ἐκκλησία.

Θὰ ἤθελα ὅμως νὰ ἀντιστρέψω τὸ ἐρώτημα: Ὄχι ποιά πρέπει νὰ εἶναι τὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, ἀλλὰ πὼς θέλει ἡ Ἐκκλησία τὸν Ἀρχιεπίσκοπο καὶ γενικὰ τοὺς Κληρικούς της. Συνήθως ἐρωτοῦμε πὼς θέλει ὁ κόσμος τὴν Ἐκκλησία, ἀλλὰ τὸ ἐρώτημα ποὺ πρέπει νὰ τεθῇ εἶναι πὼς ἡ Ἐκκλησία θέλει τοὺς Κληρικούς της.

Ἔτσι, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος καὶ κάθε Κληρικὸς πρέπει νὰ ἔχη ὀρθόδοξο φρόνημα καὶ ἐκκλησιαστικὸ ἦθος. Νὰ εἶναι ταπεινός, εὐπροσήγορος καὶ διάφανος στὴν ὑπαρξιακή του ζωὴ καὶ μέσα ἀπὸ αὐτὴν τὴν ὑπαρξιακὴ προοπτικὴ νὰ βοηθᾶ τὸν κόσμο καὶ τὴν κοινωνία. Ὅ,τι κάνει, νὰ εἶναι ἀπόρροια τῆς ἐσωτερικῆς του πληρότητας.

Ἕνα χαρακτηριστικὸ παράδειγμα εἶναι ἡ σύγκριση μεταξὺ τῶν ἀειμνήστων Οἰκουμενικῶν Πατριαρχῶν Ἀθηναγόρου καὶ Δημητρίουη . Ὅταν ἐκοιμήθη ὁ Ἀθηναγόρας ποὺ ἦταν μεγαλοπρεπὴς καὶ ἐπικοινωνιακός, ὅλοι διερωτῶντο ποιός θὰ μποροῦσε νὰ τὸν ἀντικαστήση. Καὶ ὅμως ὁ Δημήτριος μὲ τὴν μεγάλη του ταπείνωση, ἂν καὶ δὲν εἶχε τὰ χαρίσματα τοῦ Ἀθηναγόρα, τὸν ξεπέρασε καὶ ὅπως πολλοὶ ὁμολογοῦν ὑπῆρξε ὁ μεγαλύτερος Πατριάρχης τοῦ 20ου αἰῶνος.

Ἐρώτηση: Σὲ ποιούς τομεῖς πρέπει νὰ δώση βαρύτητα στὴν Ἐκκλησία;

Ἀπάντηση: Συνεχίζοντας τὰ προηγούμενα, θὰ πρέπη νὰ ἀναφέρω τὴν βασικὴ ἀρχὴ τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, ὅτι ἡ Ἐκκλησία δὲν ἔγινε γιὰ νὰ βοηθᾶ τὸν κόσμο, ἀλλὰ ὁ κόσμος δημιουργήθηκε γιὰ νὰ γίνη Ἐκκλησία. Δηλαδή, ἡ Ἐκκλησία δὲν εἶναι ἕνας κατεστημένος θεσμός, μιὰ κοινωνικὴ ὀργάνωση, ἀλλὰ τὸ ἀναστημένο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι τὸ ἔργο της εἶναι δεδομένο, δηλαδὴ νὰ δέχεται τοὺς ἀνθρώπους στοὺς κόλπους της, νὰ τοὺς ἐκκλησιοποιή, ὥστε νὰ μποροῦν μὲ τὴν δύναμη τοῦ Χριστοῦ νὰ ἀντιμετωπίζουν τὰ τρία μεγάλα προβλήματα καὶ τῆς σημερινῆς ἐποχῆς, ποὺ εἶναι καὶ κατὰ τὸν Victor Frankl ἡ ἐνοχή, ὁ πόνος καὶ ὁ θάνατος. Κοινωνικὸ ἔργο κάνουν καὶ οἱ Προτεστάντες, καθὼς ἐπίσης καὶ ἄλλοι οὐμανιστικοὶ ὀργανισμοί. Ἄλλωστε κοινωνιολόγοι, πολιτειολόγοι καὶ διεθνολόγοι ὑπάρχουν πολλοὶ σήμερα καὶ κάνουν καλύτερa τὸ ἔργο τοὺς ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς Κληρικούς. Ἐμεῖς πρέπει νὰ ἀσχοληθοῦμε μὲ τὸ νὰ ἐπιλύουμε τὰ ὑπαρξιακὰ προβλήματα τῶν ἀνθρώπων καὶ νὰ δίνουμε νόημα στὴν ζωὴ καὶ τὸν θάνατο.

Καὶ γιὰ νὰ εἶμαι πρακτικότερος, θὰ ἔλεγα ὅτι οἱ Κληρικοὶ σήμερα θὰ πρέπη νὰ δώσουν βαρύτητα πρῶτα στὴν ὁμολογία τῆς πίστεως καὶ ἔπειτα στὴν ποιμαντικὴ τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος διακρίνεται ἀπὸ τὴν ὑπαρξιακὴ ἀγωνία, τὸν πόνο καὶ τὸν θάνατο. Μέσα ἀπὸ αὐτὴν τὴν προοπτικὴ θὰ πρέπη νὰ ἀναπτύσσουν καὶ τὸ φιλανθρωπικὸ ἔργο. Κάθε ἐνορία πρέπει νὰ γίνη μιὰ «θεραπευτικὴ κοινότητα» προσφέροντας ζωή, παρηγοριά, νόημα καὶ ἐλπίδα.–

Συνέντευξη στὴν δημοσιογράφο Ἄντζυ Σταθάτου (Κυριακὴ 3 Φεβρουαρίου)

(δημοσιεύθηκε στὴν Ἐφημερίδα «Τὸ Θέμα», Κυριακὴ 3-2-2008).

1 Ἐρώτηση: Πὼς θεωρεῖτε τὴν Ἀρχιεπισκοπία Χριστοδούλου;

Ἀπάντηση: Ἡ δεκαετία ποὺ πέρασε ἦταν ἔντονη, ὅπως ἔντονη ἦταν καὶ ἡ προσωπικότητα τοῦ μακαριστοῦ Χριστοδούλου. Ἂν ἀναλύση κανεὶς θεολογικά, ἐκκλησιολογικὰ καὶ κοινωνικὰ τὶς τρεῖς μεγάλες κρίσεις ποὺ πέρασε ἡ Ἐκκλησία (ταυτότητες, Πατριαρχεῖο, σκάνδαλα), τότε θὰ μπορέση νὰ ἐξαγάγη τὰ ἀπαραίτητα συμπεράσματα.

Πρέπει ὅμως νὰ γίνουν μερικὲς διευκρινίσεις. Πρῶτον, ὅτι δὲν πρέπει κανεὶς νὰ σταθῇ στὶς κρίσεις αὐτές, ἀλλὰ νὰ δὴ καὶ τὸ θετικὸ ἔργο τοῦ μακαριστοῦ Χριστοδούλου, ὅπως καὶ τὸ καθ’ ὅλο ἔργο του στὴν Ἐκκλησία, ὡς μοναχοῦ, Πρεσβυτέρου καὶ Μητροπολίτη. Ἦταν ἕνας καλὸς ἄνθρωπος καὶ γιὰ ὅσους ἦταν κοντά του συμπεριφερόταν ὡς πατέρας. Δεύτερον, ὅτι δὲν εὐθύνεται γιὰ ὅλα ὁ μακαριστὸς Ἀρχιεπίσκοπος, γιατί σὲ ὅλες τὶς περιπτώσεις ἐξασφάλιζε τὴν ὁμοφωνία ἡ τὴν πλειοψηφία τῶν Ἱεραρχῶν. Τρίτον, ὅτι ἡ ἀποτίμηση τοῦ ἔργου τοῦ Ἀρχιεπισκόπου πρέπει νὰ γίνη μετὰ ἀπὸ πολλὰ χρόνια καὶ σὲ σχέση μὲ τὸν χριστιανικὸ τρόπο ποὺ τελείωσε τὴν βιολογική του ζωὴ ποὺ γιὰ μένα εἶναι καθοριστικὸ σημεῖο. Ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο ἀντιμετώπισε τὴν ἀσθένεια καὶ τὴν διαδικασία τοῦ θανάτου φανερώνει το «εἶναι» του καὶ ἑρμηνεύει τὸ «φαίνεσθαι».

Ἐγὼ πάντως διατηρῶ καλὲς ἀναμνήσεις ἀπὸ τὸν Ἀρχιεπίσκοπο, ἐξετίμησα τὸ ἀνεπιτήδευτο τοῦ χαρακτῆρα του, τὴν καλή του διάθεση, κυρίως στὶς ὧρες ποὺ συζητούσαμε προσωπικὰ διάφορα θέματα, παρὰ τὸ ὅτι δὲν μὲ χρησιμοποιοῦσε ὅπως θὰ μποροῦσε. Τοῦ χρωστῶ εὐγνωμοσύνη, γιατί μὲ ἐκτιμοῦσε.

2 Ἐρώτηση: Ἐπειδὴ ἀκούγονται διάφορα ὀνόματα ποὺ προωθοῦνται στὴν διαδικασία ἐκλογῆς, πὼς γίνεται αὐτὸ καὶ ποιά κέντρα τους προωθοῦν;

Ἀπάντηση: Εἶναι καὶ αὐτὸ ἀντικείμενο ἐρεύνης. Μέσα στὴν Ἱεραρχία ὑπάρχουν ἀξιόλογα πρόσωπα ποὺ διακρίνονται γιὰ τὴν σοβαρότητα, τὴν θεολογικὴ κατάρτιση καὶ τὸ ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα καὶ ὅμως δὲν ἔγινε λόγος γι’ αὐτά. Πιθανὸν νὰ εἶναι καὶ αὐτὸ ἔργο τῆς ἐπικοινωνιακῆς πολιτικῆς καὶ τῶν δημοσίων σχέσεων. Προωθοῦνται μερικὰ πρόσωπα ἡ ἀπὸ τὴν Ἱεραρχία ἡ ἀπὸ ἐξωσυνοδικοὺς παράγοντες ποὺ προσπαθοῦν νὰ ἔχουν λόγο στὴν Ἐκκλησία γιὰ πολλοὺς λόγους. Πρέπει νὰ ἐρευνηθοῦν τὰ κίνητρα καὶ ἡ σκοπιμότητα καὶ κατὰ πόσον εἶναι αὐτοπροβαλλόμενοι ἡ ἑτεροπροβαλλόμενοι.

Τελικὰ νομίζω σημασία ἔχει το «πὼς» τῆς ἐκλογῆς, δηλαδὴ ποιούς τρόπους χρησιμοποιεῖ κανεὶς γιὰ νὰ ἐπιτύχη τὸν στόχο του καὶ αὐτό το «πὼς» θὰ καθορίση τὸ «ποιός» εἶναι ἱκανός. Ἐκεῖνος ποὺ χρησιμοποιεῖ ἀντιεκκλησιαστικοὺς τρόπους ἀναδείξεώς του δὲν θὰ ἐπιτύχη στὸ ἔργο τοῦ Ἀρχιεπισκόπου. Ἡ ποιμαντικὴ καὶ ἡ διοίκηση στὴν Ἐκκλησία εἶναι πολὺ εὐαίσθητη ὑπόθεση, ὅπως ὁ ὀφθαλμὸς τοῦ ἀνθρώπου, καὶ δὲν ἀντέχει σὲ ἀντιεκκλησιαστικὰ καὶ ἀντορθόδοξα μέσα.

3 Ἐρώτηση: Ποιά πρέπει νὰ εἶναι τὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου;

Ἀπάντηση: Ἔχω τονίσει ἐπανειλημμένως τὸν τελευταῖο καιρὸ ὅτι ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἔχει δύο ρόλους: τὴν ποιμαντικὴ τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν καὶ τὴν προεδρία τῆς Ἱερᾶς Συνόδου. Πρέπει νὰ ἀσκῇ ὀρθόδοξα καὶ ἐκκλησιαστικὰ τὸ ἔργο του στὴν Ἀρχιεπισκοπή, μὲ ταπείνωση καὶ ἱεραποστολικὸ ζῆλο. Ἐπίσης, ὡς Πρόεδρος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου πρέπει νὰ σέβεται τὸ ἐκκλησιαστικὸ δίκαιο, τὸ πρόσωπο καὶ τὸ ἔργο τῶν Ἀρχιερέων, τὸ συνοδικὸ σύστημα λειτουργίας τῆς Ἐκκλησίας, νὰ εἶναι ἕνας διάδοχος τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καὶ τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Χριστὸς καὶ οἱ ἅγιοι πρέπει νὰ εἶναι τὸ πρότυπο τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ζωῆς καὶ ὄχι ἄλλα ἐκκοσμικευμένα πρότυπα.

4 Ἐρώτηση: Ποιοί θὰ πρέπη νὰ εἶναι οἱ στόχοι τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου, ποιές εἶναι οἱ ἐκκρεμότητες ποὺ πρέπει νὰ διευθετήση;

Ἀπάντηση: Τὸ πρῶτο καὶ βασικὸ ἔργο του εἶναι νὰ ἀποκτήση συνεργάτες μὲ ὀρθόδοξο καὶ ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι τὸ μεγαλύτερο προσὸν ἑνὸς ἡγέτη εἶναι νὰ ἔχη καλοὺς συνεργάτες, γιατί ἂν εἶναι μέτριος τὸν ἀνυψώνουν οἱ συνεργάτες του. Ἀντίθετα ἂν ἔχη ποικίλα ὀντολογικὰ χαρίσματα, ἀλλὰ δὲν ἔχει τὴν ἱκανότητα νὰ ἐπιλέγη καλοὺς συνεργάτες, θὰ ἀποτύχη στὸ ἔργο του.

Τὸ δεύτερο εἶναι νὰ διοικῇ τὴν Ἀρχιεπισκοπὴ καὶ νὰ προεδρεύη στὶς Συνεδριάσεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου μὲ σύνεση, νηφαλιότητα, φόβο Θεοῦ. Νὰ κρατήση τὰ θετικὰ ποὺ ἔκανε ὁ Χριστόδουλος καὶ νὰ βελτιώση τὰ ἄλλα. Θὰ εἶναι ἀνάρμοστο γιὰ τὸν διάδοχο νὰ παραβλέπη ἡ νὰ ἀναιρῇ ἡ νὰ ὁμιλῇ περιφρονητικὰ γιὰ τὸ ἔργο τοῦ προκατόχου του.Το τρίτο εἶναι νὰ ἐξετάση τὰ ἐκκρεμούντα θέματα καὶ νὰ τὰ ἐπιλύση ἐνεργοποιῶντας ὁ ἴδιος τὸ λεγόμενο συνοδικὸ σύστημα. Ὅλοι μιλοῦν γιὰ συνοδικὸ σύστημα λειτουργίας τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὅτι δῆθεν τὸ καταστρατηγεὶ ὁ ἑκάστοτε Πρόεδρος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, ἀλλὰ ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι πολλοὶ Μητροπολῖτες, ἀπὸ διαφόρους λόγους, ἐκχωροῦν τὶς δικές τους ἁρμοδιότητες στὸν ἑκάστοτε Ἀρχιεπίσκοπο. Τὸ γεγονὸς εἶναι ὅτι καὶ ὁ ἴδιος ὁ Ἀρχιεπίσκοπος θὰ πρέπη νὰ σέβεται τὸν συνοδικὸ θεσμό, νὰ μὴν αἰσθάνεται ὡς Προκαθήμενος, οἰονεὶ ὡς «Πρωθυπουργός», ἀλλὰ καὶ οἱ Μητροπολῖτες νὰ μὴν αἰσθάνωνται ὡς ἐντολοδόχα ὄργανα, ὡς «Ὑπουργοὶ» τοῦ κάθε Ἀρχιεπισκόπου. Τὸ βάρος πέφτει καὶ σὲ ὅλους ἐμᾶς τοὺς Μητροπολῖτες ποὺ δὲν ἔχουμε μάθει νὰ ἐργαζόμαστε συνοδικά.

Συνέντευξη στὴν Ἐφημερίδα «Ἐμπρὸς» Ναυπάκτου (15-2-2008)

Ὁ νέος Ἀρχιεπίσκοπος καὶ ἡ Ναύπακτος

Ἐρώτηση: Σεβασμιώτατε, ὁ ἀθηναϊκὸς τύπος ἔγραφε ὅτι ἤσασταν ἀπὸ τοὺς πρωταγωνιστὲς τῆς ἄτυπης ἐπιτροπῆς ποὺ ἐργάσθηκε γιὰ τὴν ἐκλογὴ τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου. Γράφτηκε συγκεκριμένα ὅτι ἤσασταν ὁ "διανοούμενος" μεταξὺ τῶν τριῶν ἡ τεσσάρων Ἱεραρχῶν ποὺ σχεδίασαν τὶς κινήσεις στὸ παρασκήνιο. Τελικά, ποιά εἶναι ἡ ἀλήθεια;

Ἀπάντηση: Σχετικὰ μὲ τὴν ἐκλογὴ τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου κ. Ἱερωνύμου, ὁ ἀθηναϊκὸς Τύπος ἔγραψε πολλά, τὰ ὁποῖα, βέβαια, δὲν ἐπιθυμῶ νὰ ἐπιβεβαιώσω ἢ νὰ διαψεύσω. Τὸ γεγονὸς εἶναι ὅτι συγκαταλεγόμουν σὲ μιὰ «ὁμάδα» Ἱεραρχῶν ποὺ ἐκπροσωποῦσε μιὰ τάση τῆς Ἱεραρχίας ποὺ ἤθελε νὰ ἐφαρμοσθῇ τὸ Συνοδικὸ Σύστημα, ἡ Ἐκκλησία νὰ ἀποφύγη τὴν ἐκκοσμίκευση, νὰ μὴν ἀσχολῆται μὲ τὴν πολιτική, ἀλλὰ μὲ τὸ καθαρὰ ἐκκλησιαστικὸ ἔργο, καὶ νὰ ἀποκαταστήση πραγματικὰ τὴν σχέση μὲ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο.

Δὲν ἐπρόκειτο γιὰ μιὰ ὁμάδα ποὺ ἐργάσθηκε στὸ παρασκήνιο. Ἁπλῶς μετὰ τὴν κηδεία τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Χριστοδούλου καθορίσθηκαν οἱ ἐκκλησιολογικὲς θέσεις μας, ἐπιφορτίσθηκε ὁ Μητροπολίτης Θηβῶν κ. Ἱερώνυμος νὰ ἐκφράση αὐτὲς τὶς ἀπόψεις, προσπαθήσαμε νὰ ἐπικοινωνήσουμε μὲ τοὺς ἄλλους Μητροπολίτας, καὶ καθορίσθηκε ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Θηβῶν θὰ συζητήση μὲ τοὺς ἄλλους ὑποψηφίους, χωρὶς νὰ γίνουν πιέσεις, ἐκπτώσεις καὶ συναλλαγές. Ὑπῆρξε μιὰ καλῶς ἐννοούμενη στρατηγική.

Νομίζω ὅτι ὅλη αὐτὴ ἡ προσπάθεια ἐκινήθη σὲ ἐκκλησιαστικὰ πλαίσια, χωρὶς νὰ δημιουργήση ἰδιαίτερα προβλήματα, χωρὶς νὰ ὑποτιμήση τοὺς ἄλλους Ἀρχιερεῖς.

Ἐπίσης πρέπει νὰ πῶ ὅτι προσωπικὰ σέβομαι τὸν Σέβ. Μητροπολίτη Μονεμβασίας καὶ Σπάρτης κ. Εὐστάθιο, τὸν θεωρῶ πνευματικὸ Ἱεράρχη καὶ μάλιστα ἀπὸ καιρό του τηλεφώνησα καὶ τοῦ εἶπα ὅτι τὸν ἐκτιμῶ, ἀλλὰ ἡ ἐπιλογή μου θὰ στραφῆ πρὸς τὸν Μητροπολίτη Θηβῶν, ἐπειδὴ συνδέομαι μαζί του. Ἀντιμετώπισα τὸ θέμα μὲ σοβαρότητα καὶ ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα.

Ἐρώτηση: Εἶναι γνωστὸν ὅτι οἱ σχέσεις τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου κ. Ἱερωνύμου μὲ τὴν Μητρόπολη Ναυπάκτου ἦταν στενές. Πὼς προέκυψε αὐτό;

Ἀπάντηση: Ὅσοι γνωρίζουν τὰ πράγματα τῆς Ἱεραρχίας, καταλαβαίνουν ὅτι μεταξὺ τῶν Ἱεραρχῶν ὑπάρχει κάποια ἐπικοινωνία, ἀπὸ διαφόρους λόγους, ὅπως εἶναι φυσικὸ σὲ κάθε κοινωνία ἀνθρώπων.

Ὁ νῦν Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ Πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμος συνδεόταν μὲ τὸν προκάτοχό μου Μητροπολίτη Ἀλέξανδρο, ἀπὸ τότε ποὺ καὶ οἱ δύο ὡς Πρεσβύτεροι ὑπηρετοῦσαν στὰ Γραφεῖα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου. Μετὰ τὴν μετάθεση τοῦ Μητροπολίτου Ἀλεξάνδρου στὴν Μαντινεία, μὲ τὴν σημαντικὴ βοήθεια τοῦ Σέβ. κ. Ἱερωνύμου, ἐξελέγη στὴν Ναύπακτο ὁ Πρωτοσύγκελλός του ἀείμνηστος Νικόδημος. Καὶ μετὰ τὸν πρόωρο θάνατό του, μὲ τὴν οὐσιαστική του παρέμβαση, ὅπως καὶ τὴν βοήθεια τοῦ Σέβ. Ἰωαννίνων κ. Θεοκλήτου καὶ τοῦ τότε Δημητριάδος μακαριστοῦ Χριστοδούλου, ἐξελέγην ἐγὼ Μητροπολίτης Ναυπάκτου. Σημειωτέον ὅτι εἶχα διατελέσει Ἱεροκήρυκας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θηβῶν καὶ εἶχα καὶ ἔχω διαρκῆ ἐπικοινωνία μὲ τὸν Μακαριώτατο κ. Ἱερώνυμο, ὁ ὁποῖος μὲ τιμᾶ μὲ τὴν ἀγάπη του. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖον ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ Πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμος συνδέεται στενὰ μὲ τὴν Μητρόπολη Ναυπάκτου καὶ ἐρχόταν σὲ ὅλες σχεδὸν τὶς ἑορταστικὲς ἐκδηλώσεις στὴν Ναύπακτο. Πολλοὶ Ναυπάκτιοι ἔχουν ἐπικοινωνία μαζί του.

Ἐρώτηση: Διαφάνηκε ὅτι μὲ τὸν τρόπο της ἡ Ἱεραρχία ἤθελε νὰ ζητήση συγγνώμη ἀπὸ τὸν κ. Ἱερώνυμο γιὰ τὸν τρόπο ποὺ τοῦ συμπεριφέρθηκε τὸ 1998. Θὰ λέγατε ὅτι πρόκειται γιὰ συνειδητὴ διόρθωση μιᾶς ἀδικίας καὶ ὅτι αὐτὸ μπορεῖ νὰ λειτουργήση καταπραϋντικὰ γιὰ τὸν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας;

Ἀπάντηση: Ὅταν ἤμουν συνοδικὸς τὴν περίοδο 1996-1997, καθὼς ἐπίσης καὶ κατὰ τὴν ἐκλογὴ Ἀρχιεπισκόπου τὸ 1998, ἔζησα ὅλο τὸ παρασκήνιο αὐτῆς τῆς ὑποθέσεως. Ὁ νῦν Ἀρχιεπίσκοπος κ. Ἱερώνυμος δοκιμάσθηκε σκληρά, συκοφαντήθηκε, ἀλλὰ τελικὰ ἀποδείχθηκε ἡ ἀλήθεια. Πρέπει νὰ πῶ ὅτι πολλὲς φορὲς ἐδῶ στὴν Ναύπακτο ἀπὸ μερικοὺς ἄκουγα νὰ διαδίδεται αὐτὴ ἡ συκοφαντία σὲ βάρος του, ποὺ μὲ λυποῦσε καὶ ἐξαναγκαζόμουν νὰ ὑπερασπίζομαι τὴν ἀλήθεια.

Ἡ Ἐκκλησία ὡς Σῶμα Χριστοῦ δὲν κάνει λάθη, ἀλλὰ διάφορα μέλη της, Κληρικοὶ καὶ λαϊκοί, μπορεῖ νὰ κάνουν λάθη καὶ μερικὲς φορὲς εἶναι ἐνδεχόμενο νὰ λάβουν ἐσφαλμένες ἀποφάσεις. Ὅμως, ἡ Ἐκκλησία, ἀργὰ ἡ γρήγορα, διορθώνει τὰ λάθη. Πρέπει δὲ νὰ τονίσω ὅτι ἡ Ἐκκλησία δὲν εἶναι ἕνα «κλὰμπ» εὐσεβῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ ἕνας «χῶρος» μέσα στὸν ὁποῖον οἱ ἄνθρωποι μετανοοῦν, ἀλλάζουν, διορθώνονται, ἀναγεννῶνται.

Ἐπίσης, πρέπει νὰ ἐπαινεθῇ τὸ γεγονὸς ὅτι μερικοὶ Ἱεράρχες οἱ ὁποῖοι, ἐνδεχομένως ἄθελά τους, εἶχαν δεχθῇ τὶς συκοφαντίες ἐναντίον τοῦ τότε Θηβῶν Ἱερωνύμου, ἀνεγνώρισαν τὸ λάθος τους καὶ ὑπῆρξαν πρωταγωνιστὲς τῆς ἀναδείξεώς του σὲ Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν. Αὐτό τους τιμᾶ ἰδιαιτέρως καὶ ἀποδεικνύει ὅτι ἡ μετάνοια εἶναι τὸ χαρακτηριστικὸ γνώρισμα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἤθους. Ἐπίσης, δείχνει ὅτι ὅταν ὁ ἄνθρωπος εἶναι ταπεινὸς καὶ δὲν διακατέχεται ἀπὸ ἑωσφορικὸ φρόνημα, τιμᾶται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία. Ἀντίθετα, οἱ αὐθαδιάζοντες καὶ δημιουργοῦντες σχίσματα καὶ παρασυναγωγὲς αὐτοτιμωροῦνται.

Πέραν αὐτοῦ, θεωρῶ ὅτι ἡ Ἱεραρχία ἐπέλεξε τὸν Σέβ. Μητροπολίτη Θηβῶν Ἱερώνυμο γιὰ τὶς ἐκκλησιολογικές του θέσεις, τὶς ὁποῖες ἐξέφραζε γραπτῶς καὶ προφορικῶς ὅλα αὐτὰ τὰ χρόνια. Ὅλα αὐτὰ ἐλπίζω νὰ συντελέσουν στὴν ἑνότητα τῆς Ἱεραρχίας καὶ τὴν καλύτερη ἐπικοινωνία τῆς Ἱεραρχίας μὲ τοὺς Κληρικοὺς καὶ τοὺς λαϊκούς.

Ἐρώτηση: Πολλὰ τὰ ἐγκωμιαστικὰ ποὺ γράφηκαν γιὰ τὸν νέο Ἀρχιεπίσκοπο. Ἡ δική σας γνώμη ποιά εἶναι;

Ἀπάντηση: Γνωρίζω τὸν νέο Ἀρχιεπίσκοπο γιὰ εἴκοσι πέντε (25) περίπου χρόνια καὶ ἡ γνώμη μου δὲν ἔχει ἀλλάξει. Ἔχει ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα, ἐκκλησιαστικὸ ἦθος, ἀγαπᾶ τὸν κάθε ἄνθρωπο, περισσότερο τὸν πονεμένο καὶ βασανισμένο, σέβεται τὴν ἐλευθερία κάθε ἀνθρώπου, διακρίνεται γιὰ μιὰ ἰδιαίτερη εὐαισθησία πάνω στὰ πράγματα καὶ τοὺς ἀνθρώπους καὶ ἔχει μιὰ θεολογικὴ ἀντίληψη γιὰ τὴν Ἐκκλησία, πολὺ διαφορετικὴ ἀπὸ ἐκείνη ποὺ ἔχουν μερικοὶ ἄλλοι ἀλαζόνες.

Ἐλπίζω ὅτι θὰ ἐκφράση τὴν ἄλλη ὄψη τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία δὲν εἶναι ἐπιθετική, ἀλλὰ φιλάδελφη, δὲν εἶναι πολωτική, ἀλλὰ συνθετική, δὲν εἶναι ἐξουσιαστική, ἀλλὰ διακονική. Αὐτὸ τὸ ἔχουν ἀνάγκη ὅλοι οἱ ἄνθρωποι στὴν ἐποχή μας. Θέλουν νὰ αἰσθάνωνται τὴν Ἐκκλησία ὡς μιὰ Μάνα, ἡ ὁποία ἀγαπᾶ ὅλα τὰ παιδιά της, ἀκόμη καὶ τὰ ἄρρωστα, ἀρκεῖ αὐτὰ νὰ θέλουν νὰ δεχθοῦν τὴν μητρικὴ στοργή της. Μόνον οἱ ὑπερήφανοι καὶ ἐγωϊστές, οἱ φιλοπρωτεύοντες καὶ οἱ διχαστικοὶ δὲν μποροῦν νὰ ζήσουν ἄνετα μέσα στὴν Ἐκκλησία.

Θυμᾶμαι σὲ ἕνα κήρυγμά του ποὺ ἔκανε ἐδῶ στὴν Ναύπακτο κατὰ τὴν ὀνομαστική μου ἑορτὴ ἐτόνισε ὅτι ὅλοι μας πρέπει νὰ διαπνεόμαστε ἀπὸ τὸ ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα καὶ ὅτι οἱ Κληρικοὶ δὲν μποροῦν νὰ μεταβάλλωνται σὲ γκουροῦ τῶν Χριστιανῶν, ἀλλὰ νὰ ἔχουν ταπείνωση, νὰ σέβωνται τόσο τὴν ἐλευθερία καθενὸς καὶ νὰ μὴ δημιουργοῦν ὀπαδοὺς καὶ παρατάξεις, ὅσο καὶ τὸ συνοδικὸ καὶ ἱεραρχικὸ πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας.–