Συνέντευξη στὸν Μάνο Χαραλαμπάκη, «ΤΑ ΝΕΑ»: Είκοσι ἐρωτήσεις

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Συνέντευξη στὸν δημοσιογράφο Μάνο Χαραλαμπάκη, τῆς Ἐφημερίδος «ΤΑ ΝΕΑ». Δημοσιεύθηκε συντετμημένη στὶς 4-3-2008

***

1. Δηλώσατε ὅτι ἡ Ἐκκλησία δὲν ξέρει «ἀπὸ διπλωματία»...

Ἡ γνώση τῆς διπλωματίας προϋποθέτει εἰδικὲς σπουδές, γνώση τοῦ διεθνοῦς δικαίου, πληροφορίες ἀπὸ κάθε χώρα, μὲ γνωστὸ καὶ μυστικὸ τρόπο, ἀξιολόγηση τῶν πιέσεων καὶ βιασμῶν, γενικὰ χρήση τῆς ὑψηλῆς πολιτικῆς. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δὲν μπορεῖ καὶ δὲν πρέπει νὰ ἀσχολῆται μὲ τὴν διπλωματία. Ἄλλος εἶναι ὁ ρόλος της.

2. Ἄλλοι Μητροπολῖτες ὅμως ζητοῦν συλλαλητήρια γιὰ τὸ σκοπιανό. Συνάδουν τέτοιες ἐκδηλώσεις μὲ τὸ πνεῦμα τῆς Ἐκκλησίας;

Ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸν χρόνο καὶ τὴν ἐποχή. Στὴν παροῦσα φάση πρέπει νὰ γίνουν εἰδικοὶ καὶ λεπτοὶ διπλωματικοὶ χειρισμοί.

3. Ὁ Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης εἶπε ὅτι κινεῖστε μεταξὺ Πελοποννήσου καὶ Στερεᾶς Ἑλλάδος, θέλοντας νὰ δείξη ὅτι δὲν ἔχετε τὴν ἴδια εὐαισθησία γιὰ τὴν Μακεδονία...

Γεννήθηκα καὶ μεγάλωσα στὰ Γιάννενα μέχρι τὰ 20 χρόνια μου, ἡ μητέρα μου καταγόταν ἀπὸ τὴν Παραμυθιὰ τῆς Θεσπρωτίας καὶ γνώρισα ἐμπειρικὰ τὴν ἱστορία των Τσάμηδων. Σπούδασα στὸ Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης γιὰ 4 χρόνια, καὶ ἐργάσθηκα στὴν Μητρόπολη Ἐδέσσης, Πέλλης καὶ Ἀλμωπίας γιὰ 18 χρόνια, ὅπου καὶ ἀντιμετώπισα τὴν προπαγάνδα τῶν Σκοπιανῶν. Ἑπομένως, τὸν πιὸ πολὺ χρόνο τῆς ζωῆς μου (40 χρόνια) τὸν πέρασα στὰ βόρεια σύνορα. Μελέτησα τὴν ἱστορία της Ρωμηοσύνης καὶ ἔζησα γιὰ 3 χρόνια τὸν πόλεμο στὴν Μέση Ἀνατολή.

4. Τὰ συλλαλητήρια γιὰ τὶς ταυτότητες ὅμως στὰ ὁποῖα συμμετεῖχε ἡ πλειονότητα τῆς Ἱεραρχίας;

Τότε ἔγιναν ἄστοχοι χειρισμοὶ καὶ ἀπὸ τὴν Κυβέρνηση καὶ ἀπὸ τὴν ἡγεσία τῆς Ἐκκλησίας. Ἐὰν ἡ τότε Κυβέρνηση χειριζόταν διαφορετικὰ τὸ θέμα, θὰ ὑπῆρχαν ἄλλες ἐξελίξεις.

5. Ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας καὶ ὁ Πρωθυπουργὸς ἐπήνεσαν τὸν Ἀρχιεπίσκοπο γιὰ τὴν στάση του στὸ σκοπιανό. Αὐτὴ πρέπει νὰ κρατάη ἡ Ἐκκλησία σὲ τέτοια θέματα;

Ὅταν λέμε Ἐκκλησία δὲν ἐννοοῦμε τοὺς Κληρικούς. Πάντως οἱ Κληρικοὶ πρέπει νὰ ἐκφράζουν τὸ πνεῦμα τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ ἀπαντᾶ στὰ ὑπαρξιακὰ ἐρωτήματα τῶν ἀνθρώπων, τὸν πόνο, τὶς ἐνοχὲς καὶ τὸν θάνατο. Αὐτὸ εἶναι τὸ βασικὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας. Σὲ ἄλλα ζητήματα πρέπει νὰ ἐνεργοῦν μὲ νηφαλιότητα καὶ διάκριση.

6. Ἡ Ἐκκλησία πρέπει νὰ μένη μακρυὰ ἀπὸ θέματα ποὺ χειρίζονται οἱ πολιτικοί;

Οἱ πολιτικοὶ ἐκλέγονται ἀπὸ τὸν λαὸ καὶ λογοδοτοῦν σὲ αὐτόν. Ἑπομένως, τὰ πολιτικὰ ζητήματα ἐπιλύονται μέσα ἀπὸ τοὺς κοινωνικοὺς καὶ πολιτικοὺς θεσμοὺς τῆς κοινωνίας. Οἱ Κληρικοὶ ὡς πολῖτες προβληματίζονται μὲ θέματα ποὺ ἀπασχολοῦν τὸν χῶρο ποὺ ζοῦν καὶ ἐνεργοῦν συνετὰ καὶ διακριτικά. Ἄλλο ἡ πολιτικὴ ὡς ἐπίθετο (ζωὴ τῆς πόλεως) καὶ ἄλλο ἡ πολιτικὴ ὡς οὐσιαστικό.

7. Μήπως ἦλθε ἡ ὥρα γιὰ χωρισμὸ Πολιτείας καὶ Ἐκκλησίας;

Δὲν εἶναι ὀρθὸς ὁ ὅρος «χωρισμὸς Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας», ὀρθότερος εἶναι «διάκριση ἐκκλησιαστικῆς καὶ πολιτικῆς διοίκησης». Ἀπὸ πλευρᾶς Συντάγματος καὶ νόμων ὑπάρχει διακριτότητα ρόλων ποὺ μπορεῖ νὰ ἀποσαφηνισθῇ ἀκόμη καλύτερα. Τὰ πάντα εἶναι θέμα προσώπων.

8. Τὰ πρῶτα δείγματα γραφῆς τοῦ Ἀρχιεπισκόπου;

Πολὺ θετικά.

9. Πολλοὶ ἐπαινοῦν τὸ ἤπιο προφὶλ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου. Ἐσεῖς;

Τὸν γνωρίζω πάνω ἀπὸ 20 χρόνια καὶ ἐκτιμῶ τὴν εὐαισθησία του, τὴν εὐστροφία του, τὴν ἀγάπη του πρὸς τὸν ἄνθρωπο, τὸ ἐκκλησιαστικό του φρόνημα. Περισσότερο ἀκούει, ἀσκῶντας τὴν μέθοδο τῆς ἀκροάσεως, καὶ λιγότερο μιλᾶ.

10. Τί ἀλλαγὲς περιμένετε;

Ἄλλο ἦθος καὶ ὕφος στὴν ποιμαντικὴ καὶ τὴν διοίκηση.

11. Θὰ δοῦμε περισσότερη «Δημοκρατία» στὴν Ἐκκλησία; «Ἴσος μεταξὺ ἴσων» εἶπε ὁ κ. Ἱερώνυμος.

Τὸ πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας εἶναι συνοδικό, δηλαδή, συναποφασίζουν πολλοί, καὶ ἱεραρχικό, δηλαδὴ ὑπάρχει ἱεράρχηση χαρισμάτων καὶ διακονιῶν. Δὲν ὑπάρχει συνοδικότητα χωρὶς ἰεραρχικότητα, καὶ ἀντιστρόφως. Ὁ νέος Ἀρχιεπίσκοπος ἐφήρμοσε τὴν συνοδικότητα καὶ ἰεραρχικότητα στὴν Μητρόπολη Θηβῶν καὶ Λεβαδείας.

12. Ἐκκλησιαστικὴ περιουσία. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος εἶπε τὰ ἔσοδα στὸν λαό...

Νομίζω ὅτι ἔχει σχέδια, τὰ ὁποῖα θὰ ὑλοποιηθοῦν μέσα ἀπὸ τὴν Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας. Ἄλλωστε πιστεύει στὴν συνοδικότητα.

13. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος συναντιέται μὲ νέους, ἐπισκέπτεται ἀσθενεῖς, ἀλλὰ μακριὰ ἀπὸ τὶς κάμερες.

Τὸν ἀπασχολεῖ ἡ ποιμαντικὴ τῆς Ἐκκλησίας ποὺ γίνεται μὲ οὐσία καὶ περιεχόμενο, χωρὶς ἐπικοινωνιακὰ τρίκ. Τὸν ἐνδιαφέρει ἡ κοινωνία καὶ ὄχι τόσο ἡ ἐπικοινωνία.

14. Συμφωνεῖτε νὰ μπὴ ὅριο ἡλικίας στοὺς Μητροπολῖτες;

Ὄχι, διότι εἶναι ἀντικανονικό. Οἱ Κανόνες ἀντιμετωπίζουν παρόμοιες περιπτώσεις μὲ τρόπο ἐκκλησιαστικό. Ἀρκεῖ νὰ τοὺς γνωρίζουμε.

15. Νέοι καὶ Ἐκκλησία;

Ἡ Ἐκκλησία δὲν εἶναι μόνον γιὰ τὰ γηροκομεῖα καὶ τὰ νεκροταφεῖα. Ἀπὸ τὴν φύση της εἶναι ἐπαναστατική, ἀνατρεπτική, νεοποιεῖ τοὺς γηγενεῖς. Ὅταν γνωρίζη κανεὶς τὴν θεολογία τῆς Ἐκκλησίας, καταλαβαίνει ὅτι εἶναι μοντέρνο νὰ εἶναι κανεὶς ὀρθόδοξος, ὁ ὁποῖος δὲν πιστεύει στὴν μεταφυσική, τὴν νοησιαρχία, τὸν φονταμενταλισμό, τὴν στασιμότητα.

16. Οἱ ἐνορίες χρειάζονται ἐνδυνάμωση;

Εἶναι τὰ κύτταρα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς. Μποροῦν νὰ λειτουργήσουν ὡς ζωντανὲς θεραπευτικὲς κοινότητες ποὺ ἐπιλύουν ὑπαρξιακὰ καὶ κοινωνικὰ προβλήματα. Ὁ Χριστιανισμὸς κάνει τὶς ἐφαρμογές του στὸν ἐνοριακὸ χῶρο.

17. Μπαίνουν πλέον σὲ ἄλλη βάση οἱ σχέσεις Πατριαρχείου καὶ Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος;

Ἐπανέρχονται στὴν πραγματικὴ βάση ποὺ καθορίζεται ἀπὸ τὰ Καταστατικὰ κείμενα, μὲ τὰ ὁποῖα ὑφίσταται ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος.

18. Τί σᾶς ἀπογοητεύει σήμερα στὴν Ἐκκλησία;

Ἡ ἐκκοσμίκευση στὴν θεολογία, τὴν Ἐκκλησία καὶ τὴν ποιμαντική, ἡ μετατροπὴ τῆς Ἐκκλησίας σὲ κοινωνικό, πολιτικὸ καὶ θρησκευτικὸ σύστημα.

19. Περιβαλλοντικὰ προβλήματα. Πρέπει ἡ Ἐκκλησία νὰ ἔχη πιὸ ἐνεργὸ ρόλο;

Ἡ Ἐκκλησία ἐργάζεται μέσα στὴν ἱστορία καὶ θεραπεύει τὰ πάθη τῶν ἀνθρώπων. Τὸ περιβάλλον ἔχει σχέση μὲ τὰ ὑπαρξιακὰ καὶ θεολογικὰ προβλήματα. Τί θὰ γίνη ὅμως μὲ τοὺς παγκόσμιους ρυπαντές; Ποιός μπορεῖ νὰ τοὺς σταματήση;

20. Τὸ ἑπόμενο βιβλίο ποὺ ἑτοιμάζετε;

Πέντε τὸν ἀριθμὸ στὰ ἑλληνικὰ καὶ μερικὰ ἀπὸ τὰ ἐκδοθέντα μεταφράζονται σὲ ἄλλες γλῶσσες. Τὸ βασικὸ βιβλίο ποὺ ἑτοιμάζεται ἔχει ὡς θέμα τὴν ἐντόπιση τῶν διαφορῶν μεταξὺ ὀρθόδοξης καὶ δυτικῆς παράδοσης στὴν διαδρομὴ τῶν αἰώνων μέχρι σήμερα ἀπὸ πλευρᾶς ἱστορικῆς, ἐθνολογικῆς, πολιτικῆς, κοινωνικῆς, ἐκκλησιαστικῆς καὶ θεολογίας.