Συνέντευξη στὸν Πάνο Μπαΐλη «Ἐλεύθερου Τύπου», Κυριακὴ 13-4-2008

Μητροπολίτου Ναυπάκτου &  Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

(Δημοσιεύθηκε συντετμημένη στὸν «Ἐλεύθερο Τύπο», Κυριακὴ 13-4-2008.)

Ἐρώτηση: Ἡ θέση σας γιὰ τὸ σύμφωνο ἐλεύθερης συμβίωσης;

Ἀπάντηση: Δὲν μπορῶ νὰ τὸ καταλάβω, ἀφοῦ ἡ συμβίωση δύο ἀνθρώπων δὲν εἶναι ἐλεύθερη, ἐπειδὴ ἔχει αὐτοδεσμεύσεις καὶ ἡ ἀγάπη δὲν μπορεῖ νὰ κλεισθῇ σὲ σύμφωνα, σὲ συμβολαιογραφικὰ κείμενα! Πάντως, γιὰ τὴν Ἐκκλησία καὶ γιὰ μᾶς εἶναι τὸ ἴδιο ὁ πολιτικὸς γάμος καὶ τὸ σύμφωνο ἐλεύθερης συμβίωσης. Γιὰ τὴν Ἐκκλησία οἱ σχέσεις μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων δὲν τίθενται ἁπλῶς σὲ συναισθηματικό, βιολογικό, νομικὸ ἡ ἠθικὸ ἐπίπεδο, ἀλλὰ κυρίως σὲ θεολογικό. Κάθε πράξη χωρὶς τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀνευλόγητη, εἶναι ἐκτὸς τῆς Χάριτος. Ὁ ἔξω τῆς Ἐκκλησίας χῶρος εἶναι «χῶρος τῆς πτώσεως». Ἔπειτα, στὴν γλῶσσα τῆς Ἁγίας Γραφῆς οἱ λέξεις πορνεία καὶ μοιχεία δὲν δηλώνουν μόνον τὴν σεξουαλικὴ συμπεριφορά, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀποστασία καὶ ἀπομάκρυνση τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸν Θεό, εἴτε εἶναι ἐκτὸς τῆς Ἐκκλησίας εἴτε ἐντὸς τῆς Ἐκκλησίας. Πάντως ἡ Πολιτεία εἶναι ὑποχρεωμένη νὰ ρυθμίζη θέματα ποὺ ἀφοροῦν τοὺς ἀνθρώπους ποὺ δὲν ἀνήκουν στὴν Ἐκκλησία, ἡ ἀνήκουν σὲ αὐτήν, ἀλλὰ ἐπιλέγουν ἄλλον τρόπο ζωῆς.

Ἐρώτηση: Γάμος ὁμοφυλοφίλων;

Ἀπάντηση: Ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα ὁ Γάμος, ὅπως τὸν ὅρισε ὁ νομοθέτης Μοδεστίνος (2ος-3ος αἰῶνας μ.Χ.), εἶναι ἕνωση ἀνδρὸς καὶ γυναικὸς καὶ συγκλήρωση τοῦ βίου παντός, θείου καὶ ἀνθρωπίνου κοινωνία. Ἔτσι ἡ Ἐκκλησία δὲν μπορεῖ νὰ ἀποδεχθῇ γιὰ τὰ μέλη της ὁμοφυλοφιλικὸ γάμο ἡ ὁμοφυλοφιλικὲς σχέσεις. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος γράφει πρὸς τοὺς Ρωμαίους: «Καὶ οἱ γυναῖκες τους ἀντάλλαξαν τὴν φυσικὴ χρήση μὲ τὴν ἀφύσικη, ὁμοίως καὶ οἱ ἄνδρες, ἀφοῦ ἄφησαν τὴν φυσικὴ χρήση τῆς γυναικός, ἄναψαν ἀπὸ τὶς ὀρέξεις μεταξύ τους, ὥστε ἀσελγοῦν ἄνδρες μὲ ἄνδρες, ἀπολαμβάνοντες ἔτσι ὁ ἕνας ἀπὸ τὸν ἄλλον τὴν ἀνταμοιβὴ τῆς πλάνης τους ποὺ τοὺς ἀξίζει» (Ρώμ. α , 26-27). Ἐπίσης ἡ Ἐκκλησία δὲν μπορεῖ νὰ δεχθῇ ἀμφιφυλοφιλικὲς καὶ πολυγαμικὲς σχέσεις. Πρόκειται γιὰ πνευματικὲς ἀρρώστιες. Βέβαια, ἄλλο εἶναι ἡ ἀρρώστια καὶ ἄλλο ὁ ἄρρωστος ἄνθρωπος. Ἀγαποῦμε τὸν πνευματικὰ ἄρρωστο ἄνθρωπο καὶ προσπαθοῦμε νὰ τὸν θεραπεύσουμε. Ὁ Ντοστογιέφσκι ἔγραφε ὅτι Στάρετς εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἀγαπᾶ αὐτὸν ποὺ ἁμάρτησε πιὸ πολύ. Αὐτὸ ἔκανε καὶ ὁ Χριστός. Πρέπει νὰ μάθουμε νὰ ἀσκοῦμε θεραπευτικὴ ποιμαντικὴ μὲ ἀγάπη, παρὰ νὰ καταδικάζουμε τοὺς ἀνθρώπους. Τὸν ἑαυτό μας καταδικάζουμε μὲ τὴν ἀρετή της αὐτομεμψίας.

Ἐρώτηση: Ἐκκλησία καὶ ἐθνικὰ θέματα;

Ἀπάντηση: Ἡ Ἐκκλησία ἄσκησε τὰ ἐθναρχικά της καθήκοντα σὲ δύσκολους καιρούς, ὅταν δὲν ὑπῆρχε Κράτος, ἡ ὅταν δὲν ὑπῆρχε νόμιμη Κυβέρνηση καὶ τότε ἔπαιξε σημαντικὸ ρόλο. Στὶς δημοκρατικὲς περιόδους προτεραιότητα γιὰ τὴν ἐπίλυση τῶν θεμάτων ἔχουν ἡ πολιτικὴ καὶ ἡ διπλωματία, ποὺ τὶς ἀσκεῖ ἡ ὑπεύθυνη Κυβέρνηση. Ὅ,τι βοηθᾶ στὴν καλὴ ἔκβαση τῆς ὑποθέσεως αὐτῆς εἶναι καλό. Πάντως ἐμεῖς οἱ Κληρικοὶ πρέπει νὰ σκεπτόμαστε περισσότερο ἐκκλησιαστικὰ παρὰ πολιτικά. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι πάνω ἀπὸ τὰ ἔθνη καὶ τὶς πατρίδες, χωρὶς νὰ τὶς καταργῇ. Τελικὰ ἀποβλέπουμε σὲ μιὰ ἀταξικὴ κοινωνία, μὲ τὴν βίωση τῆς ἐκκλησιαστικῆς καὶ πνευματικῆς ζωῆς. Κάποτε θὰ καταργηθοῦν καὶ τὰ ἔθνη καὶ οἱ πατρίδες, θὰ παραμείνη μόνον ἡ Ἐκκλησία.

Ἐρώτηση: Νὰ ἱδρυθῇ Ἐξαρχία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου;

Ἀπάντηση: Ὅλοι ἀναγνωρίζουμε ὅτι ἀπαιτεῖται σεβασμὸς στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, ἰδίως αὐτὸς πρέπει νὰ ἀπονέμεται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος γιὰ εἰδικοὺς λόγους. Ἡ ἐκπροσώπησή του στὴν Ἀθήνα πρέπει νὰ εἶναι σημαντική, ὥστε νὰ ἐπιλύωνται διάφορα θέματα, ἀλλὰ γιὰ τὸ ποιά θὰ εἶναι ἡ μορφὴ πρέπει νὰ μελετηθῇ ἀπὸ τὶς ἁρμόδιες Συνοδικὲς Ἐπιτροπὲς καὶ νὰ ἀποφασισθῇ σχετικῶς ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο. Πάντως καὶ πάλι πρέπει νὰ ὑπογραμμισθῇ ὅτι πρέπει νὰ ὑπάρχη στενὴ σχέση μεταξὺ Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καὶ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.

Ἐρώτηση: Ἡ ἐκκλησιαστικὴ περιουσία καὶ ἡ ἀξιοποίησή της;

Ἀπάντηση: Τὸ θέμα τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας εἶναι ἕνας μῦθος. Δὲν εἶναι τόσο μεγάλη, ὅσο παρουσιάζεται, ἀλλὰ καὶ αὐτὴ ποὺ ὑπάρχει πρέπει νὰ ἀξιοποιηθῇ κατὰ τὸν καλύτερο τρόπο, ὥστε νὰ ἐξυπηρετῆται ὁ λαὸς ποὺ ὑποφέρει καὶ βασανίζεται πολύ. Τὸ θέμα δὲν εἶναι ἡ ἐκκλησιαστικὴ περιουσία, ἀλλὰ ἡ ἀπελευθέρωση ἀπὸ τὸ πάθος τῆς φιλαργυρίας ποὺ ἔχει καταλάβει πολλοὺς Κληρικούς, ὅλων τῶν βαθμῶν. Δὲν μπορῶ νὰ ἀντιληφθῶ τὴν νοοτροπία μερικῶν Κληρικῶν, ἰδίως ἀγάμων, ποὺ ζοῦν πλουσιοπάροχα, διαβιοῦν ὡς νεόπλουτοι, αὐξάνουν τὴν περιουσία τους, συμπεριφέρονται ὡς φεουδάρχες, ἐνῷ ὁ λαὸς ποὺ ἔχουν ὑπὸ τὴν πνευματική τους εὐθύνη, βασανίζεται καὶ ὑποφέρει. Αὐτὸ ἰσοδυναμεῖ μὲ σαρκικὸ παράπτωμα, εἶναι κατὰ κάποιον τρόπο «ἐκπόρνευση» τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς.

Ἐρώτηση: Ἁπλούστευση τῆς ἐμφάνισης τῶν Κληρικῶν;

Ἀπάντηση: Τὸ θέμα τῶν Ἱερέων δὲν εἶναι ἐμφανισιακό, ἀλλὰ ὑπαρξιακό, δὲν εἶναι τί φοροῦν, ἀλλὰ ποιοί εἶναι οἱ ἴδιοι στὴν ὕπαρξή τους. Τὸ ἔργο καὶ ἡ ἀποστολὴ τῶν Ἱερέων εἶναι μιὰ διαρκὴς θυσία καὶ προσφορά, εἶναι μαρτύριο. Ὅποιος ἀγαπᾶ πρέπει νὰ θυσιάζεται γι' αὐτὸν ποὺ ἀγαπᾶ, νὰ σταυρώνεται καθημερινά. Παρὰ ταῦτα, σὲ μερικὰ σημεῖα χρειάζεται μιὰ ἁπλούστευση στὴν ἐξωτερικὴ ἐμφάνιση, ὅταν βοηθᾶ τοὺς Κληρικοὺς στὸ ἔργο τους. Ἀλλὰ δὲν εἶναι ἐκεῖ τὸ πρόβλημα. Οἱ Προτεστάντες ἁπλούστευσαν τὰ πάντα, ἀλλὰ ὁ λαὸς δὲν συγκινεῖται, ἀδειάζουν οἱ Ναοὶ καὶ τοὺς πωλοῦν.

Ἐρώτηση: Τὸ συνοδικὸ σύστημα, λύση γιὰ τὰ δεινὰ τῆς Ἐκκλησίας;

Ἀπάντηση: Εἶναι σημαντικὸ νὰ λειτουργῇ τὸ συνοδικὸ σύστημα τῆς Ἐκκλησίας σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα, μεταξὺ τῶν Ἱεραρχῶν στὰ Συνοδικὰ ὄργανα, μεταξὺ Ἐπισκόπων καὶ Κληρικῶν στὶς Μητροπόλεις, μεταξὺ Ἱερέων καὶ συνεργατῶν στοὺς Ἱεροὺς Ναούς, μεταξὺ Ἡγουμένου καὶ Μοναχῶν στὶς Ἱερὲς Μονές. Ὅμως ὑπάρχει ὁ κίνδυνος ὁ καθένας νὰ ἐννοῇ ὅ,τι θέλει μὲ τὸ λεγόμενο συνοδικὸ σύστημα. Ἐπίσης νομίζω ὅτι τὸ συνοδικὸ σύστημα πρέπει νὰ συμβαδίζη ἀπαραίτητα μὲ τὸ ἱεραρχικὸ πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ σημαίνει ὅτι ὑπάρχει ἱεράρχηση χαρισμάτων, ἤτοι ἄλλο εἶναι τὸ ἔργο τοῦ Ἀρχιεπισκόπου ὡς Προέδρου καὶ ἄλλο τῶν Ἀρχιερέων ὡς μελῶν τῆς Συνόδου• ἄλλο τὸ ἔργο τῶν Μητροπολιτῶν καὶ ἄλλο τῶν Κληρικῶν• ἄλλο τὸ ἔργο τῶν Κληρικῶν καὶ ἄλλο τῶν λαϊκῶν. Ἔτσι, ἡ συνοδικότητα δὲν καταργεῖ την ἰεραρχικότητα, πρέπει νὰ συμβαδίζουν μαζί.

Ἐρώτηση: Ἐκλογὴ Μητροπολιτῶν μὲ τὴν συμμετοχὴ καὶ τῶν λαϊκῶν;

Ἀπάντηση: Ὅλοι ἀναγνωρίζουν ὅτι κάτι πρέπει νὰ γίνη στὶς ἐκλογὲς τῶν Μητροπολιτῶν, ὥστε νὰ ἀποφεύγωνται οἱ συναλλαγές, οἱ πιέσεις, οἱ ἀνθρώπινες ἐπιδιώξεις. Κατ' ἀρχὴν πρέπει νὰ ἀποφευχθῇ νὰ δίδεται τὸ λεγόμενο «χρῖσμα». Οἱ ὑποψήφιοι Μητροπολῖτες δὲν χρειάζονται «χρῖσμα», ἀλλὰ χρίση ἀπὸ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, γιατί κατὰ τὸν ἱερὸ Χρυσόστομο ὁ Θεὸς «οὐ πάντας χειροτονεῖ, ἀλλὰ διὰ πάντων ἐνεργεῖ». Ὅποιος εἶναι εἰλικρινὴς μὲ τὸν ἑαυτό του καὶ σοβαρός, δὲν θέλει νὰ τεθῇ μέσα στὴν διαδικασία τοῦ ἀνθρωπίνου «χρίσματος». Εἶναι βέβαια ἐπικίνδυνο νὰ φθάσουμε στὸ ἄλλο ἄκρο, νὰ γίνωνται ἐκλογὲς ἀπὸ τοὺς λαϊκούς. Νομίζω στὴν παροῦσα περίπτωση θὰ πρέπη νὰ προτείνωνται ἀπὸ τὸν Ἀρχιεπίσκοπο τρεῖς ὑποψήφιοι γιὰ κάθε Μητρόπολη, ποὺ ἔχουν τὴν ἀποδοχὴ τῶν λαϊκῶν καὶ τῶν Ἐπισκόπων, καὶ ὅταν ἀλλάξη ὁ Καταστατικὸς Χάρτης, νὰ βρεθῇ τρόπος νὰ ὑπολογίζεται σοβαρῶς ἡ ἀπόφαση τῶν Κληρικῶν, τῶν Ἐκκλησιαστικῶν Συμβούλων, τῶν Θεολόγων, τῶν Ἱεροψαλτῶν καὶ Κατηχητῶν τῆς χηρευούσης Ἱερᾶς Μητροπόλεως.

Ἐρώτηση: Τί λείπει ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία σήμερα;

Ἀπάντηση: Ἡ Ἐκκλησία εἶναι Σῶμα Χριστοῦ, ἔχει τὸ πλήρωμα τῆς Χάριτος καὶ δὲν τῆς λείπει ἀπολύτως τίποτε. Ὅταν φαίνεται ὅτι κάτι λείπει, αὐτὸ πρέπει νὰ ἀποδοθῇ στοὺς Κληρικούς, ὅταν δὲν ἔχουν ἐκκλησιαστικὸ φρόνημα. Ἔτσι, ἂν κάτι λείπη ἀπὸ πολλοὺς ἡ μερικοὺς Κληρικοὺς σήμερα εἶναι τὸ ἱεραποστολικὸ φρόνημα, τὸ θυσιαστικὸ ἦθος, τὸ ὁμολογιακὸ πνεῦμα καὶ ἡ ποιμαντικὴ διακονία, ὅταν οἱ ἴδιοι ἐκκοσμικεῦνται καὶ συμπεριφέρονται σὰν κοσμικοὶ ἡγέτες. Πολλοὶ θέλουν νὰ ζοῦν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, νὰ λαμβάνουν ἀξιώματα, θέσεις, ἐξουσία οἰκονομικὲς ἀπολαβὲς καὶ δὲν θέλουν νὰ ζοῦν γιὰ τὴν Ἐκκλησία. Αὐτὸ κοστίζει καὶ δημιουργεῖ προβλήματα καὶ στὴν Ἐκκλησία καὶ στὴν κοινωνία.–