Γραπτὰ Κηρύγματα: Φιλανθρωπία καὶ σκληροκαρδία

Κυριακὴ 31 Αὐγούστου (ΙΑ Ματθαίου)

Τὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα εἶναι ἡ γνωστὴ παραβολὴ τῶν μυρίων ταλάντων ποὺ εἶπε ὁ Χριστός. Σύμφωνα μὲ τὴν παραβολὴ ὁ ἄρχοντας χάρισε στὸν δοῦλο του τὰ μύρια τάλαντα ποὺ τοῦ χρωστοῦσε, ὅμως στὴν συνέχεια ὁ δοῦλος αὐτὸς ὄχι μόνον δὲν χάρισε στὸν σύνδουλό του τὸ εὐτελέστερο ποσὸ τῶν ἑκατὸ δηναρίων, ἀλλὰ φάνηκε καὶ πολὺ σκληρὸς ἀπέναντί του. Αὐτὴ ἡ παραβολὴ φανερώνει τὴν φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ ἀπέναντί μας, ἀλλὰ καὶ τὴν σκληροκαρδία ποὺ δείχνουμε ἐμεῖς στοὺς συνανθρώπους μας. Δὲν συγκινούμαστε καθόλου ἀπὸ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ καὶ εἴμαστε σκληροί.

Ὅμως ἡ παραβολὴ αὐτὴ δείχνει καὶ τὴν κοινωνικὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρατοῦσε τὴν ἐποχὴ ἐκείνη, ἀφοῦ ὁ Χριστὸς γιὰ νὰ δείξη τὴν φιλανθρωπία καὶ τὴν σκληροκαρδία χρησιμοποιεῖ εἰκόνες ἀπὸ τὴν ἐποχή του. Μιὰ τέτοια κατάσταση ἦταν ἡ φτώχεια ποὺ ἐπικρατοῦσε καὶ γιὰ νὰ τὴν ἀντιμετωπίσουν οἱ ἄνθρωποι ἐξαναγκάζονταν νὰ δανείζωνται χρήματα ἀπὸ διαφόρους ποὺ ἐκμεταλλεύονταν αὐτὴν τὴν ἀνέχεια καὶ τὴν δεινὴ κατάσταση τῶν συνανθρώπων τους. Αὐτὴ ἡ τραγικὴ κατάσταση φαίνεται ἀπὸ ὅλο τὸ περιεχόμενο τῆς παραβολῆς.

Ἐπειδὴ ὁ ὀφειλέτης τοῦ ποσοῦ δὲν μποροῦσε νὰ τὸ ἐπιστρέψη, γι’ αὐτὸ ὁ ἄρχοντας διέταξε νὰ πουλήσουν τὸν ἴδιο, τὴν γυναῖκα του καὶ τὰ παιδιά του καὶ ὅλα τὰ ὑπάρχοντά του προκειμένου νὰ ἐξοφλήση τὸ χρέος του. Φοβερὸ πρᾶγμα ὁλόκληρη ἡ οἰκογένεια νὰ πουληθῇ! Ἀλλὰ καὶ ὁ δοῦλος ἐκεῖνος, ἐπειδὴ ὁ σύνδουλός του δὲν τοῦ ἐπέστρεφε τὸ χρέος, τὸν ἔπιασε ἀπὸ τὸν λαιμὸ καὶ τὸν ἔσφιγγε καὶ ἔπειτα τὸν ἔβαλε στὴν φυλακή. Καὶ ὅταν ὁ ἄρχοντας πληροφορήθηκε αὐτὸ τὸ γεγονός, τὸν παρέδωκε στοὺς βασανιστὲς ἕως ὅτου ἐξοφλήσει τα ὀφειλόμενα. Φαίνονται, λοιπόν, οἱ σκληροὶ τρόποι ποὺ μεταχειρίζονταν οἱ ἄνθρωποι τὴν ἐποχὴ ἐκείνη γιὰ τὴν ἐξόφληση τῶν δανείων, καὶ αὐτοὶ οἱ τρόποι ἦταν ἡ πώληση τῶν σωμάτων καὶ τῶν οἰκογενειῶν τους, ἡ βία ἐναντίον τους, ἡ φυλακὴ καὶ ὁ βασανισμός. Τραγικὴ ὄντως κατάσταση.

Οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ἰδιαιτέρως ὁ Μ. Βασίλειος, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος καὶ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ἀναφέρονται στὶς ὁμιλίες τους, στὴν τάση τῶν ἀνθρώπων τῆς ἐποχῆς τους νὰ δανείζωνται, στὴν ἀναλγησία τῶν τοκογλύφων καὶ τὶς συνέπειες τοῦ διανεισμοῦ ἀπὸ τὴν ἀδυναμία τῶν ἀνθρώπων νὰ ἐξοφλήσουν τὸ δάνειο καὶ τοὺς ὑπερβολικοὺς τόκους. Καὶ καυτηριάζουν τόσο τὴν εὐκολία μὲ τὴν ὁποία οἱ ἄνθρωποι δανείζονται χρήματα, ὅσο καὶ τὴν σκληρότητα ποὺ ἐκδήλωναν οἱ τοκογλύφοι. Καὶ πάνω ἀπὸ ὅλα συνιστοῦσαν στοὺς ἀνθρώπους νὰ ἐπιδιώκουν νὰ ἀποβάλλουν τὴν φιλαργυρία καὶ τὴν φιληδονία, γιατί τὰ περισσότερα ἔξοδα καὶ ἡ μεγαλύτερη κατανάλωση γίνεται ὄχι ἐπειδὴ ὑπάρχει ἀνάγκη, ἀλλὰ γιὰ νὰ ἱκανοποιηθοῦν τὰ πάθη τῆς φιλαργυρίας, τῆς φιληδονίας καὶ τῆς φιλοδοξίας. Ἀλλὰ καὶ ὅταν ὑπάρχη πραγματικὴ ἀνάγκη, θὰ πρέπη ὅσοι ἔχουν χρήματα νὰ δανείζουν τοὺς συνανθρώπους τους, χωρὶς νὰ ζητοῦν τόκους.

Σὲ μιὰ μικρότερη κλίμακα τὰ ἴδια ἐπικρατοῦν καὶ σήμερα. Πόσοι ἄνθρωποι δὲν ὑποφέρουν ἀπὸ τὸ ὅτι δὲν μποροῦν νὰ ἐξοφλήσουν τὰ δάνεια ποὺ ἔχουν λάβει, καὶ πόσες οἰκογένειες ταλαιπωροῦνται ἀπὸ τοὺς δανεισμούς! Χάνουν τὰ σπίτια τους, τὶς περιουσίες τους, τὴν ἀξιοπρέπειά τους, τὴν εἰρήνη τους. Ὅλα αὐτὰ σημαίνουν ὅτι θὰ πρέπη νὰ ἐλαττώνουμε τὶς πολλὲς ἀνάγκες μας, ἀλλὰ καὶ νὰ εἴμαστε ἐλεήμονες σὲ αὐτοὺς ποὺ δυσκολεύονται νὰ συντηρήσουν τὴν οἰκογένειά τους.

Ὁ Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ