Ἡ πρώτη ἐπίσκεψη τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν κ. Ἱερωνύμου στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Εἰρηνικὴ ἐπίσκεψη καὶ συμβίωση

Ἡ πρώτη ἐπίσκεψη τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ Πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερωνύμου στὸ κέντρο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἡ ὁποία χαρακτηρίζεται ὡς εἰρηνική, δικαίωσε καὶ τὸν χαρακτηρισμὸ καὶ τὶς προσδοκίες τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῶν πολιτῶν τῆς χώρας μας, ποὺ θέλουν νὰ ὑπάρξη εἰρήνη μεταξὺ τῶν δύο Ἐκκλησιῶν. Ἡ ἐπικοινωνία μεταξὺ τῶν Ἐκκλησιῶν εἶναι ἀπαραίτητη καὶ ἀναγκαία, ἰδίως στὶς ἡμέρες μας.

Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι τὸ λυκαυγὲς τῆς καταλλαγῆς καὶ τῆς εἰρήνευσης ἐμφανίσθηκε ἀπὸ τὸν Μάϊο τοῦ 2004 (28-5-2004), ὅταν ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μὲ ἀνακούφιση ἀποδέχθηκε τὴν πρόταση τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ Πάσης Ἑλλάδος κυροῦ Χριστοδούλου νὰ γίνουν ἀποδεκτὰ τὰ δύο Καταστατικὰ κείμενα, ἤτοι ὁ Πατριαρχικὸς Τόμος τοῦ 1850 καὶ ἡ Πατριαρχικὴ Πράξη τοῦ 1928 στὸ σύνολό τους.

Εἶχε προηγηθῇ μιὰ μεγάλη κρίση ποὺ ἀπεκάλυψε τοὺς «ἐκ πολλῶν καρδιῶν διαλογισμούς». Ἐμένα τοὐλάχιστον μοῦ ἔδωσε τὴν δυνατότητα, ὕστερα ἀπὸ ἐπιθέσεις ποὺ δέχθηκα ἐντὸς τῆς Ἱεραρχίας, ἐπειδὴ ἀγωνίσθηκα γιὰ νὰ μὴν ἐπέλθη ἡ ρήξη μεταξὺ τῶν δύο Ἐκκλησιῶν, νὰ μελετήσω τὸ θέμα καὶ νὰ γράψω δύο βιβλία, τρεῖς πολυσέλιδες ἀπαντήσεις σὲ Μητροπολίτη καὶ πολλὰ ἄρθρα στὶς Ἐφημερίδες, ἐν μέσῳ τῆς κρίσεως, ποὺ ἀνέρχονται σὲ πάνω ἀπὸ χίλιες (1.000) σελίδες. Εὐτυχῶς μερικοί, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ ὁ Πατριάρχης, ἀναγνωρίζουν τὴν προσφορά μου.

Εἶναι ἀδιανόητο στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος –στὴν ὁποία ὑπάρχει ἕνα ἰδιότυπο, ἀλλὰ προνομιακὸ ἐκκλησιαστικὸ καθεστώς– νὰ χωρίζονται οἱ Μητροπολῖτες σὲ φιλοπατριαρχικοὺς καὶ μή. Ὁπότε, χαίρομαι ποὺ τώρα ὅλοι ἀναγνωρίζουν τὴν ἀξία καὶ τὴν προσφορὰ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἔστω καὶ ἂν μερικοὶ τὸ κάνουν ὄψιμα, ὅπως διακρίνεται στὰ Πρακτικὰ τῶν Συνεδριάσεων τῆς Ἱερᾶς Συνόδου ποὺ γνωρίζω. Ἐλπίζω δὲ ὅτι αὐτὸ τὸ ὄψιμο θὰ εἶναι σταθερὸ καὶ μὴ μεταβλητὸ ἀπὸ ὀπορτουνιστικὲς ἐπιδιώξεις.

Οἱ πρόσφατες συζητήσεις καὶ ἀποφάσεις στὴν Κωνσταντινούπολη κινοῦνται μέσα στὸ αὐτονόητο γιὰ τοὺς ἐκκλησιαστικοὺς ἄνδρες. Τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο διακονεῖ θυσιαστικὰ τὴν ἑνότητα τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καὶ ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ὡς θυγατέρα, ἀδελφή, σύνοικος καὶ συγκληρονόμος μεγάλου καὶ ἄφθιτου θησαυροῦ πρέπει νὰ χαίρεται γιὰ τὴν τιμητική της σχέση μὲ Αὐτό. Οἱ ἐπί μέρους λεπτομερειακὲς ρυθμίσεις πρέπει νὰ γίνουν μὲ διάκριση, σοφία, ἀγάπη καὶ μεγαθυμία στὴν προοπτικὴ τῆς ἑνότητος τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν.

Ἄλλωστε, ἡ συνοδικότητα τῆς Ἐκκλησίας συμπορεύεται μὲ τὴν ἰεραρχικότητα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ πολιτεύματος καὶ ὁ συνδυασμὸς αὐτός –συνοδικότητας καὶ ἰεραρχικότητας– πρέπει νὰ λειτουργῇ σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα, ἀκόμη καὶ στὸ ἐπίπεδο τῶν διορθοδόξων σχέσεων. Εἶναι γνωστὸν δὲ ὅτι ἡ λεγόμενη «αὐτοκεφαλία» δὲν μπορεῖ νὰ λειτουργῇ, ὅπως γράφει ὁ Olivier Clement, ὡς «αὐτοκεφαλαρχία», γιατί οἱ σχέσεις μεταξὺ τῶν Ἐκκλησιῶν δὲν νοεῖται νὰ λειτουργοῦν στὴν προοπτικὴ τῆς ἀνεξαρτησίας, ἀλλὰ στὰ πλαίσια τῆς ἀλληλεξάρτησης.

Νομίζω ὅτι ἐπ' οὐδενὶ λόγῳ πρέπει νὰ ἐπαναληφθοῦν οἱ ἀρνήσεις, οἱ ἀμφισβητήσεις καὶ οἱ διενέξεις μεταξὺ τῶν δύο Ἐκκλησιῶν, πρὸς ζημίαν ὅλων. Ἀντίθετα, μάλιστα, ὅπως ἐπισημαίνει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας «κάθε τι ποὺ μᾶς ἀφορᾶ, ὅταν συμβαίνη σωστὰ σύμφωνα μὲ τὴν τάξη τῶν κανόνων, δὲν μᾶς προκαλεῖ καμμιὰ ταραχή, ἀλλὰ μᾶς ἀπαλλάσσει κιόλας ἀπὸ τὶς κακολογίες κάποιων ἡ καλύτερα προκαλεῖ γιὰ χάρη μας καὶ τοὺς ἐπαίνους τῶν συνετῶν».

Τελικά, οὔτε ἐν ὀνόματι τῆς ἐλευθερίας πρέπει νὰ καταργῆται ἡ ἑνότητα τοῦ συνόλου, οὔτε ἐν ὀνόματι τῆς ἑνότητας νὰ καταργῆται ἡ ἐλευθερία. Γι' αὐτὸ πρέπει ὅλοι μας νὰ μάθουμε «πὼς δεῖ ἐν οἴκῳ Θεοῦ ἀναστρέφεσθαι» (Α Τίμ. γ , 15).–