Συνέντευξη μὲ τὸν Πρωτοπρεσβύτερο π. Μάξιμο Chanturia: Μὲ ἕναν Γεωργιανὸ Ἱερέα (Α')

Μὲ ἕναν Γεωργιανὸ Ἱερέα.

Συνέντευξη μὲ τὸν Πρωτοπρεσβύτερο π. Μάξιμο Chanturia

Ἀρχιμ. Καλλίνικος: Πάτερ Μάξιμε, χαιρόμαστε ποὺ σᾶς ἔχουμε κοντά μας καὶ μετὰ τὴν γνωριμία μας στὴν Γεωργία τὸ καλοκαίρι, μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς παρουσίασης τοῦ βιβλίου τοῦ Σεβασμιωτάτου "Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία" στὰ γεωργιανὰ ἀπὸ τὸν Ἐκδοτικό σας Οἶκο.

Πρωτοπρ. π. Μάξιμος Chanturia: Κι' ἐγὼ εἶμαι πολὺ χαρούμενος ποὺ εἶμαι κοντά σας σήμερα καὶ ἔχω πάλι τὴν εὐκαιρία νὰ ἐπικοινωνῶ μαζί σας.

Ἐρώτηση: Θὰ θέλαμε νὰ μᾶς πῆτε, γιὰ γνωριμία μὲ τοὺς ἀναγνῶστες, λίγα λόγια γιὰ τὴν θέση σας στὴν Ἐκκλησία τῆς Γεωργίας καὶ γιὰ τὴν ἐργασία σᾶς σ' αὐτήν.

Ἀπάντηση: Πρὸς τὸ παρὸν εἶμαι Πρωτοπρεσβύτερος, προϊστάμενος τῆς ἐκκλησίας τοῦ Ἁγίου Νικολάου στὴν πρωτεύουσα τῆς Γεωργίας. Σὲ αὐτὴν τὴν θέση διακονῶ τοὺς τελευταίους τρεὶς μῆνες. Πρὶν ἤμουν στὴν Μόσχα, προϊστάμενος στὴν γεωργιανὴ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Γεωργίου. Καὶ ἐπίσης ἤμουν στὴν Πετρούπολη, στὴν γεωργιανὴ ἐκκλησία, σὰν Πνευματικός. Θὰ ἤθελα νὰ ἀναφέρω ὅτι πρὶν πάω στὴν Μόσχα ἤμουν στὴν Τιφλίδα, καὶ ὑπηρετοῦσα σὰν Ἱερέας στὴν ὄμορφη ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Νικολάου ἐπάνω στὰ Κάστρα τῆς πόλης. Σήμερα εἶμαι στὸν μεγαλύτερο Ἐκδοτικὸ Οἶκο ἐκκλησιαστικῶν κειμένων. Εἶμαι ἱδρυτὴς αὐτοῦ τοῦ Οἴκου καὶ εἶμαι καὶ πρόεδρος. Ὁ Οἶκος λέγεται "Νέων Ἰβήρων" (Akhali Ivironi στὰ γεωργιανά). Ἐπίσης διδάσκω στὴν Θεολογικὴ Ἀκαδημία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Γεωργίας τὸ μάθημα τῆς Ἀσκητικῆς. Ἔχω κάνει ἀνώτατη ἐκπαίδευση καὶ εἶμαι καθηγητὴς θεολογίας.

Ἐρώτηση: Ποιός εἶναι ὁ σκοπὸς τῆς ἐπισκέψεώς σας στὴν Ἑλλάδα καὶ ἰδιαίτερα στὴν Ναύπακτο;

Ἀπάντηση: Ἡ ἐπίσκεψή μου στὴν Ναύπακτο ὀφείλεται σὲ δύο λόγους. Ὁ πρῶτος λόγος εἶναι ὁ ἑξῆς: Ὅπως ξέρετε, πρὶν δύο χρόνια ἐκδώσαμε στὴν γεωργιανὴ γλῶσσα τὸ πρῶτο βιβλίο τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ. Ἱεροθέου "Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία" καὶ ἡ παρουσίαση τοῦ βιβλίου ἔγινε τὸ περασμένο καλοκαίρι. Ἐπειδὴ ἔχουμε σκοπὸ νὰ συνεχίσουμε αὐτὴν τὴν συνεργασία καὶ νὰ ἐκδώσουμε καὶ ἄλλα βιβλία τοῦ Σεβασμιωτάτου, θὰ θέλαμε νὰ συζητήσουμε μὲ τὸν Δεσπότη, νὰ πάρουμε τὴν εὐλογία του, τὶς συμβουλές του, ἔτσι ὥστε νὰ ξέρουμε ποιό βιβλίο θὰ μεταφράσουμε στὴν συνέχεια (σὰν δεύτερο βιβλίο). Γενικὰ θέλουμε τὶς συμβουλές του γιὰ τὸ ποιά θεολογικὰ κείμενα καὶ βιβλία θὰ μπορούσαμε νὰ μεταφράσουμε στὴν γεωργιανὴ γλῶσσα. Ἐπίσης θέλω νὰ τὸν ρωτήσω κάποια πράγματα γιὰ τὸ θέμα τῆς "Ἀσκητικῆς". Νὰ πάρω τὶς γνώσεις του γιὰ κάποια γενικότερα θέματα ποὺ ἀπασχολοῦν σήμερα τὴν σύγχρονη Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία (μέσα στὸν κόσμο). 

Ὁ ἄλλος λόγος τῆς ἐπισκέψεώς μου εἶναι νὰ ἀκούσω ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Δεσπότη αὐτὰ ποὺ διαβάζω στὰ βιβλία του. Νὰ πάρω τὴν πνευματική του ἐμπειρία καὶ τὶς γνώσεις τοῦ γενικὰ γιὰ τὸν ἡσυχασμό, γιὰ τὴν νοερὰ προσευχή, ἡ ὁποία εἶναι τὸ κεντρικὸ θέμα στὰ βιβλία τοῦ Δεσπότη. Καὶ ἡ ὁποία εἶναι τὸ κίνητρο στὴν Ἐκκλησία γιὰ τὴν πνευματικὴ ζωή. Βέβαια καταλαβαίνουμε ὅτι ἀπὸ δύο ἕως τρεὶς συνεντεύξεις ἢ συνομιλίες δὲν μπορεῖς νὰ μάθης αὐτὸ ποὺ λέγεται ἡσυχασμός, ἀλλὰ σιγά-σιγά μὲ πολλὲς συναντήσεις, καὶ ἂν μᾶς ἐπιτρέψη ὁ Δεσπότης νὰ τὸ πραγματοποιήσουμε στὸ μέλλον, καὶ μὲ τὴν προσωπικὴ πνευματική μας ἐργασία θὰ μπορέσουμε νὰ κάνουμε σωστὴ χριστιανικὴ ζωή. Προσπαθοῦσα σὲ ὅλη μου τὴν ζωὴ νὰ πλησιάσω αὐτὴν τὴν διδασκαλία τοῦ ἡσυχασμοῦ καὶ δὲν εἶχα τὴν εὐκαιρία νὰ μάθω αὐτὴν τὴν ἐπιστήμη ἀπὸ κάποιον ἔμπειρο Πνευματικό.  Στὸν Γέροντα Ἰερόθεο εἶδα ἕναν μεγάλο Πνευματικό, ὁ ὁποῖος ὄχι μόνον γνωρίζει τὸν ἡσυχασμό, ἀλλὰ προσπαθεῖ νὰ μεταδώση τὶς γνώσεις του σὲ αὐτοὺς ποὺ διψᾶνε νὰ μάθουν. Μὲ τὴν ἀγάπη του καὶ τὴν φροντίδα του μᾶς διευκολύνει νὰ ἔχουμε σωστὴ ἐπικοινωνία μαζί του. Γι' αὐτὸ πιστεύουμε ὅτι εἶναι καλύτερο νὰ ἀκοῦς μία φορὰ παρὰ νὰ διαβάζης ἑκατό. Ὅσο μποροῦμε δηλαδή.

Ἐρώτηση: Θέτετε τὸ θέμα τῆς μαθητείας ἀπὸ ὅ,τι κατάλαβα. Ἤθελα προηγουμένως νὰ σᾶς ρωτήσω γιὰ τὰ κριτήρια μὲ τὰ ὁποῖα μεταφράσατε τὰ ἔργα, ἀλλὰ ἀπὸ αὐτὰ ποὺ μοῦ εἴπατε κατάλαβα ὅτι ἦταν ἡ ἀγάπη σας γιὰ τὴν ἡσυχαστικὴ ζωή. Ὁπότε ἡ ἑπόμενη ἐρώτησή μου εἶναι: Πῶς ἔγινε ἡ γνωριμία σας μὲ τὰ ἔργα τοῦ Μητροπολίτου καὶ ἡ γνωριμία σας μὲ τὴν ἀσκητικὴ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας σὲ ἕνα περιβάλλον ποὺ ἦταν σχετικὰ ξένο πρὸς αὐτά; Εἶναι δική σας ἀναζήτηση ἢ τοῦ λαοῦ;

Ἀπάντηση: Ἀπὸ τὴν ἀρχὴ θὰ ἤθελα νὰ σημειώσω ὅτι, ὅταν ἔκανα τὴν διδακτορική μου στὴν Θεολογικὴ Ἀκαδημία τῆς Πετρούπολης, ἕνας φίλος καὶ συμφοιτητής μου ἔφερε τὸ βιβλίο τοῦ Δεσπότη "Μιὰ βραδιὰ στὴν ἔρημο τοῦ Ἁγίου Ὅρους" μεταφρασμένο στὰ ρωσικά. Αὐτὸ ἦταν τὸ πρῶτο βιβλίο τοῦ Γέροντα μεταφρασμένο στὰ ρωσικά. Καὶ ὅπως ἐκδόθηκε τὸ ἔφερε ὁ φίλος μου νὰ τὸ διαβάσουμε. Ὅταν διάβασα αὐτὸ τὸ βιβλίο μοῦ ἔκανε μεγάλη ἐντύπωση. Ὅμως τότε δὲν γνώριζα οὔτε κὰν ὅτι ὁ συγγραφέας του ζοῦσε καὶ ἦταν στὴν Ἑλλάδα οὔτε καὶ ὅτι στὸ μέλλον θὰ τὸν γνώριζα ἀπὸ κοντά. Οὔτε ποὺ τὸ φαντάσθηκα. Μετέπειτα σὰν κληρικὸς στὸν Ἅγιο Γεώργιο τῆς Μόσχας, ὅπως σᾶς εἶπα, διάβασα τὸ δεύτερο βιβλίο τοῦ Δεσπότη τὴν "Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία" καὶ ἐπίσης τὴν "Ὀρθόδοξη πνευματικότητα" –νομίζω ἔτσι λέγεται. Καὶ ὅταν διάβασα τὸ τρίτο βιβλίο, κατάλαβα ὅτι εἶναι μεγάλος ἀγωνιστὴς ὁ συγγραφέας καὶ ἔμαθα ὅτι ζῆ στὴν Ἑλλάδα. Ἤμουν νέος Κληρικός, εἶχα κάνει τότε τὸν Ἐκδοτικὸ Οἶκο καὶ σκέφθηκα ὅτι ἔπρεπε ὁπωσδήποτε νὰ ἐκδώσουμε καὶ στὴν γεωργιανὴ γλῶσσα αὐτὰ τὰ βιβλία τοῦ Δεσπότη. Μετὰ ἔμαθα ὅτι ὁ Δεσπότης ἔχει γράψει καὶ ἄλλα βιβλία, πάρα πολλὰ βιβλία. Δυσκολευόμουν ποιό βιβλίο νὰ ἐπιλέξω πρῶτο γιὰ μετάφραση, ἐπειδὴ διαπίστωσα ὅτι ὅλα ὅσα γράφονται στὰ βιβλία αὐτὰ ἔχουν πολὺ μεγάλη ἀξία καὶ ὅλα εἶναι σύγχρονα προβλήματα. Ὅσο γιὰ τὰ κριτήρια μὲ τὰ ὁποῖα ἐγὼ διαλέγω τὰ βιβλία τοῦ Γέροντα λέγω. Ἐπειδὴ δὲν ἔχουμε τὴν δυνατότητα νὰ μεταφράσουμε ὅλα μαζὶ τὰ βιβλία τοῦ Γέροντα, γι' αὐτὸ προσπαθοῦμε νὰ διαλέξουμε πρῶτα ἐκεῖνο ποὺ εἶναι συνοπτικό, ποὺ περιλαμβάνει τὴν εὐρύτητα τῶν προβλημάτων. Γιατί βλέπω ὅτι ὅλα τὰ βιβλία ἔχουν κάτι ποὺ τὰ συνδέει (ἔχουν μιὰ συνοχή). Ὁ Δεσπότης κάνει κατανοητὴ τὴν ὀρθόδοξη πνευματικότητα στοὺς ἁπλοὺς ἄνθρώπούς. Γι' αὐτὸ ἀποφασίσαμε τώρα τὸ δεύτερο βιβλίο ποὺ θὰ μεταφρασθῇ στὴν γεωργιανὴ γλῶσσα νὰ εἶναι ἡ "Θεραπευτικὴ Ἀγωγή". (Τὸ δεύτερο μέρος τῆς "Ὀρθόδοξης Ψυχοθεραπείας").

Ἐρώτηση: Οἱ ἐκδόσεις πῶς ξεκίνησαν; Ἀπὸ ποὺ παρακινηθήκατε νὰ κάνετε αὐτὸ τὸ μεγάλο βῆμα, αὐτὸν τὸν μεγάλο ἆθλο γιὰ ἐκείνη τὴν ἐποχή; Σᾶς ἀπέστειλε κάποιος ἢ μόνος σας τὸ ἀποφασίσατε καὶ γιὰ ποιόν λόγο;

Ἀπάντηση: Ἄρχισα νὰ ἀσχολοῦμαι μὲ τὶς ἐκδόσεις ἀπὸ τότε ποὺ ἄρχισα νὰ σπουδάζω στὰ πνευματικὰ σεμινάρια στὴν Τιφλίδα, ὅταν ἤμουν φοιτητής. Μὲ τοὺς δασκάλους μου καὶ τοὺς συμφοιτητές μου ἱδρύσαμε ἕνα περιοδικὸ ποὺ λέγεται "Βασιλικὴ Ὁδός". Καὶ διαπιστώσαμε ὅτι στὴν νέα γεωργιανὴ γλῶσσα ὑπῆρχαν ἐλάχιστα πνευματικὰ βιβλία, λόγῳ τοῦ κομμουνιστικοῦ καθεστῶτος. Πάντα εἴχαμε αὐτὸ ὄνειρο ἐγὼ καὶ οἱ συνεργάτες μου: Νὰ μεταφράσουμε πολλὰ θεολογικὰ βιβλία ποὺ χρειαζόταν ἡ Γεωργιανὴ Ἐκκλησία γιὰ τὴν πνευματικὴ ζωή. Ἀπὸ τὴν ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία τῆς Γεωργίας φαίνεται ὅτι οἱ Γεωργιανοὶ Πατέρες μας, οἱ ὁποῖοι ἔζησαν καὶ στὴν Ἑλλάδα καὶ στὴν Γεωργία, ἔκαναν μεγάλο μεταφραστικὸ ἔργο ἀπὸ τὴν ἑλληνική. Διαπιστώνεται ἀπὸ τὴν ἱστορία ὅτι τὸν 3ο-4ο αἰῶνα μ.Χ. ὑπῆρχε μεταφρασμένη στὴν γεωργιανὴ γλῶσσα ἡ Ἁγία Γραφή. Βέβαια ἐμεῖς δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε τόσο μεγάλο ἔργο ποὺ ἔκαναν αὐτοὶ οἱ Πατέρες καὶ οἱ Ἁγιορεῖτες Γεωργιανοὶ Πατέρες, ἅγιοι Εὐθύμιος, Γεώργιος καὶ Ἰωάννης, ποὺ ἔζησαν τὸν 10ο αἰῶνα στὸ Ἅγιον Ὅρος, στὴν Μονὴ Ἰβήρων, ἀλλὰ προσπαθοῦμε νὰ κάνουμε κάτι καὶ νὰ συνεχίσουμε τὸ ἔργο τους. Γι' αὐτὸν τὸν λόγο ὀνομάσαμε τὸν Ἐκδοτικὸ Οἶκο "Νέων Ἰβήρων" ἀπὸ τοὺς Ἰβηρίτες Πατέρες. Ὅταν δώσαμε τὸ ὄνομα αὐτὸ στὸν Οἶκο, δὲν γνωρίζαμε πόσο ἔνδοξο εἶναι. Βέβαια μᾶς φοβίζει τὸ ἔνδοξο αὐτὸ ὄνομα, γιατί δὲν εἴμαστε ἄξιοι αὐτῶν τῶν ἁγίων ἀνθρώπων. Δὲν ὑπῆρχε κάποια ἀποστολή, ὅπως εἴπατε, γιὰ νὰ κάνουμε αὐτὸν τὸν Ἐκδοτικὸ Οἶκο. Πιὸ πολὺ ἦταν τὸ ὄνειρο τῶν δασκάλων, τῶν συμφοιτητῶν μου ἐκεῖ στὰ Σεμινάρια καὶ δικό μου, τὸ ὁποῖο θέλαμε νὰ πραγματοποιήσουμε. Θέλω νὰ σᾶς πῶ ὅτι, ὅταν ὑπηρετοῦσα στὴν Μόσχα, στὴν Γεωργιανὴ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, εἶχα πολὺ στενὲς σχέσεις μὲ τὸν Πατριάρχη τῆς Γεωργίας, τὶς ὁποῖες διατηρῶ καὶ σήμερα, καὶ αὐτὸς μοῦ ἔδωσε δύναμη νὰ ἱδρύσω τὸν Ἐκδοτικὸ Οἶκο καὶ νὰ εἶναι ἐλεύθερος ἀπὸ κάθε ἐπιρροὴ εἴτε ἀπὸ τὴν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας εἴτε ἀπὸ τοὺς κρατικοὺς παράγοντες. Αὐτὴ ἡ ἐλευθερία μᾶς δίνει τὴν δυνατότητα νὰ ἐργαστοῦμε ἀποτελεσματικά. Προσπαθοῦμε νὰ κάνουμε σωστὴ δουλειά, σωστὲς προσεγγίσεις καὶ νὰ διαλέξουμε τὰ σωστὰ βιβλία ποὺ θὰ μεταφρασθοῦν.

Ἐρώτηση: Ἐκτὸς ἀπὸ τὰ βιβλία τοῦ Μητροπολίτου Ἱεροθέου πεῖτε μας ἐπιγραμματικὰ ποιά ἄλλα σπουδαῖα ἔργα ἔχει μεταφράσει ὁ Οἶκος σας.

Ἀπάντηση: Μπορῶ νὰ σᾶς πῶ συνοπτικά: Τὸ πρῶτο βιβλίο ποὺ μεταφράσαμε στὴν νέα γεωργιανὴ γλῶσσα ἦταν "Οἱ Ἀρχὲς τῆς Ἁγιογραφίας τῆς Γεωργίας", μὲ χίλιες σελίδες. Τὸ δεύτερο ἦταν "Ἡ Κλῖμαξ" τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου. Τρίτο ἦταν μιὰ πιὸ σωστὴ ἔκδοση τῶν Λειτουργικῶν Κειμένων καὶ τῶν Προσευχηταρίων. Κατόπιν ὁ 1ος Τόμος τῆς Φιλοκαλίας, "Ὁμιλίες τοῦ Πνευματικοῦ", ἑνὸς ἄγνωστου συγγραφέα, "Γιὰ τὴν Προσευχὴ τοῦ Ἰησοῦ", τὴν "Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία" τοῦ Εὐσεβίου Καισαρείας, "Οἱ θησαυροὶ τῆς Ἀποστολικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τῆς Γεωργίας", "Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία" τοῦ Δεσπότη κ. Ἱεροθέου, "Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία" τοῦ Θεοδώρητου Κύρου, "Ἱστορία τῶν Ἑπτὰ Οἰκουμενικῶν Συνόδων", τοῦ Καθηγητοῦ τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας Βασ. Μπολοντώφ. Τώρα ἑτοιμάζεται νὰ ἐκδοθῇ ὁ "Βίος τοῦ ἁγίου Ἀμβροσίου τῆς Ὄπτινα". Τὸ δεκατοτρίτο θὰ εἶναι "Οἱ Διδαχὲς τοῦ Ἀββᾶ Δωροθέου". Ἂν ἐνδιαφέρεσθε, μπορῶ νὰ σᾶς μιλήσω γιὰ τὰ μελλοντικά μας σχέδια. Σᾶς εἶπα αὐτὰ ποὺ κάναμε μέχρι τώρα. Στὸν Ἕλληνα ἀναγνώστη μπορεῖ νὰ φανὴ λίγο περίεργο τὸ ὅτι μέχρι τώρα δὲν εἶχαν μεταφρασθῇ αὐτὰ τὰ βιβλία, ὅμως πρέπει νὰ πῶ ὅτι δὲν πρέπει νὰ ἐκπλήσσονται, διότι ἡ Γεωργιανὴ Ἐκκλησία ἦταν ὑπὸ κατοχὴν διακόσια χρόνια στὴν Ρωσικὴ Ἐκκλησία καὶ μετὰ στοὺς Κομμουνιστές. Ἡ Ἐκκλησία ἦταν ὑπὸ διωγμὸν καὶ δὲν μποροῦσε ὄχι μόνο νὰ λειτουργήση ἐκδοτικὸς Οἶκος, ἀλλὰ ἀπαγορευόταν νὰ τελῆται ἡ θεία Λειτουργία στὰ γεωργιανά.

Ἐρώτηση: Τὰ τελευταῖα σας λόγια μοῦ δίνουν τὴν εὐκαιρία νὰ ρωτήσω κάτι ἄλλο. Μεταφράσατε τὸ ἔργο τοῦ Εὐσεβίου Καισαρείας. Νομίζω ὅτι ὁ Εὐσέβιος Καισαρείας λέγει σὲ κάποιο σημεῖο ὅτι οἱ Γεωργιανοὶ εἶναι ὁ λαὸς ποὺ δέχθηκε καὶ φύλαξε τὴν πίστη τῆς Α' Οἰκουμενικῆς Συνόδου ὅσο κανένας ἄλλος λαός. Δηλαδὴ ἔμεινε πολὺ πιστός. Καὶ ἐπίσης παίρνοντας ἀφορμὴ ἀπὸ αὐτὸ ποὺ εἴπατε, ὅτι ἦταν ἡ Ἐκκλησία ὑπὸ αἰχμαλωσίαν καὶ διωγμὸν ἐπὶ διακόσια χρόνια καὶ ἐπειδὴ πιθανὸν πολλοὶ ἀπὸ τοὺς ἀναγνῶστες μας νὰ μὴν ἔχουν μιὰ καθαρὴ ἄποψη γιὰ τὴν χώρα σας, ποὺ εἶναι λίγο μακριά, μπορεῖτε νὰ μᾶς περιγράψετε μὲ ἁδρὲς γραμμὲς τὸ πρόσωπο τῆς χώρας αὐτῆς;

Ἀπάντηση: Συνοπτικὰ θὰ σᾶς πῶ δυὸ λόγια. Ἡ Γεωργία ἔχει ἱστορία χιλιάδων χρόνων, ὄχι μόνο μετὰ τὸν Χριστὸ ἀλλὰ καὶ πρίν. Ἡ χώρα τῆς Γεωργίας στὴν ἀρχαιότητα λεγόταν Κολχίδα. Ἡ ἱστορία ξεκινάει πρὸ Χριστοῦ καὶ φτάνει μέχρι σήμερα. Ὁ λαός μας ἔχει μιὰ ἠρωϊκὴ ἱστορία. Ὄχι μόνον ἐπειδὴ ὑπάρχουμε μέχρι σήμερα ὡς Ἔθνος καὶ δὲν ἀφανιστήκαμε, ὅπως πολλοὶ ἄλλοι μεγαλύτεροι λαοί, ἀλλὰ ἐννοῶ ὅτι ἔχει κάνει πολὺ μεγάλο πολιτισμό. Καὶ ἐκτὸς ἀπὸ τὸν πολιτισμὸ ἡ θρησκεία ποὺ δέχθηκε ἀπὸ τοὺς πρώτους αἰῶνες εἶναι ὁ Χριστιανισμός, καί, ὅπως εἴπατε κι ἐσεῖς, πάτερ, χωρὶς νὰ ἀλλάξη οὔτε ἕνα γράμμα οὔτε μία ἔννοια διαφύλαξε μέχρι σήμερα τὴν Ὀρθοδοξία. Μὲ μεγάλη χαρὰ τὸ λέω, καὶ τὸ πιστεύω, ὅτι ὁ λαός μας ἀγάπησε τὸν Χριστιανισμὸ τόσο πολύ, ποὺ τὸν ἔκανε δική του πίστη καὶ μέρος τῆς καρδιᾶς του, πρᾶγμα ποὺ δὲν ξεχωρίζεται πιὰ ἀπὸ τὴν Γεωργία. Ὅπως καὶ στὴν Ἑλλάδα λέτε ὅτι Ἕλληνας καὶ Ὀρθόδοξος ταυτίζονται, ἔτσι καὶ ὁ Γεωργιανὸς ταυτίζεται μὲ τὴν Ὀρθοδοξία. Ὁ Γεωργιανὸς τὸ ἔχει μέσα στὸ αἷμα του νὰ εἶναι Χριστιανός, τὸ ἔχει πάρει ἀπὸ τοὺς προγόνους του. Ἐπίσης εἶναι γνωστὸν ὅτι ἡ Γεωργία θεωρεῖται τὸ "Περιβόλι τῆς Παναγίας", ὅπως καὶ τὸ Ἅγιον Ὅρος. Ἐπίσης στὴν παράδοσή μας λέγεται ὅτι κάποιοι Ἑβραῖοι ποὺ ζοῦσαν στὴν Γεωργία πῆγαν στὰ Ἱεροσόλυμα νὰ καταδικάσουν τὸν Χριστό, ἐπειδὴ τοὺς κάλεσε ἡ κεντρικὴ Συναγωγή τους, καὶ μετὰ μετὰ τὴν Σταύρωση ἀγόρασαν ἀπὸ τοὺς στρατιῶτες τὸν Χιτῶνα τοῦ Χριστοῦ, τὸν ἔφεραν στὴν Γεωργία καὶ εἶναι θαμμένος στὴν Ἐκκλησία της. Τέλος, θέλω νὰ πῶ στοὺς Ἕλληνες ἀναγνῶστες ὅτι καὶ ἡ Γεωργία ἔχει πάρα πολλοὺς μάρτυρες.

Ἐρώτηση: Νὰ ρωτήσω γιὰ τὸ ὄνομα τῆς χώρας: Ἰβηρία καὶ Γεωργία.

Ἀπάντηση: Πάνω σ' αὐτὸ ὑπάρχουν διάφορες θεωρίες τῶν ἐπιστημόνων. Ἂν θέλετε τὴν γνώμη μου Ἰβηρία εἶναι τὸ πιὸ ἀρχαῖο ὄνομα ἀπὸ τὰ ὀνόματα ποὺ ὑπάρχουν. Ὑπῆρχαν ἱστορικὲς πραγματικότητες στὴν ἀρχαία ἱστορία τῆς Γεωργίας. Ὅταν κάποια ἐπαρχία τῆς Γεωργίας ἀποκτοῦσε μεγαλύτερη δύναμη καὶ ἀνάπτυξη, ἡ ὀνομασία τῆς ἐπαρχίας αὐτῆς ἐπικρατοῦσε ὡς ὀνομασία ὅλης τῆς χώρας. Ἔτσι γιὰ μία περίοδο ὀνομαζόταν Κολχίδα, ὅταν ἦρθαν οἱ Ἀργοναῦτες, κάποιο χρονικὸ διάστημα ὁλόκληρη ἡ Δυτικὴ Γεωργία ὀνομαζόταν Ἀπχαζία, εἴτε Λαζία καὶ μεταγενέστερα Κάρτλι καὶ Ἰβηρία μετά. Ὅσο γιὰ τὴν ὀνομασία Γεωργία νομίζω ὅτι τὸ ὄνομα αὐτὸ συνδέεται μὲ τὴν Δύση. Οἱ Δυτικοὶ μᾶς ὀνόμασαν ἔτσι. Ἐμεῖς ποτὲ δὲν ὀνομάσαμε τὴν Γεωργία Γεωργία. Οἱ Δυτικοὶ μᾶς ἔδωσαν αὐτὸ τὸ ὄνομα, ὅπως καὶ οἱ Ἕλληνες. Καὶ γιατί ἔγινε αὐτό; Ὀνόμασαν τὴν Γεωργία μὲ αὐτὸ τὸ ὄνομα οἱ Δυτικοί, Ἕλληνες καὶ Λατῖνοι, ἐπειδὴ θεωροῦσαν ὅτι οἱ Γεωργιανοὶ εἶναι λαὸς τοῦ ἁγίου Γεωργίου. Ἐπειδὴ ὁ ἅγιος Γεώργιος προσκυνοῦνταν ἀπὸ τὸν γεωργιανὸ λαὸ πιὸ πολὺ ἀπὸ τοὺς ἄλλους ἁγίους καὶ οἱ Γεωργιανοὶ τὸν θεωροῦσαν σὰν προστάτη τοῦ λαοῦ.

(Σ.σ.: Ὅπως ἐμεῖς ποτὲ δὲν ὀνομάσαμε τὸν ἑαυτό μας Γραικούς, ἀλλὰ μᾶς οἱ δυτικοὶ μᾶς ἀποκαλοῦν ἔτσι)

Ἐρώτηση: Ἀπὸ τὰ ἱστορικὰ θὰ ἤθελα νὰ περάσω στὰ ἐκκλησιαστικά. Ὅταν εἴχαμε ἔρθει στὴν Γεωργία τὸ καλοκαίρι, διαπιστώσαμε τὴν ἀγάπη καὶ τὸν σεβασμὸ τοῦ γεωργιανοῦ λαοῦ στὸν Πατριάρχη καὶ γενικὰ στὸν θεσμὸ τοῦ Πατριάρχη. Ἦταν κάτι ἐπιφανειακὸ αὐτὸ ποὺ ἀντιληφθήκαμε ἐμεῖς ἢ εἶναι ὄντως ἔτσι;

Ἀπάντηση: Νομίζω πῶς δὲν σᾶς φάνηκε. Πράγματι ὑπάρχει μεγάλος σεβασμός. Αἰτία αὐτοῦ τοῦ σεβασμοῦ ἐκ μέρους τοῦ λαοῦ πρὸς τὸν Πατριάρχη, καὶ τὸν θεσμὸ τοῦ Πατριάρχη γενικότερα εἶναι πρῶτον: Στὴν χώρα μας ἐμεῖς οἱ Γεωργιανοὶ πάντα εἴχαμε μεγάλο σεβασμὸ στοὺς γονεῖς μας καὶ στοὺς προγόνους μας, στοὺς πατέρες μας. Καὶ ὁ ἴδιος ὁ Μακαριώτατος Πατριάρχης μας Ἠλίας λέει ὅτι, ὅταν ἕνας ἄνθρωπος ἔχη σεβασμὸ στοὺς πατέρες του καὶ στοὺς προγόνους του, αὐτὸ εἶναι πηγὴ μιᾶς εὐτυχισμένης ζωῆς. Δεύτερη αἰτία εἶναι αὐτὸ ποὺ ἔχει νὰ κάνη μὲ τὴν προσωπικότητα τοῦ ἴδιου τοῦ Πατριάρχη. Ἔχει νὰ κάνη μὲ τὴν πνευματικότητά του, τὸν πατριωτισμό του, μὲ τὴν ἀγάπη του πρὸς τὴν χώρα του. Καὶ τρίτον τὸ μεγάλο χρονικὸ διάστημα ποὺ ὑπηρετεῖ σὰν Πατριάρχης. Ἔχει κάνει μεγάλο ἔργο ἐπὶ 30 χρόνια. Ἔγινε Πατριάρχης ὅταν ἦταν μιὰ μεταβατικὴ περίοδος γιὰ τὴν χώρα. Καὶ εἶναι αὐτὸς ποὺ κατάφερε νὰ διαφυλάξη τὴν ἑνότητα στὴν Ἐκκλησία τῆς Γεωργίας. Ὅμως αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι δὲν ὑπάρχουν καὶ ἄνθρωποι ποὺ τοῦ κάνουν κριτική. Πάντα ὑπάρχουν. Τὸ ὅτι εἶναι Πατριάρχης τοῦ πλήθους (τοῦ λαοῦ) εἶναι πραγματικότητα. Τὸ πλῆθος τοῦ Γεωργιανοῦ λαοῦ τὸν ἀγαπάει. Πάντα ἤμουν περήφανος γι' αὐτὸ καὶ ὅταν πήγαινα στὴν Ρωσία ἔλεγα ὅτι τὸν Πατριάρχη τῆς χώρας μοῦ τὸν ἀγαπάει ὅλος ὁ λαός. Καὶ παρ' ὅλο ποὺ εἶναι σὲ μεγάλη ἡλικία τώρα, ὅταν μετὰ τὴν λειτουργία βγαίνη ἀπὸ τὴν ἐκκλησία χρειάζεται μία ὥρα γιὰ νὰ χαιρετήση καὶ νὰ εὐλογήση ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Θέλει πάντα νὰ πάρη τὸν πόνο τοῦ καθενός, τοῦ ἁπλοῦ συμπολίτη τοῦ, τοῦ ἁπλοῦ Γεωργιανοῦ, τοῦ ἁπλοῦ πιστοῦ ἀνθρώπου, νὰ τὸν πάρη καὶ νὰ τὸν κάνη δικό του. Ἔχει τέτοια κατεύθυνση καὶ ὁ λαὸς τὸ ἀντιλαμβάνεται αὐτό, τὸ καταλαβαίνει, τὸ νιώθει καὶ τοῦ τὸ ἀνταποδίδει μὲ ἀγάπη.

Ἐρώτηση: Πεῖτε μας κάτι καὶ σχετικὰ μὲ αὐτό: Μάθαμε ὅτι ὁ ρόλος τοῦ Πατριάρχη καὶ ὁρισμένων κληρικῶν, ἀλλὰ ἰδίως τοῦ Πατριάρχη, ἦταν καταλυτικὸς στὴν παύση τοῦ πυρὸς στὴν τελευταία πολεμικὴ σύρραξη μὲ τοὺς Ρώσους.

Ἀπάντηση: Νομίζω ὅτι δὲν εἶναι ἡ ἀπόλυτη ἀλήθεια καὶ πραγματικότητα αὐτό. Ὅμως, ἐπειδὴ σὰν Ἐκκλησία δὲν θὰ μπορούσαμε ποτὲ νὰ ἐπηρεάσουμε τὰ πολιτικὰ πράγματα, ὥστε ἕνας πόλεμος νὰ γίνη εἰρήνη, θέλω νὰ σημειώσω ὅτι ὁ Πατριάρχης καὶ οἱ Κληρικοὶ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Γεωργίας ἔκαναν μεγάλο ἔργο, ὅταν καὶ κατὰ τὸν πόλεμο ἀλλὰ καὶ μετὰ διακονοῦσαν τὸν λαό, τὸν πονεμένο λαὸ ποὺ πέρασε πολλὰ σὲ αὐτὸν τὸν πόλεμο καὶ νὰ τοῦ δώσουν ἐλπίδες γιὰ ἕνα καλύτερο μέλλον. Ὅμως δὲν ἀποκλείω ὅτι σὲ κάποιες φάσεις εἶχε κάνει κάποιες κινήσεις ὁ Πατριάρχης μὲ τὸν Ρῶσο Πατριάρχη. Εἶχε ζητήσει νὰ ἐπέμβη καὶ ὁ Πατριάρχης Ρωσίας γιὰ νὰ γίνη εἰρήνη, καὶ μπορεῖ καὶ αὐτὸ νὰ βοήθησε. Ἐπίσης, ὅταν τελείωσε ὁ πόλεμος, οἱ Ρῶσοι ἐπέτρεψαν στὸν Πατριάχρη καὶ τοὺς Κληρικοὺς νὰ πάρουν τοὺς σκοτωμένους στρατιῶτες μᾶς ποὺ ἦταν ἄταφοι, νὰ τοὺς φέρουν καὶ νὰ τοὺς θάψουν.

Ἐρώτηση: Μιὰ καὶ μιλᾶμε γιὰ τὸ Πατριαρχεῖο: Ποιά ἡ σχέση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Γεωργίας μὲ τὴν Πολιτεία. Ὑπάρχει εἰδικὸς νόμος, Καταστατικὸς Χάρτης; Ἢ ρυθμίζονται ἐθιμοτυπικὰ μὲ τὴν παράδοση τοῦ λαοῦ; Καὶ ἂν ἡ Ἐκκλησία εἶναι εὐχαριστημένη μὲ αὐτὴν τὴν σχέση.

Ἀπάντηση: Στὴν σημερινὴ πραγματικότητα ὑπάρχει ἕνας νόμος μετὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Γεωργίας ἀπὸ τὸ κομμουνιστικὸ καθεστώς. Στὴν σύμβαση ποὺ ὑπογράφτηκε μεταξὺ Πολιτείας καὶ Γεωργιανῆς Ἐκκλησίας, καὶ ἡ ὁποία λέγεται Κονκορδάτι (Konkordati) ἀναφέρεται ὅτι οὔτε τὸ Κράτος θὰ ἀναμειγνύεται στὶς ἐργασίες τῆς Ἐκκλησίας, στὰ διοικητικὰ τῆς Ἐκκλησίας, οὔτε καὶ ἡ Ἐκκλησία θὰ ἀναμειγνύεται ἢ θὰ συμμετέχη στὴν διοίκηση τοῦ Κράτους. Ὅμως ὑπάρχουν καὶ κάποια πράγματα ποὺ δὲν μποροῦν νὰ ρυθμιστοῦν ἀπὸ αὐτὸν τὸν Νόμο καὶ ἐξαρτᾶται πάντα ἀπὸ τὸ ποιοί εἶναι οἱ ἐκπρόσωποι τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Κυβέρνησης. Αὐτὸς ὁ νόμος ὑπογράφτηκε τὸ 2000. Ὅσο γιὰ τὸ ἂν εἶναι εὐχαριστημένη ἡ Ἐκκλησία, νομίζω ὅτι πρὸς τὸ παρὸν εἶναι εὐχαριστημένη ἀπὸ τὴν σχέση μὲ τὴν Πολιτεία, ἡ ὁποία ρυθμίζεται ἀπὸ αὐτὸν τὸν Νόμο.

Ἐρώτηση: Ἴσως θὰ ἦταν καλὸ νὰ τὸ δοῦμε κι ἐμεῖς ἐδῶ στὴν Ἑλλάδα, γιατί τώρα γίνεται συζήτηση γιὰ τὴν σχέση Ἐκκλησίας -Πολιτείας. Στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ὁ Νόμος ἔχει πολλὲς λεπτομέρειες γιὰ τὸ πῶς θὰ λειτουργῇ ἡ Ἐκκλησία καὶ τὰ Δικαστήριά της καὶ στὴν πραγματικότητα δεσμεύει πολὺ τὴν Ἐκκλησία καὶ δίνει τὴν δυνατότητα στὴν Πολιτεία νὰ ἐπεμβαίνη πάρα πολύ. Πεῖτε μας κάτι γι' αὐτό.

Ἀπάντηση: Σὲ μᾶς ὑπάρχει μιὰ ἄλλη κίνηση τώρα ἀντίθετη. Λένε ὅτι θέλουν νὰ κάνουν ἐπίσημη θρησκεία τὴν Ὀρθοδοξία, ὅπως εἶναι στὴν Ἑλλάδα. Ὑπάρχουν βέβαια καὶ αὐτοὶ ποὺ θέλουν νὰ κάνουν καὶ στὴν χώρα μας αὐτὸ ποὺ εἶναι καὶ στὴν Ἑλλάδα. Ὑπάρχουν Μητροπολῖτες ποὺ νομίζουν θὰ εἶναι αὐτὸ καλύτερο γιὰ τὴν χώρα. Πιστεύουν ὅτι μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο ἡ Ἐκκλησία θὰ ἔχη περισσότερα πλεονεκτήματα καὶ προνομιοῦχο θέση στὸ Κράτος. Πιστεύω ὅτι καὶ στὴν Ἑλληνικὴ Ἐκκλησία καὶ στὴν Γεωργιανὴ Ἐκκλησία στὸ θέμα τῆς ἐπικοινωνίας μὲ τὴν Πολιτεία πρέπει νὰ γίνουν κάποιες ἀλλαγές. Ἐπειδὴ δὲν γνωρίζω καλὰ τί γίνεται στὴν Ἑλλάδα μπορῶ νὰ σᾶς πῶ μόνο γιὰ τὴν Γεωργία. Δὲν βλέπω νὰ ὑπάρχουν κάποιοι πολιτικοὶ ἢ Ἱεράρχες στὴν Ἐκκλησία, ποὺ νὰ θέλουν νὰ πᾶνε πιὸ πέρα ἀπὸ αὐτὸν τὸν Νόμο ποὺ ἤδη ὑπάρχει, νὰ κάνουν δηλαδὴ κάποιες μεταρρυθμίσεις πρὸς τὸ καλύτερο. Πιστεύω καὶ στὴν Ἑλλάδα ὑπάρχουν κάποιοι ποὺ δὲν θέλουν νὰ ἀλλάξουν πρὸς τὸ καλύτερο. Αὐτὸ νομίζω εἶναι θέμα κομπλεξικῆς συμπεριφορᾶς. Κάποιοι ἐκπρόσωποι τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς Πολιτείας κοιτᾶνε τί λένε ἄλλοι, ἀντὶ νὰ κάνουν οἱ ἴδιοι αὐτὲς τὶς μεταρρυθμίσεις ποὺ χρειάζεται ἡ χώρα. Κοιτᾶνε στὴν Ἀμερική, στὴν Δύση καὶ μερικοὶ κάπου ἀλλοῦ.

Ἐρώτηση: Μιὰ ἄλλη ἐρώτηση σχετικὰ μὲ τὸν Κλῆρο, μὲ τοὺς Ἱερεῖς. Εἴδαμε στὴν Γεωργία ὅτι πολλὰ νέα παιδιὰ πλησιάζανε τὸ Θυσιαστήριο. Ἔχετε ἐλπίδες ἢ ὑπάρχουν κάποια σημάδια κρίσης στὸ θέμα αὐτό;

Ἀπάντηση: Ἐγὼ ἀπὸ δύο πλευρὲς βλέπω αὐτὸ τὸ ζήτημα. Ὅτι δηλαδὴ σὲ μᾶς ὅλη ἡ νεολαία πηγαίνει στὴν Ἐκκλησία. Ἀπὸ τὴ μιὰ πλευρὰ εἶναι καλό, διότι ἡ νεολαία εἶναι τὸ μέλλον τῆς χώρας καὶ εἶναι καλὸ ποὺ ἐκκλησιάζονται. Ὅμως ὑπάρχει καὶ ἡ ἄλλη πλευρά. Ὅτι στὴν πλειοψηφία οἱ γονεῖς τῶν νέων αὐτῶν δὲν εἶναι θρησκευόμενοι, Χριστιανοί, ἐπειδὴ πέρασαν ἀπὸ ἀθεϊστικὸ καθεστώς, τὸν Κομμουνισμό. Κάποια στιγμὴ στὴν ζωή τους μπορεῖ νὰ γίνη μία κρίση, νὰ ἀντιμετωπίσουν κάποια ἐμπόδια ποὺ μπορεῖ νὰ τοὺς ὁδηγήσουν σὲ ἄλλον δρόμο καὶ ἐπειδὴ δὲν θὰ ὑπάρχουν οἱ ρίζες, οἱ γονεῖς, πάνω στοὺς ὁποίους θὰ στηρίζονται, σὲ κάποια ἡλικία δὲν θὰ ὑπάρχουν οἱ ἄνθρωποι ἀπὸ τοὺς ὁποίους θὰ μποροῦν νὰ πάρουν κατευθύνσεις πάνω σὲ αὐτὰ τὰ θέματα. Μπορεῖ τὰ παιδιά τους νὰ μεγαλώσουν μὲ λάθος τρόπο. Αὐτὸ τὸ λέω ἐπειδὴ στὰ χρόνια τοῦ '90 ὑπῆρχαν κάποιες ἀντιφάσεις στὸ λαὸ καὶ ἔδειξε ὅτι ὁ λαὸς δὲν εἶχε μεγαλώσει πνευματικὰ ἀκόμα. Ὅμως ἐγὼ νομίζω ὅτι ἡ πλειοψηφία τῶν νέων ἀνθρώπων αὐτῶν στὸ μέλλον θὰ μείνουν στὴν Ἐκκλησία.

Ἐρώτηση: Παρατηρεῖται προσέλευση στὴν Ἱερωσύνη;

Ἀπάντηση: Τώρα τελευταῖα εἶναι πάρα πολὺ μεγάλη ἡ προσέλευση. Πολλοὶ ζητοῦν νὰ γίνουν Ἱερεῖς, τόσο ποὺ δὲν ξέρουμε τί νὰ κάνουμε. Ὅμως αὐτὸ ἔχει καὶ τὴν ἀρνητική του πλευρά. Ὅταν τοὺς λέμε νὰ πᾶνε σὲ ἕνα χωριὸ στὰ βουνὰ ἐκεῖ δὲν θέλουν νὰ γίνουν Ἱερεῖς. Ὅλοι θέλουν κοντὰ στὶς πόλεις. Πρᾶγμα ποὺ τὸ θεωρῶ ἀδυναμία καὶ δείχνει ὅτι δὲν ἔχουν κατανοήσει τὰ πράγματα τῆς Χριστιανοσύνης. Γι' αὐτὸ πιστεύω ὅτι πιὸ μεγάλο ἔργο μπορεῖ νὰ προσφέρη στὴν χώρα του ἕνας Ἱερέας τοῦ χωριοῦ. Ἔτσι στὰ βιβλία μᾶς –τοὺς ἱερατικοὺς καταλόγους– γράφουμε ὅτι ὁ τάδε προορίζεται γιὰ Ἱερέας τῶν χωριῶν. Αὐτὸ μπορεῖ νὰ ἔχη δύο νοήματα, ἀλλὰ ὅποιος θέλει μπορεῖ νὰ καταλάβη.

(συνεχίζεται)