Άγιοι Πατέρες καί Νεοελληνικό Κράτος

Από τήν δημιουργία τού νεοελληνικού Κράτους διατυπώθηκε η άποψη ότι οι Πατέρες πού γνώριζαν τήν φιλοσοφία ανήγαγαν τήν απλή πίστη σέ φιλοσοφία καί, μέσα σέ αυτό τό κλίμα, εορτάζεται η εορτή τών Τριών Ιεραρχών.

«Οποιοδήποτε άρθρο, από τόν καιρό πού ιδρύθηκε τό Ελληνικό Κράτος μέχρι σήμερα, άν διαβάσετε, θά δήτε πόσα απ' αυτά ασχολούνται μέ τούς Πατέρες σάν νά ήταν μεγάλοι φιλόσοφοι, οι οποίοι δέν δέχονταν νά μείνουν μέ τήν απλοϊκή πίστη τής μαμάς καί τής γιαγιάς καί τού παππού, πού δέν πήγαν στό Πανεπιστήμιο, πού ήταν πολύ καλοί άνθρωποι, πού ομοιάζουν μέ αυτά πού έλεγε ο Αυγουστίνος, ότι ξέρουν τήν οδό αλλά δέν ξέρουν πού πάνε. Δηλαδή, απλώς ήταν καλοί άνθρωποι.

Κι έρχονται τώρα οι Μεγάλοι Πατέρες πού είχαν μιά φιλοσοφική παιδεία πάρα πολύ ισχυρή καί παίρνουν τήν απλοϊκή πίστη τής Αγίας Γραφής καί τήν αναγάγουν σέ φιλοσοφική, έτσι σνομπίστικη πίστη δηλαδή, ώστε μπορούμε νά προσελκύσουμε καί τούς διανοούμενους στήν Εκκλησία. Διότι πρώτα η Εκκλησία προσήλκυσε τούς αγραμμάτους καί τώρα πάμε νά προσελκύσουμε τούς διανοούμενους. Καί υπάρχει πολύ αυτή η τάση καί δημιουργήθηκε καί εξ αιτίας ενός πατριωτισμού πού αναπτύχθηκε στήν Ελλάδα γύρω απ' τούς αρχαίους ημών προγόνους, πού ήταν μεγάλοι φιλόσοφοι καί πρέπει νά επανέλθουμε κι’ εμείς σ’ αυτούς, νά γίνουμε κι’ εμείς σάν αυτούς φιλόσοφοι.

Καί κατήντησαν οι Μεγάλοι Πατέρες τής Εκκλησίας νά είναι φιλόσοφοι πιά. Κατά τήν εορτή τών Τριών Ιεραρχών, πόσες φορές ακούμε γιά τήν φιλοσοφική δεινότητα τού Γρηγορίου, τού Βασιλείου, τού Χρυσοστόμου κλπ. Καί ένα μεγάλο μέρος είναι όλα συνθήματα...».

(Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ιεροθέου: Εμπειρική Δογματική, κατά τίς προφορικές παραδόσεις τού π. Ιωάννου Ρωμανίδη, τόμ. Α')