Δημήτριος Παπαχαραλάμπους, ὁ μεγάλος εὐεργέτης

Ἐπιμέλεια Γιάννη Χαλάτση, Διευθυντοῦ τῆς Παπαχαραλαμπείου Δημοτικῆς Βιβλιοθήκης.

Ὁ Δημήτριος Παπαχαραλάμπους γεννήθηκε στὴν Χόμορη Ναυπακτίας τὸ 1885. Παπποῦς του ἦταν ὁ Χαράλαμπος Κεφάλας, ὁ ὁποῖος ἔλαβε μέρος στὴν μάχη στὸ Βασιλάδι καὶ ἐπέζησε κατὰ τὴν ἔξοδο τοῦ Μεσολογγίου, τὸ 1826. Ὁ παπποῦς του γυρίζοντας στὸ χωριό του χειροτονήθηκε ἱερέας καὶ καθότι παπᾶς καὶ Χαράλαμπος ἡ οἰκογένειά τους πολιτογραφήθηκε ἔκτοτε μὲ τὸ ἐπώνυμο Παπαχαραλάμπους.

Ὁ μικρὸς Δημήτρης Παπαχαραλάμπους στὰ πολὺ νεανικά του χρόνια ἀσκοῦσε τὸ ἐπάγγελμα τοῦ «γυρολόγου» στὴν περιοχὴ τῆς Πελοποννήσου, κοντὰ στὸν ἐπίσης γυρολόγο Περιστιάνο Γεώργιο Παπαηλία, πουλῶντας εἰκόνες Ἁγίων. Ὕστερα ἐγκαταστάθηκε στὸ χωριό του, ὅπου στὸ ἰσόγειο τοῦ πατρικοῦ τοῦ σπιτιοῦ λειτούργησε «καφεπαντοπωλεῖο». Ἡ ἀπόδοση τῆς ἐπαγγελματικῆς του αὐτῆς ἀπασχόλησης ἄρχισε νὰ μειώνεται ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποῦ καὶ ὁ συντοπίτης του Νικόλαος Μπάζας ἄνοιξε ἴδιο μαγαζί.

Ἡ ἀποδημία ἦταν τότε ἡ μόνη διέξοδος, καθὼς μὲ τὴν ἀρχὴ τοῦ εἰκοστοῦ αἰῶνα ἄρχισε συστηματικότερη καὶ πολυπληθέστερη μετανάστευση στὴν Ἀμερική. Κάτω ἀπὸ τὴν πίεση τῶν οἰκονομικῶν συνεπειῶν τῆς τότε κρίσης καὶ τὴν παρόρμηση τῶν προσδοκιῶν γιὰ καλύτερες μέρες καὶ προόδου ἄρχισε ἡ μεταναστευτικὴ ἔξοδος. Τὸν δρόμο αὐτὸν ἀκολούθησε τὸ 1907 καὶ ὁ Δημήτριος Παπαχαραλάμπους, μὲ τὴν παρότρυνση καὶ τὴν βοήθεια τοῦ συγχωριανοῦ τοῦ Βασίλη Λυμπέρη.

Ἔχει ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον νὰ μάθουμε μερικὲς πληροφορίες γιὰ τὴν ζωὴ καὶ τὸ ὁδοιπορικὸ τοῦ μεγάλου εὐεργέτη στὴν Ἀμερική, τοῦ ἀνθρώπου ποῦ ἔβαλε τὴν πόλη τῆς Ναυπάκτου σὲ τροχιὰ ἀνάπτυξης τὴν μεταπολεμικὴ περίοδο. Μᾶς τὶς ἀφηγήθηκε ὁ καταγόμενος ἀπὸ τὴν Περίστα Ναυπακτίας κ. Τρύφωνας Χατζηνικολάου, ποῦ διετέλεσε πάνω ἀπὸ 25 χρόνια πρόεδρος τῆς Ναυπακτιακὴς Ἀδελφότητας τῆς Νέας Ὑόρκης καὶ γνώρισε τὸν Δημήτριο Παπαχαραλάμπους προσωπικὰ στὴν Ἀμερική. Μᾶς λέει λοιπόν:

Τὸ ταξίδι του κράτησε 25 ἡμέρες καὶ ὁ νεαρὸς Δημήτριος ἀρρώστησε ἀπὸ ναυτία καὶ σὰν ἔφθασε στὴ Νέα Ὑόρκη, ἦταν τόσο ἀδύναμος, ποῦ οἱ συνταξιδιῶτες του λέγανε πῶς οἱ ἀμερικάνοι γιατροὶ ποῦ ἐξέταζαν τοὺς νεοφερμένους μετανάστες θὰ τὸν γύριζαν πίσω μὲ τὸ ἴδιο καράβι, τὸ «Θεμιστοκλῆ».... Τελικά, τὰ κατάφερε καὶ παρέμεινε.

Ὅταν ἔφτασε στὴν Νέα Ὑόρκη, οἱ Ναυπάκτιοι μετανάστες τὸν φιλοξένησαν στὰ δωμάτια τους, ποῦ κοιμόντουσαν τρεὶς καὶ πέντε μαζί, γιὰ νὰ γλιτώνουν μερικὰ δολάρια ἀπὸ τὸ ἐνοίκιο. Τοῦ ἀγοράσανε ἕνα πανέρι, τὸ γεμίσανε τριαντάφυλλα καὶ τὸν στείλανε στοὺς κεντρικοὺς δρόμους καὶ πωλοῦσε ἕξι τριαντάφυλλα γιὰ τὸ ἕνα δέκατο τοῦ δολαρίου. Αὐτὸ ἔγινε μέχρι ποῦ ἄρχισαν τὰ κρύα καὶ τὰ χιόνια. Τὸ χειμῶνα ἀναγκάσθηκε καὶ ἔπιασε δουλειὰ ὡς «πιατὰς» στὸ ξενοδοχεῖο «ὁ Πρίγκηπας Γεώργιος», κοντὰ στὴν 5η λεωφόρο, ὕστερα ἀπὸ σύσταση τοῦ μετανάστη ἀπὸ τὴν Ἀναβρυτὴ Βασίλη Δημόπουλου. Ὁ μισθός του ἦταν ἕνα δολάριο τὴν ἡμέρα καὶ τὸ φαγητὸ γιὰ τοὺς ἐργάτες πέμπτης κατηγορίας. Σὰν ἦλθε ἡ ἄνοιξη, ὁ Παπαχαραλάμπους ξαναπῆρε τὸ πανέρι καὶ βγῆκε στοὺς κεντρικοὺς δρόμους, πουλῶντας τὰ ἀνοιξιάτικα λουλούδια, ποῦ οἱ τότε Ἀμερικανοί, κατὰ τὴν ἐπιστροφή τους ἀπὸ τὴν ἐργασία στὸ σπίτι τοὺς εἶχαν τὸ ἔθιμο καὶ ἀγοράζανε ἕνα μπουκέτο λουλούδια γιὰ τὴν γυναῖκα τους. Ἔτσι, ὁ νεαρὸς μετανάστης ἔβγαζε ἕνα καλὸ μεροκάματο, ἀλλὰ πολλὲς φορὲς ἀντιμετώπιζε προβλήματα μὲ τὴν ἀστυνομία, γιατί ἀπαγορευόταν ἡ πώληση σὲ κεντρικὰ σημεῖα λουλουδιῶν καὶ φρούτων. Γιὰ πέντε ὁλόκληρα χρόνια γυρνοῦσε στοὺς δρόμους τῆς Νέας Ὑόρκης, πουλῶντας λουλούδια, κάστανα καὶ φροῦτα τῆς ἐποχῆς...»

Ὁ Δημήτριος Παπαχαραλάμπους δὲν ὑστέρησε σὲ πατριωτισμό. Τὸ 1912 ἐπέστρεψε ἐθελοντικὰ στὴν πατρίδα του, κατατάχτηκε στὸν στρατὸ καὶ ἔλαβε μέρος στὶς μάχες τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ ἀγῶνα κατὰ τὴν διάρκεια τῶν βαλκανικῶν πολέμων. Μετὰ τὴν ἀποστράτευσή του παντρεύτηκε τὴν χωριανή του Βασιλικὴ Ἀνδρεοπούλου καὶ στὴν συνέχεια ἀναζήτησε τρόπο νὰ ἐπιστρέψη στὴν Ἀμερική.

Στὸ σημεῖο αὐτὸ θεωροῦμε σκόπιμο νὰ ἀναφέρουμε τὴν μαρτυρία τοῦ κ. Νικολάου Παραλίκα, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία τὸ χρονικὸ ἐκεῖνο διάστημα:

«....ὁ Παπαχαραλάμπους ἐργάστηκε στὸ λιοστάσι τοῦ παπποῦ του, ἀπ’ τὸν ὁποῖο πῆρε ὡς ἐργατικὰ λάδι. Τὸ μισὸ τὸ ἔστειλε στὸ χωριὸ στὴν γυναῖκα του καὶ τὸ ὑπόλοιπο τὸ πούλησε γιὰ νὰ συμπληρώση τὰ ἔξοδα τῆς ἐπιστροφῆς του στὴν Ἀμερική».

Συνεχίζοντας τὴν ἀφήγησή του ὁ Τρύφωνας Χατζηνικολάου μᾶς πληροφορεῖ γιὰ πτυχὲς τῆς ἐμπορικῆς του δραστηριότητας στὴν δεύτερη φάση τῆς μετανάστευσής του. Μᾶς λέει λοιπὸν ὅτι:

«....Ὅταν ὁ Δημήτρης γύρισε στὴν Νέα Ὑόρκη ἔκανε μεγάλες προσπάθειες νὰ ἀνοίξη δικό του ἀνθοπωλεῖο καὶ τελικὰ ἐνοικίασε ἕνα μικρὸ μαγαζάκι. Ὕστερα ἀπὸ λίγα χρόνια μετακινήθηκε στὸ μεγάλο ὑπόγειο, γωνία, στὴν 6η λεωφόρο.

Τὸ ἐμπορικὸ μυαλὸ τοῦ δραστήριου Ναυπακτίτη κατάφερε νὰ μετατρέψη τὸ ὑπόγειο αὐτὸ μαγαζάκι σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα ἀνθοπωλεία τῆς Ἀμερικῆς.
Στὴν ἀγορὰ χονδρικῆς πώλησης λουλουδιῶν ὁ πανέξυπνος Κραβαρίτης δὲν ἀγόραζε λουλούδια τὶς πρῶτες πρωϊνὲς ὧρες, ἀλλά. περίμενε πρῶτα νὰ περάσουν οἱ ἀνθοπῶλες τῶν μεγάλων ἀνθοπωλείων καὶ οἱ λιανοπωλητὲς ἀνθοπῶλες τῶν ἀπομακρυσμένων μαγαζιῶν. Τὸ μεσημέρι, ὅταν ἐμφανιζόταν ὁ Παπαχαραλάμπους, ἀγόραζε φθηνότερα. ἀπὸ τοὺς ἄλλους συναδέλφους του καὶ εἶχε τὴν δυνατότητα νὰ πουλάη καὶ φθηνότερα. Ἔτσι, σιγά-σιγά οἱ Ἀμερικάνοι μάθανε ὅτι αὐτὸς εἶχε τὶς καλύτερες τιμὲς λουλουδιῶν καὶ τὸν προτιμοῦσαν σὲ ἀγορὲς γιὰ γάμους καὶ κηδεῖες.

Ἐπίσης, ἦταν πολὺ «διπλωμάτης» καὶ πρὸ παντὸς στὶς πωλήσεις στὶς γυναῖκες. Ὅταν ἀγόραζαν, αὐτὸς τοὺς πρόσφερε δωρεὰν ἕνα ὡραῖο λουλούδι, ποῦ τὸ καρφίτσωνε στὸ στῆθος ἢ τὸ χάριζε στὰ παιδιά τους. Ἔτσι, οἱ Ἀμερικάνες διαφήμιζαν τὸ ἀνθοπωλεῖο του ὡς τὸ καλύτερο τῆς Νέας Ὑόρκης καὶ κοντὰ στὶς γυναῖκες κατέφθαναν καὶ οἱ ἄνδρες.

Μὲ τὴν συρροὴ τῶν πολυάριθμων καὶ ἐκλεκτῶν πελατῶν, τὰ δολάρια συγκεντρώνονταν στὸ χρηματοκιβώτιο τοῦ Παπαχαραλάμπους. Ἡ οἰκονομική του πρόοδος ἔγινε στόχος τῶν γκάγκστερς. Σὲ μιὰ ἐπίθεσή τους κατόρθωσε νὰ ἐξουδετερώση τὸν ἕνα, ἐνῷ οἱ ἄλλοι δυὸ συνελήφθησαν ἀπὸ τὴν Ἀστυνομία, καθὼς τὸ σκυλί του τοὺς ἀκολούθησε, προδίδοντας τὸ κρησφύγετό τους. Λέγεται πὼς τὸ γεγονὸς αὐτὸ συνετέλεσε στὴν ἐξάπλωση τῆς φήμης του καὶ τὴν ἐπαγγελματική του προβολή.»

Τέλος, ὁ Τρύφωνας Χατζηνικολάου μᾶς περιγράφει μερικὰ γεγονότα ποὺ εἶχαν σχέση μὲ τὰ κοινωφελῆ ἔργα του:

«Μετὰ τὸν δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ἡ Ἑλλάδα ἦταν τελείως κατεστραμμένη ἀπὸ τὴν Γερμανοϊταλικὴ κατοχὴ καὶ τὸν ἐμφύλιο πόλεμο. Ὁ ἰδεαλιστὴς Παπαχαραλάμπους φορτισμένος μὲ ἀνθρωπιὰ καὶ ἐμπνεόμενος ἀπὸ τὴν εὐγενῆ φιλοδοξία νὰ συμβάλη στὸ καλὸ τῆς κοινωνίας πῆρε τὴν μεγάλη ἀπόφαση. Ἄρχισε νὰ γράφη γράμματα πρὸς τὸν τότε Μητροπολίτη Χριστοφόρο Ἀλεξανδρόπουλο καὶ τὸν Δήμαρχο Κώστα Μακρυγιάννη, μὲ τὴν βοήθεια τοῦ ἀρχισυντάκτη τῆς ἡμερήσιας ἑλληνικῆς ἐφημερίδας «Ἐθνικὸς Κῆρυξ» τῆς Νέας Ὑόρκης, ποῦ ἦταν φίλος του.

Οἱ ἄρχοντες τῆς πόλης Ναυπάκτου δέχθηκαν μὲ πολὺ ἐνθουσιασμὸ τὴν ἀπόφασή του νὰ διαθέση ἑκατοντάδες χιλιάδες δολάρια γιὰ τὸ προγραμματισμένο ἔργο του. Ἔλαβε πολλὲς συγχαρητήριες ἐπιστολές, ποῦ τὸν ὑμνοῦσαν καὶ τὸν εὐγνωμονοῦσαν.

Ἐκεῖ ποῦ βρῆκε δυσκολία ἦταν μὲ τοὺς ἐργολάβους, ποῦ τοῦ ζητοῦσαν περισσότερα ἀπὸ τὰ συμφωνηθέντα καὶ τὰ ἔργα καθυστεροῦσαν. Ἡ καθυστέρηση αὐτὴ τὸν πίκρανε τόσο πολὺ καὶ ἀφοῦ δὲν μποροῦσε νὰ πιέση τοὺς ἐργολάβους μέσῳ τῶν Δημοαρχόντων τῆς πόλης Ναυπάκτου, ποῦ κατὰ κάποιον λόγο εἶχαν κι αὐτοὶ μερικὲς εὐθύνες γιὰ τὴν ἀδικαιολόγητη καθυστέρηση, ἔστειλε μιὰ ἀνοιχτὴ ἐπιστολὴ πρὸς τὴν τότε βασίλισσα Φρειδερίκη, ποῦ δημοσιεύθηκε στὴν Ἐφημερίδα «Νεολόγος Πατρῶν». Τὸ ἀποτέλεσμα ἦταν νὰ ἐπέμβη ἡ Βασίλισσα καὶ ὅλοι μαζὶ ἐργολάβοι καὶ Δημό-ἄρχοντες τῆς Ναυπάκτου παραμέρισαν τὶς προστριβές, τὶς περισσότερες χρηματικὲς ἀπαιτήσεις καὶ τὰ ἔργα προχώρησαν μὲ πολὺ γρήγορο ρυθμό.

Τὸ καλοκαίρι τοῦ 1958 θυμᾶμαι ποὺ τὸν συνάντησα στὴν Ἀθήνα, ὅταν διαπραγματευόταν μιὰ πολυκατοικία ποὺ τελικὰ τὴν ἀγόρασε γιὰ νὰ συντηροῦνται ἀπὸ τὰ ἐνοίκια τὰ κοινωφελῆ ἔργα ποῦ ἔφτιαξε στὴν Ναύπακτο.

Τὴν ἄνοιξη τοῦ 1959 ὁ Βασιλιᾶς Παῦλος ἀνακήρυξε τὸν Δημήτριο Παπαχαραλάμπους ΕΘΝΙΚΟΝ ΕΥΕΡΓΕΤΗ καὶ τοῦ ἔστειλε στὸ Γενικὸ Προξενεῖο Νέας Ὑόρκης δυὸ παράσημα. Τὸ ἕνα ἦταν τοῦ Τάγματος τοῦ Γεωργίου Α' καὶ τὸ ἄλλο τῆς Τοπικῆς Αὐτοδιοίκησης».

Κλείνουμε τὴν περιγραφὴ τοῦ κ. Τρύφωνα Χατζηνικολάου μὲ τὴν μαρτυρία του ἀπὸ τὴν βραδιὰ τῆς ἀπονομῆς Τιμητικοῦ Διπλώματος ποῦ ἡ Πατρίδα Ἑλλάδα τὸν ἀνακήρυξε Ἐθνικὸ Εὐεργέτη:

«Στὸ τέλος τῶν ὁμιλιῶν οἱ παρευρισκόμενοι μὲ θερμὰ χειροκροτήματα, χαιρέτισαν τὴν τιμητικὴ αὐτὴ ἀπόφαση τῆς Ἑλληνικῆς πολιτείας καὶ ἔφθασε ἡ στιγμὴ νὰ πὴ δυὸ λόγια ὁ τιμώμενος. Τότε παρατήρησα ὅτι στὸ πρόσωπό του ἔτρεχαν δάκρυα καὶ μοῦ εἶπε μὲ σιγανὴ φωνή: «πὲς τὰ ἐσὺ γιὰ μένα, εἶμαι πολὺ συγκινημένος δὲν μπορῶ νὰ ἀρθρώσω οὔτε μιὰ λέξη».

Ἔτσι, πῆρα ἐγὼ τὸν λόγο καὶ τὸν δικαιολόγησα γιὰ τὴν ἀπέραντη συγκίνησή του καὶ ἐκ μέρους του εὐχαρίστησα ὅλους τοὺς ἐπίσημους γιὰ τὰ καλὰ καὶ θερμὰ λόγια τους.

Ὅταν ἀναχώρησαν οἱ Ἐπίσημοι καὶ οἱ Συμπατριῶτες μας Ναυπάκτιοι συνόδευσα τὸν Παπαχαραλάμπους μέχρι τὸ δωμάτιό του, ποῦ ἔμεινε σ’ ἕνα Ξενοδοχεῖο κοντὰ στὸ Ἀνθοπωλεῖο, καὶ μὲ πολλὴ συγκίνηση τοῦ εὐχήθηκα καλὴ πατρίδα καὶ καλὰ γεράματα.

Ὕστερα ἀπὸ ἕνα χρόνο δώρισε τὸ Ἀνθοπωλεῖο στοὺς ὑπαλλήλους καὶ ἐπέστρεψε στὴν ἀγαπημένη τοῦ Ναύπακτο. Τὸν Αὔγουστο μῆνα τοῦ ἔτους 1961 πέθανε καὶ ἀναπαύεται γιὰ πάντα στὰ ἅγια χώματα τῆς ἰδιαίτερης πατρίδας του καὶ ἐμεῖς οἱ Ναυπάκτιοι τῆς Ἀμερικῆς μνημονεύουμε τὸ δοξασμένο ὄνομά του καὶ τὰ καλά του ἔργα».

Παράλληλα μὲ τὴν ἐπαγγελματική του ἐνασχόληση ὁ Παπαχαραλάμπους πέτυχε τὴν πνευματικὴ καὶ ἠθική του καλλιέργεια. Συναναστρεφόταν μὲ πνευματικοὺς ἀνθρώπους ποῦ τὸν βοήθησαν στὴν πνευματική του ἀνέλιξη. Αὐτὸ προκύπτει ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι, ἐνῷ πέρασε μέσα ἀπὸ σκληρὴ δοκιμασία, κατόρθωσε νὰ ὑπερνικήση τὴν ζωντανὴ ἔφεση ποῦ ὑπάρχει σὲ κάθε ἄνθρωπο γιὰ ἀτομικὴ καλοπέραση καὶ συσσώρευση πλούτου. Χωρὶς ποτὲ νὰ ζητήση τίποτα ἀπὸ κανέναν διέθεσε ἁπλόχερα αὐτὰ ποῦ δημιούργησε μὲ πολὺ μόχθο γιὰ τὴν ἱκανοποίηση κοινωνικῶν καὶ κυρίως πολιτιστικῶν ἀναγκῶν τῆς πατρίδας του, ὅσο ἀκόμα ἦταν στὴν ζωή.

Στὴν Ἑλλάδα καὶ στὴν Ἀμερικὴ ὑποστήριξε πολλὰ δοκιμαζόμενα ἄτομα καὶ μὲ τὶς εἰσφορές του βοήθησε σχολεῖα, ἐκκλησίες, τὸ χωριό του καὶ τὴν πόλη τῆς Ναυπάκτου μὲ ἔργα εὐποιΐας.

Τὰ σημαντικότερα ἔργα του στὴ Ναύπακτο εἶναι:

Α. ΠΑΠΑΧΑΡΑΛΑΜΠΕΙΟΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ: Θέλοντας νὰ συμβάλη, κατὰ τὸ δυνατόν, στὴν πνευματικὴ ἀνάπτυξη τῶν συμπατριωτῶν του, χρηματοδότησε τὴν ἀνέγερση σὲ οἰκόπεδο, ποῦ δώρισε ὁ Ἀνδρέας Κοζώνης, διώροφου κτιρίου προοριζόμενο γιὰ τὴν στέγαση τῆς Βιβλιοθήκης. Ἡ Βιβλιοθήκη ὑπήχθη στὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας καὶ Θρησκευμάτων καὶ σήμερα εἶναι μιὰ ἀπὸ τὶς καλύτερες λαϊκὲς Βιβλιοθῆκες τῆς Χώρας μας.

Β. ΠΑΠΑΧΑΡΑΛΑΜΠΕΙΟΣ ΑΙΘΟΥΣΑ: Ἀγόρασε οἰκοπεδικὴ ἔκταση στὴν συνοικία Ψανὴ καὶ οἰκοδομήθηκε ἡ «ΠΑΠΑΧΑΡΑΛΑΜΠΕΙΟΣ ΑΙΘΟΥΣΑ», μὲ σκοπὸ τὴν στέγαση τῆς πνευματικῆς κίνησης στὴν Ναύπακτο μὲ συναυλίες, διαλέξεις, κινηματογραφικὲς καὶ θεατρικὲς παραστάσεις, καθὼς καὶ τὴν στέγαση τῆς νεοσύστατης Φιλαρμονικῆς Ναυπάκτου.

Γ. ΠΑΠΑΧΑΡΑΛΑΜΠΕΙΟ ΣΤΑΔΙΟ: Χρηματοδότησε ἐπίσης τὴν ἀγορὰ ἔκτασης, στὴν ὁποία ἀνεγέρθηκε τὸ «ΠΑΠΑΧΑΡΑΛΑΜΠΕΙΟ ΣΤΑΔΙΟ», μὲ σκοπὸ νὰ καλύψη τὶς ἀνάγκες γιὰ τὴν ἄθληση τῆς νεολαίας.

Δ. Χρηματοδότησε, ἀκόμη, τὴν κατασκευὴ στὶς τρεῖς πλατεῖες τῆς πόλης μας ἐγκαταστάσεων πρώτης ἀνάγκης.

Ε. Συνέστησε μὲ τὴν διαθήκη του τὸ «ΙΔΡΥΜΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ καὶ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΠΑΠΑΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ», στὸ ὁποῖο ἄφησε τὸ μεγαλύτερο μέρος τῆς ἀκίνητης καὶ τῆς κινητῆς περιουσίας του. Ἡ ἀκίνητη περιουσία του ἀποτελεῖται ἀπὸ τὸ σπίτι καὶ τὸ περιβόλι στὴν Ναύπακτο, καὶ τὰ διαμερίσματα τῆς πολυκατοικίας του, ποῦ βρίσκεται στὴν Ἀθήνα. Ἀπὸ τὰ ἔσοδα καὶ ἀπὸ τοὺς τόκους τῶν καταθέσεών του χρηματοδοτοῦνται οἱ σκοποὶ τοῦ Ἱδρύματος ποῦ εἶναι:
-ἡ συντήρηση καὶ διατήρηση τῆς ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗΣ καί
-ἡ ἐνίσχυση ἄπορων καὶ παροχὴ ὑποτροφιῶν σὲ πρωτεύσαντες μαθητές.

Ὡς διαχειριστικὴ ἐπιτροπὴ τοῦ Ἱδρύματος ὅρισε τούς: Μητροπολίτη, Δήμαρχο, τὸν Διευθυντὴ τοῦ Ὑποκαταστήματος Ναυπάκτου τῆς Ἐθνικῆς Τράπεζας καὶ τὸν Πρόεδρο τοῦ Ἐμπορικοῦ Συλλόγου.

Ὁ Μητροπολίτης μας κ. Ἰερόθεος ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ τῆς ἐνθρόνισής του στὴν Ναύπακτο ἔδειξε ἰδιαίτερο ζῆλο γιὰ τὴν καλύτερη δυνατὴ λειτουργία τῶν Κληροδοτημάτων καὶ φυσικὰ καὶ γιὰ τὸ Ἵδρυμα Δημητρίου καὶ Βασιλικῆς Παπαχαραλάμπους. Φρόντισε νὰ ἀξιοποιηθῇ μὲ τὸν καλύτερο δυνατὸ τρόπο ἡ περιουσία τοῦ καὶ νὰ ὑλοποιοῦνται οἱ σκοποὶ τοῦ Ἱδρύματος. Ὅπως εἶναι γνωστόν, μὲ πρωτοβουλία τοῦ Μητροπολίτη, κάθε χρόνο, μία Κυριακὴ τοῦ Δεκεμβρίου, γίνεται ἀπολογισμὸς ὅλων τῶν Ἱδρυμάτων ποῦ λειτουργοῦν στὴν πόλη. Ἡ καθιέρωση αὐτὴ ἔχει ὡς κύριους στόχους:

• Τὴν ἀπόδοση τιμῆς στὴ μνήμη τῶν Εὐεργετῶν - Δωρητῶν,
  
• Τὴν ἐνημέρωση τῶν πολιτῶν ὥστε νὰ ὑπάρχη πλήρης δημοσιοποίηση καὶ συμμετοχὴ τῶν ἐνδιαφερομένων,
  
• Τὴν ἀποδοχὴ τυχὸν προτάσεων ἐκ μέρους τῶν πολιτῶν γιὰ ὅσο τὸ δυνατὸν ἀποτελεσματικότερη λειτουργία τῶν Ἱδρυμάτων, καὶ τέλος
  
• Τὴν προβολὴ τῶν παραδειγμάτων τῆς κοινωνικῆς χρήσης τοῦ πλούτου, ὥστε νὰ ὑπάρχουν στὸ μέλλον καὶ ἄλλοι μιμητές.

Αὐτὸ σὲ συντομία ὑπῆρξε τὸ κοινωφελὲς ἔργο, ποῦ δημιούργησε στὴν πόλη μας ὁ ἀείμνηστος Δημήτριος Παπαχαραλάμπους.

Τὸν Δημήτριο Παπαχαραλάμπους ἡ μὲν Ἑλληνικὴ Πολιτεία τὸν ἀνακήρυξε Ἐθνικὸ Εὐεργέτη ὁ δὲ Δῆμος Ναυπάκτου τὸν ἀνακήρυξε Μεγάλο Εὐεργέτη.
Ἐπίσης, ὁ δῆμος ἔδωσε τὸ ὄνομά του στὴν πλατεῖα κοντὰ στὴν κατοικία του, ὅπου τὸ 1971 ὁ Ἑλληνοαμερικανικὸς Σύνδεσμος Ναυπάκτου ἀνήγειρε μαρμάρινη προτομή.

Ἡ Παπαχαραλάμπειος Βιβλιοθήκη ἐξέδωσε τὴν ἔκδοση εἰδικοῦ τιμητικοῦ τόμου ἀφιερωμένου στὴν μνήμη Του.

Ὅλα αὐτὰ ποῦ εἰπώθηκαν παραπάνω εἶναι συμπυκνωμένα στὰ ἐπιγράμματα τῆς προτομῆς του:

«ΕΚΑΝΑ Ὁ,ΤΙ ΜΠΟΡΕΣΑ»

«γιὰ σὲ Πατρίδα μόχθησα
σκληρὰ μακρυὰ στὰ ξένα
κι’ ὅσα μὲ ἱδρῶτα ἀπόκτησα
τὰ χάρισα σὲ Σένα».