Περιλήψεις Εἰσηγήσεων: Τὸ ἔργο καὶ ἡ διδασκαλία τοῦ π. Ἰωάννου Ρωμανίδη

Τὸ ἔργο καὶ ἡ διδασκαλία τοῦ π. Ἰωάννου Ρωμανίδη  (Video)

Ὁ π. Γεώργιος Μεταλληνὸς στὴν εἰσήγησή του παρουσίασε τὸν π. Ἰωάννη Ρωμανίδη ὡς "σημεῖον ἀντιλεγόμενον", διότι ἡ παρουσία του στὴν Ἑλλάδα καὶ στὸ ἀκαδημαϊκὸ περιβάλλον συνδέθηκε ἀπ' ἀρχῆς μὲ φανερὴ ἢ συγκεκαλυμμένη ἀντίδραση ἐναντίον του, διότι γιὰ κάποια πρόσωπα ἢ ὁμάδες ὁ π. Ἰωάννης ἀποτελοῦσε πρόκληση ἰσχυρή. Καὶ αὐτό, διότι εἰσήγαγε στὸν ἐκκλησιαστικό μας βίο καὶ στὴν ἀκαδημαϊκὴ οἰκογένεια ἕναν νέο τρόπο διδασκαλίας τῆς θεολογικοδογματικὴς παραδόσεώς μας, συνδέοντας τὴν ἀκαδημαϊκή μας θεολόγηση μὲ τὴν ἐμπειρικὴ Πατερικὴ ἀσκητικονηπτικὴ πράξη. Μὲ αὐτὸν ὅμως τὸν τρόπο ἐκλόνιζε τὴν ἡγεμονία τῆς σχολαστικῆς μεταφυσικῆς (παπικῆς καὶ προτεσταντικῆς), ἐνῷ αὐτόματα περιθωριοποιοῦσε κατεστημένες καὶ πολυθαυμαζόμενες αὐθεντίες. Ἐπίσης, προκάλεσε ἀντιθέσεις καὶ στὸν χῶρο τῆς ἱστορίας, διότι, γνωρίζοντας τὴν διαχρονικὴ διαλεκτικὴ Ρωμαιοσύνης καὶ Φραγκοσύνης, μπόρεσε νὰ προσδιορίση τὴν διαμετρικὴ διαφορὰ στὶς προϋποθέσεις καὶ πραγματώσεις φραγκικοῦ καὶ ρωμαίϊκου (ἑλληνορθόδοξου) πολιτισμοῦ καὶ τὶς πραγματικὲς προϋποθέσεις τῆς διαφοροποιήσεως καὶ τελικὰ ἀποσχίσεως τῆς Δυτικῆς Χριστιανοσύνης. Προσέφερε, ἔτσι, αὐθεντικὰ ρωμαίϊκα κλειδιὰ γιὰ τὴν κατανόηση καὶ ἑρμηνεία τοῦ πολιτισμοῦ μας.

Παρουσίασε διάφορες ὄψεις τῆς ἐναντίον του πολεμικῆς, ὄχι μόνον στὸν ἐπιστημονικό-ἀκαδημαϊκὸ χῶρο, ἀλλὰ καὶ σὲ διαπροσωπικὸ ἐπίπεδο, ποὺ ἄγγιζε τὰ ὅρια τῆς συκοφαντίας καὶ μιᾶς ἀληθινῆς συνωμοσίας. Τὸ βεληνεκὲς αὐτῆς τῆς στάσης ἔφθανε μέχρι τοὺς θεολογικοὺς Διαλόγους, στοὺς ὁποίους μετεῖχε καὶ ὁ π. Ἰωάννης, κατηγορούμενος ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες συναδέλφους του ἀκόμη καὶ γιὰ αἱρέσεις, ποὺ φυσικὰ δὲν εἶχε. Ὁ φθόνος ἀποτελοῦσε, κατὰ τὴν ἐκτίμηση τοῦ εἰσηγητοῦ, κίνητρο ἰσχυρό, ὥστε νὰ ἐπιχειρῆται ἡ ἠθικὴ ἐξόντωση καὶ ἐκμηδένισή του, ὄχι μόνον ἀπὸ "ἐχθρούς", ἀλλὰ ἐνίοτε καὶ ἀπὸ προσποιούμενους τὸν φίλο του, ποὺ διέσπειραν κατηγορίες, τὶς ὁποῖες ἀναπαρῆγαν ἐκεῖνοι, ποὺ ἐπεδίωκαν τὴν μείωση καὶ ἀποδυνάμωσή του. Ἀντίθετα, τὴν ἐπιστημοσύνη καὶ θεολογικὴ προσφορὰ τοῦ π. Ἰωάννη ἦσαν σὲ θέση νὰ κατανοήσουν διακεκριμένοι Δυτικοί, ποὺ συχνὰ ἐξέφραζαν τὸν θαυμασμό τους καὶ τὴν ἐκτίμησή τους στὸ πρόσωπο καὶ τὸ ἔργο του.

Τέλος ὁ εἰσηγητὴς τόνισε τὴν σημασία τῆς Ἡμερίδας ποὺ διοργάνωσε ἡ Ἱερὰ Μητρόπολη Ναυπάκτου καὶ μὲ τὴν ὁποία φανερώνεται γιὰ ἄλλη μιὰ φορὰ ἡ ἀγάπη καὶ ὁ σεβασμὸς τοῦ Μητροπολίτου κ. Ἱεροθέου πρὸς «τὸν ἀείμνηστο διδάσκαλό μας καὶ ἐπιστήθιο φίλο του».

Ἡ κ. Δέσπω Λιάλιου, μαθήτρια τοῦ π. Ἰωάννου καὶ μεταφράστρια κειμένων του ἀπὸ τὰ ἀγγλικά, κατέθεσε γραπτῶς τὴν δική της μαρτυρία πρῶτα γιὰ τὴν δυνατὴ παρουσία καὶ τὴν μεγάλη ἐπίδραση τοῦ π. Ἰωάννου στὸν χῶρο τῆς ἀκαδημαϊκῆς θεολογίας στὴν Θεσσαλονίκη καὶ ἔπειτα γιὰ τὶς «θεολογικὲς προϋποθέσεις τῆς ἑρμηνευτικῆς στὸ ἔργο τοῦ π. Ἰωάννου Ρωμανίδη»

Οἱ προϋποθέσεις αὐτὲς εἶναι, μεταξὺ ἄλλων, οἱ ἑξῆς: Τὰ μεγάλα ἐπιστημονικά, γνωστικά, κοινωνικά, διανοητικὰ καὶ θεολογικὰ ἐφόδια τοῦ π. Ἰωάννη, ποὺ τὸν βοήθησαν στὴν ἔκφραση τῆς ὀρθόδοξης ἑρμηνείας τῶν θεολογικῶν προβλημάτων τὸ ὅτι εἶχε ὡς κέντρο τοῦ θεολογικοῦ τοῦ προβληματισμοῦ τὸν πεπτωκότα ἄνθρωπο καὶ τὴν πορεία του μέσα στὴν ἱστορία ἡ ἀποφυγὴ τῆς ἀντίθεσης Θεός-ἄνθρωπος στὴν σωτηριολογία, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία ἀντίθεση ἄλλοτε ἡ σωτηρία προέρχεται ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ ὁ ἄνθρωπος τὴν ὑπομένει κατὰ προορισμό, καὶ ἄλλοτε προέρχεται ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο κατὰ τὴν νομοτέλεια τῶν καλῶν του ἔργων ἡ ἕνωση τοῦ λόγου γιὰ τὴν δημιουργία μὲ τὸν λόγο γιὰ τὰ ἔσχατα καὶ τῆς διήγησης τῆς Γενέσεως μὲ τὸν λόγο γιὰ τὴν θέωση καὶ τὴν βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἡ στήριξη τῆς ἑρμηνείας στὴν μαρτυρία τῶν ἀπ' αἰῶνος ἁγίων ἡ θεώρηση τῆς ἑνότητας τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ βίου ἡ σημασία τῆς ἀκτίστου Χάριτος τοῦ Θεοῦ ποὺ ἀποκαλύπτεται ἐν δυνάμει καὶ δόξη τὸ ὅτι ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται διαρκῶς σὲ μιὰ πορεία ἀποδοχῆς τῆς θείας Χάριτος στὴν πορεία αὐτὴ ὁ ἄνθρωπος ἀναμετρᾶται μὲ τὶς ἀντίθεες δυνάμεις καὶ ὄχι μὲ τὸν Θεό.

Ἐπίσης, ὁ π. Ἰωάννης ἀποκλείει στὸν θεολογικὸ λόγο τὴν προσωπικὴ αὐθαιρεσία καὶ αὐτοσχεδιασμὸ ἢ τὸ θρησκευτικὸ βίωμα μιᾶς ψυχολογικῆς ἀνάγκης ἢ παρέκκλισης. Ἀντίθετα τὸν στηρίζει πάντα στὸν βίο καὶ στὴν διδασκαλία τῶν ἁγίων. Ἡ τεκμηρίωση τῶν πατερικῶν κειμένων γίνεται μὲ κριτήριο τὸν ἔλεγχο τῆς συνοδικῆς πράξης τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως «καρποφορεῖ στὴν λατρεύουσα κοινότητα» στὴν συγκεκριμένη ἐποχὴ καὶ τὸ συγκεκριμένο περιβάλλον. Ἡ θεολογία εἶναι ἐφαρμοσμένη ἐπιστήμη, ἀφοῦ ἔχει ἄμεση ἐφαρμογὴ στὴν μαρτυρία τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότητας, τῆς θεωτικὴς ἐμπειρίας καὶ ὁμολογίας, στὴν ζωὴ τῆς μετανοίας καὶ τὴν παράκληση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Δὲν ἀποδέχεται τὴν χαώδη ἑρμηνεία ἐκτὸς τῆς ἱστορίας. Χαρακτηριστικὸ εἶναι ἡ κριτικὴ ἐναντίον τῶν ἑρμηνευτῶν τῆς Ἁγίας Γραφῆς ποὺ ξεχνῶντας τὴν ἱστορία προσπαθοῦν νὰ κάνουν ἱστορικὰ ἅλματα 20 αἰώνων καὶ πραγματοποιοῦν μιὰ ἀποκεκομμένη ἀπὸ τὴν ἱστορικὴ ἐκκλησιαστικὴ συνέχεια ἑρμηνεία.

Ὁ κ. Ἀντώνιος Παπαδόπουλος ἐκθέτοντας τὶς ἀναμνήσεις του ἀπὸ τὸν π. Ἰωάννη Ρωμανίδη μίλησε γιὰ τὸν «καημὸ» τοῦ π. Ρωμανίδη, ποὺ ἦταν ἡ «ἐμπειρικὴ δογματική», αὐτὸς ὁ ὅρος ποὺ χρησιμοποίησε γιὰ πρώτη φορὰ ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ἰερόθεος ποὺ συστηματοποίησε τὴν προφορικὴ διδασκαλία τοῦ π. Ἰωάννη. Αὐτὴν τὴν ἐμπειρικὴ διάσταση τῆς δογματικῆς, καὶ τῆς θεολογίας ἐν γένει, τόνιζε πάντα ὁ π. Ἰωάννης στοὺς φοιτητές του, μιλῶντας γιὰ τὴν γνώση τοῦ Θεοῦ, γιὰ τὴν ἡσυχία, τὴν ἄσκηση, τὴν νήψη, τὴν Ἁγία Γραφή, τὸν Ὄντα, τὸν ζωντανὸ Θεὸ τῶν ζωντανῶν Πατέρων. Ὅλος ὁ κόσμος, ἔλεγε ὁ π. Ρωμανίδης, ἔγινε γιὰ τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ, γιατί διὰ τοῦ Χριστοῦ γεφυρώνεται τὸ κτιστὸ μὲ τὸ ἄκτιστο καὶ ἔτσι σώζεται. Οἱ ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι ἁπλὲς κουβέντες, ἀλλὰ λόγος-ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, καὶ ὅταν ἕνας θεόπτης ἐφαρμόζη τὸ θέλημα, τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ, ἐνδύεται τὴν θεία ἐνέργεια καὶ ἔτσι γίνεται φορέας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὄχι πηγή. Πηγὴ τῆς ἀκτίστου Χάριτος εἶναι ἡ ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ.

Ὁ π. Ρωμανίδης ἀνέλυε μὲ τὰ κριτήρια αὐτὰ τὴν Μεταμόρφωση τοῦ Χριστοῦ καὶ γελοιοποιοῦσε ἐνώπιον τῶν φοιτητῶν τοὺς ἀντιησυχαστές. Τὴν ἡσυχία καὶ τὴν προσευχὴ τὴν δίδαξε ὁ Κύριος στοὺς μαθητές Του. Ἔτσι ὁ ἡσυχασμὸς καὶ ἡ νήψη παραδίδονται ἀπὸ τὶς Διαθῆκες, ὅπως ὑπογράμμιζε ὁ π. Ἰωάννης. Ὁ Ἡσυχασμὸς εἶναι φαινόμενο μὲ ἀναφορὰ ὄχι μόνον σὲ κάποιο τμῆμα τῆς Ἐκκλησίας (τοὺς Ἱεράρχες-Μοναχούς), ἀλλὰ καὶ σ' ὅλα τὰ μέλη καὶ τὰ ἐπίπεδα τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος, ἀφοῦ ὅλοι ὀφείλουμε νὰ εἴμαστε νηπτικοί. Ἡ ἀρχὴ αὐτὴ διέκρινε τὸν π. Ἰωάννη Ρωμανίδη σ' ὅλα τὰ θέματα ποὺ ἀνέπτυσσε, δογματικά, διαλόγου, ἱστορικά, ἀλλὰ καὶ σὲ κάθε εὐκαιρία μιλοῦσε γιὰ τὴν νήψη ἐν ἡσυχίᾳ καὶ προσευχή. Ἔδιδε ἰδιαίτερη προσοχὴ στὸν Ὀρθόδοξο Μοναχισμὸ σὲ Ἀνατολὴ καὶ Δύση. Ὑπεστήριζε ὅτι καὶ στὴν Δύση ὑπῆρχε πρὸ τῶν βαρβαρικῶν ἐπιδρομῶν ὁ ἡσυχασμός. Γι' αὐτὸ καὶ ἐπέμενε νὰ μεταφυτευθῇ στὴν Ἀμερικὴ ὁ μοναχισμός, γιὰ νὰ συνεχισθῇ ἐκεῖ ἡ παράδοση τῆς κάθαρσης, τοῦ φωτισμοῦ καὶ τῆς θεώσεως, καί, ὅπως εἶπε ὁ εἰσηγητής, «ὁ Θεὸς ἄκουσε τὶς δεήσεις του» καὶ σήμερα πλησιάζουν τὶς εἴκοσι οἱ ὀρθόδοξες Ἱερὲς Μονὲς στὶς Η.Π.Α.

Ἐπίσης, ὁ κ. Παπαδόπουλος κατέθεσε τὶς μαρτυρίες ὅτι ὁ ἀείμνηστος πατρολόγος Παναγιώτη Χρήστου τοῦ εἶχε ἐκμυστηρευθῇ ὅτι ὁ π. Ρωμανίδης γνώριζε καλύτερα ἀπὸ τὸν ἴδιο τοὺς Πατέρας, μαρτυρία πολὺ σημαντικὴ ἂν ἀναλογισθῇ κανεὶς ὅτι ὁ Χρήστου ἔφερε τοὺς Πατέρες στὴν νεώτερη ἐπιστήμη τῆς θεολογίας. Ἐπίσης μαρτύρησε ὅτι ὁ π. Ἰωάννης λειτουργοῦσε ὡς Ἱερέας, τὸ μάθημά του εἶχε μεγάλη ἀπήχηση στοὺς φοιτητὲς καὶ ἀνέφερε διάφορα περιστατικὰ ἀπὸ τὴν κατάθεση τῆς διατριβῆς του, τοὺς Διαλόγους, τὶς παραδόσεις σὲ φοιτητές.

Ἀναφέρθηκε καὶ στὰ προσωπικά του προβλήματα, ἐκφράζοντας τὴν πεποίθησή του ὅτι ὁ π. Ἰωάννης εἶχε ὁπωσδήποτε πνευματικὲς ἐμπειρίες στὴν νεότητά του, δοκιμάσθηκε μέσα στὸ καμίνι τῶν περισπασμῶν τῆς καθηγητικῆς ἕδρας, γιὰ νὰ φθάση καὶ πάλι στὸ τέλος τῆς ζωῆς του στὸ δωμάτιο-κελλί του νὰ ζὴ μὲ προσευχὴ καὶ ἀγρυπνίες.

Ὁ κ. Σταῦρος Γιαγκάζογλου, ἀφοῦ ἐξέφρασε τὴν χαρά του γιατί ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς καθηγητὲς στοὺς ὁποίους μαθήτευσε, ποὺ ἐπηρέασε καὶ γονιμοποίησε θετικὰ τὴν σκέψη του, ἀνέπτυξε τὸ θέμα «Ἡ σημασία τοῦ περὶ τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος ἔργου τοῦ π. Ἰωάννου Ρωμανίδη γιὰ τὴν Ἐκκλησία καὶ τὴν θεολογία». Μίλησε εἰσαγωγικὰ γιὰ τὸ θεολογικο-ἱστορικὸ πλαίσιο μέσα στὸ ὁποῖο ἐμφανίσθηκε ἡ διατριβὴ τοῦ π. Ρωμανίδη, γιὰ τοὺς ἄξονες τῆς διατριβής, γιὰ κάποιες πτυχὲς τῆς διένεξής του μὲ τὸν Π. Τρεμπέλα καὶ τέλος γιὰ τὴν σημασία τῆς διατριβῆς. Τὸ θεολογικὸ πλαίσιο περιέγραψε μὲ τὸν ὅρο τοῦ π. Φλωρόφσκι «βαβυλώνεια αἰχμαλωσία» τῆς θεολογίας, ἀνέλυσε ἐν συντομίᾳ τί σήμαινε ἡ αἰχμαλωσία αὐτή, ἡ ὁποία εὐθύνεται καὶ γιὰ ὅλες τὶς ἀντιδράσεις ποὺ δέχθηκε ὁ π. Ρωμανίδης, ὁ «ἀμερικανοτραφὴς» θεολόγος ποὺ «ἔφερε στὶς ἀποσκευές του τοὺς Πατέρες» ἀπὸ τὴν Ἀμερικὴ στὴν Ἑλλάδα. Σημείωσε ὅτι εἶναι πρὸς τιμὴν τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν ὅτι τελικὰ ἀποδέχθηκε τὴν διατριβὴ τοῦ π. Ρωμανίδη, παρὰ τὶς ἀντιδράσεις.

Τὰ θέματα ποὺ ἀσχολήθηκε ἡ διατριβὴ ἦταν πολλὰ καὶ σημαντικά, δογματικά, χριστολογικά, ἐκκλησιολογικά, ἀναστηλωτικὰ τῶν ὀρθοδόξων δογμάτων καὶ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, ἀντιρρητικὰ πρὸς τὸν δυτικό, παπικὸ καὶ προτεσταντικὸ σχολαστικισμὸ καὶ τὴν νοησιαρχία. Μίλησε γιὰ τὴν πτώση, τὴν ἁμαρτία, τὴν ἀσθένεια ψυχῆς καὶ σώματος, τὴν σωτηρία, τὸν ὀρθόδοξο προορισμὸ τοῦ ἀνθρώπου, τὴν θέωση, τὰ Μυστήρια κλπ. Ὑπογράμμισε ὁ εἰσηγητὴς τὰ πάμπολλα καινοτομικὰ στοιχεῖα τῆς διατριβής, ὅπως τὴν ὀρθὴ ἀφομοίωση τῶν πατερικῶν κειμένων, τὰ ὀρθὰ κριτήρια ἀνάγνωσης τῶν Πατέρων, τὴν ἐπικέντρωση-ἑστίαση στὴν οὐσία τῶν προβλημάτων, τὸν ἐμπειρικὸ χαρακτῆρα τῆς θεολογίας, τὴν παρουσίαση γιὰ πρώτη φορὰ τῆς ἀλήθειας ὅτι τὸ δικανικὸ πνεῦμα εἶναι μιὰ παρερμηνεία τοῦ Εὐαγγελίου κλπ.

Ἐπίσης ἀναφέρθηκε στοὺς δογματικοὺς ἄξονες τοῦ ἔργου: τὴν διασάφιση τῶν δογμάτων ὡς πρὸς τὴν Τριαδολογία, τὴν διδασκαλία γιὰ τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ ὡς πηγὴ τῆς ἀκτίστου Χάριτος, τὴν σύνδεση Πνευματολογίας καὶ Χριστολογίας, τὴν διδασκαλία ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τὴν ἐναργῆ ἀνάλυση τῆς ἐκ τοῦ μὴ ὄντος δημιουργίας τοῦ κόσμου, τὸν τονισμὸ τῆς ἐλευθερίας ὡς πρὸς τὴν ἀνθρωπολογία, τὴν διάκριση οὐσίας καὶ ἐνεργείας, τὸ μεθεκτὸ καὶ ἀμέθεκτο τοῦ Θεοῦ κ.ἄ. Γενικά, ὁ π. Ρωμανίδης μὲ ἄξονα τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα συνόψισε ὅλη τὴν ἐκκλησιαστικὴ δογματική.

Ὅσον ἀφορᾶ τὶς θεολογικὲς διενέξεις ποὺ δημιουργήθηκαν μὲ ἄλλους καθηγητές, τελικά, ὅπως τόνισε ὁ εἰσηγητής, ὁ π. Ρωμανίδης κέρδισε, ἀφοῦ καὶ οἱ ἀντίπαλοί του υἱοθέτησαν ἔστω καὶ σιωπηρῶς τὶς θέσεις του, ὅπως π.χ. γιὰ τὴν δικαίωση στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, τὶς θεοφάνειες τοῦ Ἀσάρκου Λόγου κλπ. Ὡς πρὸς τὴν δημοσίευση τῆς ἀλληλογραφίας Ρωμανίδη-Τρεμπέλα ὁ εἰσηγητὴς ὑποστήριξε ὅτι διαφωτίζει ἀκόμη περισσότερο τὰ περὶ τῆς συγγραφὴς τῆς ἐξέχουσας αὐτῆς διατριβῆς.

Ἀνακεφαλαιώνοντας, τόνισε τὴν συμβολὴ τῆς διατριβὴς τοῦ π. Ρωμανίδη στὴν ἀναγέννηση τῶν πατερικῶν σπουδῶν, στὴν μελέτη τῶν κειμένων τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, τὴν διακήρυξη τοῦ ἐμπειρικοῦ χαρακτῆρος τῆς θεολογίας, τὴν στροφὴ στοὺς διακριτικοὺς καὶ ἐμπειρικοὺς Γέροντες, καὶ ὑποστήριξε ὅτι τώρα ἀνοίγει ἡ κληρονομιὰ ποὺ ἄφησε ὁ π. Ρωμανίδης στὴν θεολογία.

Ὁ κ. Λάμπρος Σιάσος μὲ λόγο ποὺ τὸν χαρακτήριζε ποιητικὴ περιεκτικότητα μίλησε γιὰ «Ρωμανιδικὰ ἀλεξίπυρα καὶ ἀκαδημαϊκὲς φλογώσεις». Πιὸ συγκεκριμένα ἀναφέρθηκε σὲ πειρασμοὺς τοῦ π. Ἰωάννη Ρωμανίδη: κατὰ τὴν ἔγκριση τῆς διατριβής του, στὴν καθηγητική του ζωή, σ’ ἕνα στιγμιαῖο πειρασμὸ ἀπὸ μιὰ κομματικὴ ἐμπλοκή του, σ’ ἕναν ὀξύτερο στὸ Ἄαρχους τῆς Δανίας, κατὰ τὸν διάλογο μὲ τοὺς Ἀντιχαλκηδονίους καὶ ὑπαινικτικὰ σ’ ἕναν μέγα καὶ σ’ ἕναν τελευταῖο πειρασμό του. Οἱ πειρασμοὶ τοῦ π. Ρωμανίδη εἶναι πειρασμοί –φλογώσεις– τῶν θεολόγων στὴν ἀκαδημαϊκὴ καὶ ἐκκλησιαστικὴ διακονία τους.

Τὸ ἐρώτημα ποὺ ἔθεσε εἶναι, τὸ τί κάνουμε ἐμεῖς ἀπέναντι στὰ πεπυρωμένα βέλη τοῦ πονηροῦ τὰ δολίως τοξευόμενα στὸ πεδίο τῆς δογματικῆς θεολογίας, τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἀναγκῶν καὶ τῆς ἱερῆς Λατρείας, καθὼς ὁ διάβολος κανοναρχεῖ διαλόγους, ἀναγεννήσεις λειτουργικὲς καὶ βιβλικὲς ἑρμηνεῖες.

Μὲ παραπομπὲς κυρίως στὸν ἅγιο Διάδοχο Φωτικὴς παρουσίασε ἀφ' ἑνὸς μὲν τοὺς κινδύνους ἀλλοίωσης τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ λόγου, ἀφ' ἑτέρου δὲ τὸν ὀρθὸ τρόπο τῆς ἐκκλησιαστικῆς –ἀποστολικῆς καὶ πατερικῆς– θεολογήσεως. Μὲ λόγο ποὺ προκαλοῦσε τὸν ἀκροατὴ νὰ σκεφτῇ καὶ νὰ συμπληρώση τὰ συσκιαζόμενα περιέγραψε τὰ «ἀλεξίπυρα» γιὰ τὶς «ἀκαδημαϊκὲς φλογώσεις» μέσα ἀπὸ τὸ παράδειγμα τοῦ π. Ἰωάννη Ρωμανίδη.

Τέλος ὁ π. Γεώργιος Δράγας ἀναπτύσσοντας τὸ θέμα «ἡ Πατερικὴ θεολογία ὡς βάση τῆς συγχρόνου ὀρθοδόξου ἑρμηνευτικῆς», μίλησε γιὰ τὶς διδασκαλίες, τὰ μηνύματα καὶ τὴν «νεοπατερικὴ σύνθεση» τοῦ π. Γεωργίου Φλωρόφσκι, κοινοῦ διδασκάλου τοῦ π. Ἰωάννου καὶ τοῦ ἰδίου, πρὸς τοὺς μαθητές του, τὰ ὁποία καὶ ἐφήρμοσε καὶ συστηματοποίησε ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης. Ὁ Φλωρόφσκι «δὲν ζήτησε νέους συγχρόνους Πατέρας», δηλαδὴ μιὰ μεταπατερικὴ ἢ νεωτερικὴ σύνθεση, ἀλλὰ ἐπισήμανε τὴν ἀποκάθαρση τῆς ὀρθόδοξης ἁγιοπατερικῆς θεολογίας ἀπὸ τὰ ἑτερόδοξα στοιχεῖα ποὺ τὴν ἐπισκίασαν.

Μίλησε γιὰ τὴν «ψευδομορφωμένη θεολογία», τόσο στὴν Ρωσία ἀπὸ τὸν Μ. Πέτρο καὶ μετά, ὅσο καὶ στὴν Ἑλλάδα, μετὰ τὴν Ἅλωση, τὴν ὁποία ἐπιζητὰ νὰ διορθώση ἡ «νεοπατερικὴ σύνθεση» τοῦ π. Φλωρόφσκι γιὰ τὴν ἑρμηνεία τῆς Βίβλου ἀπὸ τὰ τέκνα τῆς Ἐκκλησίας ποὺ εἶναι θεόπτες καὶ ἔχουν τὴν ἴδια ἐμπειρία τῆς θεώσεως μὲ αὐτὴν τῶν Προφητῶν, Ἀποστόλων, Εὐαγγελιστῶν καὶ Πατέρων γιὰ τὴν θεολογικὴ προτεραιότητα ποὺ ἔχει τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Ἰωάννου ὡς πρὸς τὰ ἄλλα Εὐαγγέλια τὰ ὁποία συμπληρώνει καὶ ὁλοκληρώνει γιὰ τὴν σωτηρία καὶ τελείωση τοῦ κόσμου μέσῳ τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν τριαδολογικὴ ἑρμηνεία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τὴν ὁποία ἀρνοῦνται οἱ μεταπατερικοὶ θεολόγοι.

Ὁ π. Γεώργιος Δράγας τόνισε ὅτι ἡ ἑρμηνεία τῆς Βίβλου καὶ ἡ θεολογία μὲ τὰ ὀρθόδοξα κριτήρια εἶναι ἑρμηνεία καὶ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας, τῆς Παραδόσεώς της, τοῦ Εὐαγγελίου, τοῦ Φωτός. Ἀπέρριψε δὲ κάθε «ψευδομορφωμένη νεοπατερικὴ» ἢ «μεταπατερικὴ» προσπάθεια ἑρμηνείας ὡς ἀντιεκκλησιαστική, ἀντιπαραδοσιακὴ καί, βεβαίως, ἀδιέξοδη καὶ ἀναποτελεσματική.