Γραπτά Κηρύγματα: «Αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ» (Τιτ. γ', 10)

Κυριακὴ 14 Ἰουλίου

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος παραγγέλλει στὸν μαθητή του Τίτο, ποῦ ἦταν Ἐπίσκοπος στὴν Κρήτη, νὰ ἀφήνη τὸν αἱρετικὸ ἄνθρωπο μετὰ ἀπὸ τὴν πρώτη καὶ τὴν δεύτερη νουθεσία καὶ νὰ μὴν ἀσχολῆται μαζί του. Δηλαδή, ὅπου συναντᾶ κάποιον αἱρετικὸ ἄνθρωπο, νὰ προσπαθῆ νὰ τὸν συμβουλεύη. Ἀλλὰ αὐτὸ δὲν πρέπει νὰ γίνεται γιὰ μεγάλο χρονικὸ διάστημα, ἀφοῦ εἶναι ἐνδεχόμενο νὰ εἶναι βαρειὰ ἄρρωστος καὶ νὰ μὴν ἐπιδέχεται θεραπεία.

Αἱρετικὸς ἄνθρωπος εἶναι ἐκεῖνος ποῦ ἔχει διαφορετικὴ ἄποψη ἀπὸ τὴν διδασκαλία ποῦ μᾶς παρέδωσε ὁ Χριστὸς καὶ τὴν διαφυλάσσει ἡ Ἐκκλησία. Πρόκειται γιὰ αἱρετικὲς διδασκαλίες σχετικὰ μὲ τὸν Τριαδικὸ Θεό, τὴν δημιουργία τοῦ κόσμου καὶ τοῦ ἀνθρώπου, τὴν ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ, τὴν Ἐκκλησία, τὴν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου, τὴν αἰώνια ζωή. Ὅλη αὐτὴ ἡ διδασκαλία περικλείεται στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως, στὰ δόγματα τῆς Ἐκκλησίας, στὶς ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμενικῶν καὶ Τοπικῶν Συνόδων, στὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ τὴν λατρεία τῆς Ἐκκλησίας, στὶς εὐχὲς τῶν Μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας. Μπορεῖ νὰ ἔχουμε διάφορες ἀπόψεις γιὰ καθημερινὰ θέματα, ἀλλὰ ἐφ’ ὅσον εἴμαστε Χριστιανοὶ καὶ ζοῦμε μέσα στὴν Ἐκκλησία δὲν μποροῦμε νὰ ἔχουμε διαφορετικὲς ἀπόψεις ἀπὸ ὅσα διδάσκει ἡ Ἐκκλησία.

Αἱρετικοὶ ἄνθρωποι παρουσιάσθηκαν πολλοὶ διὰ μέσου τῶν αἰώνων, ποῦ χρησιμοποιοῦσαν τὴν ἑλληνικὴ καὶ ἀνατολικὴ φιλοσοφία γιὰ νὰ κατανοήσουν τὰ θέματα τῆς Χριστιανικῆς πίστεως, ἀντὶ νὰ στηριχθοῦν στὴν ἐμπειρία τῶν θεοπτὼν ἁγίων, δηλαδὴ τῶν Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Πατέρων. Οὐσιαστικὰ αὐτὴ εἶναι ἡ διαφορὰ μεταξὺ τῶν Πατέρων καὶ τῶν αἱρετικῶν. Οἱ Πατέρες δέχονταν τὴν πεῖρα τῶν θεοπτὼν ἁγίων, ἐνῷ οἱ αἱρετικοὶ χρησιμοποιοῦσαν τὸν στοχασμό, τὴν λογικοκρατία, τὴν κοσμικὴ σοφία καὶ τὴν φιλοσοφία.

Εἶναι πολὺ σημαντικὸς ὁ λόγος τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου, ὅτι «ἐμεῖς οἱ Ἀπόστολοι δὲν γνωρίσαμε τὴν δύναμη καὶ τὴν παρουσία τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ μὲ σεσοφισμένους μύθους», ὅπως εἶναι ἡ φιλοσοφία, ἀλλὰ «ἐπόπται γεννηθέντες τῆς ἐκείνου μεγαλειότητος», δηλαδὴ «εἴδαμε τὴν δόξα τῆς θεότητος τοῦ Χριστοῦ πάνω στὸ ὅρος Θαβὼρ» (Πέτρ. α', 16). Οἱ αἱρετικοὶ χρησιμοποιοῦσαν «σεσοφισμένους μύθους», δηλαδὴ τὴν φιλοσοφία, ποῦ εἶναι μιὰ λογικὴ ἐπεξεργασία τῶν μύθων, ἐνῷ οἱ ἅγιοι θεολογούσαν μὲ βάση τὴν ἐμπειρία τῶν θεοπτὼν ἁγίων καὶ τὴν δική τους πεῖρα.

Ἐρωτᾶται, ὅμως, γιατί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος συμβουλεύει τὸν μαθητή του Τίτο νὰ ἀφήνη τὸν αἱρετικὸ μετὰ ἀπὸ πρώτη καὶ δεύτερη νουθεσία; Τὸ ἐξηγεῖ ὁ ἴδιος: «εἰδῶς ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καὶ ἁμαρτάνει ὧν αὐτοκατάκριτος». Δηλαδή, ὁ κατὰ συνείδηση αἱρετικὸς ἔχει ἐκτραπῇ, ἔχει φύγει ἀπὸ τὴν πραγματικὴ ὁδὸ καὶ ἁμαρτάνει καταδικάζοντας ὁ ἴδιος τὸν ἑαυτό του. Τὴν αἵρεση πρέπει νὰ τὴν ἐκλαμβάνουμε ὡς μιὰ πνευματικὴ ἀσθένεια καὶ τὸν αἱρετικὸ ὡς πνευματικὰ ἀσθενή. Ἔτσι, ὁ αἱρετικὸς ποῦ δὲν θεραπεύεται μὲ τὶς πρῶτες νουθεσίες, φανερώνει ὅτι εἶναι ἀνίατος «ἀδιόρθωτος καὶ ἀνιάτρευτος», ὁπότε χάνει κανεὶς τὸν καιρό του ἀσχολούμενος μαζί του.

Ὑπάρχουν σωματικὲς ἀσθένειες ποῦ θεραπεύονται μὲ τὴν λήψη φαρμάκων, ἀλλὰ ὑπάρχουν καὶ σωματικὲς ἀσθένειες ποῦ δὲν θεραπεύονται καὶ χρειάζεται εἴτε νὰ γίνη βαθειὰ ἐγχείρηση εἴτε νὰ ἀπομονωθῇ ὁ ἀσθενὴς γιὰ νὰ μὴν κολλήση τοὺς ἄλλους. Οἱ μολυσματικὲς ἀσθένειες εἶναι ἐπικίνδυνες γιὰ τὴν κοινωνία.

Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὶς πνευματικὲς μολυσματικὲς ἀσθένειες, τὶς ὁποῖες μεταδίδουν οἱ αἱρετικοί. Μὲ αὐτὴν τὴν ἔννοια οἱ ἅγιοι Πατέρες, ὡς πνευματικοὶ ἰατροί, ἀντιμετώπιζαν τοὺς αἱρετικοὺς καὶ τοὺς ἐκδίωκαν ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία. Δὲν τὸ ἔκαναν ἀπὸ μῖσος καὶ κακία, ἀλλὰ ἀπὸ ἀγάπη γιὰ τὴν Ἐκκλησία, τοὺς Χριστιανούς, ἀκόμη καὶ τοὺς ἴδιους τοὺς αἱρετικούς, μήπως μετανοήσουν καὶ σωθοῦν.

Τὸ λυπηρὸ εἶναι, ὅταν ἕνας Χριστιανὸς φθάνη στὸ σημεῖο νὰ γίνη ἀνίατος, ἀθεράπευτος. Αὐτὸ γίνεται μὲ τὸν ἐγωϊσμό, ποῦ εἶναι ἑωσφορικός-σατανικός, μὲ τὴν φιλοσοφία καὶ ὅλα τὰ ἰσχυρὰ πάθη τῆς φιληδονίας, τῆς φιλοκτημοσύνης, τῆς φιλαυτίας. Εἶναι φοβερό, ὅταν ἕνας Χριστιανός, ἀκόμη καὶ ἕνας Κληρικός, ἀναμειγνύη τὴν ἀλήθεια μὲ τὸ ψέμα, τὴν ὑγιὰ τροφὴ μὲ τὸ δηλητήριο, τὶς προσωπικές του ἀπόψεις μὲ τὴν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἁγίων.

Ἑπομένως, θὰ πρέπει νὰ ἀγωνιζόμαστε νὰ μὴ φθάσουμε σὲ αὐτὴν τὴν ἀνίατη ἀσθένεια, τὴν αἵρεση, ἀλλὰ καὶ νὰ προφυλασσόμαστε ἀπὸ σύγχρονους αἱρετικούς.

Ὁ Μητροπολίτης

Ὁ Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ