Γραπτά Κηρύγματα: «Ζήλον Θεού έχουσιν, αλλ’ ου κατ’ επίγνωσιν» (Ρωμ. ι', 2)

Κυριακή 28 Ιουλίου

Τό χωρίο αυτό εκφράζει μιά νοοτροπία πού δέν ίσχυε μόνον τήν εποχή τού Αποστόλου Παύλου, αλλά ισχύει κάθε εποχή. Υπάρχουν πάντοτε άνθρωποι πού έχουν ζήλον Θεού, αλλά χωρίς νά έχουν επίγνωση, σωστή γνώση τού Θεού.

Η λέξη ζήλος δηλώνει τήν μεγάλη θέρμη γιά τήν επίτευξη ενός σκοπού καί καταλήγει νά εκφράζη τόν άνθρωπο εκείνο πού δείχνει υπερβάλλοντα ζήλο γιά τήν πραγματοποίηση μιάς επιθυμίας, πού ανταγωνίζεται κάποιον άλλον. Πολλές φορές δηλώνει καί τήν ζηλοτυπία, δείχνει τόν άνθρωπο πού διακρίνεται από τήν ζήλεια. Στό χωρίο αυτό ο ζήλος δηλώνεται μέ αρνητική έννοια καί κυρίως εκφράζει τόν φανατισμό πού εκδηλώνεται χωρίς νά γνωρίζη κανείς τήν όλη αλήθεια, χωρίς νά έχη γνώση αληθινή ενός πράγματος καί ενός γεγονότος.

Έναν τέτοιο ζήλο είχαν οι Εβραίοι τής εποχής τού Αποστόλου Παύλου, οι οποίοι ήθελαν νά εφαρμόσουν τόν Μωσαϊκό νόμο, ο οποίος δόθηκε από τόν Χριστό στήν Παλαιά Διαθήκη, καί όμως πολεμούσαν τόν Χριστό πού έγινε άνθρωπος γιά νά ολοκληρώση τόν νόμο καί νά σώση τόν άνθρωπο. Έφθασαν μάλιστα οι Εβραίοι, λόγω ζήλου, νά πολεμήσουν τόν Χριστό, νά τόν σταυρώσουν, νά καταδιώξουν τούς Αποστόλους καί τήν πρώτη Χριστιανική Εκκλησία. Ο ίδιος ο Απόστολος Παύλος δοκίμασε αυτόν τόν υπερβάλλοντα ζήλο τών Εβραίων τής εποχής του, αφού τόν κατεδίωκαν από πόλη σέ πόλη. Αυτός ο ζήλος δέν είναι κατ’ επίγνωση, αλλά παράλογος ζήλος, είναι φανατισμός.

Αυτό τό είχε ζήσει καί ο ίδιος ο Απόστολος Παύλος. Ως Ιουδαίος ήταν «ζηλωτής τών πατρικών παραδόσεων», αλλά όταν ο Θεός τόν κάλεσε διά τής Χάριτός Του καί αποκάλυψε τόν Υιό Του σέ αυτόν, τότε βρήκε τήν αλήθεια καί έγινε ζηλωτής κατ’ επίγνωση (Γαλ. α', 14).

Ο ζήλος γιά τήν αρετή είναι καλός, όταν συνδέεται μέ τήν αλήθεια καί τήν αγάπη, ενώ ο ζήλος γιά τήν κακία, πού εξελίσσεται σέ φανατισμό, είναι οδυνηρός. Οι πρώτοι Χριστιανοί ήταν ζηλωταί πνευματικών αγαθών (Α' Κορ. ιδ', 12), ήταν ζηλωταί καλών έργων (Τίτ. β', 14). Όμως, μέσα στήν Εκκλησία ανευρίσκονται καί Χριστιανοί πού διακρίνονται από τόν φανατισμό καί τήν μισαλλοδοξία. Ποιά είναι η διαφορά μεταξύ ζήλου κακού καί καλού; Μπορούν νά τονισθούν δύο σημεία πού διακρίνουν τόν ευλογημένο ζήλο από τόν διαβολικό ζήλο.

Τό πρώτο είναι ότι ο ζήλος γιά τά δόγματα είναι υγιής, όταν βλέπη κανείς τά δόγματα όχι ως φιλοσοφικές αρχές καί ως όπλα γιά νά πολεμά τούς αντιπάλους του, αλλά ως καρπό τής αποκαλύψεως καί τής εμπειρίας τά οποία αποδέχεται γιά νά συναντήση τόν Θεό καί νά σωθή. Τά δόγματα δέν είναι ιδεολογικές αρχές γιά νά χρησιμοποιούνται πρός εξολόθρευση τών εχθρών, αλλά πνευματικά φάρμακα.

Τό δεύτερο σημείο είναι ότι ο ζήλος κατ’ επίγνωση αποβλέπει στήν θεραπεία τού ανθρώπου, στήν αύξηση τής αγάπης πρός τόν Θεό καί τόν άνθρωπο, στήν επιδίωξη τής σωτηρίας, ενώ ο ζήλος χωρίς επίγνωση χρησιμοποιεί τό θυμικό καί τό επιθυμητικό μέρος τής ψυχής γιά πολεμικές διαμάχες μέ τούς ανθρώπους.

Πόσο χαιρόμαστε όταν βλέπουμε Χριστιανούς νά έχουν ανεπτυγμένη τήν επιθυμία νά γνωρίσουν οι ίδιοι τόν Θεό, νά αναπτυχθούν καί νά αποκτήσουν τήν γνώση τού Θεού, πού διακρίνονται από μιά μεγάλη ορμή καί μεγάλη αγάπη πρός τόν Θεό! Καί πόσο λυπούμαστε, όταν βλέπουμε Χριστιανούς νά διακατέχωνται από άκριτο ζήλο, από ανόητο φανατισμό, καί συμπεριφέρωνται όπως οι οπαδοί στά γήπεδα καί εκδηλώνουν όλα τά πάθη τής ψυχής τους, εν ονόματι τού Χριστού καί τής αλήθειας!

Ο φανατισμός είναι έλλειψη τής αλήθειας, απουσία τής πραγματικής αγάπης, άρνηση τής ειρήνης τής ψυχής. Όταν ο φανατισμός καταλάβη τήν ψυχή τού ανθρώπου, μεταβάλλει τήν ψυχή σέ ζούγκλα, ο άνθρωπος συμπεριφέρεται ως θηρίο, εκδηλώνει θηριώδεις ενέργειες πού προκαλούν τούς ανθρώπους καί λυπούν τόν Θεό. Ο φανατισμός είναι ζήλος «ου κατ’ επίγνωσιν». Αντίθετα, κατά τόν άγιο Νεκτάριο, τό χαρακτηριστικό γνώρισμα τού κατ’ επίγνωση ζηλωτού είναι «αγάπη θερμή πρός τόν Θεόν καί τόν πλησίον αυτού, πραότης, ανεξιθρησκεία, ευεργεσία καί ευγένεια τρόπων. Ο κατ’ επίγνωσιν ζηλωτής φέρει τόν τύπον τού αληθούς Χριστιανού».

Ο Μητροπολιτης

Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ