Συνέντευξη: Προϋποθέσεις ἁγιοκατάταξης

Δηλώσεις στήν δημοσιογράφο κ. Μαρία Παπαβλάχου γιά τό ψηφιακό περιοδικό ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ INFO (orthodoxia.info)

τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

1. Ἐρώτηση: Ποιά εἶναι τά χαρακτηριστικά γνωρίσματα, βάσει τῶν ὁποίων ἡ Ἐκκλησία ἐπιλέγει ποιός θά μπῆ στό Ἁγιολόγιο;
Ἀπάντηση: Κατ' ἀρχάς πρέπει νά ὁρισθῆ τό νόημα τῆς ἁγιότητος, τί σημαίνει ἅγιος, ἀπό πλευρᾶς ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως καί θεολογικῆς.
Ἅγιος δέν εἶναι ὁ καλός ἄνθρωπος ἤ ἔστω ὁ ἐνάρετος ἄνθρωπος, ἀλλά ἐκεῖνος πού ζώντας μέσα στήν Ἐκκλησία μέ τά Μυστήρια καί τήν εὐαγγελική ζωή, ἑνώνεται μέ τόν Χριστό καί αἰσθάνεται μέσα του τήν Χάρη τοῦ Χριστοῦ. Ὁ ἱερός Νικόλαος Καβάσιλας λέγει ὅτι ἅγιοι λέγονται «διά τόν Ἅγιον οὗ μετέχουσι».

Ἑπομένως, τά χαρακτηριστικά γνωρίσματα ἑνός Χριστιανοῦ γιά νά εἰσέλθη στό ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας εἶναι: νά εἶναι μέλος τῆς Ἐκκλησίας, νά διαθέτη ὀρθόδοξη πίστη, νά ἔχη ἐκκλησιαστικό φρόνημα, νά ἔχη ἀγάπη γιά τόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους, νά εἶναι μάρτυρας ἤ νά διάγη ὁσιακό βίο καί νά γίνωνται θαύματα, δηλαδή ὁ Χριστός δι' αὐτοῦ νά ἐνεργῆ διάφορα σημεῖα.

Βεβαίως, ἡ φράση πού χρησιμοποιεῖται ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο δέν εἶναι ἡ «ἁγιοποίηση» ἑνός ἀνθρώπου, ἀλλά ἡ ἁγιοκατάταξη ἑνός ἀνθρώπου, δηλαδή ἡ ἔνταξή του στό Ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτό σημαίνει ὅτι τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο δέν «κατασκευάζει» ἁγίους, ἀλλά συγκαταλέγει στό Ἁγιολόγιο αὐτούς πού ἔχουν τά γνωρίσματα πού ἀνέφερα, οἱ ὁποῖοι συγχρόνως ἀναγνωρίζονται καί ἀπό τούς ἀνθρώπους πού τούς γνώρισαν ἤ δέχθηκαν θαυματουργικές ἐπεμβάσεις ἀπό αὐτούς. Προηγεῖται ἡ ἀποδοχή ἀπό τόν λαό καί ἀκολουθεῖ ἡ ἁγιοκατάταξη ἀπό τήν Ἐκκλησία. Ἡ συνείδηση τοῦ Ὀρθοδόξου λαοῦ παίζει μεγάλο ρόλο στήν ἁγιοκατάταξη ἑνός Χριστιανοῦ.

2. Ἐρώτηση: Τά τελευταῖα χρόνια γίνονται πιό συχνά ἁγιοκατατάξεις, κατά τήν γνώμη σας; Ἄν ναί, ποῦ πιστεύετε ὅτι ὀφείλεται αὐτό;
Ἀπάντηση: Κάθε ἐποχή ἔχει τούς δικούς της ἁγίους. Σέ ὅλους τούς αἰῶνες τῆς Ἐκκλησίας ὑπάρχουν ἑκατομμύρια ἅγιοι. Γιά παράδειγμα, κατά τήν διάρκεια τῆς Τουρκοκρατίας ἀναδείχθηκαν ἑκατοντάδες μάρτυρες, πού λέγονται νεομάρτυρες, ὅπως καί σήμερα ὑπάρχουν νεομάρτυρες στήν Μέση Ἀνατολή.

Μέσα στήν Ἐκκλησία συναντᾶμε πολλούς ἀνθρώπους, Κληρικούς, μοναχούς καί λαϊκούς, οἱ ὁποῖοι ἔχουν ὅλα τά γνωρίσματα πού σᾶς ἀνέφερα προηγουμένως, ἀλλά ἡ Ἐκκλησία προχωρᾶ στήν ἁγιοκατάταξη μερικῶν χαρακτηριστικῶν προσώπων, χωρίς νά σημαίνη ὅτι δέν ὑπάρχουν ἄλλοι ἐξαγιασμένοι ἄνθρωποι. Ἑπομένως, ἡ ἁγιοκατάταξη μερικῶν ἁγίων τά τελευταῖα χρόνια δέν καλύπτει τό πλῆθος τῶν ἁγίων πού ὑπάρχουν.

Ἡ ἐποχή μας εἶναι δύσκολη ἀπό κάθε πλευρά, τά ΜΜΕ παρουσιάζουν συνήθως τήν ἐπικαιρότητα, ἀλλά ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι ὑπάρχουν πολλοί ἄνθρωποι πού μπορεῖ κανείς νά τούς χαρακτηρίση ὡς ἁγίους, οἱ ὁποῖοι συνήθως δέν ἐμφανίζονται. Αὐτό σημαίνει ὅτι παρά τά πολλά προβλήματα πού ὑπάρχουν σήμερα δέν πρέπει νά ἀπελπιζόμαστε.