Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός ὁ Ἁγιορείτης

Κατά καιρούς διάβασα πολλά γιά τόν ἅγιο Κοσμᾶ τόν Αἰτωλό, τά ὁποῖα δέν μοῦ εἶχαν κάνει καλή ἐντύπωση. Ἄλλα ἀπό αὐτά μιλοῦσαν γιά τήν δράση του στόν παιδευτικό χῶρο τῶν ὑποδούλων Ἑλλήνων, ἄλλα ἔκαναν λόγο γιά τήν λαϊκότητα τοῦ ἁγίου, ἀφοῦ τόν παρουσίαζαν ὡς δημοτικιστή, καί ἄλλα μιλοῦσαν γιά τό ἱεραποστολικό ἔργο τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ, σάν νά ἦταν ἕνας πρόδρομος τῶν «ἱεραποστολικῶν» ἀνδρῶν πού ἐμφανίσθηκαν στίς ἀρχές τοῦ αἰῶνος μας. Ὀφείλω νά ὁμολογήσω ὅτι ἡ ἀποσπασματική χρησιμοποίηση τῶν λόγων τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ ἀπό ἀνθρώπους πού δέν ἐνστερνίζονταν ὅλη τήν παράδοση τοῦ Γένους μας μέ προκατέλαβαν ἔναντι τοῦ ἁγίου. Ὅμως, ὅταν μέ ἀξίωσε ὁ Θεός νά ἐπισκεφθῶ τό Ἅγιον Ὄρος καί πρό παντός ὅταν μέ ἀξίωσε νά συνδεθῶ πνευματικά μέ ἁγιορείτας πατέρας, τότε μπόρεσα κάπως νά εἰσδύσω στήν μεγάλη μορφή τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ καί νά καταλάβω, κατά τό δυνατόν, τήν φυσιογνωμία του. Τότε κατάλαβα ὅτι ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ἦταν ἕνας φορεύς τῆς Παραδόσεως. Ἦταν ἕνας ἁγιορείτης στήν ζωή, τό φρόνημα καί σέ ὅλη του τήν ἀναστροφή. Καί ὅταν διάβασα ἐκ νέου τίς διδαχές του, μέσα ἀπό τήν ζωντανή παράδοση πού διαφυλάσσεται ἕως σήμερα στό Ἅγιον Ὄρος, τότε ἐνθουσιάστηκα.

...

Ἡ ἁπλότητά του, ἡ ταπείνωση, ἡ ἀμεσότητα τοῦ λόγου, ἡ μεγάλη ἀγάπη γιά τόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο, τό ἦθος του εἶναι ἔκφραση μιᾶς ἐσωτερικῆς ζωῆς, καρπός μιᾶς ἐκκλησιοποιήσεως. Εἶναι τό σύμβολο τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως, ὁ τύπος τοῦ γνησίου Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ, ἡ ἔκφραση τοῦ ἡσυχαστικοῦ πνεύματος, ἡ μορφή τοῦ πραγματικοῦ ἀνθρώπου. Ὁ λαός εἶδε σ’ αὐτόν κάτι γνήσιο, τόν ξεχασμένο ἑαυτό του, πού ἐν τῷ μεταξύ εἶχε ἀλλοτριωθῆ, καί τό ἰδανικό στό ὁποῖο ἔπρεπε νά κατατείνη. Ἡ ἀγάπη τοῦ λαοῦ πρός τόν ἅγιο Κοσμᾶ, ἀλλά καί ἡ μεγάλη ἀπήχηση τῆς διδασκαλίας του στόν λαό εἶναι ἀπαύγασμα αὐτοῦ τοῦ γεγονότος.