Συνέντευξη στό Περιοδικό «Ἡ Δάφνη»

τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

1. Ἐρώτηση: Σεβασμιώτατε, σέ σχετική συζήτηση ὑποστηρίχθηκε ἀπό μερικούς, ὅτι ὁ Ναυπάκτου ἄν καί ἔχει θεολογική κατάρτιση ὅση ἐλάχιστοι μέσα στήν Ὀρθοδοξία, ἐν τούτοις σέ τελευταία ἀνάλυση ὑπηρετεῖ τήν σχάση καί τόν κατακερματισμό μέσα στήν Χριστιανοσύνη καί ὄχι τήν προσέγγιση-ἑνότητα-ἀγάπη-ἀλληλοσεβασμό-ἀλληλεγγύη. Πῶς σχολιάζετε τήν ἄποψη αὐτή;

Ἀπάντηση: Γιά κάθε ἄνθρωπο, γιά κάθε συγγραφέα, ὁ ὁποῖος ἐκφράζεται μέ πολλούς τρόπους καί γίνεται γνωστός σέ πολλούς, σχηματίζονται διάφορες γνῶμες, ἀπόψεις. Στίς περιπτώσεις αὐτές ἐνδέχεται οἱ ἄνθρωποι νά πλησιάζουν τά ἔργα του μέ μιά μονομέρεια, ἴσως γιατί γνώρισαν μιά πλευρά τῶν σκέψεών του.

Νομίζω, ὅμως, ὅτι ὅσοι θά ἤθελαν νά γνωρίσουν τό ὅλο ἔργο ἑνός συγγραφέα, θά πρέπει νά τόν προσεγγίσουν καί νά τόν γνωρίσουν στό σύνολό του.

Στήν προκειμένη περίπτωση γιά πολλά χρόνια ἔχω κάνει βαθειά ἔρευνα στά ποικίλα θρησκευτικά καί χριστιανικά ρεύματα, καί τίς διαφορές τῆς Ὀρθοδόξου θεολογίας καί ἄλλων χριστιανικῶν θεολογιῶν. Ἐκεῖνο πού κατάλαβα εἶναι ὅτι, δυστυχῶς, ἡ πολιτική εἰσέρχεται στήν θεολογία καί τήν χρησιμοποιεῖ. Οἱ μεγάλες χριστιανικές διαφορές μεταξύ Ὀρθοδόξου θεολογίας καί δυτικῆς θεολογίας προῆλθαν κυρίως ἀπό πολιτικά αἴτια. Ἑπομένως, δέν εἶναι ἁπλῶς θεολογικές διαφορές. Ὅταν μελετήση κανείς τήν πολιτική τοῦ Καρλομάγνου τόν 8ο αἰώνα μ.Χ., τότε θά τό διαπιστώση αὐτό.

Προσωπικά δέν θέλω ψεύτικες ἑνώσεις καί ὑποκριτικά σχήματα. Εἶμαι ὑπέρ τῶν θεολογικῶν διαλόγων, θέλω νά ἐπικρατῆ ἑνότητα, ἀγάπη, ἀλληλοσεβαμός, ἀλληλεγγύη, ἀλλά μέ σαφέστατες προϋποθέσεις καί χωρίς ἐκπτώσεις. Δέν μέ ἐκφράζει μιά ἑνότητα μέ πολτώδη μορφή, μέ ἀπώλεια τῆς ἐλευθερίας καθενός καί κυρίως ἐκπτώσεις τῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας. Βασική μου ἀρχή πού ἰσχύει σέ ὅλες τίς περιπτώσεις εἶναι ὅτι «τό ἀληθινό καί χωρισμένο εἶναι ἑνωμένο, τό ψεύτικο καί ἑνωμένο εἶναι χωρισμένο».

2. Ἐρώτηση: Σεβασμιώτατε, πῶς σχολιάζετε τήν ἄποψη ὅτι λόγῳ τῆς ἐχθρότητας μεταξύ τῶν διαφόρων Ἐκκλησιῶν καί τῆς ἀνικανότητας ἐκσυγχρονισμοῦ των, κινδυνεύουν νά ἀργοσβήνουν;

Ἀπάντηση: Νομίζω ὅτι στήν ἐποχή μας λόγῳ τῆς οἰκουμενικῆς κινήσεως ἐπιδιώκεται νά μή ὑπάρχη ἐχθρότητα μεταξύ τῶν διαφόρων «Ἐκκλησιῶν» καί «τῆς ἀνικανότητος ἐκσυγχρονισμοῦ των». Ἀντίθετα, μάλιστα, ἐκεῖνο πού κάνει τόν Χριστιανισμό σήμερα νά ὑποφέρη εἶναι ὁ ἐκσυγχρονισμός, ὁ σχετικισμός, ἡ «πρακτική ἀθεΐα».

Ὅταν στούς δυτικούς Χριστιανούς εἰσέρχεται ἕνα πνεῦμα νεωτερικότητας ἤ μετανεωτερικότητας, ὅταν ἀπό προτεσταντικές ὁμάδες υἱοθετῆται γάμος ὁμοφυλοφίλων, ὅταν τό Βατικανό λειτουργῆ καί ὡς Κράτος πού εἰσέρχεται στήν πολιτική, διαθέτει τράπεζες κ.ἄ., τότε προκαλεῖται ἀπογοήτευση.
Ἐπειδή ταξιδεύω στήν Εὐρώπη, τήν Ἀνατολή καί τήν Ἀμερική τά βλέπω ὅλα στήν πράξη. Λόγῳ τοῦ ἐκσυγχρονισμοῦ διαλύονται διάφορες χριστιανικές ὁμάδες καί οἱ ναοί τους μετατρέπονται σέ κέντρα πολιτιστικά ἤ καί διασκεδάσεως ἤ γιά ἄλλη χρήση. Δέν εἶναι πρόβλημα ὁ ἐκσυγχρονισμός στό ἐξωτερικό, ἀλλά ἡ ἀπώλεια τοῦ οὐσιαστικοῦ.

3. Ἐρώτηση: Πῶς σχολιάζετε, Σεβασμιώτατε, τήν ἄποψη ὅτι πολλές φορές ὑπηρετοῦν καλύτερα τό μήνυμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἄτομα πού δέν συμμετέχουν σέ τυπικές λατρευτικές διαδικασίες πού καθιερώθηκαν κάποτε καί τώρα συνεχίζουν νά γίνονται κυρίως ἀπό συνήθεια, ἀλλά καί μέ τό ἀζημίωτο;

Ἀπάντηση: Δέν μέ ἐκφράζουν οἱ ἀπολυτότητες. Μπορεῖ κανείς νά βρῆ «κρυφούς μαθητές τοῦ Χριστοῦ», «κρυπτοχριστιανούς» παντοῦ καί ἔξω ἀπό τήν δημόσια λατρεία τῆς Ἐκκλησίας, καί μπορεῖ κανείς νά βρῆ ὑποκριτές παντοῦ, μέσα στήν Ἐκκλησία καί ἔξω ἀπό αὐτήν.

Ἡ Ἐκκλησία ἔχει καθιερώσει μιά λατρεία γιά νά ἐκφράζη κανείς τήν πίστη του, νά συναντᾶ ἄλλους ἀδελφούς του, νά λειτουργῆται ὁ ἴδιος, γιατί ἡ πίστη δέν εἶναι ἰδεολογία, ἀλλά πράξη καί ζωή. Αὐτό δέν σημαίνει ὅτι δέν ὑπάρχουν «δυνάμει» καλοί ἄνθρωποι παντοῦ. Κάθε ἄνθρωπος ἔχει δυνατότητες νά φθάση ἀπό τό κατ’ εἰκόνα στό καθ’ ὁμοίωση.

4. Ἐρώτηση: Σεβασμιώτατε, πῶς βλέπετε νά ἐξελίσσεται τό τοπικό πρόβλημα τοῦ Μοναστηριοῦ τῆς Μεταμορφώσεως Σκάλας;

Ἀπάντηση: Ἡ Μονή αὐτή ἀπό τό παρελθόν ἔχει συγκροτηθῆ κατά ἕναν τέτοιο τρόπο πού νά δημιουργῆ συνεχῶς προβλήματα, λειτουργεῖ ὡς μιά παρεκκλησία. Καί αὐτό δέν εἶναι σχῆμα λόγου. Γιατί, ὅταν τά Συνοδικά Δικαστήρια πού λειτουργοῦν βάσει τῶν ἱερῶν Κανόνων καί μέ νόμο τοῦ Κράτους καθαιροῦν κάποιον Κληρικό καί ἐκεῖνος ἀπό τήν ἑπομένη ἡμέρα λειτουργῆ σάν νά εἶναι Ἱερέας καί τελεῖ Μυστήρια˙ ὅταν ἡ Ἱερά Σύνοδος ἐπιβάλλη τό ἐπιτίμιο τῆς ἀκοινωνησίας στούς μοναχούς, βάσει τῶν ἱερῶν Κανόνων, καί ὅσοι ἐπιτιμήθηκαν δέν τό τηροῦν, τότε αὐτό τό σύστημα λειτουργεῖ ὡς «παρεκκλησία» πού ἔχει συνέπειες στόν λαό.

Τό πῶς θά ἐξελιχθῆ αὐτό, δέν τό γνωρίζω. Ἡ ἱστορία ἔχει ἀποδείξει ὅτι μπορεῖ μιά ἰδιοτροπία ἑνός Κληρικοῦ νά δημιουργήση αἱρετικές ὁμάδες, πού ζοῦν διαχρονικά ἤ διαλύονται. Εὐτυχῶς πιστεύουμε ὅτι ὁ Θεός διευθύνει τήν ἱστορία καί θά κρίνη τούς ἀνθρώπους κατά τά ἔργα τους.

5. Ἐρώτηση: Καί ἕνα σχόλιο γιά τό περιοδικό «Ἡ Δάφνη» πού ἔφθασε αἰσίως τά 39 τεύχη.

Ἀπάντηση: Εἶναι μιά ἐργώδης προσπάθεια πρωτίστως δική σου. Εἶσαι ἕνας δυναμικός ἄνθρωπος μέ τίς ἀπόψεις σου, ἔχεις ἀγάπη γιά τό χωριό σου, τήν Δάφνη, καί ὅλη τήν περιοχή μας, πού ἐκδηλώνεται ποικιλοτρόπως, μέ τό νά συγκεντρώνης ἀνθρώπους γύρω σου, τούς ὁποίους ἐμπνέεις, τούς παρακινεῖς, τούς προτρέπεις νά γράφουν καί νά βοηθοῦν στήν ἔκδοση.

Τό περιοδικό «Ἡ Δάφνη», τό ὁποῖο διαβάζω στόν ἐλεύθερο χρόνο μου, εἶναι συλλογή καί κατάθεση πολλῶν ἀπόψεων, ἔχει ποικίλη ὕλη καί ὁ καθένας ἐπιλέγει ὅ,τι θέλει νά διαβάση. Τό ὅτι ἔφθασε στά 39 τεύχη του εἶναι μιά σημαντική ἐπιτυχία πού ὀφείλεται στόν ἐκδότη του καί τούς συνεργάτες του.

Τελικά, ἡ ἱστορία εἶναι ὁ κριτής ὅλων μας, καί σύμφωνα μέ τήν πίστη μας ὁ Χριστός θά κρίνη τούς πάντες.