Κυριακή, 5 Ἰουλίου: Τό Εὐαγγέλιον

ΓΡΑΠΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ 

Τά φετινά κηρύγματα θά ἀναφέρωνται στά ἱερά Βιβλία, τά ὁποῖα ὑπάρχουν μέσα στούς Ἱερούς Ναούς καί εἶναι πρός χρήση τῆς λατρείας μας, καί χωρίς αὐτά δέν μποροῦμε νά τελέσουμε τίς ἱερές ἀκολουθίες καί τά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας. Πρέπει νά τά γνωρίζουμε καί αὐτά, πού ἐπέλεξε ἡ Ἐκκλησία μας διά μέσου τῶν αἰώνων. Τό πρῶτο ἱερό καί λειτουργικό βιβλίο εἶναι τό Ἱερόν Εὐαγγέλιον, τό ὁποῖο βρίσκεται πάντοτε ἐπάνω στήν Ἁγία Τράπεζα, καί μάλιστα στό κέντρο τῆς Ἁγίας Τραπέζης, ὡς τό πιό ἱερό βιβλίο τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ἡ λέξη εὐαγγέλιο σημαίνει εὐχάριστη εἴδηση, καί ἔτσι ὡς Εὐαγγέλιο ὀνομάσθηκε τό κήρυγμα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος ὡς Λόγος τοῦ Πατρός μᾶς ἀποκάλυψε τό θέλημά Του, πού εἶναι καί θέλημα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, γιά τήν σωτηρία μας.  Ἤδη, ἀπό τήν πρώτη Ἐκκλησία, ὅπως μᾶς τό διασώζει ὁ ἅγιος Ἰουστῖνος ὁ μάρτυς καί φιλόσοφος, κυκλοφοροῦσαν τά ἀπομνημονεύματα τῶν Ἀποστόλων, τά ὁποῖα καλοῦνταν «Εὐαγγέλια». Μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου ἡ Ἐκκλησία ἐπέλεξε τέσσερα ἀπό αὐτά, ἤτοι τοῦ Ματθαίου, τοῦ Μάρκου, τοῦ Λουκᾶ καί τοῦ Ἰωάννου καί τά συμπεριέλαβε στόν κανόνα τῆς Καινῆς Διαθήκης.

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καθόρισαν νά διαβάζωνται διάφορες Εὐαγγελικές περικοπές, κατά τήν διάρκεια τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν, τῶν Μυστηρίων καί τῆς θείας Λειτουργίας γιά νά ἀκούγεται ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ πού ἔχει σχέση μέ τίς ἀκολουθίες καί τά Μυστήρια. Ἐπέλεξε καί κατένειμε αὐτές τίς Εὐαγγελικές περικοπές, κατά Κυριακές, ἑορτές καί διάφορες περιστάσεις, καί ἔτσι ἀποτελέσθηκε τό βιβλίο πού λέγεται Ἱερόν Εὐαγγέλιον, τό ὁποῖο παραμένει πάντοτε ἐπάνω στήν Ἁγία Τράπεζα ὡς τό ἐκλεκτότερο ἱερό βιβλίο τῆς λατρείας μας.

Ἔτσι, τό ἱερό Εὐαγγέλιο πού βρίσκεται στήν Ἁγία Τράπεζα περιέχει διάφορες ἐπιλεγμένες Εὐαγγελικές περικοπές ἀπό τά τέσσερα Εὐαγγέλια καί διαβάζονται καθ’ ὅλη τήν διάρκεια τοῦ ἔτους, ἤτοι κάθε Κυριακή καί στίς ἡμέρες τῆς ἑβδομάδος. Ἔπειτα, ἄλλες εὐαγγελικές περικοπές διαβάζονται τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα, ἀκόμη εἶναι τά Ἑωθινά Εὐαγγέλια πού εἶναι ἀναστάσιμα Εὐαγγέλια καί διαβάζονται στόν Ὄρθρο τῆς Κυριακῆς καί ἄλλες εὐαγγελικές περικοπές πού διαβάζονται στίς ἑορτές τῶν Ἁγίων καί στά Μυστήρια (Βάπτιση, Γάμος, Εὐχέλαιο) καί σέ διάφορες ἄλλες περιστάσεις καί ἱερές ἀκολουθίες. Ὑπάρχει μιά σειρά καί καθορίζεται πότε διαβάζονται καί ποιός τά διαβάζει, ἄλλα ὁ Ἀρχιερεύς, ἄλλα ὁ Ἱερεύς καί ἄλλα ὁ Διάκονος.

Ἡ Ἐκκλησία διά τῶν Πατέρων καθόρισε καί τήν σειρά πού διαβάζονται τά Εὐαγγέλια. Ἀπό τήν Κυριακή τοῦ Πάσχα μέχρι τήν Πεντηκοστή διαβάζεται τό κατά Ἰωάννην Εὐαγγέλιο μέ διάφορες ἐξαιρέσεις ἐνδιαμέσως. Ἀπό τήν Δευτέρα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέχρι τήν Παρασκευή μετά τήν Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, τόν Σεπτέμβριο, διαβάζεται τό κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιο. Ἀπό τήν Κυριακή μετά τήν Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ μέχρι τό Σάββατο πρό τῶν Ἀπόκρεω διαβάζεται τό Εὐαγγέλιο τοῦ Λουκᾶ, μέ διάφορες ἐξαιρέσεις. Καί τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή διαβάζονται περικοπές ἀπό τό Εὐαγγέλιο τοῦ Μάρκου. Βέβαια, μεταξύ αὐτῶν παρεμβάλλονται διάφορες ἄλλες περικοπές κατά περίσταση.
Ἔτσι, σέ ὅλο τό ἐκκλησιαστικό ἔτος ἔχουν κατανεμηθῆ διάφορα τμήματα ἀπό τά τέσσερα Εὐαγγέλια καί ἔχουμε τήν δυνατότητα νά ἀκοῦμε τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ, τήν διδασκαλία Του, τίς παραβολές Του καί τά θαύματά Του.

Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι, ὅταν πρόκειται νά διαβασθῆ τό Εὐαγγέλιο, ὁ Διάκονος ἤ ὁ Ἱερεύς λέγει: «Σοφία, ὀρθοί, ἀκούσωμεν τοῦ Ἁγίου Εὐαγγελίου, Εἰρήνη πᾶσι». Ἔπειτα, ἀναγγέλλεται ἀπό ποιόν Εὐαγγελιστή θά εἶναι τό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα καί ὁ Ἱερεύς προτρέπει: «Πρόσχωμεν», δηλαδή νά σταθοῦμε ὄρθιοι μέ προσοχή γιά νά ἀκούσουμε τό ἅγιο Εὐαγγέλιο. Καί ὁ Ψάλτης ψάλλει: «Δόξα σοι, Κύριε, δόξα σοι».

Κατά τό τυπικό τῆς Ἐκκλησίας μετά τήν ἀνάγνωση τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου γίνεται το ἱερό κήρυγμα, τό ὁποῖο ἀναλύει τό εὐαγγελικό ἤ τό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα, καί γι’ αὐτό τό κήρυγμα εἶναι ἱερή ἐργασία, εἶναι ἐκκλησιαστική ἑρμηνεία τοῦ εὐαγγελικοῦ καί τοῦ ἀποστολικοῦ ἀναγνώσματος.

Ἐπειδή ἡ ἀνάγνωση τοῦ Εὐαγγελίου εἶναι ἱερό ἔργο, πραγματική «ἱερουργία τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ», γι’ αὐτό θά πρέπει νά φροντίζουμε αὐτήν τήν ὥρα νά βρισκόμαστε στήν θεία Λειτουργία γιά νά λαμβάνουμε τήν Χάρη καί τήν ἐνέργεια τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, καί νά διδασκόμαστε γιά νά προσαρμόζουμε τήν ζωή μας στίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ.

Ο Μητροπολιτης
† Ο Ναυπακτου και Αγιου Βλασιου ΙΕΡΟΘΕΟΣ