Κόσμος κεκοσµηµένος

Πολύ νωρίς βρῆκα τά κείµενα τοῦ Παπαδιαμάντη, γιατί, ἄς μοῦ ἐπιτρέψετε τήν ἔκφραση, «κολλοῦσαν» σέ ὅλη τήν ὑποδοµή πού εἶχα ἀπό τό σπίτι µου. Διάβαζα γιά τόν Παπαδιαμάντη καί μοῦ δημιουργήθηκε ἡ ἐπιθυµία νά τόν μελετῶ τακτικά. Δέν διάβαζα ἄλλους λογοτέχνες καί συγγραφεῖς, γιατί, γιά τήν ἐποχή ἐκείνη, ἦταν γιά µένα πολυτέλεια ἡ ἀγορά βιβλίων. Μοῦ ἔκαναν ἰδιαίτερη ἐντύπωση οἱ λεκτικές εἰκόνες καί οἱ φράσεις τοῦ Παπαδιαμάντη πού λειτουργοῦσαν σάν εἰκονικές παραστάσεις, χωρίς νά προκαλοῦν τήν φαντασία, γιατί ἦταν εἰκόνες τῆς καθημερινῆς ζωῆς, πού ἀναφέρονταν σέ πρόσωπα τά ὁποῖα συναντοῦσα καί στό δικό µου περιβάλλον, στό σπίτι µου, στήν γειτονιά µου, στά ἠπειρωτικά χωριά κ.λ.π.

[...] Νομίζω ὅτι ὁ Παπαδιαµάντης διαβάζεται ἑλκυστικά σέ ἕνα τέτοιο περιβάλλον, πού τό διαμόρφωσε ἡ Κλίμακα τοῦ Ἰωάννη, οἱ ἀτόφιες καί παραστατικές µορφές τῶν ἀνθρώπων τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, τό παπαδιαµαντικό ἐκκλησίασμα τῶν κυριακάτικων συνάξεων. Ὅταν τόν βγάλης ἀπό τό περιβάλλον αὐτό, τότε διαβάζεται περισσότερο ρομαντικά. Ἀγνοεῖ κανείς τό παρελθόν πού χάθηκε.

[...] Όπως φαίνεται καθαρά στά ἔργα του, ἣ θεολογία ἦταν ἐφαρμοσμένη καί τό ἐκκλησιαστικό ἦθος ἦταν βιωµένο στά πρόσωπα τῶν ἔργων του, καί µέσα ἀπό αὐτήν τήν περιγραφή, ἐξέθετε τήν ἐσωτερική του κατάσταση, τό καρδιακό του βίωµμα. Διαβάζοντας κείµενα τοῦ Παπαδιαμάντη, αἰσθάνομαι ὅτι λειτουργοῦν ψυχοθεραπευτικά, γαληνεύουν τήν ψυχή, ὑγραίνουν τά µάτια, ἐμπνέουν γιά ἕναν κόσµο κεκοσμηµένο.

Ναυπάκτου Ἰεροθέου: Ἐκκλησιαστικοί ἀναβαθμοί