Γραπτὸ Κήρυγμα: Ἡ ἡμέρα Παρασκευή

Κυριακή 18 Αὐγούστου

Ἐάν κάθε ἡμέρα τῆς Ἑβδομάδος ἔχη τήν ἰδιαιτερότητά της ἀπό λειτουργικῆς πλευρᾶς, διότι ἔχει τήν ἰδιαίτερη ἑορτολογική σημασία της, ἡ ἡμέρα τῆς Παρασκευῆς εἶναι πολύ σημαντική ἡμέρα, διότι μᾶς θυμίζει τήν Μεγάλη Παρασκευή, κατά τήν ὁποία ὁ Χριστός σταυρώθηκε, πέθανε κατά τήν ἀνθρώπινη φύση καί ἐνταφιάστηκε. Ὅπως κάθε Κυριακή ἐνθυμούμαστε καί πανηγυρίζουμε τήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καί χαρακτηρίζεται ὡς τό ἑβδομαδιαῖο Πάσχα, ἔτσι καί κάθε Παρασκευή μᾶς θυμίζει τήν ἡμέρα τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, κατά τήν ὁποία σταυρώθηκε ὁ Χριστός καί πέθανε ἐπάνω στόν Σταυρό.

Ὅλοι γνωρίζουμε ἀπό τίς διηγήσεις τῶν Εὐαγγελιστῶν, ὅπως παρατίθενται στά τέσσερα Εὐαγγέλια τοῦ Ματθαίου, τοῦ Μάρκου, τοῦ Λουκᾶ καί τοῦ Ἰωάννου, καί ὅπως διδάσκεται ἀπό τήν ὀρθόδοξη Παράδοσή μας, ὁ Χριστός τήν Πέμπτη τό βράδυ παρέδωκε στούς Μαθητές Του τόν Μυστικό Δεῖπνο, τήν θεία Εὐχαριστία, καί στήν συνέχεια στήν Γεσθημανῆ ἔκανε τήν μεγάλη Προσευχή στόν Πατέρα του λέγοντας «Πάτερ μου, εἰ δυνατόν ἐστί παρελθέτω ἀπ’ ἐμοῦ τό ποτήριον τοῦτο, πλήν οὐχ ὡς ἐγώ θέλω ἀλλ’ ὡς σύ» (Ματθ. κστ΄, 39). Καί μετά συνελήφθη ἀπό τόν ὄχλο, ὕστερα ἀπό τήν προδοσία τοῦ Ἰούδα. Ἡ ἀπόφαση πού ἐλήφθη τήν Τετάρτη, ὑλοποιήθηκε τήν Πέμπτη τό βράδυ γιά νά ὁλοκληρωθῆ τήν Παρασκευή, γι’ αὐτό ἡ Τετάρτη καί ἡ Παρασκευή εἶναι οἱ δύο νηστίσιμες ἡμέρες.

Πάντως, ὅλη τήν νύκτα ἀπό τό βράδυ τῆς Πέμπτης, μέχρι τό πρωί τῆς Παρασκευῆς περιέφεραν τόν Χριστό ἀπό τόν Ἄννα στόν Καϊάφα, τό πρωί οἱ Ἀρχιερεῖς, οἱ Γραμματεῖς καί οἱ Πρεσβύτεροι τοῦ λαοῦ Τόν ἔσειραν στό Συνέδριό τους γιά ἀνάκριση καί μετά τόν ὁδήγησαν στόν Πιλάτο, καί ἐκεῖνος, μετά ἀπό ἀνάκριση τόν ὁδήγησε στόν Ἡρώδη καί ἀπό ἐκεῖ ἐπανῆλθε στόν Πιλάτο, ὁ ὁποῖος μετά ἀπό μιά ἄδικη διαδικασία ἐξέδωσε τήν θανατική ποινή, περίπου στίς 9 ἡ ὥρα τό πρωί. Ὁ Χριστός ὅλη τήν νύκτα τῆς Πέμπτης πρός τήν Παρασκευή ἀντιμετώπισε τήν κακία τῶν ἀνθρώπων, τήν πτωτική τους κατάσταση.

Ἀπό ἐκείνη τήν ὥρα, στίς 9 τό πρωί, ὁδήγησαν τόν Χριστό στόν Γολγοθᾶ, ὅπου τόν σταύρωσαν μεταξύ δύο κακούργων. Τήν Παρασκευή ἀπό τίς 12 ἡ ὥρα μέχρι τίς 3 ἡ ὥρα μετά τό μεσημέρι ἔγινε σκοτάδι σέ ὅλη τήν γῆ καί τότε ὁ Χριστός ἀφοῦ εἶπε ἑπτά λόγους ἐπάνω στόν Σταυρό, ἀπέθανε, κατά τήν ἀνθρώπινη φύση. Ἔπειτα ἀκολούθησε ἡ ἀποκαθήλωση καί ὁ ἐνταφιασμός τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, τό ὁποῖο παρέμεινε στόν τάφο μαζί μέ τήν Θεότητα, ἐνῶ ἡ ψυχή Του μαζί μέ τήν Θεότητα κατέβηκε στόν Ἅδη καί ἐλευθέρωσε ὅλους τούς δικαίους τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.

Ἡ ἡμέρα τῆς Παρασκευῆς διαποτίζεται ἀπό λύπη καί χαρά, εἶναι ἡ λεγόμενη χαρμολύπη, ὅπως γράφουν τά πατερικά κείμενα καί τά τροπάρια πού κάνουν λόγο γιά τήν λύπη λόγῳ τῆς ἀμαρτίας καί τήν χαρά γιά τήν σωτηρία.

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στήν πρός Κολοσσαεῖς ἐπιστολή του γράφει ὅτι ὁ Χριστός κατήργησε τό χειρόγραφο μέ τίς διατάξεις τοῦ νόμου πού ἦταν ἐναντίον μας καί τό σήκωσε ἀπό μᾶς, καρφώνοντάς το στόν Σταυρό. Καί συνεχίζει: «Ἀπεκδυσάμενος τάς ἀρχάς καί τάς ἐξουσίας ἐδειγμάτισεν ἐν παρρησίᾳ θριαμβεύσας αὐτούς ἐν αὐτῶ», δηλαδή, ὁ Χριστός ἀφαίρεσε τήν δύναμη πού ἔχουν οἱ δαιμονικές ἀρχές καί ἐξουσίες καί τίς διαπόμπευσε, νικήσας αὐτές πάνω στόν Σταυρό (Κολ. Β΄, 14-15).

Ἐπίσης, στήν Α΄ πρός Κορινθίους Ἐπιστολή του γράφει: «Ἡμεῖς δέ κηρύσσομεν Χριστόν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μέν σκάνδαλον, Ἕλλησι δέ μωρίαν, αὐτοῖς δέ τοῖς κλητοῖς, Ἰουδαίοις τε καί Ἕλλησι, Χριστόν Θεοῦ δύναμιν καί Θεοῦ σοφίαν» (Α΄ Κορ. α΄, 23-24). Δηλαδή οἱ Ἰουδαῖοι θεωροῦν ὅτι τό κήρυγμα γιά τόν Σταυρό εἶναι σκάνδαλο, καί οἱ Ἕλληνες φιλόσοφοι τό θεωροῦν ἀνοησία, ἐνῶ γιά μᾶς ὁ Χριστός ἐσταυρωμένος εἶναι δύναμη καί σοφία τοῦ Θεοῦ.

Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ Χριστός ἐπάνω στόν Σταυρό ἐνίκησε τήν ἁμαρτία, τόν διάβολο καί τόν θάνατο, γι’ αὐτό ὁ Σταυρός εἶναι ἡ δύναμη καί ἡ ὡραιότης τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως ψάλλουμε στήν Ἐκκλησία: «Ὁ Σταυρός σου, Κύριε, ζωή καί ἀνάστασις ὑπάρχει τῷ λαῷ σου». Καί τό Ἐξαποστειλάριο πού ἔχει καθορισθῆ νά ψάλλεται κάθε Τετάρτη καί Παρασκευή εἶναι: «Σταυρός ὁ φύλαξ πάσης τῆς οἰκουμένης, Σταυρός ἡ ὡραιότης τῆς Ἐκκλησίας, Σταυρός βασιλέων τό κραταίωμα, Σταυρός πιστῶν τό στήριγμα, Σταυρός ἀγγέλων ἡ δόξα καί τῶν δαιμόνων τό τραῦμα».

Πάντως, τήν Παρασκευή ἐνθυμούμαστε αὐτόν τόν θρίαμβο τοῦ Χριστοῦ καί τήν ἧττα τοῦ διαβόλου, ἀλλά καί τήν κατάπτωση τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι «τόν Κύριον τῆς δόξης ἐσταύρωσαν» (Α΄ Κορ. β΄, 8). Οἱ Ἑβραῖοι συνεχῶς διάβαζαν τά βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τίς προφητεῖες τῶν ἁγίων Προφητῶν γιά τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ καί δέν κατάλαβαν τόν Χριστό, ὅταν ἐνηνθρώπησε. Αὐτό εἶναι μιά μεγάλη πλάνη. Αὐτό μπορεῖ νά συμβαίνη καί μέ μᾶς τούς Ὀρθοδόξους, οἱ ὁποῖοι δέν μποροῦμε νά καταλάβουμε τήν δύναμη τοῦ μυστηρίου τοῦ Σταυροῦ, πού εἶναι ἡ βάση ὅλης τῆς ἀσκητικῆς, ἡσυχαστικῆς ζωῆς καί ἐμπνέεται ἀπό τό μυστήριο τῆς Ἀναστάσεως.

Ἔτσι, ἡ ἡμέρα τῆς Παρασκευῆς εἶναι ἡμέρα λύπης γιά τήν ἁμαρτία καί χαρά γιά τήν σωτηρία. Γι’ αὐτό ἡ Ἐκκλησία καθόρισε αὐτήν τήν ἡμέρα νά γίνεται αὐστηρά νηστεία καί γιά νά συμμετέχουμε στόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ καί γιά νά ἐκφράζουμε τήν θλίψη μας γιά τούς ἀνθρώπους τῆς ἐποχῆς μας, ἀλλά καί γιά νά μή φθάσουμε καί ἐμεῖς στό σημεῖο νά σταυρώνουμε τόν Χριστό, ἐνῶ εἴμαστε μέλη τῆς Ἐκκλησίας.

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στήν πρός Ἑβραίους Ἐπιστολή του ἀναφέρεται στούς Χριστιανούς οἱ ὁποῖοι μέ τό Βάπτισμα καί τό Χρίσμα φωτίσθηκαν καί γεύθηκαν τήν δωρεά τοῦ Θεοῦ καί τά χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ὅλα ἐκεῖνα πού συνδέονται μέ τόν μέλλοντα αἰώνα, τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, καί παρ’ ὅλα αὐτά εἶναι «ἀνασταυροῦντες» ἑαυτοῖς τόν υἱόν τοῦ Θεοῦ» (Ἑβρ. στ΄, 4-6). Ἀνασταυρώνει κανείς τόν Χριστό μέ τά πάθη καί τίς ἁμαρτίες του.

Ἑπομένως, κάθε Παρασκευή νηστεύουμε αὐστηρά γιά νά φέρουμε στήν μνήμη μας τά γεγονότα πού ἔγιναν αὐτήν τήν ἡμέρα, ἀλλά καί γιά νά μή φθάσουμε καί ἐμεῖς νά ξανασταυρώσουμε τόν Χριστό μέ τίς ἁμαρτίες μας καί τήν ἀμετανοησία μας, διότι κατά τόν ἅγιο Μάξιμο τόν Ὁμολογητή ἤ θά σταυρωνόμαστε μαζί μέ τόν Χριστό ἤ θά σταυρώνουμε ξανά τόν Χριστό μέ τίς ἁμαρτίες καί τά πάθη μας.

Ὁ Μητροπολίτης

+ Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱερόθεος