Ἡ σημερινή κατάσταση καί οἱ προοπτικές των Κληροδοτημάτων τῆς Ναυπάκτου

Συνέντευξη πού ἔδωσε ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱερόθεος στήν Ἐφημερίδα “Ἐμπρός” γιά τά Κληροδοτήματα τῆς Ναυπάκτου τήν 23-7-1999

Ἔρ.: Σεβασμιώτατε, πόσα καί ποιά εἶναι τά Ἱδρύματα ἤ Κληροδοτήματα στήν Ναύπακτο γιά τά ὁποῖα ἔχει εὐθύνη ὁ ἑκάστοτε Μητροπολίτης;

Ἄπ.: Από τά ἕνδεκα (11) Ἱδρύματα καί Κληροδοτήματα τά ὁποῖα λειτουργοῦν, στά δέκα Πρόεδρος εἶναι ὁ ἑκάστοτε Μητροπολίτης, στό δέ ἕνα (Λεωνίδα Χαραλάμπους - Κολοκύθα) ὑπάρχει ἄλλη διοίκηση ὕστερα ἀπό σχετική ὀλιγωρία.  Τά Ἱδρύματα καί Κληροδοτήματα εἶναι τά ἑξῆς:

• Δημητρίου καί Βασιλικῆς Παπαχαραλάμπους
  
• Γεωργίου καί Μαρίας Ἀθανασιάδη-Νόβα
  
• Ανδρέα Τσάρα
  
• Γεωργίου Καπορδέλη
  
• Γαβριήλ Οἰκονόμου
  
• Αλτάνης Φλωροπούλου-Λεκανίδη
  
• Ανδρέα Γεωργίου Κοζώνη
  
• Δημητρίου Ἀσημακοπούλου
  
• Ανδρέα Ἀνδρεοπούλου
  
• Λεωνίδα καί Πολυξένης Τσώνη
  
• Λεωνίδα Χαραλάμπους Κολοκύθα

Ἔρ.: Ποιά ἀπό αὐτά ἀξιοποιοῦνται σωστά καί ποιά ἀντιμετωπίζουν προβλήματα σέ ὅ,τι ἀφορᾶ τήν ἀπόδοσή τους, σύμφωνα πάντα μέ τίς ἐπιθυμίες τῶν ἱδρυτῶν - διαθετῶν;

Ἄπ.: Αγωνιζόμαστε μαζί μέ τά Διοικητικά Συμβούλια τῶν Ἱδρυμάτων νά ἀξιοποιήσουμε κατά τόν καλύτερο τρόπο τίς ἐπιθυμίες τους. Πρέπει νά σᾶς πῶ ὅτι συγκινοῦμαι βαθύτατα ἀπό τίς προσφορές τῶν εὐεργετῶν τῆς πόλης μας καί ἐπιθυμῶ νά ἀξιοποιηθοῦν οἱ σκοποί τους. Ἔχω μιά τρομερή εὐαισθησία ἀπέναντι στίς προσφορές τῶν ἀνθρώπων καί θέλω τήν ἀξιοποίησή τους.

Ἀπό τήν ἡμέρα πού ἀνέλαβα τήν προεδρία τῶν Ἱδρυμάτων καί Κληροδοτημάτων, ἐκτός ἀπό ἐκεῖνα πού λειτουργοῦσαν, ἤτοι τοῦ Δημητρίου καί Βασιλικῆς Παπαχαραλάμπους, Γεωργίου καί Μαρίας Ἀθανασιάδη Νόβα, Ἀνδρέα Γεωργίου Κοζώνη, ἐνεργοποιήθηκαν οὐσιαστικά τρία, ἤτοι τό Ἵδρυμα τοῦ Τσάρα, τά Κληροδότημα τοῦ Ἀσημακόπουλου καί τό Ἵδρυμα τοῦ Οἰκονόμου. Γιά τό πρῶτο θά δοθῆ ἐφέτος γιά τρίτη φορά ὑποτροφία σέ φοιτητᾶς ἀξίας 750 χίλ. δρχ. ἐτησίως, γιά τό δεύτερο θά δοθῆ γιά δεύτερη χρονιά καί γιά τό τρίτο ἐφέτος θά δοθῆ γιά πρώτη φορά. Ἤδη ἔγιναν οἱ σχετικές προετοιμασίες. Ὑπάρχουν ἐκκρεμότητες στά ἑξῆς Ἱδρύματα: Ἀλτάνης Φλωροπούλου - Λεκανίδη, Ἀνδρέα Ἀνδρεοπούλου, Λεωνίδα καί Πολυξένης Τσώνη καί Γεωργίου Καπορδέλη, γιά τά ὁποῖα ἔγιναν σχετικές ἐνέργειες καί ἀναμένουμε τήν ἔκβασή τους.

Ἔρ.: Υπάρχουν περιπτώσεις στίς ὁποῖες ἐκ τῶν ὑστέρων ἄλλαξαν οἱ ὄροι ἤ οἱ ἐπιθυμίες τῶν ἱδρυτῶν - διαθετῶν; Ἄν ναί, εἶναι ἐπιτρεπτές καί πόσο αὐτές οἱ ἀλλαγές;

Ἄπ.: Για μερικά Κληροδοτήματα ἄλλαξαν οἱ σκοποί τους, μέ ἀποφάσεις τοῦ Ἐφετείου Ἀθηνῶν, ἐπειδή δέν μποροῦσαν νά ἐκπληρωθοῦν. Ἄλλωστε, τό προβλέπει καί ὁ νόμος. Γιά παράδειγμα τό Καπορδέλειο Ἵδρυμα εἶχε σκοπό τήν ἵδρυση Νοσοκομείου. Ἀλλά αὐτό ἦταν ἀδύνατο νά γίνη, λόγω τῶν Νοσοκομείων τῆς Πάτρας καί τοῦ Μεσολογγίου καί ἔτσι ἄλλαξε ὁ σκοπός. Ἤδη ἔχουμε παραχωρήσει στό Ὑπουργεῖο Ὑγείας καί Πρόνοιας δέκα στρέμματα γιά τήν ἀνοικοδόμηση Κέντρου Φροντίδας ἡλικιωμένων ἀτόμων. Ὑπάρχει πρόταση ἀπό τό Ὑπουργεῖο Ὑγείας καί Πρόνοιας νά μπῆ στίς Δημόσιες Ἐπενδύσεις. Ἔκανα σχετικές ἐνέργειες πρός τόν σκοπό αὐτόν. Ἐπίσης ἄλλαξε ὁ σκοπός τῶν ἑξῆς Ἱδρυμάτων: τοῦ Τσώνη, ἀπό νοσοκομεῖο - χειρουργική καί γυναικολογική κλινική σέ πνευματικό κέντρο τοῦ Δήμου μέ τήν ἐπωνυμία “Πνευματικό Κέντρο Λεωνίδα καί Πολυξένης Τσώνη”, τοῦ Ἀνδρεόπουλου, ἀπό Κληροδότημα “ἀποκαταστάσεως διά γάμου πτωχῆς κόρης”, σέ “Ἱστορικό καί Πολιτιστικό Κέντρο” τοῦ Δήμου. Στό Κληροδότημα τοῦ Τσώνη ὑπάρχει ἕνα πρόβλημα, γιά τό ὁποῖο ἐρώτησα σχετικῶς τό Ὑπουργεῖο Οἰκονομικῶν, Διεύθυνση Κληροδοτημάτων καί ἀναμένω ἀπάντηση.
Ὅλες αὐτές οἱ ἀλλαγές εἶναι ἐπιτρεπτές, ὅταν ἐγκρίνωνται ἀπό τό Ἐφετεῖο καί τό Ὑπουργεῖο καί βέβαια ὅταν τηροῦνται καί ἐκπληρώνονται οἱ νέοι ὄροι καί σκοποί. Πρέπει νά λεχθῆ ὅτι τό Ὑπουργεῖο Οἰκονομικῶν ἐποπτεύει τά Ἱδρύματα καί οἱ ἀποφάσεις μας, ὅπως καί οἱ ἀπολογισμοί καί προϋπολογισμοί πρέπει νά ἐγκρίνωνται ἀπό αὐτό.


Ἔρ.: Υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης τῆς ἀποδοτικότητας τῶν Ἱδρυμάτων καί τῶν Κληροδοτημάτων πρός ὤφελος τῆς κοινωνίας τῆς Ναυπάκτου; Ἄν ναί, ποιές οἱ ἀνάλογες ἐνέργειες καί πρωτοβουλίες ποῦ ἐκδηλώθηκαν ἤ πρόκειται νά ἐκδηλωθοῦν ἀπό τήν μεριά τῆς Μητρόπολης;

Ἄπ.: Βεβαίως ὑπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης τῆς ἀποδοτικότητας. Γιά τόν σκοπό αὐτό χρειάζεται μιά ἐνεργοποίηση τῶν Διοικητικῶν Συμβουλίων καί Ἐπιτροπῶν. Αὐτό δέν εἶναι εὔκολο ἔργο, ἀλλά εἶναι συνάρτηση πολλῶν παραγόντων. Σέ αὐτό βοήθησε πολύ καί μᾶς βοηθᾶ ὁ Νομικός μας Σύμβουλος κ. Ταρκαζίκης. Ἐπίσης, ἔχουν γίνει πολλές ἐνέργειες πρός τόν σκοπό αὐτό. Καθιερώσαμε μιά ἡμέρα τόν χρόνο, κατά βάση τόν Δεκέμβριο, πού γίνεται θεία Λειτουργία καί μνημόσυνο τῶν εὐεργετῶν, στήν συνέχεια στήν Παπαχαραλάμπειο Αἴθουσα γίνεται δημόσιος ἀπολογισμός γιά ὅλα τα Ἱδρύματα. Σέ αὐτές τίς δημόσιες συγκεντρώσεις ἐντοπίστηκαν πολλά προβλήματα. Στήν συνέχεια παρεκάλεσα τόν κ. Γιάννη Βαρδακουλά νά μέ βοηθήση μέ τήν πείρα πού διαθέτει, γιά τήν καλή λειτουργία τῶν Ἱδρυμάτων. Καί, βέβαια, πρέπει νά ἀναφερθῆ ὅτι κυκλοφόρησαν δύο βιβλία τοῦ κ. Γιάννη Βαρδακουλά μέ τίτλο “Εὐεργέτες καί Δωρητές στήν Ναύπακτο” (β’ ἔκδοση) καί “Ὁ Μεγάλος Εὐεργέτης Δημήτριος Παπαχαραλάμπους”, τά ὁποῖα εἶχαν πολλά εὐεργετικά ἀποτελέσματα, γιατί ἐνημέρωσαν τόν λαό πάνω σε αὐτά τά σοβαρά θέματα. Ὁπωσδήποτε κάθε πρόταση τῶν Ναυπακτίων θά γίνη ἀντικείμενο ἐπεξεργασίας.

Ἔρ.: Σεβασμιώτατε, κρίνοντας ἀπό τήν ἐμπιστοσύνη πού δείχνουν οἱ δωρητές στήν Ναύπακτο πρός τήν Μητρόπολη, μοῦ δίνεται τό δικαίωμα νά συμπεράνω ὅτι ἀνέκαθεν ἡ κοινωνία τῆς Ναυπάκτου εἶχε μεγάλη ἐκτίμηση στούς Μητροπολίτες καί ὅτι περίμενε πολλά ἀπ’ αὐτούς. Νομίζετε ὅτι ἐξακολουθεῖ καί σήμερα νά ἰσχύη τό ἴδιο;

Ἄπ.: Οι κάτοικοι τῆς Ναυπάκτου καί γενικά ὅλης της Ἑλλάδος, ὡς μέλη τῆς Ἐκκλησίας, σέβονται πάντοτε τόν ἑκάστοτε Μητροπολίτη, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ πνευματικός Πατέρας ὅλων των Χριστιανῶν πού κατοικοῦν στόν τόπο αὐτό. Ἄλλωστε, ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι τό περιεχόμενο τοῦ Ἔθνους, ἀλλά τό περιέχον τό Ἔθνος. Οἱ Ἀρχιερεῖς εἶναι εἰς τόπον καί τύπον τῆς Κεφαλῆς τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ Χριστοῦ, ἡ αἰσθητή παρουσία τοῦ Χριστοῦ. Οἱ Ἀρχιερεῖς εἶναι οἱ διάδοχοί των Ἀποστόλων, οἱ δέ Ἱερεῖς ἐργάζονται μέ τήν εὐλογία τοῦ Ἐπισκόπου τους. Τό πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἐπισκοποκεντρικό καί ἱεραρχικό. Ἄν ὑπάρχουν διαφορετικές ἀπόψεις, αὐτό συνιστᾶ ἕναν ἰδιότυπο προτεσταντισμό. Ἀπό τά τέσσερα χρόνια πού βρίσκομαι στήν Ναύπακτο καί περιοδεύω ὅλη τήν ἐπαρχία, βλέπω τόν βαθύτατο σεβασμό πού τρέφουν οἱ Ναυπάκτιοι πρός τόν Ἐπίσκοπο. Δέν θά μποροῦσε νά γίνη διαφορετικά, γιατί τότε θά ὑπονομεύονταν οἱ ἐκκλησιαστικοί θεσμοί μέ τρομερές συνέπειες, ἐκκλησιαστικές, κοινωνικές καί ἐθνικές. Καί, βέβαια, δέν μποροῦμε νά παίζουμε μέ τούς θεσμούς καί ἰδίως τούς ἐκκλησιαστικούς. Ἐάν ὑπάρχουν μερικοί πού δέν σέβονται τούς ἐκκλησιαστικούς θεσμούς, αὐτό χρήζει θεολογικῆς ἑρμηνείας.

Ἔρ.: Ξεφύγαμε βέβαια κάπως ἀπό τό θέμα πού εἶναι τά Ἱδρύματα καί τά Κληροδοτήματα, ἀλλά νομίζω ὅτι θά εἶχε ἐνδιαφέρον, ἐπεκτείνοντας κάπως τό προηγούμενο ἐρώτημα, νά μάθουμε πόσο ἐσεῖς, σάν Μητροπολίτης, νοιώθετε ὅτι γιά τήν κοινωνία τῆς Ναυπάκτου ἔχετε εὐθύνες καί πέραν τῶν αὐστηρά θρησκευτικῶν ὑποχρεώσεών σας. Στήν περίπτωση πού ἔτσι νοιώθετε θά ἤθελα νά μοῦ πεῖτε ἄν ἀποδέχεσθε αὐτήν τή εὐθύνη ἤ ἄν τήν θεωρεῖται βάρος δυσβάστακτο.

Ἄπ.: Πιστεύω ἀπόλυτα ὅτι τά προβλήματα πού ἀπασχολοῦν τούς ἀνθρώπους δέν χωρίζονται σέ θρησκευτικά, πολιτικά, κοινωνικά, ἐπαγγελματικά, ἀλλά ὅλα εἶναι ἑνιαία. Γιά παράδειγμα, ὅταν ἕνας ἄνθρωπος δέν τά βρίσκει μέ τόν ἑαυτό του, τότε διαταράσσονται ὅλες οἱ ἄλλες σχέσεις του, ἀφοῦ τά προσωπικά προβλήματα ἔχουν κοινωνικές καί παγκόσμιες προεκτάσεις. Ἔτσι, τό ἔργο τοῦ Μητροπολίτου δέν εἶναι ἁπλῶς “θρησκευτικό”, ἀλλά ἐκκλησιαστικό, καί ταυτόχρονα κοινωνικό καί ἀνθρώπινο. Γι’ αὐτό καί βοηθοῦμε ὅσο μποροῦμε τούς ἀνθρώπους. Βεβαίως σεβόμαστε τήν κάθε ἐκλεγμένη ἐξουσία, ὅταν αὐτό πού νομοθετεῖ δέν ἀντιβαίνει στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Κατά τόν Max Weber, ὑπάρχουν τρία εἴδη ἐξουσίας, ἤτοι ἡ γραφειοκρατική ἤ ἐκλεγμένη ἐξουσία, ἡ χαρισματική ἐξουσία καί ἡ παραδοσιακή ἐξουσία. Οἱ τρεῖς αὐτές ἐξουσίες πρέπει νά συνεργάζωνται ἁρμονικά, γιατί ἀλλιῶς δημιουργοῦνται ἀναρχίες, δικτατορίες. Ἄν δέν συνεργάζονται σωστά ἡ ἐκκλησιαστική καί πολιτική ἐξουσία, τότε δημιουργοῦνται διάφορα πολιτεύματα, εἴτε ὁ παποκαισαρισμός εἴτε ὁ καισαροπαπισμός, δηλαδή, ἀναπτύσσεται εἴτε τό λεγόμενο λαϊκό κράτος, πού ἀφήνει τόν ἄνθρωπο ἀβοήθητο, εἴτε ἡ θεοκρατία, πού ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπο στήν ἐκκοσμίκευση.  Θέλω νά ἐργάζομαι μέσα στά ὀρθόδοξα ἐκκλησιαστικά πλαίσια, πού δέν εἶναι τό λεγόμενο ὑπαλληλικό σύστημα, ἀλλά τό σύστημα τῆς συναλληλίας. Μέ συνέχει πολύ ἡ εὐθύνη τοῦ ἐπισκοπικοῦ ἀξιώματος καί ἔχω συναίσθηση ὅτι θά δώσω λόγο στόν Θεό γιά τίς ἀλλοιώσεις τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ φρονήματος καί ἤθους, καί γι’ αὐτό προσπαθῶ νά ὀρθοτομῶ τόν λόγον τῆς ἀληθείας, ἔστω καί ἄν αὐτό συνεπάγεται ἄρση ὀδυνηροῦ σταυροῦ. Ἀλλά γνωρίζω ὅτι ὁ Σταυρός εἶναι ἡ καθέδρα τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας καί τοῦ ἐπισκόπου.