Γραπτὰ Κηρύγματα: Κυριακὴ 22 Ἰουλίου, Τά Ἀναγνώσματα

Μετά τήν Μικρά Εἴσοδο, κατά τήν διάρκεια τῆς θείας Λειτουργίας, καί τόν Τρισάγιο Ὕμνο διαβάζονται τά δύο ἀναγνώσματα, ἤτοι τό Ἀποστολικό καί τό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα. Τό Ἀποστολικό το διαβάζει ὁ ἀναγνώστης, πού ἔχει τήν εἰδική εὐχή ἀπό τόν Ἀρχιερέα γιά νά κάνη τό ἔργο αὐτό, γιατί μέσα στήν Ἐκκλησία ὅλα γίνονται μέ τόν κατάλληλο καί εὐλογημένο τρόπο, καί τό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα διαβάζεται ἀπό τόν Διάκονο ἀπό τό εἰδικό μέρος, πού λέγεται Ἄμβωνας, ἤ ἀπό τόν Ἱερέα ἀπό τήν Ὡραία Πύλη.

Κατ’ ἀρχάς, πρέπει νά κάνουμε ἕνα σχόλιο στόν ὄρο ἀναγνώσματα. Ἡ λέξη ἀνάγνωσμα σημαίνει κάτι τό ὁποῖο διαβάζεται, καί δέν ψάλλεται. Ἄλλο ψαλμωδία καί ἄλλο ἀνάγνωση. Ἄλλα κομμάτια ψάλλονται καί ἄλλα ἀναγινώσκονται - διαβάζονται. Ὅμως καί αὐτή ἡ ἀνάγνωση δέν μπορεῖ νά γίνη μέ ἕνα κοσμικό τρόπο, δηλαδή νά διαβάζη κανείς ὅπως ἀπαγγέλλει ἕνα ποίημα καί νά βάζη μέσα σέ αὐτό τό δικό του συναισθηματικό κόσμο. Μέσα στήν θεία Λειτουργία δέν προσπαθοῦμε νά παρουσιάσουμε τά δικά μας συναισθήματα. Γι’ αὐτό καί ἡ ἀνάγνωση τῶν ἀποστολικῶν καί εὐαγγελικῶν ἀναγνωσμάτων χαρακτηρίζεται ἐμμελῆς ἀνάγνωση. Εἶναι ἀνάγνωση χωρίς νά ψάλλεται, ἀλλά εἶναι ἐμμελής, δηλαδή λέγεται μέ ἕνα τρόπο, πού νά μοιάζη μέ ψάλσιμο. Αὐτό σημαίνει ὅτι χρησιμοποιοῦμε ἕνα τρόπο ψαλμωδίας, πού νά κινεῖται σέ μιά συγκεκριμένη νότα μέ ἐλάχιστες μεταβολές, ὥστε οὔτε ἀνάγνωση νά εἶναι οὔτε ψάλσιμο. Γι’ αὐτό ὁ Ἱερεύς μετά τό ἀποστολικό ἀνάγνωσμα λέγει “εἰρήνη σοῖ τῷ ἀναγινώσκοντι” καί ὄχι “εἰρήνη σοί τῷ ψάλαντι”.

Τό Ἀποστολικό ἀνάγνωσμα ἀναφέρεται στίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, κατά τήν περίοδο τοῦ Πεντηκοσταρίου καί στίς ἐπιστολές τῶν Ἀποστόλων, πού ἀπέστειλαν σέ διάφορες Ἐκκλησίες, ὅλη τήν ἄλλη περίοδο. Οἱ Ἀπόστολοι εἶναι ἐκεῖνοι, πού ἔλαβαν τήν ἐντολή ἀπό τόν Χριστό νά κηρύξουν τό Εὐαγγέλιο σέ ὁλόκληρη τήν κτίση. Οἱ ἴδιοι ἔφθασαν στήν θέωση καί στήν συνέχεια οἱ λόγοι τούς περιγράφουν αὐτή τήν εὐλογημένη κατάσταση, ἀλλά καί τήν μέθοδο τήν ὁποία χρησιμοποίησαν. Δέν εἶναι μερικοί καλοί ἄνθρωποι, μερικοί θεολόγοι πού ἔχουν τελειώσει ἕνα Πανεπιστήμιο, ἀλλά οἱ πραγματικοί θεολόγοι τῆς Ἐκκλησίας, πού ἔφθασαν στήν θέωση καί τόν ἁγιασμό. Τά ἀποστολικά κείμενα εἶναι θεολογικά καί ὄχι ἁπλῶς ἠθικολογικά.

Τό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα εἶναι ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ, ἀναφέρεται εἴτε σέ ἕνα θαῦμα πού ἔκανε ὁ Χριστός, εἴτε σέ μιά παραβολή πού εἶπε ὁ Χριστός, εἴτε σέ μιά διδασκαλία πού εἶπε ὁ Χριστός. Ἐπίσης περιγράφουν καί τά ὅσα ἔπαθε ὁ Χριστός. Ὅταν κανείς διαβάζει μέ προσοχή τά λόγια τοῦ Χριστοῦ καί ἔχει καθαρές αἰσθήσεις, τότε μπορεῖ νά ἀντιληφθῆ τήν ἐνέργεια πού ἐξέρχεται ἀπό τούς λόγους Του. Διότι οἱ λόγοι τοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι ἁπλῶς ἀνθρωποκεντρικοί λόγοι, ἀλλά εἶναι λόγοι ζωῆς καί σωτηρίας, εἶναι ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτό καί πρίν ἀπό τό Εὐαγγέλιο, ὁ ἱερεύς διαβάζει μιά ἰδιαίτερη προσευχή, διά τῆς ὁποίας παρακαλεῖ τόν Θεό νά στείλη τήν Χάρη καί ἐνέργειά Του ὥστε νά κατανοήσουμε τά εὐαγγελικά λόγια καί στήν συνέχεια, βέβαια, νά μᾶς δώση τόν φόβο ὥστε ἀφοῦ καταπατήσουμε τίς σαρκικές ἐπιθυμίες νά ζήσουμε τήν πνευματική πολιτεία.

Ἡ ἀνάγνωση τῶν Ἀποστολικῶν καί κυρίως τῶν Εὐαγγελικῶν περικοπῶν πρέπει νά γίνεται μέ σκοπό ὅτι αὐτά πρέπει νά ἀλλοιώσουν τήν ζωή μας, νά μᾶς προετοιμάσουν γιά τήν μέθεξη τῶν μεγάλων δώρων. Διότι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ μᾶς καθαρίζει τήν καρδιά γιά νά λάβουμε μεγαλύτερα δῶρα, νά ἑνωθοῦμε μέ τόν Χριστό.

Καί βέβαια, πρέπει νά ποῦμε ὅτι ἡ ἀνάλυση τῶν λόγων τοῦ Χριστοῦ καί τῶν Ἀποστόλων πρέπει νά γίνεται μέσα ἀπό τό πνεῦμα τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως τό ἐκφράζουν οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Γιατί συνιστᾶ μεγάλη ἁμαρτία ὅταν μέ τό κήρυγμα πού κάνει ὁ Κληρικός ἀλλοιώνη τόν πνευματικό αὐτόν λόγο καί ἀντί νά ἀνεβάζη τούς Χριστιανούς στό ὕψος τῆς θεογνωσίας, τούς κατεβάζει στό ἐπίπεδό των δικῶν τοῦ παθῶν.

Ἅς μελετοῦμε τήν Ἁγία Γραφή, ἅς ἀκοῦμε προσεκτικά τα Ἀποστολικά καί Εὐαγγελικά ἀναγνώσματα γιά νά ἀξιωθοῦμε τῆς κοινωνίας μέ τόν Χριστό.

† Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ