Γραπτὰ Κηρύγματα: Κυριακὴ 22 Ἰουλίου, Τα Αναγνώσματα

Μετά την Μικρά Είσοδο, κατά την διάρκεια της θείας Λειτουργίας, και τον Τρισάγιο Ύμνο διαβάζονται τα δύο αναγνώσματα, ήτοι το Αποστολικό και το Ευαγγελικό ανάγνωσμα. Το Αποστολικό το διαβάζει ο αναγνώστης, που έχει την ειδική ευχή από τον Αρχιερέα για να κάνη το έργο αυτό, γιατί μέσα στην Εκκλησία όλα γίνονται με τον κατάλληλο και ευλογημένο τρόπο, και το Ευαγγελικό ανάγνωσμα διαβάζεται από τον Διάκονο από το ειδικό μέρος, που λεγεται Άμβωνας, ή από τον Ιερέα από την Ωραία Πύλη.

Κατ’ αρχάς, πρέπει να κάνουμε ένα σχόλιο στον όρο αναγνώσματα. Η λέξη ανάγνωσμα σημαίνει κάτι το οποίο διαβάζεται, και δεν ψάλλεται. Άλλο ψαλμωδία και άλλο ανάγνωση. Άλλα κομμάτια ψάλλονται και άλλα αναγινώσκονται - διαβάζονται. Όμως και αυτή η ανάγνωση δεν μπορεί να γίνη με ένα κοσμικό τρόπο, δηλαδή να διαβάζη κανείς όπως απαγγέλλει ένα ποίημα και να βάζη μέσα σε αυτό το δικό του συναισθηματικό κόσμο. Μέσα στην θεία Λειτουργία δεν προσπαθούμε να παρουσιάσουμε τα δικά μας συναισθήματα. Γι’ αυτό και η ανάγνωση των αποστολικών και ευαγγελικών αναγνωσμάτων χαρακτηρίζεται εμμελής ανάγνωση. Είναι ανάγνωση χωρίς να ψάλλεται, αλλά είναι εμμελής, δηλαδή λέγεται με ένα τρόπο, που να μοιάζη με ψάλσιμο. Αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιούμε ένα τρόπο ψαλμωδίας, που να κινείται σε μια συγκεκριμένη νότα με ελάχιστες μεταβολές, ώστε ούτε ανάγνωση να είναι ούτε ψάλσιμο. Γι’ αυτό ο Ιερεύς μετά το αποστολικό ανάγνωσμα λέγει “ειρήνη σοι τω αναγινώσκοντι” και όχι “ειρήνη σοι τω ψάλαντι”.

Το Αποστολικό ανάγνωσμα αναφέρεται στις Πράξεις των Αποστόλων, κατά την περίοδο του Πεντηκοσταρίου και στις επιστολές των Αποστόλων, που απέστειλαν σε διάφορες Εκκλησίες, όλη την άλλη περίοδο. Οι Απόστολοι είναι εκείνοι, που έλαβαν την εντολή από τον Χριστό να κηρύξουν το Ευαγγέλιο σε ολόκληρη την κτίση. Οι ίδιοι έφθασαν στην θέωση και στην συνέχεια οι λόγοι τους περιγράφουν αυτή την ευλογημένη κατάσταση, αλλά και την μέθοδο την οποία χρησιμοποίησαν. Δεν είναι μερικοί καλοί άνθρωποι, μερικοί θεολόγοι που έχουν τελειώσει ένα Πανεπιστήμιο, αλλά οι πραγματικοί θεολόγοι της Εκκλησίας, που έφθασαν στην θέωση και τον αγιασμό. Τα αποστολικά κείμενα είναι θεολογικά και όχι απλώς ηθικολογικά.

Το Ευαγγελικό ανάγνωσμα είναι ο λόγος του Χριστού, αναφέρεται είτε σε ένα θαύμα που έκανε ο Χριστός, είτε σε μια παραβολή που είπε ο Χριστός, είτε σε μια διδασκαλία που είπε ο Χριστός. Επίσης περιγράφουν και τα όσα έπαθε ο Χριστός. Όταν κανείς διαβάζει με προσοχή τα λόγια του Χριστού και έχει καθαρές αισθήσεις, τότε μπορεί να αντιληφθή την ενέργεια που εξέρχεται από τους λόγους Του. Διότι οι λόγοι του Χριστού δεν είναι απλώς ανθρωποκεντρικοί λόγοι, αλλά είναι λόγοι ζωής και σωτηρίας, είναι ενέργεια του Θεού. Γι’ αυτό και πριν από το Ευαγγέλιο, ο ιερεύς διαβάζει μια ιδιαίτερη προσευχή, δια της οποίας παρακαλεί τον Θεό να στείλη την Χάρη και ενέργειά Του ώστε να κατανοήσουμε τα ευαγγελικά λόγια και στην συνέχεια, βέβαια, να μας δώση τον φόβο ώστε αφού καταπατήσουμε τις σαρκικές επιθυμίες να ζήσουμε την πνευματική πολιτεία.

Η ανάγνωση των Αποστολικών και κυρίως των Ευαγγελικών περικοπών πρέπει να γίνεται με σκοπό ότι αυτά πρέπει να αλλοιώσουν την ζωή μας, να μας προετοιμάσουν για την μέθεξη των μεγάλων δώρων. Διότι ο λόγος του Θεού μας καθαρίζει την καρδιά για να λάβουμε μεγαλύτερα δώρα, να ενωθούμε με τον Χριστό.

Και βέβαια, πρέπει να πούμε ότι η ανάλυση των λόγων του Χριστού και των Αποστόλων πρέπει να γίνεται μέσα από το πνεύμα της Εκκλησίας, όπως το εκφράζουν οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας. Γιατί συνιστά μεγάλη αμαρτία όταν με το κήρυγμα που κάνει ο Κληρικός αλλοιώνη τον πνευματικό αυτόν λόγο και αντί να ανεβάζη τους Χριστιανούς στο ύψος της θεογνωσίας, τους κατεβάζει στο επίπεδο των δικών του παθών.

Ας μελετούμε την Αγία Γραφή, ας ακούμε προσεκτικά τα Αποστολικά και Ευαγγελικά αναγνώσματα για να αξιωθούμε της κοινωνίας με τον Χριστό.

† Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ