Π. Ἰωάννης Σ. Ρωμανίδης (1927-2001) - Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου: Ἐπικήδειος λόγος

Ἀφιέρωμα στὸν Π. Ἰωάννη Σ. Ρωμανίδη (1927-2001)

Ἐπικήδειος λόγος γιά τόν π. Ἰωάννη Ρωμανίδη

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Στήν παροῦσα ἐξόδιο ἀκολουθία ἐκπροσωπῶ τόν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί Πάσης Ἑλλάδος κ. Χριστόδουλο, ὁ ὁποῖος, παρά τήν ἐπιθυμία του, δέν κατέστη δυνατόν νά παρευρίσκεται ἀνάμεσά μας, καί μεταφέρω τίς εὐχές του γιά τήν ἀνάπαυση τῆς ψυχῆς τοῦ ἀειμνήστου π. Ἰωάννη Ρωμανίδη, ὁ ὁποῖος προσέφερε μεγάλες ὑπηρεσίες στήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος μέ τήν συμμετοχή του σέ διορθοδόξους καί διαχριστιανικούς διαλόγους καί συναντήσεις.

Συγχρόνως παρευρίσκομαι καί ὡς Μητροπολίτης Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου, διότι τά τελευταῖα χρόνια ὁ ἀείμνηστος π. Ἰωάννης εἶχε λάβει ἀπολυτήριο ἀπό τήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Ἀμερικῆς, ὅπου ὑπηρετοῦσε, καί συγκαταλεγόταν στό ἱερατικό δυναμικό της Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μου.

Μέ τίς δύο αὐτές ἰδιότητες αἰσθάνομαι πολύ ἔντονά το βαρύτατο ἔργο νά ἀποχαιρετήσω κατά τήν ἐξόδιο ἀκολουθία τόν ἀείμνηστο Καθηγητή τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν, δάσκαλο τῆς πνευματικῆς ζωῆς, ἐκφραστὴ τῆς ὀρθοδόξου ἡσυχαστικῆς παραδόσεως, ἀγαπητό μου Κληρικό, πατέρα Ἰωάννη Ρωμανίδη. Ὅμως θά κάνω κουράγιο νά ὁλοκληρώσω τόν ἀποχαιρετισμό μου.

Ὁ ἀείμνηστος πατήρ Ἰωάννης Ρωμανίδης δέν ἦταν συνηθισμένη προσωπικότητα. Συνάδελφοί του θά σκιαγραφήσουν τό συγγραφικό καί διδασκαλικό του ἔργο. Ὅμως ἐκεῖνο πού μπορῶ νά ὑπογραμμίσω εἶναι ὅτι ἦταν σοβαρός ἐρευνητής καί ἐπιστήμων, γνώστης καί διδάσκαλος τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως, πού συνετέλεσε πολύ στήν ἀναγέννηση τῶν θεολογικῶν γραμμάτων, ἀλλά κυρίως καί προπαντός ἦταν εὐαίσθητος ἄνθρωπος. Εἶχε ἀφιερωθῆ ψυχή τέ καί σώματι στό βάθος τῆς Ρωμηοσύνης, πού γι’ αὐτόν ἦταν ἡ οὐσία τῆς γνησίας πνευματικότητος πού ἀπαλλάσσει τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν φιλαυτία, τήν εὐδαιμονία καί τίς ἐκδηλώσεις τοῦ πεπτωκότος ἀνθρώπου. Πραγματοποίησε ἕνα μεγάλο ἐκκλησιαστικό, θεολογικό καί ἐθνικό ἔργο. Ἐκπροσώπησε τήν Ὀρθόδοξη Θεολογία στήν Ἀμερική, στίς Θεολογικές Σχολές στόν Λίβανο, τήν Δαμασκό, τήν Εὐρώπη, σέ Συνέδρια, σέ Διαλόγους, ὡς ἐκπρόσωπος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, σέ αἴθουσες κλπ. Ὅλοι ἄκουγαν ἕναν πρωτότυπο καί συγχρόνως παραδοσιακό θεολόγο. Ἐλπίζω τό μεγάλο του ἔργο, τό ὁποῖο παραγνωριζόταν ἀπό μερικούς ὅσο ζοῦσε, νά ἐκτιμηθῆ τώρα μετά τήν κοίμησή του.

Θά ἤθελα αὐτήν τήν στιγμή νά ὑπογραμμίσω δύο σημεῖα τά ὁποῖα κατά τήν γνώμη μου εἶναι ἐνδιαφέροντα.

Τό πρῶτο εἶναι μιά ἐπιστολή πού ἀπέστειλε τό ἔτος 1958, πρίν 43 χρόνια, νεαρός τότε θεολόγος, στόν μοναχό π. Θεοκλητό Διονυσιάτη, στήν ὁποία μεταξύ των ἄλλων τοῦ ἔγραφε:

«Λυποῦμαι πολύ πού δέν θά ἐορτάσωμεν ἐφέτος τό Πάσχα μαζί. Ὁ νοῦς μου εὑρίσκεται πάντοτε εἰς τό Ἅγιον Ὅρος καί μέ κάθε εὐκαιρίαν προσπαθῶ νά διαφωτίσω τούς γνωστούς μου περί αὐτοῦ... Θά ἤθελα πολύ νά ἀλληλογραφῶμεν. Νομίζω ὅτι θά λυπηθῆ ὁ διάβολος ποῦ δέν μᾶς ἀρέσει ὁ χριστιανισμός ποῦ προωθεῖ, ἀλλά τί νά γίνη; Δέν ἠμπορεῖ κανείς νά ἀρέση εἰς αὐτόν ὅταν θέλη νά ἀρέση εἰς τόν Θεόν».

Καί ὁ π. Θεοκλητός Διονυσιάτης, σχολιάζοντας τήν ἐπιστολή του αὐτή ἔγραψε:

«Ὁ καλός μου φίλος καί εὐλαβέστατος Πρεσβύτερος Ι. Ρωμανίδης, δέν εἶναι θεολόγος τῆς σειρᾶς. Τήν Ὀρθοδοξίαν τήν ἔμαθε σέ δύο-τρία Πανεπιστήμια καί μέ τήν βοήθειαν τῆς ἀσκήσεως πού φωτίζει τήν ψυχήν. Κάτοχος 4 γλωσσῶν μέ βαθυτάτην ἐπιστημονικήν ἀρτίωσιν... Εἶναι κυριολεκτικῶς καλόγηρος, τρεφόμενος ἀπό τούς ἁγίους Πατέρας καί μέ τήν ἁγίαν λειτουργικήν ζωήν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὑμνῶν τόν Θεόν "ἑπτάκις τῆς ἡμέρας"» (Ἀθωνικά Ἄνθη).

Ὁ ἀείμνηστος π. Ἰωάννης Ρωμανίδης, ἐκπονώντας τήν διδακτορική του διατριβή, ἦλθε σέ ἐπαφή μέ μοναχούς πού ζοῦσαν τήν νοερά προσευχή καί μάθαινε τά μυστικά της, τήν σχέση τοῦ νοός μέ τήν καρδιά. Ἐπισκεπτόταν τό Ἅγιον Ὅρος, καί ἀπέκτησε τήν βεβαιότητα τῶν θεμελίων της πνευματικῆς ζωῆς, γι’ αὐτό καί στά κείμενά του μιλοῦσε συνεχῶς γιά τά κλειδιά τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως πού εἶναι ἡ κάθαρση, ὁ φωτισμός καί ἡ θέωση. Τό βιβλίο τῆς δογματικῆς του εἶναι πρότυπο ὀρθοδόξου θεολογίας, ὥστε ἕνας ἁγιορείτης νά πῆ ὅτι εἶναι τό καλύτερο ἐγχειρίδιο ὀρθοδόξου δογματικῆς, ἐπειδή συνέδεε τήν θεολογία μέ τήν ὀρθόδοξη ἡσυχία.

Τό δεύτερο σημεῖο πού θά ἤθελα νά ὑπογραμμίσω εἶναι τά ὅσα ἔχει γράψει στήν διδακτορική του διατριβή περί τοῦ θανάτου. Ὁ θάνατος εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἁμαρτίας καί ἡ ὑπέρβαση τοῦ θανάτου γίνεται μέ τήν ἐν Χριστῷ ἀναγέννηση τοῦ ἀνθρώπου. Γράφει χαρακτηριστικά:

«Ἐπειδή οἱ Ἕλληνες Πατέρες ἀνέκαθεν ἐδίδασκον ὅτι ὁ Θεός δέν ἐποίησεν τόν θάνατον, συνέδεον δέ στενῶς τάς ἐννοίας θάνατος, σατανᾶς καί ἁμαρτία, ἡ εὐσέβεια τῆς Ὀρθοδοξίας εἶχε πάντοτε ἠρωϊκόν καί ἀγωνιστικόν χαρακτήρα, ἑπομένη τοῖς ἴχνεσιν τῶν Μαρτύρων καί Ὁμολογητῶν, παρά τοῖς ὁποίοις ὁ φόβος καί ἡ ὀπισθοχώρησις πρό τοῦ θανάτου ἐσήμαινεν πτῶσιν εἰς χείρας τοῦ σατανᾶ καί ἀποκοπήν ἀπό τῆς πίστεως. Οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί ἀείποτε προσεπάθησαν νά καταπατήσουν τό κέντρον τοῦ θανάτου καί νά ἀποκτήσουν τήν ἀμέριμνον ἐλευθερίαν. Χαρακτηριστικόν της Ἑλληνικῆς Πατερικῆς Παραδόσεως εἶναι ὁ συνεχής ἀγών κατά τῆς τυραννίδος τοῦ θανάτου, τοῦ διαβόλου καί τῆς ἁμαρτίας διά τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς τῆς ἀνιδιοτελοῦς ἀγάπης» (Προπατορικόν ἁμάρτημα, σέλ. 158).

Αὐτά δίδασκε ὁ ἀείμνηστος π. Ἰωάννης Ρωμανίδης. Καί ἔτσι ἔζησε, ἰδιαιτέρως τόν τελευταῖο καιρό πού τόν πλησίασα περισσότερο. Τόν ἐπισκέφθηκα πρίν λίγους μῆνες στήν ἐντατική του Νοσοκομείου, πού ἔπασχε ἀπό σοβαρό καρδιακό πρόβλημα καί ἦταν ἤρεμος, διακατεχόταν ἀπό τήν ἀφοβία τοῦ θανάτου. Τό μόνο πού τόν ἀπασχολοῦσε ἦταν ἡ θεολογική καί ἐκκλησιαστική ζωή στόν τόπο μας. Τόν ἐπισκέφθηκα στό μικρό καί ἀπέριττο σπιτάκι του. Εἶχε ἀπομακρυνθῆ τελείως ἀπό τήν ὅλην ἐκκλησιαστική δραστηριότητα καί ζοῦσε ἤρεμα, ἥσυχα, ὅπως ἀκριβῶς ἄρχισε τήν θεολογική του ζωή. Τό μόνο πού ἔκανε ἦταν νά γράφη διάφορα κείμενα στόν ἠλεκτρονικό ὑπολογιστή καί νά τά βάζη στήν ἰστοσελίδα τοῦ (Romanity.org). Τά βράδυα ξυπνοῦσε, ἄναβε τά κεράκια σέ ἕνα μικρό μανουάλι καί προσευχόταν μέ τό κομποσχοίνι. Ἕνας μεγάλος θεολόγος ἀπό ἀκαδημαϊκῆς πλευρᾶς πού προσευχόταν ὡς μοναχός. Ὁ τρόπος αὐτός τῆς ζωῆς τού μου θύμιζε λίγο τόν κοσμοκαλόγερο Παπαδιαμάντη. Ἀπέφευγε συστηματικά τήν δημοσιότητα καί ζοῦσε ἁπλά, ταπεινά, ἡσυχαστικά!

Προσεύχομαι στόν Θεό νά τόν ἀναπαύση γιά τούς κόπους πού κατέβαλε νά μεταδώση τήν Ὀρθοδοξία καί νά ζήση τά μυστικά της. Δέν εἶναι δυνατόν ὁ Θεός νά παρίδη πρόσωπα σάν τόν ἀείμνηστο π. Ἰωάννη, πού φλεγόταν μέχρι τέλους τῆς ζωῆς του ἀπό τόν ζῆλο καί τήν ἀγάπη γιά τήν ὀρθόδοξη ἡσυχαστική θεολογία καί παράδοση.

Εὔχομαι ὁ Θεός νά παρηγορή τους συγγενεῖς του κατά σάρκα (τήν ἀδελφή του, τίς θυγατέρες του, τόν ἀνηψιό τοῦ κ.α.) καί τούς συγγενεῖς του ἀπό πλευρᾶς θεολογίας. Γιατί ὁ ἀείμνηστος εἶχε πολλούς οἰκείους ἐν τῇ πίστει.

Σεβαστέ π. Ἰωάννη,

Τόν τελευταῖο καιρό ἐξέφραζες τό παράπονο ὅτι ὁ κόπος σου πῆγε χαμένος, ἐπειδή ἔβλεπες τά πράγματα νά ἐξελίσσονται ἔξω ἀπό τά κριτήρια τῆς Ὀρθοδόξου Πατερικῆς Παραδόσεως πού δίδασκες. Ὅμως τώρα θά γνωρίζης πολύ καλύτερα ὅτι ἡ δύναμη τῆς πίστεως καί ὁ αὐθεντικός θεολογικός λόγος εἶναι ἰσχυρότερος ἀπό τά πυρηνικά καί χημικά ὅπλα καί ὅτι ὁ σπόρος τῆς αὐθεντικῆς διδασκαλίας σου θά καρπίση. Τό ὑποσχόμαστε καί ἐμεῖς οἱ μαθητές σου, Ἐπίσκοποι καί Κληρικοί, λαϊκοί καί μοναχοί, ὅλος ὁ λαός τοῦ Θεοῦ.

Σέ ἀποχαιρετοῦμε στήν πορεία σου ἀπό τόν κτιστό ναό στόν ἄκτιστο ναό, ἀπό τήν χειροποίητη σκηνή, στήν ἀχειροποίητη σκηνή, ὅπως σου ἄρεσε νά λέγης, μέ τήν ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως καί τῆς ἐκ νέου συναντήσεώς μας.